BÀI GI NG CHUYÊN ĐẢ Ề:
GIAO TI P TRONG QU N LÝẾ Ả
HÀNH CHÍNH NHÀ N CƯỚ
N I DUNGỘ
I. KHÁI QUÁT V GIAO TI PỀ Ế
Giao ti p là m t trong nh ng ph m trù trung tâm c a tâm lý h c. Tế ộ ữ ạ ủ ọ ư
t ng ph ng v giao ti p đc đ c p đn t th i c đi qua th i k ph cưở ưở ề ế ượ ề ậ ế ừ ờ ổ ạ ờ ỳ ụ
h ng và đn gi a th k XX thì hình thành nên m t ngành tâm lý h c giaoư ế ữ ế ỷ ộ ọ
ti p. ngay t khi còn là các t t ng v giao ti p đn khi xu t hi n tâm lýế ừ ư ưở ề ế ế ấ ệ
giao ti p ch a bao gi th ng nh t hoàn toàn. M i tác g a đ c p đn m tế ư ờ ố ấ ỗ ỉ ề ậ ế ộ
m t, m t khía c nh c a ho t đng giao ti p.ặ ộ ạ ủ ạ ộ ế
Vi t Nam ta cũng có nhi u quan đi m v giao ti p:Ở ệ ề ể ề ế
- Theo t đi n tâm lý h c c a Vũ Dũng thì giao ti p là quá trình thi từ ể ọ ủ ế ế
l p và phát tri n ti p xúc cá nhân, xu t phát t nhu c u ph i h p hành đng.ậ ể ế ấ ừ ầ ố ợ ộ
Giao ti p đng th ng nh t, tri giác và tìm hi u ng i khác. Giao ti p có baế ộ ố ấ ể ườ ế
khía c nh chính: giao l u, tác đng t ng h và tri giá.ạ ư ộ ươ ỗ
- T đi n tâm lý c a Nguy n Kh c Vi n: Giao ti p là quá trình truy nừ ể ủ ễ ắ ệ ế ề
đi, phát đi m t thông tin t m t ng i hay m t nhóm cho m t ng i hay m tộ ừ ộ ườ ộ ộ ườ ộ
nhóm trong nh ng m i quan h tác đng l n nhau. Thông tin hay thông đi pữ ố ệ ộ ẫ ệ
đc ngu n phát mà ng i nh n ph i gi i mã. C hai bên đu v n d ng m tượ ồ ườ ậ ả ả ả ề ậ ụ ộ
mã chung
- theo tâm lý h c c a Trình Th Minh Đc, giao ti p là s trao đi ti p xúcọ ủ ị ứ ế ự ổ ế
trao đi thông tin gi a ng i v i ng i qua ngôn ng , c ch , t th , trangổ ữ ườ ớ ườ ữ ử ỉ ư ế
ph c.ụ
- Tâm lý đi c ng: giao ti p là quá trình ti p xúc gi a con ng i v iạ ươ ế ế ữ ườ ớ
con ng i nhăm m c đích nh n th c, thông qua s trao đi l n nhau thông tin,ườ ụ ậ ứ ự ổ ẫ
c m xúc, s nh tác đng qua l i l n nhau.ả ự ả ộ ạ ẫ
Nh v y có r t nhi u đnh nghĩa khác nhau v giao ti p, m i tác giư ậ ấ ề ị ề ế ỗ ả
tùy theo ph ng ti n nghiên c u c a mình đã rút ra m t đnh nghĩa giao ti pươ ệ ứ ủ ộ ị ế
theo m t cách riêng và làm n i b t khía c nh nào đó. Tuy v y s đông các tácộ ổ ậ ạ ậ ố
gi đu hi u giao ti p là s ti p xúc tâm lý gi a ng i v i ng i nh m traoả ề ể ế ự ế ữ ườ ớ ườ ằ
đi thông tin, t t ng tình c m… giao ti p là ph ng th c t n t i c a conổ ư ưở ả ế ươ ứ ố ạ ủ
ng i. Nói tóm l i có r t nhi u các ý ki n khác nhau v giao ti p, và nh v yườ ạ ấ ề ế ề ế ư ậ
d n đn nhi u ph ng pháp ti p c n, nghiên c u các v n đ giao ti p. cácẫ ế ề ươ ế ậ ứ ấ ề ế
quan đi m trên đây còn r t nhi u điêm khác nhau nh ng đã phàn nào phác h aể ấ ề ư ọ
nên di n m o b ngoài c a giao ti p. đây chúng ta s t p trung đi tìm hi uệ ạ ề ủ ế Ở ẽ ậ ể
v n đ giao ti p trong ho t đng qu n lý.ấ ề ế ạ ộ ả
* Ho t qu n lý hành chính nhà n c cũng là m t d ng ho t đng mangạ ả ướ ộ ạ ạ ộ
tính t ch c. V y thì đu tiên chúng ta s tìm hi u các lo i quan h th ngổ ứ ậ ầ ẽ ể ạ ệ ươ
th y trong t ch c:ấ ổ ứ
1. Các lo i quan h trong t ch cạ ệ ổ ứ
T ch c là m t h th ng các m i quan h đan xen nh m t o s n l cổ ứ ộ ệ ố ố ệ ằ ạ ự ỗ ự
chung c a các b ph n, các thành viên trong vi c th c hi n m c đích mà tủ ộ ậ ệ ự ệ ụ ổ
ch c theo đu i. Giao ti p là quá trình giao ti p gi a con ng i v i con ng iứ ổ ế ế ữ ườ ớ ườ
nh m m c đích trao đi nh n th c, t t ng tình c m, v n s ng, kinhằ ụ ổ ậ ứ ư ưở ả ố ố
nghi m cá nhân xã h i, k x o ngh nghi p hoàn thi n nhân cách phù h pệ ộ ỹ ả ề ệ ệ ợ
v i nh ng chu n m c hành vi xã h i c a c ng đng. Nó là ph ng ti n quanớ ữ ẩ ự ộ ủ ộ ồ ươ ệ
tr ng đ thi t l p và v n hành các m i quan h . vì th , đ hi u v giao ti p,ọ ể ế ậ ậ ố ệ ế ể ể ề ế
tr c h t ph i hi u v nh ng quan h trong t ch c.ướ ế ả ể ề ữ ệ ổ ứ
a. Quan h liên nhân cách.ệ
* Khái ni m:ệ
Quan h tâm lý c a con ng i bao gi cũng t n t i trong m t t ch cệ ủ ườ ờ ồ ạ ộ ổ ứ
nh t đnh (có th là chính th c ho c không chính th c). Quan h liên nhânấ ị ể ứ ặ ứ ệ
cách cũng t n t i trong t ch c, trong ph m vi c a nh ng ng i đang tr cồ ạ ổ ứ ạ ủ ữ ườ ự
ti p hay gián ti p giao ti p v i nhau, tác đng v i nhau.ế ế ế ớ ộ ớ
Quan h liên nhân cách là quan h qua l i tr c ti p, hay gián ti p c aệ ệ ạ ự ế ế ủ
con ng i (tronng quá trình giao ti p hay trong quá trình qua l i) luôn luôn điườ ế ạ
kèm v i tr ng thái hài lòng hay không hài lòng c a các ch th v i nhau.ớ ạ ủ ủ ể ớ
V i đnh nghĩa trên cho th y không ph i b t k quan h nào cũng có quan hớ ị ấ ả ấ ỳ ệ ệ
liên nhân cách- ch có quan h nào đi kèm tr ng thái hài lòng hay không hàiỉ ệ ạ
lòng m i là quan h liên nhân cáchớ ệ
* C u trúc c a quá trình tác đng qua l i trong quan h liên nhân cách,ấ ủ ộ ạ ệ
bao g m ba thành ph n: hành vi, xúc c m và nh n th c. S tác đng th b cồ ầ ả ậ ứ ự ộ ứ ậ
vai trò ba thành ph n này khác nhau trong t ng lo i t ch c. t ch c chínhầ ừ ạ ổ ứ Ở ổ ứ
th c, quan h hành vi gi vai trò đi u ch nh c b n, trong khi đó quan h c mứ ệ ữ ề ỉ ơ ả ệ ả
xúc l i th c hi n ch c năng đi u ch nh c b n trong t ch c không chínhạ ự ệ ứ ề ỉ ơ ả ổ ứ
th c. Quan h liên nhân cách than gia đi u ch nh ba thành ph n vì bao gi nóứ ệ ề ỉ ầ ờ
cũng kèm theo tr ng thái tình c m, dù cho quan h đó di n ra lo i t ch cạ ả ệ ễ ở ạ ổ ứ
nào.
* Quan h liên nhân cách và giao ti pệ ế :
Quan h liên nhân cách n y sinh và phát tri n trong quá trình giao ti p làệ ả ể ế
s tác đng qua l i và có s giác l n nhau. Nói cách khác, giao ti p làm n yự ộ ạ ự ẫ ế ả
sinh(hình thành) quan h gi a ng i v i ng i. Đng th i giao ti p còn kèmệ ữ ườ ớ ườ ồ ờ ế
theo s trao đi các tr ng thái c m xúc, hình thành s ti p xúc có tính ch tự ổ ạ ả ự ế ấ
xúc c m và th a mãn nhu c u nào đó. Đây là c s đ quan h liên nhân cáchả ỏ ầ ơ ở ể ệ
n y sinh, g n bó v i nhau m t cách ch t ch . Khi quan h liên nhân cách n yả ắ ớ ộ ặ ẽ ệ ả
sinh đã hình thành, nó có vai trò chi ph i quá trình giao ti p .ố ế
Nh n bi t quan h liên nhân cách thông qua các bi u hi n:ậ ế ệ ể ệ
- S thi n c m và ác c m: Thi n c m c a hai ch th là s g n gũiự ệ ả ả ệ ả ủ ủ ể ự ầ
th c s hay mong mu n g n gũi v m t không gian gi a h . Khi thi n c mự ự ố ầ ề ặ ữ ọ ệ ả
phát tri n m c đ cao s chuy n thành tình yêu th ng và s g n bó (sể ở ứ ộ ẽ ể ươ ự ắ ự
g n bó ph thu c l n nhau, dám t ch i nh ng l i ích cá nhân vì l i ích c aắ ụ ộ ẫ ừ ố ữ ợ ợ ủ
ng i khác).ườ
Ng c l i v i thi n c m là ác c m. S ác c m khi n m i ch th ch kh ngượ ạ ớ ệ ả ả ự ả ế ỗ ủ ể ỉ ẳ
đnh b n thân mà ph nh n ho c chia r ng i khác.ị ả ủ ậ ặ ẽ ườ
- S làm vi c ăn ý: là k t qu c a s tác đng qua l i c a con ng i cự ệ ế ả ủ ự ộ ạ ủ ườ ụ
th trong ho t đng c th đt đ hi u qu cao trong khi tiêu hao năngể ạ ộ ụ ể ạ ượ ệ ả
l ng th p c a v tâm lý và v th n kinh.ượ ấ ủ ề ề ầ
- S t ng h p: là s làm vi c chung có hi u qu cao và đem l i s hàiự ươ ợ ự ệ ệ ả ạ ự
lòng cho m i ng i trong khi ho t đng chung. T ng h p là s phát tri nọ ườ ạ ộ ươ ợ ự ể
cao c a s làm vi c ăn ý gi a các cá nhân trong t ch c.ủ ự ệ ữ ổ ứ
b. Quan h xã h iệ ộ
Quan h xã h i là quan h gi a các thành viên trong t ch c, m t c ngệ ộ ệ ữ ổ ứ ộ ộ
đng khi h đóng các vai trò xã h i khác nhau đ ti n hành m t ho t đngồ ọ ộ ể ế ộ ạ ộ
chung nào đó. Quan h xã h i là nh ng t ng tác xã h i đc l p l i và mangệ ộ ữ ươ ộ ượ ặ ạ
tính n đnh t ng đi.ổ ị ươ ố
Quan h xã h i trong t ch c giúp công vi c đc th c hi n đúng theoệ ộ ổ ứ ệ ượ ự ệ
yêu c u chung, giúp c ng đng xã h i có n n n p tr t t , ch ng l i s h nầ ộ ồ ộ ề ế ậ ự ố ạ ự ỗ
đn tùy ti n có th n y sinh trong t ch c. Nh quan h này, ng i lãnh đoộ ệ ể ả ổ ứ ờ ệ ườ ạ
có th qu lý t t các ho t đng chung nh t và qu n lý t ng vĩ mô.ể ả ố ạ ộ ấ ả ở ầ
+ Quan h xã h i là quan h khách quan. Đi u đó có nghĩa khi tham giaệ ộ ệ ề
vào quan h này, các cá nhân bu c ph i tuân theo nh ng yêu c u chung(dùệ ộ ả ữ ầ
mu n hay không mu n). Nh ng yêu c u này xu t phát t yêu c u khách quanố ố ữ ầ ấ ừ ầ
c a các vai trò mà cá nhân đm nh n quy đnh. Vì l đó, ng i ta không thủ ả ậ ị ẽ ườ ể
tùy ti n khi tham gia vào các quan h xã h i.ệ ệ ộ
+ Là quan h gián ti p: Tính gián ti p c a quan h xã h i do s quyệ ế ế ủ ệ ộ ự
đnh và vai trò c a m i cá nhân trong t ch c. Khi tham gia vào quan h xãị ủ ỗ ổ ứ ệ
h i, m i cá nhân không có đi u ki n đ th hi cái riêng c a mình (quan hộ ỗ ề ệ ể ể ệ ủ ệ
thông qua vai trò ch không ph thu c vào không gian th c hi n quan h đó).ứ ụ ộ ự ệ ệ
+ Có nh ng nghi th c, cách th c quy đnh: Quan h xã h i đc v nữ ứ ứ ị ệ ộ ượ ậ
hành d i s đi u ch nh c a các yêu c u, cách th c nghi th c… đc quyướ ự ề ỉ ủ ầ ứ ứ ượ