Ị
Ả KHOA QU N TR DNTU
Ề Ự
Ủ QUY N L C C A NHÀ LÃNH Đ OẠ
Ị
Ạ Ọ
Ệ Ồ
TS. BÙI QUANG XUÂN Ố HV CHÍNH TR HÀNH CHINH QU C GIA Đ I H C CÔNG NGH Đ NG NAI
CÂU HỎI KHỞI ĐỘNG
Ộ Ự ƯỢ Ệ C
Ế Ề ĐI U GÌ KHI N CHO M T Ệ M NH L NH Đ TH C THI?
Ề Ự
Ủ
Ạ
QUY N L C C A NHÀ LÃNH Đ O
1.1
1.2
Ộ Ố Ệ M T S KHÁI NI M LIÊN QUAN
Ố Ủ Ề Ự Ồ NGU N G C C A QUY N L C
1.3
BÙI QUANG XUÂN
Ự Ả ƯỞ S NH H NG
Ả
Ệ
TÀI LI U THAM KH O
ữ
ễ
ệ
ậ
ạ
1. Ngh thu t lãnh đ o – TS.Nguy n H u Lam
ụ
NXB Giáo D c – 2007. ậ
ệ
ạ
3. Ngh thu t lãnh đ o – Auren Uris – NXB Thông tin
4. Leadership in Organizations – Gary A.Yukl – Prentice Hall
International Editions, 2005
ổ
ệ
5. Ngh thu t lãnh đ o – TS. Bùi Quang Xuân – NXB T ng
ợ
ồ
ạ ậ h p Đ ng Nai 2015
ể
ỹ
ạ
6. Phát tri n k Năng lãnh đ o – John C.Maxwell
ố NXB Th ng kê, 2007
Lã n h đ o ạ v à b n ả ấ ủ c h t c a lã n h đ o ạ là g ì?
Phân tích, chứng minh Antoine de Saint – Exupery (1900-1944, Pháp) nói :
«Nếu như bạn muốn đóng một con tàu, đừng bắt những người đàn ông đi thu gỗ, phân chia công việc và ra lệnh. Thay vào đó, hãy dạy họ biết khao khát biển khơi mênh mông và vô tận »
6
nAntoine de Saint – Exupery đã nêu 03 yếu tố hành động cốt lõi cho người lãnh đạo là tầm nhìn, tạo nguồn cảm hứng và ảnh hưởng đến nhân viên của họ, khiến nhân viên tự nguyên thực hiện nhiệm vụ.
7
YẾU TỐ HÀNH ĐỘNG CỐT LÕI CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO
Tầm nhìn:
nNgười lãnh đạo nêu nhiệm vụ nhân viên là , phải ra biển khơi khao khát biển khơi.
n Tạo cho nhân viên niềm khao khát và cảm giác hạnh phúc khi được ra biển khơi mênh mông và vô tận.
n Cảm giác sung sướng và ngất ngây. n Nhân viên sẳn sàng và quyết tâm chinh
Tạo nguồn cảm hứng:
n Họ sẽ cảm thấy mất niềm vui khi chậm
phục biển khơi bất cứ lúc nào.
và không được ra biển.
n Từ yêu tha thiết biển khơi, những người nhân viên mạnh mẽ tự giác lên rừng đốn gỗ và làm mọi thứ để đóng cho được con tàu bảo đảm ra biển càng nhanh, càng sớm giành được thắng lợi cho tổ chức.
Ảnh hưởng
Lã n h đ o ạ v à b n ả ấ ủ c h t c a lã n h đ o ạ là g ì?
LÃNH Đ O ?Ạ
ườ
ướ ng i b lãnh
ụ
ÚĐ ch huy, h ỉ ể ị ẫ d n ng đ o ạ ÚTh c hi n m c tiêu ệ ự ị đã đ nh.
ả
ØQuá trình và ạ ộ c a ủ ho t đ ng ườ lãnh i ng đ o ạ ØD a vào m t ộ ự ứ nh s c ưở nào đó h
ng
ườ
ể
ạ
ổ ứ
12
i lãnh đ o có th là cá nhân, hay t
ch c.
ÚNg
LÃNH Đ O Ạ
ổ
ườ ệ ệ ố i khác làm vi c t
ườ ệ ỉ ẫ , ra l nh ng i khác làm
ưở ả
ng ự ế ệ ạ ộ ằ
Lãnh đạo là hoạt động gây ảnh hưởng đến con người để họ phấn đấu tự nguyện cho các mục tiêu của tổ chức.
ộ ụ Là tác đ ngộ , làm thay đ i quan ni m, ộ ủ thái đ c a ng t h n.ơ Là ch d n ệ theo công vi c đã giao. Là quá trình gây nh h đ n ho t ủ đ ng c a cá nhân nh m th c hi n m t m c tiêu.
Ấ
Ả
Ạ
B N CH T LÃNH Đ O
ườ ố ế ượ ự ạ ng l i, chi n l c,
ộ q Là ho t đ ng xây d ng đ ầ chính sách, t m nhìn,
ạ ượ
ứ ứ ồ ả q T o đ c ngu n c m h ng, ưở ả q Tác đ ng & gây nh h
ườ ố ế ượ ổ ứ ộ ng l i, chi n l ổ ng cho t ầ c, chính sách, t m nhìn t ch c đi theo ch c
14
đ đó.
n Tầm nhìn: là hình ảnh của chiến lược, sứ
mạng của tổ chức ở tương lai.
n Tạo nguồn cảm hứng: Xây dựng được
tầm nhìn cho tổ chức, người lãnh đạo phải khơi dậy cảm hứng cho người dưới quyền thực hiện và làm theo tầm nhìn, sứ mạng của tổ chức.
n Ảnh hưởng: Không thể là nhà lãnh đạo, khi
không ảnh hưởng được đến cấp dưới.
15
NHÀ LÃNH ĐẠO PHẢI;
2- NHÀ LÃNH ĐẠO ĐÓNG NHỮNG VAI TRÒ GÌ ?
NGƯỜI DẪN ĐƯỜNG
BOSS
NGƯỜI TRUYỀN LỬA
CEO
THỦ LĨNH
NHẠC TRƯỞNG
THẦN TƯỢNG
HUẤN LUYỆN VIÊN
NGƯỜI THẦY MẪU MỰC
TÁC NHÂN XÚC TÁC
Ề Ự
QUY N L C LÀ GÌ ?
TS. BÙI QUANG XUÂN Ị HV CHÍNH TR HÀNH CHÍNH
Ề Ự
QUY N L C LÀ GÌ ?
ượ ề ầ
i có đ ườ c quy n khi nhu c u ậ
ạ ả
ườ ế
ả ớ ườ ổ ườ q QUY N Ề con ng ừ ượ ủ i khác th a nh n. c ng c a anh ta đ q L C Ự là nói t ớ ứ i i s c m nh, là kh năng ng ữ ặ khác, ho c gi cho b n thân mình không bi n ươ i khác. ng tác v i ng đ i trong t
Ậ
Ề Ự V Y QUY N L C LÀ GÌ ?
ả
ố
ủ ể ớ t
ự ủ nh h
ng
ng.
ØLà năng l c c a ch th trong ưở ệ i đ i vi c ượ t Ø Là kh năng (ti m năng) gây ả
ả ưở
ườ
ề ế ng đ n ng
i khác
nh h
Ậ
Ề Ự V Y QUY N L C LÀ GÌ ?
ủ ể ả
v Là năng l c c a
ự ủ ch th nh h
ố ế ưở đ n đ i
ng
t
ngượ
i đ sai khi n
ự ủ con ng
v Là năng l c c a
ệ
ụ
ế m t ộ ườ ể ệ ộ ng th c hi n m t nhi m v theo yêu
ệ
v Là năng l c c a m t ế
ộ
ng ả ằ
ầ ủ
ỏ
ộ
ự ố ượ đ i t ủ ể ầ ủ c u c a ch th ủ ể ộ ch th trong vi c tác ự ủ ố ượ ộ ưở ả đ n m t đ i t ng, làm đ ng, nh h ộ ệ ự ố ượ ng ph i th c hi n m t hành vi, cho đ i t ụ ệ m t nhi m v nh m th a mãn yêu c u c a ch thủ ểBÙI QUANG XUÂN
Ề Ự
QUY N L C LÀ GÌ ?
ả ầ ườ
ặ ệ
ườ ự ưở ế ng đ n ng
ố
Kh năng yêu c u ng i khác ả ả ệ th c hi n công vi c ho c kh năng nh i khác h ổ ề ự Quy n l c bao g m: ề ự ị ứ ụ § Quy n l c v trí/ch c v ệ ề ự § Quy n l c m i quan h ề ự § Quy n l c cá nhân
Ề Ự Ơ Ở C S QUY N L C
ủ ủ ể
ỹ
ơ ở ề ự ồ ấ ạ ứ
BÙI QUANG XUÂN
ị ủ ộ
ị 1. V trí c a ch th trong m t ộ ổ ứ ch c t C s 2. Cá nhân, bao g m k năng, ủ ẩ quy n l c ph m ch t đ o đ c ch th ể ọ 3. H at đ ng chính tr c a ch ủ thể
Ề Ự
Ệ Ữ
Ả QUAN H GI A QU N LÝ & QUY N L C
ử ụ
ự
ấ
ư
ề ả là s d ng quy n ØQu n lý ắ ự t c, l c theo nguyên ể ị ẩ chu n m c nh t đ nh đ ụ ệ ệ th c hi n công vi c/m c ậ ủ ộ tiêu c a b ph n
QUYỀN LỰC & ẢNH HƯỞNG
ấ ứ ắ ả
ề ự ưở ườ ữ ế ng đ n ng i
B t c ai cũng có kh năng n m gi ạ ả quy n l c & t o nh h khác
Ề Ự Ủ Ạ QUY N L C C A NHÀ LÃNH Đ O
Ề Ự
Ủ
Ạ
5 QUY N L C C A NHÀ LÃNH Đ O
NG
ƯỠ
Ế
Ứ 1. CH C DANH ƯỞ Ầ 2. PH N TH 3. CHUYÊN GIA Ị Ủ 4. GIÁ TR C A CÁ NHÂN NG CH 5. C
QUYỀN LỰC & ẢNH HƯỞNG
ấ ứ ả ắ
ề ự ưở ườ ữ ế ng đ n ng i
B t c ai cũng có kh năng n m gi ạ ả quy n l c & t o nh h khác
ườ
nHãy suy nghĩ v ề ữ i có nh ng ng ả ự ề quy n l c & nh ố ớ ạ ưở ng đ i v i b n. h
ọ ữ
ử ụ nH đã x d ng ạ nh ng lo i ề ự quy n l c nào ?
Ạ
Ủ Ề Ự QUY N L C C A Ằ Ở ĐÂU? B N N M
TS. BÙI QUANG XUÂN Ị HV CHÍNH TR HÀNH CHÍNH
CHÚNG TA CÙNG CHIA SẺ
ưở
ố ủ ồ Ngu n g c c a ề ự quy n l c và ự ả ng S nh h ề ự ủ quy n l c c a nhà lãnh đ oạ
Chúng ta cùng chia s …ẻ
Lãnh đạo có cần tới quyền lực không?
Ầ Ơ
Ề Ự
Ẽ C N T I VÌ L QUY N L C
q
ng ườ
ự ở ữ là s s h u ề ề q Quy n đi u hành, q Uy quy n, ề ưở Ả nh h ữ Ølên nh ng ng
i khác.
Ạ
Ề Ự
ề ự
ượ ị
ụ ạ
Ầ Ớ LÃNH Đ O CÓ C N T I QUY N L C KHÔNG? ứ ộ ộ ạ ầ § M c đ quy n l c mà m t lãnh đ o c n ụ ớ ể ạ ượ c xác đ nh c m c tiêu đ i đ đ t đ t ọ ầ ở b i chính các m c tiêu mà h c n đ t i. ớ t
ẳ ộ ố
ủ ạ ố
ườ ữ
ưở ạ ư § M t s lãnh đ o, ch ng h n nh các ế ố ả nguyên th qu c gia có c ba y u t ẳ i khác, ch ng trên, trong khi nh ng ng ạ ể ỉ ư h n nh Mahatma Gandhi có th ch có ộ ứ m t th : đó là ự ả s nh h ng.
Ề Ự Ế Ố Ạ CÁC Y U T T O NÊN QUY N L C LÀ GÌ ?
Ề Ự Ị
1. QUY N L C V TRÍ
Ề Ự
2. QUY N L C CÁ NHÂN
Ề Ự
Ị 3. QUY N L C CHÍNH TR
Ị ứ
> Quy n h n chính th c, ki m sóat ộ
ư ể ổ ứ ch c ng…..
ế
ố ệ ạ ề 1.V TRÍ ọ quá trình h at đ ng trong t ưở ồ ự nh ngu n l c, khen th ộ 2.CÁ NHÂN > Trình đ chuyên môn, giao ti p tác phong, m i quan h ….
ể ế
3. CHÍNH TR Ị > Th ch hóa chính sách, liên minh, liên k t, ế
Ề
2. QUY N L C CÁ N HÂN Ự
Ị
Ề Ự 1. QUY N L C V TRÍ
ệ ổ ứ
ch c
v Do năng l c ự kinh nghi m ệ b n thân
ạ v Quy n h n do h t chính th cứ
ề quy đ nhị
ả v Do quan h ệ giao ti p ế và
quen bi
tế
ề ượ ki m ể c v Quy n đ ấ ả t c các lĩnh soát t ự ủ ổ ứ v c c a t ch c
v Quy n đ ưở
ề ượ khen c ạ ừ ng và tr ng ph t
th
ra
ủ ả v Do uy tín c a b n thân ấ ẩ và ph m ch t cá nhân. Ị Ề Ự 3. QUY N L C CHÍNH TR ể ề § Quy n ki m soát quá trình ế ị quy t đ nh
ề
ể v Quy n ki m soát và phân ph i ố thông tin
ổ ứ
và các t
ề
ể
ườ
môi tr
ng
các quy
ữ § Quy n ề liên k t ế gi a các cá nhân ch c khác § Quy n ề th ch hóa ế ị
ị
v Quy n ki m soát làm vi c c a t
ệ ủ ổ ứ ch c
ể ế đ nh và các quy t đ nh ợ , liên minh
§ Quy n ề h p tác
CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC
1.
2.
Quyền lực thường chứa trong nó sự phủ định phản kháng. Quyền lực chỉ được sử dụng có hiệu quả một khi nó phù hợp với phong cách của người lãnh đạo và mục đích lãnh đạo.
3. Người lãnh đạo càng có nhiều khả năng vận dụng khai thác những nguồn gốc này thì khả năng thành công càng nhiều.
CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC
ề ự ả
ườ
ề
ứ ớ
ề ơ ở 4. Nh n th c v c s quy n l c nh ệ ng quy n i vi c tăng c
ậ ưở ng t h ự l c cá nhân. ề
ị ả
ưở
ự ở ng b i s ơ ở khéo léo v n d ng nh ng c s này.
ề ự
ớ ạ
ự 5. Quy n l c b nh h ữ ậ ụ 6. Quy n l c không có gi
i h n.
CÁC NGUYÊN TÁC SỬ DỤNG QUYỀN LỰC
4. Quyền lực được thể hiện ở hành động và người lãnh đạo là người hành động. 5. Người có khả năng ảnh hưởng đến người khác, chi phối được nhiều hướng sự việc nhằm đạt kết quả thì người đó sẽ có nhiều người đi theo. Và đó là người lãnh đạo.
Ự Ả
ƯỞ
S NH H
NG
ủ
ộ
ộ
ủ ể ng là s tác đ ng c a m t ch th
ố
ộ i tác đ ng, đ i
ự ng. ể ị ự
ườ ộ
ưở Ả nh h ộ ố ượ ế đ n m t đ i t ủ Trong đó, ch th là ng ườ ượ i ch u s tác đ ng t
ng là ng
Ự Ả
ƯỞ
S NH H
NG
ĐỐI TƯỢNG
CHỦ THỂ
ĐỐI TƯỢNG
CHỦ THỂ
Ự Ả
ƯỞ
S NH H
NG
ộ
ườ
ộ
ệ
ề
ặ
i ho c nhi u cá
ệ
ữ
ủ
ổ
ộ
ộ
Là toàn b các bi n pháp do m t nhóm ng ự nhân th c hi n Ø Nh m t o ra nh ng thay đ i thái đ , hành vi c a m t
ằ ặ
ạ ề
ho c nhi u cá nhân khác.
q Th c ự chất, ảnh hưởng của lãnh đạo là sự tác động từ
bên này đến bên khác.
Ề Ự
Ủ
Ặ
Đ C TÍNH C A QUY N L C
ủ ể
ớ ừ
ử ụ
ố
1.Ch th tùy nghi s d ng v i t ng đ i ngượ t
ề ự
ộ
ạ ứ ủ ố ượ
ậ
2.Quy n l c m nh hay y u tùy thu c vào nh n th c c a đ i t
ế ng
ề ự ồ ạ
ộ ổ ứ
ứ ộ
i trong m t t ổ ứ
ch c và ế ị
3.Quy n l c t n t ề ự m c đ quy n l c do t
ch c đó quy t đ nh
QUYỀN LỰC CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠO ĐẾN TỪ ĐÂU?
Có năm nguồn cơ bản tạo ra quyền lực người lãnh đạo, đó là
1. Quyền lực khen thưởng, 2. Quyền lực cưỡng ép, 3. Quyền lực pháp lý, 4. Quyền lực nhân cách 5. Quyền lực chuyên gia.
CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG NHẰM TẠO QUYỀN LỰC CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO
Mục tiêu của việc gây ảnh hưởng
§ Đạt được sự giúp đỡ § Giao việc cho người khác § Hoàn thành thực hiện nhiệm vụ § Tạo ra sự thay đổi
CHIẾN LƯỢC GÂY ẢNH HƯỞNG NHẰM TẠO QUYỀN LỰC CHO NGƯỜI LÃNH ĐẠO
Mục tiêu của việc gây ảnh hưởng
§ Đạt được sự giúp đỡ § Giao việc cho người khác § Hoàn thành thực hiện nhiệm vụ § Tạo ra sự thay đổi
KẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG
t tình tham gia
ệ ủ ụ ự ố
ự ự ự
ự 1. S tích c c nhi 2. S tuân th ph c tùng ạ i 3. S kháng c ch ng l
KẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG
ệ
ự
ữ
ầ
ộ
ự v S tích c c nhi t tình tham ề ồ ố ượ ng đ ng ý v gia: đ i t ạ ộ nh ng ho t đ ng yêu c u ủ ể ẵ ủ c a ch th , s n sàng tham ự gia m t cách tích c c
KẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG
ố ượ
ệ
ủ ụ ữ
ấ
ự ự ể ể ề ề
đ i t ầ ủ ớ ự
ệ
ơ
ệ
ng v S tuân th ph c tùng: ủ th c hi n nh ng yêu c u c a ch ủ th song không nh t trí v i ch ệ ả th v đi u ph i làm; th c hi n ờ ơ ụ ớ ự nhi m v v i s lãnh đ m, th ự ự h n là s tích c c nhi
ạ t tình
KẾT QUẢ CỦA VIỆC GÂY ẢNH HƯỞNG
i:
ố ự
ả
ệ ấ
ự ự ạ đ i ố v S kháng c ch ng l ượ ệ ng không t th c hi n mà ủ ầ ủ ạ ố i các yêu c u c a ch ch ng l ể ể th bi u hi n là chán n n, ầ ồ bu n r u, b t mãn trì hoãn, đình công trì hoãn
Các chiến lược ảnh hưởng của nhà lãnh đạo?
ng
Cho các đ i ố ượ t khác nhau
Ế ƯỢ
ƯỞ
NG
Ủ
Ả C GÂY NH H CHI N L Ạ C A NHÀ LÃNH Đ O
1. THÂN THI NỆ
ƯƠ
ƯỢ
2. TH
NG L
NG
Ư
3. Đ A RA LÝ DO
Ế 4. QUY T ĐOÁN
5. LIÊN MINH
Ả
Ấ
6. THAM KH O C P TRÊN
Ừ
Ạ
7. TR NG PH T
Ế ƯỢ
ƯỞ
CHI N L
Ả C GÂY NH H
NG
1. Chi n l
c thân thi n: ớ ệ gây thi n c m v i
ng
c th ng l ệ ả ố ề t v ta. ượ ươ ng l i khác đ h có cách nghĩ t th
ể ọ ươ ề ng: ơ ở ế ấ
ư c đ a ra lý do:
ữ ể ế
ụ ế ượ ườ ượ ế ượ 2. Chi n l ng ả gi i quy t v n đ trên c s “ hai bên cùng i”.ợ có l ế ượ ư Đ a ra các thông 3. Chi n l ớ ứ tin, ch ng c ,... đ bào ch a và thuy t ế ủ ph c ý ki n c a mình.
Ế ƯỢ
ƯỞ
CHI N L
Ả C GÂY NH H
NG
ế ị
ư
ế ượ
đ a ra các quy t đ nh
4. Chi n l
ạ
ậ
ế c quy t đoán: ặ táo b o khi g p khó khăn. ả ấ
c tham kh o c p trên:
ghi nh n và xin ý
5. Chi n l
i.
ế ượ ế ấ ướ ki n c p d ế ượ
ử ụ
ườ
ằ
S d ng ng
c liên minh:
i khác nh m
ế ượ
ừ
ặ
c tr ng ph t:
ớ ặ ộ ố ố ượ
ạ rút b t đ c quy n, đ c ề ng trong
6. Chi n l ạ t o uy tín cho mình. 7. Chi n l ủ ợ i, quy n h n,... c a m t s đ i t l ế ườ t. tr
ạ ề ợ ầ ng h p c n thi
n Người lãnh đạo thân thiện, gần gủi cấp
dưới, kỹ năng quan hệ của người lãnh đạo là hiệu quả.
n Chiến lược nầy được mọi người yêu thích, nhưng nếu lạm dụng quá mức chiến lược nầy thì người khác sẽ nghi ngờ động cơ của lãnh đạo.
1. Chiến lược thân thiện
2.Chiến lược mặc cả (trao đổi)
n Tôi cho anh cái nầy, anh cho tôi lại
cái khác.
n Cần lưu ý rằng mình cho người khác cái không quan trọng đối với mình nhưng quan trọng đối với người khác và nhận lại cái quan trọng đối với mình.
3.Chiến lược đưa ra lý do
ớ
ấ
ứ
nCh ng minh đ
ướ ằ
ạ
ầ
ố
ượ c v i c p ầ ệ i r ng vi c n y là khách d ủ ầ ỉ quan, không ch là yêu c u c a ầ ủ lãnh đ o mà còn là yêu c u c a ổ ủ tình hu ng, yêu c u c a t ch c,ứ
4.Chiến lược quyết đoán
n Bi u hi n d
ề ệ ể ứ
ế ị
ế ậ ệ ế ữ ỏ
ấ
ự ụ c ch p hành,ph c ủ t tình, tích c c, ch
ộ ướ i nhi u hình th c khác , quy đ nh, nhau liên quan đ n lu t l ữ quy ch , nh ng cam k t, nh ng th a ấ ố ậ thu n đã th ng nh t. ế ượ ầ ượ n Chi n l c n y đ ệ ự ư tùng nh ng s nhi ả ể ầ đ ng c n ph i đ ý.
5. Chiến lược tham khảo cấp trên
ế
ủ ự ủ ượ
ế ượ ử ụ
ả ủ n Căn b n c a chi n l ấ
ậ
ả
ế ượ ầ
ể ố
ộ c tranh th s ng h ầ ủ c n y c a c p trên. S d ng chi n l ẫ ẽ ễ ườ ng xuyên s d gây h u qu mâu thu n th ệ ố các m i quan h khác. ử ụ n S d ng chi n l ủ
ớ ấ ạ
ả ườ
ặ ấ ấ ng r t x u.
ườ
i th
ườ ấ
ễ ị
ng xuyên thì i b t tài, d b xem
c n y đ đ i phó v i c p trên c a mình có nghĩa là “ qua m t lãnh đ o ậ ủ c a mình”, thì h u qu th ế ử ụ ớ ấ ướ ể ườ
n N u s d ng v i c p d bi u hi n đó là ng th
ệ ng.
ủ
ề ự
ộ ừ ệ ố nXây d ng h th ng ng h t ứ
ế ượ
ủ
ặ
ự hai ệ ố h th ng quy n l c chính th c và không chính th c.ứ nM t trái c a chi n l
ầ ạ c n y t o ấ ra phe nhóm, bè phái, m t đoàn ế ộ ộ k t n i b ,
6.Chiến lược liên minh
7.Chiến lược trừng phạt
ố ượ
nÁp d ng cho đ i t
