CHƯƠNG 5: CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP CỦA WTO
Đại học luật Tp. Hồ Chí Minh Môn Luật Thương mại Quốc tế 10/2010
1. Tổng quan
CCGQTC của WTO được hình thành năm 1995 trên cơ sở cơ chế GQTC của GATT
(DSB)
Cơ quan giải quyết tranh chấp cố định
Thủ tục giải quyết tranh chấp và thực hiện các quyết định giải quyết tranh chấp rõ ràng
So sánh cơ chế GATTvà WTO
GATT
WTO
1 GATT
Chỉ TMHH
GATT, GATS, TRIPS và Hiệp định DSU Phạm vi rộng hơn
2
3
Đồng thuận Đồng thuận nghịch
4
Thời gian cụ thể
5
Ad hoc
Xét xử hai cấp
6
Cơ chế thực thi phán quyết
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP WTO
2.1 Cơ sở pháp lý: Điều XXII và XXIII GATT Điều XXII và XXIII GATS Điều 64 TRIPS Bản Ghi nhớ về Quy tắc và thủ tục điều chỉnh việc Giải quyết Tranh chấp (DSU)
BÀN ĐỒ CÁC TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI TRONG KHUÔN KHỔ WTO
Nguồn: WTO (http://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_maps_e.htm)
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP (tiếp theo) 2.1 Mục tiêu Cơ chế GQTC nhắm tới bảo đảm việc thực thi các
Hiệp định thương mại WTO (HĐTM)
Duy trì quyền và nghĩa vụ của các nước thành viên
theo quy định của các HĐTM (Điều 3.2 DSU)
Tháo bỏ các biện pháp thương mại không phù hợp
với quy định của các HĐTM (Điều 3.3 DSU)
Bảo đảm sự an toàn và có thể dự đoán trước trong
thương mại quốc tế
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP (tiếp theo) Mục tiêu
Làm rõ những điều khoản của các hiệp định trên cở sở tập quán thương mại và các nguyên tắc của Luật Quốc tế.
điển hoá tại Điểu 31 và 32 của Công ước Viên về Luật Điểu ước Quốc tế
Các nguyên tắc và quy định được pháp
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP (tiếp theo) Mục tiêu
Mong muốn: Mong muốn: Đạt được một giải pháp đồng thuận Nếu không được, Nếu không được, Thủ tục GQTC tại Ban hội thẩm …. ….và Cơ quan phúc thẩm
Bảo đảm có “các giải pháp tích cực” để giải quyết tranh chấp. (Điểu 3.7 DSU)
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP (tiếp theo)
Là một cơ chế Là một cơ chế khép kín : khép kín
Áp dụng cho tất cả các HĐTM (Phụ lục 1) Một quy chế giải quyết tranh chấp thống nhất cho tất cả các tranh chấp (Điều 23 DSU)
2. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP (tiếp theo) Chỉ “các biện pháp thương mại” mới Chỉ “các biện pháp thương mại” mới có thể bị khiếu kiện: có thể bị khiếu kiện:
Các biện pháp “công” (của nhà nước), không phải là những biện pháp “tư” (của các doanh nghiệp, tập đoàn v.v.) Chỉ các “nước thành viên”: Chỉ các “nước thành viên”:
(i) Giữa nước thành viên WTO và nước không phải là
Không áp dụng cho các tranh chấp:
(ii) Giữa tổ chức phi chính phủ hoặc các tổ chưc kinh tế.
thành viên WTO,
3. Phạm vi khiếu kiện:
Khiếu kiện có vi phạm (violation
complaint):
Khiếu kiện không vi phạm (non-
violation complaint)
4. Cơ quan giải quyết tranh chấp - DSB
CQPT (Điều 16.4 và 17.14)
Giám sát việc thực hiện báo cáo (phán quyết), cho phép trả đũa. (Điều 22.6)
…áp dụng nguyên tắc “đồng thuận
nghịch”
DSB thẩm quyền: (Điều 2.1) Ban Hội Thẩm (Điều 6.1) Phê chuẩn báo cáo của Ban hội thẩm và
“đồng thuận nghịch”
Đồng thuận nghịch là gì? Ý nghĩa của Đồng thuận nghịch
5. Cơ quan xét xử sơ thẩm - Ban hội thẩm
Điều 7 DSU Từng vụ tranh chấp Kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng, đa dạng về
chính sách, luật thương mại quốc tế. Quan chức chính phủ hoặc các tổ chức phi chính
phủ có uy tín
Danh sách theo đề nghị của Ban thư ký Nếu có bất đồng: theo chỉ định của Tổng Gíam
Đốc
6. Cơ quan Phúc thẩm - Appellate Body (“AB”)
7 người, nhiệm kỳ 4 năm,- có thể bầu lại một lần. Mỗi vụ chọn 3 người
Thủ tục giải quyết tranh 7.7. Thủ tục giải quyết tranh chấp: Những bước cơ bản chấp: Những bước cơ bản
Vậy sẽ mất bao nhiêu thời gian để giải quyết một vụ tranh chấp?
Sơ thẩm
60 ngày
Tham vấn, hoà giải, trung gian
+ 45 ngày Thành lập BHT + 6 tháng + 3 tuần + 60 ngày
Báo cáo cuối cùng của BHTgửi tới các bên Báo cáo cuối cùng của BHT gửi tới các thành viên WTO DSB thông qua báo (nếu không có đơn phúc thẩm)
Tổng cộng = 1 năm (nếu không tính thủ tục phúc thẩm)
Phúc thẩm + 60-90 ngày CQPT rà soát và thông qua báo cáo phúc thầmt DSB thông qua báo cáo phúc thẩm + 30 days
Tổng cộng = 1năm 3 tháng (tính cả thủ tục phúc thẩm)
7.1 Giai đoạn- sơ thẩm
Tham vấn Thành lập Ban hội thẩm Giải quyết đóng (không công khai cho công
chúng)
Báo cáo cuối cùng của Ban Hội thẩm cho các
bên liên quan
Báo cáo cuối cùng của Ban Hội thẩm cho các
thành viên.
DSB đưa ra phán quyết
7.2. Giai đoạn phúc thẩm 7.2. Giai đoạn phúc thẩm Điều 17 DSU Điều 17 DSU
WHAT?
WHAT? chỉ phúc thẩm “những vấn đề về giải chỉ phúc thẩm “những vấn đề về giải thích luật” trong báo cáo của BHT thích luật” trong báo cáo của BHT
chỉ các bên tranh chấp mới được yêu WHO?WHO? chỉ các bên tranh chấp mới được yêu
cầu phúc thẩm cầu phúc thẩm
WHEN?
yêu cầu phúc thẩm phải được đưa ra WHEN? yêu cầu phúc thẩm phải được đưa ra trong vòng 60 ngày kể tử khi BHT gửi báo cáo trong vòng 60 ngày kể tử khi BHT gửi báo cáo cho các nước thành viên cho các nước thành viên
7.2. Giai đoạn phúc thẩm
DSB thông qua phán quyết phúc
thẩm.(tái khẳng định, thay đổi hoặc bác bỏ các nhận xét và kết luận pháp lý của nhóm chuyên gia).
Thời gian: Không quá 60 ngày và
không trường hợp nào được vượt quá 90 ngày
8. Hệ quả pháp lý
Vi phạm cam kết: sửa chữa ngay hoặc
1.
trong “thời hạn hợp lý”(Điều 20, 21). Nếu không: Thỏa thuận bồi thường – biện pháp chờ rút lại. (giảm thuế trong lĩnh vực cụ thể) (Điều 22)
2. Hình phạt trả đũa thương mại (Điều 22)
8.18.1 Thực thị quyết định của DSB
Nếu quyết định của DSB không được
thực hiện ngay thì sao?
Thời hạn hợp lý để thực hiện (Điều 21.3
Đề xuất bởi nước thành viên và được DSB chấp thuận,
hoặc
Theo một lịch trình được các bên thống nhất, hoặc Theo quyết định của trọng tài
DSU) :
21.3(c))
Hướng dẫn: 15 tháng từ ngày được thông qua (Điều
8.2 Trả đũa thương mại
nghĩa vụ thương mại đối với bên thua kiện
trả đũa trực tiếp: cùng lĩnh vực của HĐTM trả đũa chéo: cùng HĐTM, khác lĩnh vực trả đũa chéo: khác HĐTM (vụ kiện EC-
Trả đũa – hoãn thực hiện cam kết hoặc
banana)
Câu hỏi
CC GQTC của WTO có tính ưu việt gì so với các cơ chế
Thủ tục GQTC của WTO có lợi cho nước ĐPT như Việt
giải quyết tranh chấp quốc tế khác?
Các tổ chức kinh tế có thể yêu cầu là bên thứ ba theo
Nam?
Thủ tục GQTC khép kín của WTO có hợp lý không? Tại
thủ tục GQTC của WTO không?
Trả đũa thương mại có phải là phương án giải quyết tốt
sao?
nhất trong thương mại quốc tế?
