Bài giảng Địa lý kinh tế xã hội đại cương - Chương 3: Tài nguyên thiên nhiên

Chia sẻ: Nguyễn Thị Hiền Phúc | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:48

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng cung cấp cho người học các kiến thức: Tài nguyên thiên nhiên. Hi vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên đang theo học môn dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Địa lý kinh tế xã hội đại cương - Chương 3: Tài nguyên thiên nhiên

c h¬ng iii: tµi ng uyªn thiªn nhiªn I. Kh¸i niÖm vÒ tµi ng uyªn thiªn nhiªn. II. Khai th¸c vµ s ö dô ng tµi ng uyªn thiªn nhiªn. 1. Tµi ng uyªn kho ¸ng s ¶n. 2. Tµi ng uyªn ®Êt. 3. Tµi ng uyªn rõ ng . 4. Tµi ng uyªn níc . 5. Tµi ng uyªn biÓn. III. B¶o vÖ tµi ng uyªn thiªn nhiªn. 
I. kh¸i niÖm vÒ tµi ng uyªn thiªn nhiªn. 1. §Þnh ng hÜa. Tµi ng uy ª n thiª n nhiª n lµ c ¸c y Õu tè tù nhiª n®îc s ö d ô ng tro ng kinh tÕ, lµm p h¬ng tiÖn tån t¹i c ña x∙ hé i lo µi ng ê i ( D.I.Am an). Tµi ng uy ª n thiª n nhiª n lµ nh÷ng y Õu tè tù nhiªn ®îc s ö d ô ng nh lµ ng uån t liÖu s inh s è ng c ña lo µi ng ê i ( Ep hre m «p ). Tµi ng uy ª n thiª n nhiª n lµ nh÷ng v Ët thÓ v µ c ¸c d ¹ng n¨ng lîng tù nhiª n ®îc s ö d ô ng c ho c o n ng ê i ho Æc lµ nh÷ng p h¬ng tiÖn m µ c o n ng ê i khai th¸c trùc tiÕp tõ thiª n nhiª n ( Ghe ra xim «p ). Tµi ng uy ª n thiª n nhiª n lµ lùc lîng tù nhiª n c ña m «i trê ng ®Þa lý hiÓu the o ng hÜa nh lùc lîng s ¶n xuÊt d ù trö ( tiÒm lùc s ¶n xuÊt ), nh g i¸ trÞ s ö d ô ng tro ng v iÖc p h¸t triÓn x∙ hé i ( A.M.C«l«c hie p ki ). Tµi ng uy ª n thiª n nhiª n, tro ng tæ ng thÓ c ña c hó ng v íi tÊt c ¶ ®iÒu kiÖn tù nhiª n ®îc hiÓu lµ to µn b é thÕ g iíi v Ët c hÊt b ao q uanh c hó ng ta tro ng m è i q uan hÖ v íi x∙ hé i lo µi ng ê i........c ß n nÕu nh xÐt v Ò p h¬ng d iÖn lÞc h s ö c ô thÓ, kh¸i niÖm tµi ng uy ª n thiª n nhiª n hÑp h¬n v µ c hØ b ao g åm nh÷ng v Ët c hÊt v µ n¨ng lîng tù nhiª n c ã thÓ tham g ia v µo q u¸ tr×nh s ¶n xuÊt ë m ø c ®é p h¸t triÓn x∙ hé i nhÊt ®Þnh ( C«m a ).
 Tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ c ¸c vËt thÓ vµ lùc lîng tù nhiªn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s ¶n xuÊt vµ nghiªn c ø u nhÊt ®Þnh, tµi ng uyªn thiªn nhiªn ®îc s ö dô ng ®Ó tho ¶ m¶n nhu c Çu x∙ hé i lo µi ng ê i díi h×nh thø c tham g ia trùc tiÕp vµo ho ¹t ®é ng s ¶n xuÊt vËt c hÊt vµ kh«ng vËt c hÊt. H∙y p h©n b iÖt tµi ng uy ª n thiª n nhiª n v µ ®iÒu kiÖn tù nhiª n ?  Tµi ng uyªn thiªn nhiªn  §iÒu kiÖn tù nhiªn Bao g åm c ¸c khÝa c ¹nh Lµ c ¸c yÕu tè tù nhiªn c ña m«i trê ng tù nhiªn bao tro ng m«i trê ng tù nhiªn. quanh x∙ hé i c o n ng ê i. Cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn Kh«ng trùc tiÕp tham g ia ho ¹t ®é ng s ¶n xuÊt, kinh tÕ. vµo nÒn s ¶n xuÊt, kinh tÕ. Cã xu híng ng µy c µng Nhng lµ yÕu tè c Çn më ré ng the o s ù ph¸t triÓn c ña thiÕt kh«ng thÓ kh«ng c ã. kho a häc kû thuËt.
2. Ph©n lo ¹i tµi ng uyªn thiªn nhiªn : tµi ng uyªn thiªn nhiªn The o tÝnh c hÊt c ã thÓ bÞ The o tÝnh c hÊt The o tÝnh c hÊt kinh hao kiÖt tro ng qu¸ tr×nh tù nhiªn tÕ ( ho Æc s ¶n xuÊt) s ö dô ng tµi ng uyªn Kh«ng bÞ Cã thÓ bÞ hao kiÖt hao kiÖt Kho ¸ng s ¶n The o ®Æc ®iÓm KhÝ hËu s ö dô ng tro ng nÒn §Êt kinh tÕ què c d©n Kh«ng Kh«i Níc The o mô c ®Ýc h kh«i phô c §é ng vËt s ö dô ng tro ng nÒn phô c ®îc Thùc vËt kinh tÕ què c d©n ®îc
Tro ng c ¸c c ¸c h p h©n lo ¹i tµi ng uy ª n thiª n nhiª n, lo ¹i nµo c ã ý ng hÜa nhÊt ? V× s ao ?  C¸c h ph©n lo ¹i tµi ng uyªn thiªn nhiªn the o tÝnh c ã thÓ bÞ hao kiÖt tro ng qu¸ tr×nh s ö dô ng tµi ng uyªn lµ c ã ý ng hÜa nhÊt v× : Do nhu c Çu vÒ tµi ng uyªn ng µy c µng lín tro ng ló c s è lîng , tr÷ lîng tµi ng uyªn ng µy c µng g i¶m. Tµi ng uyªn thiªn nhiªn Nhu c Çu
N¾m ®îc ®Æc ®iÓm, tÝnh c hÊt c ña tõ ng lo ¹i tµi ng uyªn ®Ó trªn c ¬ s ë ®ã c ã c ¸c h khai th¸c , s ö dô ng hîp lý nh»m tho ¶ m¶n ®îc nhu c Çu nh : + §è i víi lo ¹i kh«ng bÞ hao kiÖt : Kh«ng nªn lµm thay ®æ i c hÊt lîng . + §è i víi lo ¹i kh«ng kh«i phô c ®îc : Ph¶i hÕt s ø c tiÕt kiÖm vµ biÕt quay vßng . + §è i víi lo ¹i kh«i phô c ®îc ; CÇn b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn. 3. Quan niÖm, ng uyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p ®¸nh g i¸ kinh tÕ tµi ng uyªn thiªn nhiªn: Quan niÖm ®¸nh g i¸ kinh tÕ tµi ng uyªn thiªn nhiªn: + X¸c ®Þnh ¶nh hë ng c ña c ¸c yÕu tè tµi ng uyªn ®è i víi s ù ph¸t triÓn vµ ph©n bè lùc lîng s ¶n xuÊt. + S o s ¸nh c ¸c tÝnh c hÊt vµ ®Æc tÝnh tù nhiªn c ña tµi ng uyªn thiªn nhiªn víi tiªu c huÈn g i¸ trÞ kinh tÕ. + V¹c h ®îc s ù kh¸c biÖt vÒ c hi phÝ lao ®é ng ë mç i l∙nh thæ ®Ó s ö dô ng tµi ng uyªn c ã lîi c ho nÒn kinh tÕ què c d©n.
Ng uyªn t¾c ®¸nh g i¸ kinh tÕ tµi nguyªn thiªn nhiªn: + Ph¶i ®¶m b¶o s ö dô ng hîp lý, tiÕt kiÖm nhÊt tµi ng uyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ tµi ng uyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i trê ng . + Tho ¶ m¶n nhu c Çu ng µy c µng t¨ng lªn vÒ tµi ng uyªn thiªn nhiªn c ña x∙ hé i, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ c ao nhÊt. + KÕt hîp lîi Ýc h tríc m¾t vµ lîi Ýc h l©u dµi c ña c o n ng ê i vÒ s ö dô ng tµi ng uyªn thiªn nhiªn. + Ph¶i phï hîp víi lîi Ýc h c ña x∙ hé i lo µi ng ê i nãi c hung vµ tõ ng khu vùc , tõ ng què c g ia nãi riªng . Ng uy ª n t¾c nµo tro ng ®¸nh g i¸ kinh tÕ tµi ng uy ª n thiª n nhiª n ®îc xe m lµ q uan träng h¬n c ¶ ? V× s ao ?  Ng uyªn t¾c ph¶i ®¶m b¶o s ö dô ng hîp lý, tiÕt kiÖm nhÊt tµi ng uyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ tµi ng uyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i trê ng lµ quan träng h¬n c ¶ v× nÕu t«n träng ng uyªn t¾c nÇy s Ï g ãp phÇn tho ¶ m¶n ba ng uyªn t¾c c ßn l¹i.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh g i¸ kinh tÕ tµi ng uyªn thiªn nhiªn : + §¸nh g i¸ vÒ mÆt tù nhiªn c ña tµi ng uyªn thiªn nhiªn. * VÞ trÝ ph©n bè tµi ng uyªn. * Tr÷ lîng tµi ng uyªn. * H×nh thø c ph©n bè . * ChÊt lîng tµi ng uyªn. * Gi¸ trÞ s ö dô ng . + §¸nh g i¸ vÒ mÆt kinh tÕ kû thuËt. * TÝnh to ¸n c ¸c c hØ tiªu kinh tÕkû thuËt nh»m tiÕt kiÖm c hi phÝ s ¶n xuÊt. * X©y dùng c ¸c dù ¸n, ph¬ng ¸n ®Ó thùc hiÖn tè i u, * Lùa c hän quy tr×nh c «ng ng hÖ thÝc h ø ng , ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ c ao . * S ö dô ng tæ ng hîp tµi ng uyªn. + B¶o vÖ m«i trê ng thiªn nhiªn. * §Çu t trang thiÕt bÞ kû thuËt c hè ng « nhiÔm. * B¶o vÖ c ¶nh quan tro ng qu¸ tr×nh khai th¸c tµi ng uyªn thiªn nhiªn. * C¸c g i¶i ph¸p c ©n b»ng s inh th¸i. II.khai th¸c vµ s ö dô ng tµi ng uyªn thiªn nhiªn. 1. Tµi ng uyªn kho ¸ng s ¶n.
Ph©n b è m é t s è tµi ng uy ªn kho ¸ng s ¶n kim lo ¹i & nhiª n liÖu n¨ng lîng trªn thÕ g iíi      Anh     Nga   Canada       Iran  Hoa Kú    Iraq    Trung Quèc Kuwait ArËp Vªnªxuªla Xªu®it   Braxin   S¾t §ång   Than  DÇu má  Søc níc
Khai th¸c dÇu ë Iraq Khai th¸c dÇu ë thÒm lô c ®Þa ViÖt Nam Khai th¸c dÇu ë Aze rbaijan
Thuû ®iÖn ë Ghana Thuû ®iÖn trªn s «ng Danube ë S lo vakia Thuû ®iÖn ë Arkans as
Khai th¸c than ë Trung què c Khai th¸c than ë ¤xtr©ylia Khai th¸c than ë Anh
Nhµ m¸y ®iÖn ng uyªn tö ë NhËt B¶n Thu n¨ng lîng mÆt trê i ë s a m¹c Arizo na Nhµ s ö dô ng n¨ng lîng mÆt trê i ë NhËt B¶n
Khai th¸c n¨ng lîng g iã ë Ne the rland Khai th¸c n¨ng lîng g iã ë §ø c Khai th¸c n¨ng lîng ®Þa nhiÖt ë Nam Mü
Khai th¸c Vµng ë Braxin Khai th¸c Mang an ë Gabo n Khai th¸c §ång ë Zambia
Khai th¸c b¹c ë Ne vada Khai th¸c s ¾t ë Me xic o Khai th¸c thiÕc ë Canada
Ph©n b iÖt trö lîng ®Þa c hÊt v µ trö lîng ®Þa ho ¸. Trö lîng ®Þa c hÊt Trö lîng ®Þa ho ¸ + Trö lîng c ¸c ng uyªn tè + Trö lîng c ¸c ng uyªn tè tån t¹i díi d¹ng c ¸c hîp c hÊt riªng lÎ c ã tro ng to µn bé vá qu¶ c ô thÓ c ho phÐp khai th¸c ®Êt hay tro ng ph¹m vi mé t l∙nh mé t thæ ré ng lín nµo ®ã. c ¸c h kinh tÕ nhÊt. + Trö lîng ®Þa ho ¸ míi c hØ + Trö lîng ®Þa c hÊt c ã ®Ò c Ëp ®Õn s è lîng c hø ý kh«ng ng hÜa trùc tiÕp khai th¸c ®Ò c Ëp ®Õn mø c ®é tËp ®Ó trung , Ýt ®a lªn mÆt ®Êt. c ã ý ng hÜa tro ng kinh tÕ.
Tro ng t¬ng lai ng uån n¨ng lîng nµo ®îc s ö d ô ng nhiÒu nhÊt ? V× s ao ?  Ng uån n¨ng lîng c ã triÓn väng nhÊt lµ nhiÖt h¹c h bë i v×: Nhiªn liÖu lµ níc nÆng , c ã tro ng níc víi trö lîng rÊt nhiÒu. Tro ng qu¸ tr×nh s ö dô ng Ýt x¶y ra s ù c è vµ ng uy hiÓm. Lß ph¶n ø ng ng µy c µng ho µn thiÖn, nh÷ng yªu c Çu vÒ mÆt kû thuËt ®Ó gi¶i phãng n¨ng lîng ng µy c µng ®¸p ø ng . 2. Tµi ng uyªn ®Êt.
S ö dô ng ®Êt ë Ng a S ö dô ng ®Êt ë Trung què c S ö dô ng ®Êt ë Is land
S ö dô ng ®Êt ë Bhutan S ö dô ng ®Êt ë Philippine S ö dô ng ®Êt ë Ne w Guine