3/11/2021
1
ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU
TRỊ
SUY DINH DƯỠNG NẶNG
TS.BS.BùiQuangVinh
BộMônNhi,ĐHYDTPHCM
BVNhiĐồng2
buiquangvinh@ump.edu.vn
Mục Tiêu Học Tập
1. Chẩnđoánsuydinhdưỡngnặng
2. Đánhgiábanđầu
3
Tì hbà 10b ớ điề tịbệ h
3
.
T
r
ì
n
h
bà
y
10
b
ư
ớ
c
điề
u
t
r
ị
bệ
n
h
4. Xácđịnhcáchđiềutrịcácbệnhkèmtheo
5. Trìnhbàycáchtheodõivàtáikhám
6. Trìnhbàynguyêntắcxửtrívàphòngngừa
bệnhsuydinhdưỡngtrẻem
3/11/2021
2
Định Nghĩa SDD Cấp Nặng:
Trẻ 0 – 60 Tháng (WHO 2017)
SDDcấpnặng(SevereMalnutrition,SAM):
WHhoặcBMI<‐3SD,hoặc
VòngcánhtayMUAC<115mm,hoặc
Phùmuchân.
Chia2nhóm:
SDD cấp nặng có biến chứng:
SDD
cấp
nặng
có
biến
chứng:
•chánăn,
•biếnchứngkhác
SDDcấpnặngkhôngbiếnchứng:cònthèmăn
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU (1)
1.Cácdấuhiệunguyhiểmtoànthân
IMCI:4
•Khôngthểuốngđược&bỏbú
•Óitấtcảmọithứ
•Libìkhóđánhthức
•Cogiật
2.Dấuhiệucấpcứu:ABCDE
airway: ho, khó thở do đường hh trên
breathing: hh dưới
C: tuần hoàn tim mạch
disabity: thần kinh hộn mê co giật
else: cơ quan khác
3/11/2021
3
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU (2)
3.Bệnhsửliênquan
thunhậpthứcănvàuốnggầnđây
ế
ch
ế
độănthườngdùngtrướcbệnh
búmẹ
thờigianvàtầnsốcủatiêuchảyvànônói
loạitiêuchảy:phânnước,phânmáu
hoàncảnhgiađình
ho>tuần
tiếpxúclao,sởi
nhiễmHIV
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU (3)
4.Khám:4dấuhiệuSDDtheoIMCI
Gầymònnặngrõrệt
Phù2muchân
Lòngbàntaynhợt
Khômắt
bú mẹ hoàn toàn và bú mẹ sớm
triệu chứng quan trọng
nhớ hỏi về tiền căn ho > 2 tuần
đây là 4 dấu hiệu thường gặp và cần phải lưu ý
3/11/2021
4
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU (4)
4.Khám:Cácdấuhiệuthiếuvichất&biếnchứng
Sốc:libìhoặcmấtýthức,bàntaylạnh,chậmđầy
áh(>3iâ)hhhếà
m
á
umaomạc
h
(>3
g
iâ
y
)
,mạc
h
n
h
an
h
y
ế
u,v
à
huyếtáphạ
Dấumấtnước
ThiếuvitaminA:củngmạckhô,chấmBitot,loét
giácmạc,vànhuyễngiácmạc.
ễ
Nhi
ễ
mtrùngkhutrú:tai,họng,da,viêmphổi.
dấuhiệunhiễmHIV
sốt≥37,5oChoặchạthânnhiệt<35,5oC
loétmiệng
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU (5)
4.Khám:Kwashiokorhoặcthayđổida
tănghoặcgiảmsắctố,
trócda,
loéttrênchi,đùi,cơquansinhdục,bẹn,sautai
tổnthươngxuấttiết(giốngphỏngnặng),thường
kèmbộinhiễmbaogồmCandida.
Testthèmăn:cungcấpthứcăncósẵndùngngay
(ready‐to‐usetherapeuticfood,RUFT)
•Trẻkhôngthèmăn:nhậpviệnnộitrú
•Trẻcònthèmăn&khôngbiếnchứng:ngoạitrú
nếu có 1 trong các dấu hiệu sau đây, nghĩ BN bị sốc
hoặc viêm da
đỏ da quanh nếp kẽ, quanh lớp tự nhiên : nghĩ nấm Candida
thử nghiệm phân biệt sdd cấp nặng có BC
và không BC
hoặc ăn TĂ thông thường cũng được
3/11/2021
5
Sinh Lý Bệnh SDD Phù
CơchếSDDphùkwashiokor
Khôngrõ
NhậpquámứccarbohydratetrêntrẻSDDteogây
•tăngtạomỡ,
•giảmtổnghợpapolipoproteinvậnchuyểnmỡ
khỏigan,
•ganứđọngmỡ.
Ngộđộcaflatoxin,tiêuchảy,suythận,giảmhoạt
tínhNa+K+ATPase.
Gốctựdo:giảiphóngtừtổnthương,nhiễmtrùng
Tai Biến Điều Trị
SDDcấpnặngcónhiềunguycơcầnlưuý
Su
y
g
iảmmiễnd
ị
ch:dễnhiễmtrùn
g,
sốc
yg ị g,
Suytim,quátải,ứmuốiNa
Rốiloạnđiệngiải:K,Mg,P(HCnuôiănlại)
thể sdd này thường xảy ra trên những đứa trẻ nhỏ thiếu sdd, nhưng được ăn quá nhiều chất có chứa đường
như sữa ông thọ, tổng NL có thể bình thường nhưng quá nhiêu đường, giảm béo và đạm. Đường nhiều ứ tại
gan gây tăng tạo mỡ, ứ đọng mỡ => suy gan
NN này không giải thích được sdd nặng thể phù nhanh chóng trong vài ngày. do cơ chế phản ứng viem, hình
thành gốc tự do, giải phóng từ tổn thương, nhiễm trùng khi cơ thể bị sốt cao
hiện nay thường gặp ở những đứa trẻ bệnh nặng trong bệnh viện
nhưng sốt không cao, triệu chứng NT rất kín
đáo : dễ đi vào sốc nhưng triệu chứng biểu
hiện âm thầm: li bì, tay chân lạnh mà thôi,
suy tim vì thiếu B1, HC nuôi ăn lại giảm vi chất
nếu truyền dịch chống sốc dễ gây quá tải, suy tim BN tử vong. Bồi hoàn nước điện giải nhiều muối cũng dễ
gây quá tải
rl điện giải dễ xra khi tích cực điều trị dinh dưỡng, giảm K, P gây tử vong
điều trị truyền dịch, chống sốc, rl điện giải phải cần thận, với tốc độ chậm hơn và điện giải ít muối , kiểm tra
điện giải đồ thường xuyên ổn định mới yên tâm điều trị