2/08 1
Häc thuyÕt t¹ng tîng
- Qui luËt ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn trong c¬ thÓ theo
nguyªn lý cña YHCT
•Lôc phñ: tiÓu trêng, ®¹i trµng, bµng quang, tam tiªu, vÞ,
®ëm
• Ngò t¹ng: t©m, can, tú, phÕ, thËn
•C¸c thµnh phÇn kh¸c: tinh khÝ, thÇn, huyÕt vµ t©n dÞch
•Ngoµi ra cßn cã phñ kú h»ng
A.Tinh, khÝ, thÇn, huyÕt, t©n dÞc h
1- Tinh:
•Chøc n¨ng: Lµ c¬ së vËt chÊt cho sù sèng, c¸c ho¹t
®éng cña c¬ thÓ.
•Nguån gèc:
–Tinh tiªn thiªn: Bè mÑ, khi sinh ra ®· cã, tµng trõ ë
thËn
–Tinh hËu thiªn: tõ ®å ¨n uèng, nu«i dìng c¬ thÓ, tµng
trõ ë thËn, bæ sung cho tinh hËu thiªn.
2/08 2
2- KhÝ:
•Chøc n¨ng:
•Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o c¬ thÓ.
•Lµ chÊt c¬ bn duy tr× sù sèng.
•Thóc ®Èy huyÕt, t¹ng phñ, kinh l¹c ho¹t ®éng.
•Cã t¸c dông riªng ë n¬i tró ngô
•Nguån gèc : Do tinh trªn thiªn vµ hËu thiªn t¹o thµnh.
•Thêng nãi ®Õn 4 lo¹i khÝ:
*Nguyªn khÝ (ch©n khÝ, sinh khÝ)
•Nguån gèc:
•Do tinh tiªn thiªn tµng tr÷ ë thËn, ®îc bæ sung bëi khÝ
hËu thiªn.
•Chøc n¨ng:
•Thóc ®Èy t¹ng phñ ho¹t ®éng.
•Thóc ®Èy qu¸ tr×nh sinh dôc, ph¸t dôc c¬ thÓ.
•§Çy ®ñ c¬ thÓ kháe, ngîc l¹i søc kháe kÐm.
2/08 3
* T«ng khÝ:
•Nguån gèc: do khÝ trêi kÕt + khÝ hËu thiªn.
•Chøc n¨ng: gióp vËn hµnh khÝ huyÕt, h« hÊp, tiÕng nãi,
ho¹t ®éng ch©n tay.
* Dinh (doanh khÝ)
•Nguån gèc: do khÝ hËu thiªn, ®æ vµo huyÕt m¹ch ®Ó
nu«i dìng toµn th©n.
•Chøc n¨ng(t¸c dông): sinh huyÕt, nu«i dìng toµn th©n.
* VÖ khÝ:
•Nguån gèc: KhÝ tiªn thiªn + hËu thiªn, ®îc tuyÒn ph¸t
nhê phÕ.
•VËy gèc ë h¹ tiªu (thËn) ®îc nu«i dìng ë trung tiªu (tú)
khai ph¸t ë thîng tiªu (phÕ) ®i ngoµi m¹ch ph©n bè toµn
th©n.
•T¸c dông:
–Lµm Êm néi t¹ng, c¬ nhôc, da l«ng, ®ãng më tÊu lÝ.
–Bo vÖ c¬ thÓ chèng ngo¹i tµ x©m nhËp.
2/08 4
3- HuyÕt:
* Nguån gèc:
•ChÊt tinh vi cña thñy cèc, tú vËn hãa t¹o thµnh.
•ChÊt dinh trong m¹ch.
•ChÊt tinh tµng tr÷ ë thËn.
•Quan hÖ mËt thiÕt víi tú, phÕ, thËn.
* T¸c dông: nu«i dìng lôc phñ, ngò t¹ng, c¬ nhôc, da l«ng
4- T©n dÞc h: T©n lµ chÊt trong, dÞch lµ chÊt ®ôc.
* Nguån gèc:
•Do tú vÞ vËn hãa t¹o thµnh.
•Nhê tam tiªu khÝ hãa ®i kh¾p c¬ thÓ.
* T¸c dông:
•T©n: Nu«i dìng t¹ng phñ, c¬ nhôc, kinh m¹ch.
•T¹o huyÕt dÞch, bæ sung níc cho huyÕt dÞch.
•DÞch: bæ sung tinh tñy, lµm khíp chuyÓn ®éng dÔ
dµng, nhuËn da l«ng.
2/08 5
5- ThÇn:
•Lµ sù ho¹t ®éng vÒ tinh thÇn, t duy, ý thøc cña con ng
êi
•Lµ sù biÓu hiÖn ra bªn ngoµi cña tinh, khÝ, huyÕt, vµ
t©n dÞch.
•BiÓu hiÖn cña t×nh tr¹ng sinh lý, bÖnh lý cña c¸c t¹ng
phñ.
•ChÈn ®o¸n: “Cßn thÇn th× sèng mÊt thÇn th× chÕt”
6- C¸c bÖnh c ña khÝ huyÕt, t©n dÞc h:
•KhÝ h HuyÕt h T©n dÞch thiÕu
•KhÝ trÖ HuyÕt ø T©n dÞch kh«ng
®Çy ®ñ
•KhÝ nghÞch HuyÕt nhiÖt XuÊt huyÕt