Bài giảng Hormon và các chất tương tự - TS. Đỗ Thị Thanh Thủy

Bài giảng này cung cấp kiến thức về hormon và các chất tương tự, bao gồm khái niệm, vai trò và phân loại hormon. Bài giảng tập trung vào các hormon steroid, đặc biệt là hormon sinh dục nam và nữ, cũng như hormon vỏ thượng thận.

Bài giảng này dành cho sinh viên ngành y dược, bác sĩ, dược sĩ và các chuyên gia y tế quan tâm đến hormon và các chất tương tự, đặc biệt là các hormon steroid và các ứng dụng lâm sàng của chúng.

Bài giảng này cung cấp một cái nhìn tổng quan về hormon và các chất tương tự, tập trung vào các hormon steroid và các hormon khác như hormon tuyến giáp, tuyến tụy và tuyến yên.

1. **Đại cương về Hormon:**
* Hormon được định nghĩa là các chất được sản xuất bởi tuyến nội tiết, có vai trò quan trọng trong điều hòa hoạt động chức năng sinh lý của cơ thể. Hormon được phân loại dựa trên cấu trúc hóa học (steroid và phi steroid) và nguồn gốc (tuyến sinh dục, tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp, tuyến tụy).
2. **Hormon Cấu Trúc Steroid:**
* **Hormon Sinh Dục Nam:** Các androgen như testosterone propionate và methyltestosterone, có tác dụng phát triển giới tính, tăng đồng hóa protein. Các chất ức chế và kháng androgen như finasteride và cyproterone acetate được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến androgen.
* **Hormon Sinh Dục Nữ:** Estrogen (estrone, estradiol, estriol) và progesteron có vai trò quan trọng trong phát triển giới tính nữ, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và duy trì thai kỳ.
* **Hormon Vỏ Thượng Thận:** Glucocorticoid và mineralocorticoid, có tác dụng điều hòa chuyển hóa glucose, điện giải và có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch.
3. **Cơ Chế Tác Dụng của Hormon Steroid:**
* Hormon steroid tác động bằng cách gắn vào thụ thể trong tế bào, tạo phức hợp hormon-thụ thể, di chuyển vào nhân tế bào, gắn vào DNA và kích thích tổng hợp protein mới.
4. **Hormon Tuyến Giáp và Thuốc Kháng Giáp Trạng:**
* Hormon tuyến giáp (T3, T4) điều hòa tốc độ chuyển hóa của cơ thể. Các thuốc kháng giáp trạng như propylthiouracil ngăn cản sự gắn iod vào tiền chất hormon, làm giảm sản xuất hormon tuyến giáp.
5. **Hormon Tuyến Tụy và Thuốc Điều Trị Tiểu Đường:**
* Insulin, được sản xuất bởi tế bào beta của tuyến tụy, có tác dụng hạ đường huyết. Các thuốc điều trị tiểu đường typ 2 bao gồm sulfonylurea (tăng tiết insulin), biguanide (giảm sản xuất glucose), thiazolidinedione (tăng độ nhạy insulin), và các chất ức chế alpha-glucosidase (giảm hấp thu glucose).