Bài giảng Sử dụng thuốc ở các nhóm bệnh nhân đặc biệt

Bài giảng này tập trung vào việc sử dụng thuốc ở người cao tuổi, một nhóm bệnh nhân đặc biệt với nhiều thay đổi về sinh lý và bệnh lý ảnh hưởng đến dược động học và dược lực học của thuốc. Bài giảng cũng đề cập đến các vấn đề thường gặp khi sử dụng thuốc ở người cao tuổi và những điểm cần lưu ý để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Dược sĩ lâm sàng, bác sĩ và các chuyên gia y tế quan tâm đến việc tối ưu hóa sử dụng thuốc ở người cao tuổi.

Bài giảng này trình bày các khía cạnh quan trọng của việc sử dụng thuốc ở người cao tuổi (NCT), một nhóm bệnh nhân đặc biệt đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng do những thay đổi về sinh lý, bệnh lý và dược lý.

1. **Dịch tễ học:** Tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng, đặc biệt ở Việt Nam với tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Điều này dẫn đến sự gia tăng chi phí y tế và sự phức tạp trong điều trị do các bệnh lý thường gặp ở NCT.
2. **Thay đổi sinh lý và bệnh lý:** Tuổi tác gây ra nhiều thay đổi sinh lý như giảm tỷ lệ nước, khối cơ, tăng tỷ lệ mỡ, giảm albumin huyết tương, thay đổi chức năng tiêu hóa, gan, thận. Các bệnh lý mắc kèm làm tăng nguy cơ tác dụng phụ của thuốc (ADR) và thay đổi đáp ứng với thuốc.
3. **Thay đổi dược động học (PK) và dược lực học (PD):** Các quá trình hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ thuốc bị ảnh hưởng bởi tuổi tác và chức năng các cơ quan. Dược lực học cũng thay đổi, khiến NCT dễ bị tụt huyết áp thế đứng, ngã, giảm điều hòa thân nhiệt và suy giảm chức năng nhận thức.
4. **Các vấn đề thường gặp:** Lạm dụng thuốc, kê đơn không phù hợp, dùng thuốc không đủ và không tuân thủ điều trị là những vấn đề phổ biến, dẫn đến tai biến do ngừng thuốc, thất bại điều trị và ADR.
5. **Những điểm cần lưu ý:** Chỉ dùng thuốc khi thật cần thiết, cân nhắc biện pháp không dùng thuốc, quan tâm đến tiền sử dùng thuốc, các tình trạng sinh lý và bệnh lý mắc kèm. Sử dụng biện pháp tăng liều dần dần, chọn dạng bào chế thích hợp, lưu giữ hồ sơ bệnh nhân và giám sát chặt chẽ về hiệu quả và ADR.