TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br />
KHOA KINH TẾ<br />
<br />
BÀI GIẢNG<br />
KẾ TOÁN NGÂN HÀNG<br />
(Dùng cho đào tạo tín chỉ)<br />
<br />
Người biên soạn: Th.S Huỳnh Thị Thanh Dung<br />
<br />
Lưu hành nội bộ<br />
-0-<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................... 6<br />
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN NGÂN HÀNG .......................................... 7<br />
1.1. Đối tượng, đặc điểm, nhiệm vụ của kế toán ngân hàng............................................. 7<br />
1.1.1. Giới thiệu về kế toán ngân hàng ......................................................................... 7<br />
1.1.2. Đối tượng của kế toán ngân hàng ....................................................................... 7<br />
1.1.3. Đặc điểm của kế toán ngân hàng ........................................................................ 8<br />
1.1.4. Nhiệm vụ của kế toán ngân hàng ........................................................................ 8<br />
1.2 Tổ chức công tác kế toán ngân hàng........................................................................... 9<br />
1.2.1. Khái niệm, yêu cầu tổ chức công tác kế toán ngân hàng .................................... 9<br />
1.2.2. Tổ chức bộ máy và lao động kế toán ngân hàng ............................................... 10<br />
1.3. Tài khoản và hệ thống tài khoản kế toán ngân hàng................................................ 11<br />
1.3.1. Tài khoản và phân loại tài khoản ...................................................................... 11<br />
1.3.2. Hệ thống tài khoản của các tổ chức tín dụng .................................................... 16<br />
1.4. Chứng từ kế toán ngân hàng .................................................................................... 16<br />
1.4.1. Khái niệm .......................................................................................................... 16<br />
1.4.2. Phân loại ............................................................................................................ 16<br />
1.4.3. Lập chứng từ ..................................................................................................... 20<br />
1.4.4. Luân chuyển chứng từ ....................................................................................... 21<br />
1.4.5. Kiểm soát chứng từ ........................................................................................... 21<br />
1.4.6. Bảo quản chứng từ ............................................................................................ 22<br />
1.5. Hạch toán phân tích - Hạch toán tổng hợp .............................................................. 22<br />
1.5.1. Hạch toán phân tích ........................................................................................... 23<br />
CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN ......................................... 26<br />
2.1. Những vấn đề chung về kế toán huy động vốn ....................................................... 26<br />
2.1.1. Vai trò của nguồn vốn huy động đối với hoạt động ngân hàng ........................ 26<br />
2.1.2. Các hình thức huy động vốn ............................................................................. 26<br />
2.1.3. Các tài khoản, chứng từ sử dụng trong kế toán nghiệp vụ huy động vốn......... 28<br />
2.2. Kế toán nghiệp vụ huy động tiền gửi ....................................................................... 30<br />
2.2.1. Nguyên tắc hạch toán ........................................................................................ 30<br />
2.2.2. Kế toán nghiệp vụ huy động tiền gửi không kỳ hạn ......................................... 31<br />
2.2.3. Kế toán nghiệp vụ huy động tiền gửi có kỳ hạn ............................................... 32<br />
2.3. Kế toán tiền gửi tiết kiệm ........................................................................................ 33<br />
2.3.1. Nguyên tắc hạch toán ........................................................................................ 33<br />
2.3.2. Kế toán tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn ........................................................... 33<br />
-1-<br />
<br />
2.3.3. Kế toán tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn ................................................................. 34<br />
2.4. Kế toán nghiệp vụ huy động qua phát hành giấy tờ có giá ...................................... 34<br />
2.4.1. Nguyên tắc hạch toán ........................................................................................ 35<br />
2.4.4. Kế toán nghiệp vụ huy động qua phát hành giấy tờ có giá có phụ trội ............ 36<br />
BÀI TẬP ............................................................................................................................. 36<br />
CHƯƠNG 3: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ NGÂN QUỸ VÀ THANH TOÁN KHÔNG<br />
DÙNG TIỀN MẶT ........................................................................................................... 37<br />
3.1. Kế toán nghiệp vụ ngân quỹ .................................................................................... 37<br />
3.1.1. Một số vấn đề chung về nghiệp vụ ngân quỹ.................................................... 37<br />
3.1.2. Tài khoản và chứng từ sử dụng ......................................................................... 39<br />
3.1.3. Kế toán nghiệp vụ thu, chi tiền mặt .................................................................. 41<br />
3.1.4. Kế toán nghiệp vụ điều chuyển quỹ tiền mặt trong cùng hệ thống................... 44<br />
3.2. Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt ................................................ 45<br />
3.2.1. Những vấn đề chung về thanh toán không dùng tiền mặt ................................. 45<br />
3.2.2. Kế toán các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt .................................... 47<br />
BÀI TẬP ............................................................................................................................. 53<br />
CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG VÀ ĐẦU TƯ .............................. 56<br />
4.1. Kế toán nghiệp vụ tín dụng ...................................................................................... 56<br />
4.1.1 Những vấn đề chung về tín dụng ....................................................................... 56<br />
4.1.2. Kế toán các phương thức cho vay chủ yếu ....................................................... 62<br />
4.2. Kế toán nghiệp vụ đầu tư ......................................................................................... 73<br />
4.2.1 Khái quát nghiệp vụ đầu tư ................................................................................ 73<br />
4.2.2. Kế toán các hình thức đầu tư............................................................................. 78<br />
CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ THANH TOÁN GIỮA CÁC NGÂN HÀNG<br />
............................................................................................................................................ 82<br />
5.1. Những vấn đề chung về nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng ........................ 82<br />
5.1.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng ............. 82<br />
5.1.2. Điều kiện để tổ chức thanh toán giữa các ngân hàng ........................................... 84<br />
5.1.3. Các phương thức thanh toán giữa các ngân hàng ............................................. 85<br />
5.2. Kế toán phương thức chuyển tiền điện tử trong cùng hệ thống ngân hàng ............. 86<br />
5.2.1. Những vấn đề chung về phương thức chuyển tiền điện tử trong cùng hệ thống<br />
..................................................................................................................................... 86<br />
5.2.2. Kế toán thanh toán chuyển tiền điện tử ............................................................. 89<br />
5.2.3. Đối chiếu trong chuyển tiền điện tử .................................................................. 91<br />
5.2.4. Điều chỉnh sai sót trong chuyển tiền điện tử ..................................................... 92<br />
-2-<br />
<br />
5.2.5 Quyết toán chuyển tiền điện tử .......................................................................... 96<br />
5.2.5.1 Quyết toán ngày: ............................................................................................. 96<br />
5.2.5.2 Quyết toán tháng, năm: ................................................................................... 96<br />
5.3. Kế toán phương thức thanh toán bù trừ ................................................................... 97<br />
5.3.1. Những vấn đề chung về thanh toán bù trừ ........................................................ 97<br />
5.3.2. Các chứng từ, tài khoản sử dụng ....................................................................... 97<br />
5.3.3. Kế toán thanh toán bù trừ thủ công ................................................................... 98<br />
5.3.4. Kế toán thanh toán bù trừ điện tử.................................................................... 103<br />
5.4. Kế toán phương thức thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước 113<br />
5.4.1. Những vấn đề chung về phương thức thanh toán qua TKTG tại NHNN ....... 113<br />
5.4.2. Các chứng từ, tài khoản sử dụng ..................................................................... 113<br />
5.4.3. Kế toán thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước .............. 113<br />
5.5. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng .......................................................... 114<br />
5.5.1. Những vấn đề chung về hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng ............. 114<br />
5.5.2. Kế toán thanh toán qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng .............. 114<br />
CHƯƠNG 6 : KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ KINH DOANH NGOẠI TỆ VÀ THANH<br />
TOÁN QUỐC TẾ ........................................................................................................... 118<br />
6.1. Những vấn đề chung về kế toán ngoại tệ ............................................................... 118<br />
6.1.1. Yêu cầu của kế toán ngoại tệ .......................................................................... 118<br />
6.1.2. Đơn vị tiền tệ ghi sổ ........................................................................................ 118<br />
6.1.3. Phương pháp hạch toán ngoại tệ ..................................................................... 118<br />
6.1.4. Tài khoản và chứng từ sử dụng ....................................................................... 119<br />
6.2. Kế toán nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ ................................................................. 120<br />
6.2.1. Kế toán mua bán ngoại tệ trao ngay ................................................................ 120<br />
6.2.2. Kế toán chuyển đổi ngoại tệ ............................................................................ 120<br />
6.2.3. Kế toán kết quả kinh doanh ngoại tệ ............................................................... 121<br />
6.3. Kế toán các phương thức thanh toán quốc tế ......................................................... 121<br />
6.3.1. Một số vấn đề chung về thanh toán quốc tế .................................................... 121<br />
6.3.2. Kế toán phương thức thanh toán chuyển tiền ................................................. 124<br />
6.3.3. Kế toán phương thức thanh toán nhờ thu ........................................................ 126<br />
6.3.4. Kế toán phương thức thanh toán bằng thư tín dụng ........................................ 127<br />
CHƯƠNG 7 : KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH VÀ CÔNG CỤ LAO ĐỘNG CỦA<br />
NHTM .............................................................................................................................. 129<br />
7.1. Kế toán tài sản cố định ........................................................................................... 129<br />
7.1.1. Những vấn đề chung về tài sản cố định trong ngân hàng ............................... 129<br />
-3-<br />
<br />
7.1.2. Các tài khoản và chứng từ sử dụng ................................................................. 131<br />
7.1.3. Kế toán các nghiệp vụ làm tăng tài sản cố định .............................................. 132<br />
7.1.4. Kế toán khấu hao tài sản cố định .................................................................... 133<br />
7.1.7. Kế toán thanh lý tài sản cố định ...................................................................... 135<br />
7.2. Kế toán công cụ lao động và vật liệu ..................................................................... 136<br />
7.2.1. Các tài khoản, chứng từ sử dụng ........................................................................ 136<br />
7.2.2. Quy trình kế toán công cụ lao động và vật liệu .................................................. 136<br />
CHƯƠNG 8 : KẾ TOÁN NGUỒN VỐN CHỦ SỞ HỮU, THU NHẬP - CHI PHÍ<br />
VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH CỦA NHTM .............................................................. 140<br />
8.1. Kế toán nguồn vốn chủ sở hữu .............................................................................. 140<br />
8.1.1. Khái quát nguồn vốn chủ sở hữu .................................................................... 140<br />
8.1.2. Các tài khoản và chứng từ sử dụng ................................................................. 140<br />
8.1.3. Qui trình kế toán.............................................................................................. 140<br />
8.2. Những đặc điểm cơ chế tài chính của ngân hàng .................................................. 141<br />
8.3. Kế toán các khoản thu nhập của NHTM ............................................................... 142<br />
8.3.1. Tài khoản & chứng từ sử dụng........................................................................ 142<br />
8.3.2. Kế toán các khoản thu chủ yếu ....................................................................... 143<br />
8.4. Kế toán các khoản chi phí của NHTM .................................................................. 143<br />
8.4.1. Tài khoản & chứng từ sử dụng........................................................................ 143<br />
8.4.2. Kế toán các khoản chi chủ yếu........................................................................ 144<br />
8.5 Kế toán thuế giá trị gia tăng .................................................................................... 144<br />
8.5.1 Kế toán thuế GTGT đầu vào và đầu ra ............................................................ 144<br />
8.5.2 Quyết toán thuế GTGT .................................................................................... 146<br />
8.6. Kế toán kết quả kinh doanh ................................................................................... 147<br />
8.6.1 Tài khoản kế toán ............................................................................................. 147<br />
8.6.2 Kết chuyển & xác định kết quả kinh doanh ..................................................... 147<br />
8.6.3. Phân phối lợi nhuận trong NHTM .................................................................. 147<br />
CHƯƠNG 9 : BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA NHTM ................................................. 148<br />
9.1. Một số vấn đề chung .............................................................................................. 148<br />
9.1.1. Chuẩn mực về báo cáo tài chính ..................................................................... 148<br />
9.1.2 Nguyên tắc lập BTC ......................................................................................... 148<br />
9.1.3. Các loại báo cáo tài chính ............................................................................... 148<br />
9.2. Nội dung cơ bản & phương pháp lập báo cáo tài chính ........................................ 148<br />
9.2.1. Bảng cân đối tài khoản kế toán ....................................................................... 148<br />
9.2.2. Bảng cân đối kế toán ....................................................................................... 149<br />
-4-<br />
<br />