Bài 5: Thất nghiệp
NEU_ECO102_Bai5_v1.0013101216 63
công việc mới, nhưng điều này cần có thời gian và cần phải chấp nhận thất nghiệp
trong một thời gian nhất định.
5.2.1.2. Thất nghiệp cơ cấu
Thất nghiệp cơ cấu phát sinh từ sự không ăn khớp giữa cung và cầu trên các thị trường
lao động cụ thể. Mặc dù số người đang tìm việc làm đúng bằng số việc làm còn trống,
nhưng người tìm việc và việc tìm người lại không khớp nhau về kỹ năng, ngành nghề
hoặc địa điểm. Ví dụ, một công nhân bậc 7 có thể làm việc hơn 25 năm trong ngành
dệt nhưng có thể trở thành người thất nghiệp ở tuổi 50 khi ngành dệt đang bị thu hẹp
do đối mặt với sự cạnh tranh từ phía nước ngoài. Người công nhân này có thể phải đào
tạo thêm một kỹ năng mới mà nền kinh tế lúc đó đang có nhu cầu. Tuy nhiên, các
doanh nghiệp có thể không muốn tuyển và đào tạo những công nhân lớn tuổi nên
người công nhân này sẽ trở thành nạn nhân của tình trạng thất nghiệp cơ cấu.
Sự thay đổi đi kèm với tăng trưởng kinh tế làm thay
đổi cơ cấu của cầu lao động. Cầu lao động tăng lên ở
các khu vực đang mở rộng và có triển vọng, trong khi
lại giảm ở các khu vực đang bị thu hẹp hoặc ít triển
vọng hơn. Cầu lao động tăng đối với những người lao
động có những kỹ năng nhất định (như lập trình viên
hay kỹ sư điện tử…) và cầu lao động giảm đối với các
ngành, nghề khác (như công nhân cơ khí…). Sự thay
đổi theo hướng mở rộng khu vực dịch vụ và tái cơ cấu trong tất cả các ngành trước sự
đổi mới về công nghệ có lợi cho những công nhân có trình độ học vấn cao hơn. Để
thích ứng những thay đổi đó, cấu trúc của lực lượng lao động cần thay đổi. Một số
công nhân đang có việc làm cần được đào tạo lại và một số người mới gia nhập lực
lượng lao động cần nắm bắt được các kỹ năng lao động phù hợp với yêu cầu mới của
thị trường. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi thường tương đối khó khăn, đặc biệt đối
với công nhân có tay nghề cao mà kỹ năng của họ đã trở nên lạc hậu so với yêu cầu
mới về phát triển kinh tế. Thất nghiệp cơ cấu xuất hiện khi những điều chỉnh như vậy
diễn ra chậm chạp và thất nghiệp tăng lên ở các khu vực, các ngành nghề mà cầu về
các yếu tố sản xuất giảm nhanh hơn nguồn cung ứng.
5.2.1.3. Thất nghiệp theo lý thuyết Cổ điển
Một nguyên nhân khác góp phần giải thích tại sao chúng ta quan sát thấy có một số
thất nghiệp ngay cả trong dài hạn là sự cứng nhắc của tiền lương thực tế. Mô hình Cổ
điển giả định rằng tiền lương thực tế điều chỉnh để cân bằng thị trường lao động, đảm
bảo trạng thái đầy đủ việc làm. Điều này phù hợp với cách tiếp cận cân bằng thị
trường, đó là giá cả sẽ điều chỉnh để đảm bảo cân bằng giữa cung và cầu. Tuy nhiên,
thực tế cho thấy là thất nghiệp luôn tồn tại.
Các nhà kinh tế Cổ điển cho rằng các lực lượng khác nhau trên thị trường lao động,
gồm có luật pháp, thể chế và truyền thống, có thể ngăn cản tiền lương thực tế điều
chỉnh đủ mức để duy trì trạng thái đầy đủ việc làm. Nếu tiền lương thực tế không thể
giảm xuống mức đầy đủ việc làm thì thất nghiệp sẽ xuất hiện. Loại thất nghiệp này
thường được gọi là thất nghiệp theo lý thuyết Cổ điển. Ba nguyên nhân chủ yếu có thể
