HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
PHÂN HIỆU HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TẠI TỈNH QUẢNG NAM
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP
HỌC PHẦN: THỐNG KÊ LAO ĐỘNG
Họ và tên sinh viên: Nguyễn Đức Mạnh
Mã số sinh viên: 2105QLNH-19
Lớp khóa: 2105QLNH-K21
Quảng Nam, 2024
LỜI MỞ ĐẦU
Kính chào mọi người!
Nếu mọi người thực sự cần hãy cứ sử dụng tài liệu này làm tài liệu tham
khảo nhé!
Do kiến thức của mình còn hạn chế, nên đôi khi đề cương không thể tránh
những sai sót, nên đề cương chỉ mang tính chất tham khảo.
Mình rất mong mọi người có thể đóng góp ý kiến, nhằm giúp mình có thể
bổ sung kiến thức và hoàn thiện đề cương hơn. (Zalo:0935498242)
Trân trọng và cảm ơn mọi người rất nhiều!
“Khó khăn nhất là quyết định hành động; phần còn lại chỉ đơn thuần là sự kiên trì.”
- Amelia Earhart -
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ THỐNG KÊ LAO ĐỘNG
Câu 1: Trình bày và phân tích khái niệm, đối tượng, nhiệm vụ và ý nghĩa của
thống kê lao động. Cho ví dụ minh họa.?
*Khái niệm thống kê lao động
Thống kê và hạch toán thống kê ra xuất hiện từ thời tiền cổ đại. Thời kỳ chiếm
hữu nô lệ, các chủ nô đã biết cách tính toán, đo đếm và ghi chép các tài sản của mình
(số nô lệ, số súc vật...), nhưng việc tính toán, ghi chép còn mang tính sơ hai, đơn giản
và chưa có tính thống kê rõ rệt. Thời kỳ phong kiến, thống kê phát triển hơn ở nhiều
quốc gia châu Âu và châu Á. Việc thống kê, tính toán mang tính chất rõ rệt phục vụ
cho việc đi thu sưu, thuế... của giai cấp địa chủ phong kiến. Giai đoạn này, thống kê
vẫn chưa được đúc kết thành lý luận và chưa trở thành một môn khoa học độc lập.
Cuối thế kỷ XVII, phương thức sản xuất TBCN ra đời làm cho thống kê phát
triển nhanh chóng trên các phương diện: Thống kê vốn, lao động, đất đai, nguyên
nhiên vật liệu, thông tin, giá cả... đồng thời tìm ra những lý luận và phương pháp thu
thập số liệu thống kê. Giai đoạn này, môn thống kê đã được đưa vào giảng dạy ở một
số trường học phương Tây. Cuối thế kỷ XIX, thống kê phát triển rất nhanh và trên thế
giới đã thành lập ra Viện Thống kê toán.
Ngày nay, thống kê ngày càng phát triển mạnh mẽ, rộng rãi và hoàn thiện hơn
về phương pháp luận, nó thực sự trở thành công cụ để nhận thức xã hội và cải tạo xã
hội.
Thống kê lao động là một bộ phận của thống kê học. Thống kê lao động là môn
khoa học xã hội nghiên cứu mối quan hệ mật thiết giữa mặt lượng và mặt chất của các
hiện tượng kinh tế xã hội số lớn diễn ra trong quá trình huy động, phân phối, sử dụng,
quản lý các nguồn lực về lao động và quá trình tái sản xuất sức lao động trong điều
kiện thời gian và không gian nhất định.
*Đối tượng nghiên cứu thống kê lao động
Đối tượng nghiên cứu của khoa học thống kê lao động mang những đặc điểm
chung của khoa học thống kê cụ thể:
Thống kê lao động nghiên cứu mặt lượng trong mối liên hệ mật thiết với mặt
chất của các vấn đề liên quan đến lao động như quy mô, kết cấu được biểu hiện ra
bằng các con số tuyệt đối, số tương đối, số bình quân, chỉ số, hệ thống chỉ số cũng
như bản chất, tính chất, thuộc tính, đặc điểm của các hiện tượng liên quan đến lao
động, việc làm, năng suất lao động, tiền lương, thu nhập…
Thống kê lao động nghiên cứu các hiện tượng kinh tế xã hội số lớn liên quan
đến lao động để tìm ra bản chất và quy luật vận động phát triển của lao động như sự
biến đổi quy mô, chất lượng lao động, sự dịch chuyển lao động xã hội…
Thống kê lao động nghiên cứu các hiện tượng thống kê trong điều kiện thời
gian và không gian xác định. Trong mỗi điều kiện lịch sử khác nhau, thời gian khác
nhau, địa điểm khác nhau thì đặc điểm về quy mô, tính chất, thuộc tính của hiện
tượng thống kê là khác nhau.
Thống kê lao động nghiên cứu và thống kê về hàng hóa sức lao động, lao động
và các phạm trù thống kê liên quan đến lao động trong các cơ quan, tổ chức, doanh
nghiệp.
*Nhiệm vụ của thống kê lao động
Thống kê lao động là một bộ phận của thống kê kinh tế xã hội, có nhiệm vụ
nghiên cứu xây dựng một hệ thống các chỉ tiêu thống kê mặt lượng và mặt chất của
các hiện tượng thống kê liên quan đến lao động dựa trên hoạt động tổ chức điều tra
thu thập, tổng hợp, chỉnh lý, phân tích các chỉ tiêu đó nhằm phục vụ công tác quản lý
và dự báo lao động trong nền kinh tế.
Các vấn đề chủ yếu được thống kê lao động nghiên cứu bao gồm: Nguồn lao
động xã hội, lực lượng lao động, tình hình biến động và phân bổ lao động, sử dụng và
quản lý sức lao động, năng suất lao động, thu nhập, sản xuất và tái sản xuất sức lao
động, cụ thể:
Thống kê được mặt lượng và mặt chất của các hiện tượng số lớn liên quan trực
tiếp hoặc gián tiếp đến lao động, nguồn lao động, lực lượng lao động, tình hình sử
dụng lao động, nguồn lao động, lực lượng lao động trong các cơ quan, tổ chức, doanh
nghiệp, tình hình biến động năng suất lao động, tiền lương, tiền công, thù lao và tình
hình sử dụng quỹ tiền lương của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
Quản lý nhà nước về lao động cần phải có đầy đủ thông tin. Thông tin thống kê
về lao động có vai trò quan trọng và là cơ sở trong việc đề ra các chính sách, các biện
pháp, lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, thu nhập và mức
sống của người lao động.
Với nền kinh tế thị trường hiện nay, thống kê lao động còn cung cấp thông tin
quan trọng trong công tác quản lý vĩ mô nền kinh tế, đặc biệt ở các doanh nghiệp và
các đơn vị tổ chức nhà nước vì vậy các thông tin thống kê lao động đòi hỏi phải mang
tính chính xác, khách quan, kịp thời, đầy đủ, đáp ứng được yêu cầu của công tác quản
lý nhà nước, quản lý xã hội, đồng thời phải đáp ứng được yêu cầu so sánh quốc tế.
*Ý nghĩa của thống kê lao động
Thống kê lao động là nghiệp vụ không thể thiếu trong tổ chức quản lý hoạt
động của mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Từ những thông tin thu thập được
thông qua hoạt động thống kê lao động, các nhà quản lý có thể quản lý, lập kế hoạch
sử dụng, dự báo nguồn lao động một cách hiệu quả nhất.
Thống kê lao động nhằm phục vụ công tác lập kế hoạch, quy hoạch về mặt
lượng và chất của nguồn lao động, lực lượng lao động và các phạm trù liên quan, về
phân công, tổ chức, sử dụng nguồn lao động, lực lượng lao động trong nền kinh tế
quốc dân.
