BÀI 1. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN TDTT
Đại Học Bách khoa Hà nội Vô địch giải Bóng đá Fulsan Toàn quốc 2017
- TDTT ra đời cùng với sự ra đời của xã hội loài người, dưới sự tác động của môi trường và mối quan hệ cộng đồng, đòi hỏi phải đấu tranh sinh tồn vì cuộc sống như đi, đứng, chạy, nhảy...... - Mỗi chế độ xã hội khác nhau TDTT được sử dụng vào các mục đích khác nhau:
1. Lịch sử TDTT trên thế giới
+ Xã hội nguyên thủy (bản chất sinh tồn phát triển TDTT): - TDTT được sử dụng để săn, bắt, hái lượm phục vụ cho cuộc sống của mình, họ biết chuẩn bị thể lực từ trước bằng cách tập luyện các bài tập phát triển thể lực, các BT trò chơi phối kết hợp để săn mồi, …. Những kinh nghiệm đó được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Các môn thể thao được hình thành từ thời nguyên thủy, từ bản năng sinh tồn của con người như: môn chạy: đuổi theo các con thú; môn phóng lao: săn bắt các con thú bằng cách ném đá, phi gậy; môn nhảy xa: nhảy qua các con mương, các hố; môn bơi: vượt qua con sông con suối… - Khi xã hội thị tộc hình thành, TDTT được dùng vào việc thể hiện phô trương quyền lực và sức mạnh, mở mang bờ cõi, các BT nhằm giáo dục lòng dũng cảm và các phẩm chất ý chí: chạy, nhảy, ném, vật, mang vác vật nặng, các trò chơi…. Được tập luyện để nâng cao hiệu quả.
- Ở thời kỳ này, bản chất tự nhiên của con người được đặt lên hàng đầu, vì họ không chú trọng nhiều đến sự thay đổi của thế giới tự nhiên bên ngoài, mọi hành động chỉ để đối phó, khắc phục với điều kiện môi trường sống hiện tại thông qua kinh nghiệm tích luỹ. Từ đó hình thành các kĩ năng giao tiếp thông thường đến chuyên môn hoá sâu, đó là giáo dục thể chất (tự hoàn thiện, tự thích nghi). - Để nâng cao hiệu quả săn bắt hái lượm thì con người chuẩn bị và phát triển thể lực. Các hình thức săn bắt được tập luyện công phu bài bản hơn dưới nhiều hình thức khác nhau chuyển từ: kỹ năng sang kỹ xảo → nhằm săn bắt hiệu quả hơn → hình thành các môn thể thao khác nhau.
+ Xã hội Chiếm hữu nô lệ (quân đội làm công cụ cai trị → phát triển TDTT): - TDTT được sử dụng vào mục đích huấn luyện quân sự và huấn luyện thể lực: sức nhanh, sức mạnh, sức bền…và kỹ năng sử dụng vũ khí nhằm phục vụ chiến tranh xâm lược và đàn áp nô lệ.
Điển hình là Hy lạp cổ đại (hai thành Xpacto và Athens), các môn: võ thuật, cưỡi ngựa chiến đấu, đấu vật, đấu kiếm, bơi lội rất phát triển. * Xpacto: chỉ có 10 nghìn dân nhưng khuất phục 250 nghìn nô lệ. * Athens: ngoài giáo dục các BT trên còn phát triển hệ thống GDTC trường học, các môn thể thao phối hợp, múa, vũ đạo… được đưa vào giảng dạy.
* Thế kỷ IV,V TCN, người Hy Lạp tổ chức các cuộc thi đấu thể thao lớn được gọi là Olympic cổ đại . *776 TCN ĐH Olympic cổ đại đầu tiên được tổ chức tại vùng núi Olympia, duy trì 4 năm tổ chức một lần cho đến khi Hoàng đế La Mã là Theodosius I cấm đoán vào năm 394 vì lý do chính trị.
Nhiều nhà khoa học vĩ đại thời cổ đại nổi tiếng cũng đồng thời là những vận động viên xuất sắc. Ví dụ: nhà toán học Pitago đã từng là nhà vô địch Olympic về môn vật chiến đấu… ý nghĩa TDTT thể hiện qua lời nói của Aristot “Không có gì làm tiêu hao và phá hủy con người hơn là sự ngưng trệ vận động”.
CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN
+ Chế độ phong kiến (phục vụ chiến triển tranh→phát TDTT): TDTT phục vụ giai cấp thống trị cho việc chiến tranh xâm lược, mở rộng lãnh thổ, đàn áp phong trào giải phóng dân tộc, nông dân và thợ thủ công.
TDTT thời kỳ hiện đại
+ Chế độ TBCN (TDTT phát triển gắn với kinh tế XH): * TDTT phát triển ở trình độ cao, TDTT được xem như một bộ phận của nền văn hóa xã hội (thể thao nghiệp dư và thể thao nhà nghề) còn gọi là TDTT quần chúng và TDTT thành tích cao.
TTTTC: VĐV Usain bolt thiết lập hai siêu kỷ lục TG cự ly 100m, 200m
* Xuất hiện cơ sở về lý luận GDTC, khoa học TDTT phát triển góp phần to lớn cho việc huấn luyện và thi đấu thể thao thành tích cao ngày càng phát triển lên tầm cao mới, kỷ lục thế giới ở các môn thể thao khác nhau liên tục được thiết lập.
TDTT quần chúng phát triển
Phong trào Olympic
- 23/6/1894 tại Soorbone (Pháp) quyết định phục hồi Olympic (IOC) được nam tước Pierre de Coubertin người pháp đề xuất với mục đích vì nền hòa bình TG, gồm 15 ủy viên của 13 QG tham gia đại hội. Đến nay có hơn 200 QG tham dự - Từ khi bị dừng đến khi khôi phục mất 1500 năm
SVĐ Panathenaic trong kỳ Thế vận hội hiện đại đầu tiên năm 1896
- 5/4/1896 kỳ Olympic đầu tiên được tổ chức tại Athens Hy lạp, sau đó cứ 4 năm 1 lần tổ chức (2 lần chiến tranh thế giới lần thức 1 và lần thứ 2 bị dừng)
- Pierre de Coubertin: sáng lập thế vận hội hiện đại, chủ tịch IOC (1894-1925). Ông đề xuất những mục tiêu nhân đạo như: đòi hỏi chính quyền phải quan tâm, tạo điều kiện cho quảng đại quần chúng, không phân biệt giai cấp, xuất thân xã hội, màu da… có quyền sử dụng các công trình thể thao để hoạt động tập luyện và thi đấu.
Lá cờ Olympic do Pierre de Coubertin tạo ra vào năm 1914, lá cờ Olympic gồm 5 vòng tròn tượng trưng cho 5 châu lục liên kết nhau trên nền màu trắng. Lá cờ Olympic tung bay lần đầu tiên trong Thế vận hội năm 1920. với khẩu hiệu "Nhanh hơn, cao hơn, mạnh hơn, cùng nhau"
Olympic London 2012
Olympic Bắc Kinh 2008
Olympic Tokyo 2020
Olympic Rio 2016
Usain Bolt (21/8/1986) là một VĐV điền kinh người Jamaica, người đang giữ kỷ lục thế vận hội và thế giới ở các nội dung chạy 100 mét với 9,58 giây, 200 mét với 19,19 giây và cùng với các đồng đội chia sẻ kỷ lục ở nội dung chạy 4 x 100 mét tiếp sức với 37,04 giây. Bolt đã trở thành nam VĐV đầu tiên đoạt HCV ở cả 3 nội dung trên tại một kỳ Thế vận hội kể từ sau VĐV Carl Lewis tại Los Angeles năm 1984, và cũng là nam VĐV đầu tiên trong lịch sử lập kỷ lục mới ở cả 3 nội dung cao quý này của bộ môn điền kinh tại một kỳ Thế vận hội. Giới truyền thông đã đặt cho anh biệt danh "Bolt tia chớp" ("Lightning Bolt")
Michael Fred Phelps II (sinh 30/6/1985) là một VĐV bơi lội chuyên nghiệp người Mỹ và anh là một trong những VĐV vĩ đại nhất Olympic, với 28 huy chương Olympic các loại. Phelps cũng đang là người giữ kỉ lục nhiều HCV nhất lịch sử Olympic (23 chiếc), kỉ lục nhiều HCV nhất trong nội dung cá nhân (13 chiếc), kỉ lục nhiều huy chương nhất trong nội dung cá nhân (16 chiếc). Bằng việc đoạt 8 huy chương vàng ở Beijing 2008, anh đã phá kỉ lục của Mark Spitz về số lần đứng đầu nội dung cá nhân (7 lần).
Thể thao Việt Nam tại Olympic
- Đoàn Thể thao Việt Nam lần đầu tiên tham gia đấu trường Olympic vào năm 1980 ở Thế vận hội Mát-xcơ-va.
VĐV Trần Hiếu Ngân HCB Olympic Sydney 2000 và VĐV Hoàng Anh Tuấn HCB tại olympic Bắc Kinh 2008
Lần đầu tiên trong lịc sử VĐV Hoàng Xuân Vinh tại Olympic Rio de janeiro, Brasil 2016 mang về cho đoàn TTVN 1 HCV nội dung 10m súng ngắn hơn nam với 202,5đ; 1HCB nội dung 50m súng ngắn
Sự khác nhau giữa Olympic và Seagame
- Seagame: là Đại hội TDTT của các nước Đông Nam Á, gồm có 11 nước (trong đó có Việt Nam), được tổ chức 2 năm 1 lần, lần đầu tiên tổ chức vào năm 1959 tại Thái lan (Việt nam mới được đăng cai tổ chức 2 lần vào năm 2003, 2022 đều tại Hà nội). - Olympic (IOC): được tổ chức 4 năm 1 lần, là nơi VĐV Quốc tế các nước khác nhau tranh tài, ngày nay phải đạt chuẩn thành tích hoặc vượt qua vòng sơ loại mới được tham dự Olympic - Ngoài ra còn có Đại hội thể thao Châu Á (Asiad 4 năm 1 lần) và Olympic mùa đông (cho các môn thể thao mùa đông 2 năm 1 lần)
2. GDTC TRONG CÁC TRƯỜNG ĐH Ở VIỆT NAM
Chủ tịch Hồ Chí Minh với Thể thao Việt Nam
Ngày 27 tháng 3 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 33 thành lập Nha Thanh niên - Thể dục thuộc Bộ quốc gia giáo dục. Cùng ngày, Báo Cứu quốc đăng bài "Sức khỏe và thể dục" của Người. Thực chất bài báo đó là lời kêu gọi toàn dân tập thể dục của Bác Hồ. Từ đó chính thức khai sinh ngành thể dục, thể thao cách mạng.
Lời kêu gọi toàn dân tập thể dục (trích)
Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt tức là cả nước yếu ớt, mỗi một người dân mạnh khỏe là cả nước mạnh khỏe.
Vậy nên luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người yêu nước. Việc đó không tốn kém, khó khăn gì. Gái trai, già trẻ, ai cũng nên làm và ai cũng làm được. Ngày nào cũng tập thì khí khuyết lưu thông, tinh thần đầy đủ, như vậy là sức khỏe.
Tôi mong đồng bào ta ai cũng gắng tập thể dục. Tự tôi,
ngày nào tôi cũng tập. Ngày 27 - 3 - 1946 HỒ CHÍ MINH
Chủ tịch Hồ Chí Minh tấm gương rèn luyện TDTT vĩ đại
Giáo dục Thể chất trong trường học
- Các trường Đại học bắt đầu tiến hành giảng dạy chính khóa về TDTT năm 1958 với chương trình học quy định 120 tiết nhưng còn mang tính tạm thời, chưa có văn bản chính thức. - Năm 1989 ban hành chương trình GDTC mới trong các trường ĐH thay cho chương trình cũ với nội dung chính:
+Tiến hành GDTC cho sinh viên trong cả quá trình học ở trường nội khóa bao gồm 150 tiết phân ra làm 5 học phần cơ bản. + Phân loại sức khỏe cho sinh viên. + Xây dựng chỉ tiêu đánh giá thể lực dựa vào trình độ thể lực, nhóm sức khỏe, giới tính và nhóm trường.
- Nhiệm vụ GDTC: + Giáo dục đạo đức XHCN, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng niềm tin lối sống tích cực lành mạnh, tinh thần tự giác học tập và rèn luyện thân thể, sẵn sàng phục vụ sản xuất và bảo vệ Tổ quốc. + Cung cấp cho sinh viên những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung phương pháp luyện tập TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản của một số môn thể thao thích hợp, tạo điều kiện để sinh viên tham gia tích cực vào việc tuyên truyền và tổ chức các hoạt động TDTT của nhà trường và xã hội. + Góp phần duy trì và củng cố sức khỏe của sinh viên, phát triển cơ thể hài hòa, xây dựng thói quen lành mạnh, khắc phục những thói quen xấu. Rèn luyện thân thể đạt những chỉ tiêu quy định cho từng đối tượng sinh viên.
Hiện nay, chương trình GDTC ĐH do Bộ GD&ĐT quy định sinh viên học 150 tiết chính khóa, chia thành 5 học phần cơ bản (hoặc theo năm học kỳ tương đương, mỗi học phần bằng một học kỳ). Ngoài ra còn tham gia ngoại khóa 320 tiết. Tổng cộng chương trình trong nhà trường đại học là 470 tiết.
* Nhà trường: - 1 học phần bắt buộc - 4 học phần tự chọn
3. GDTC Đại học Bách khoa Hà Nội
3. GDTC Đại học Bách khoa Hà Nội
HP bắt buộc Lý luận GDTC GDTC Bóng đá 1-2-3 Bóng chuyền 1-2-3 HP Tự chọn Bóng rổ 1-2-3 Bóng bàn 1-2-3 Cầu lông 1-2-3 Aerobic 1-2-3 Thể dục tay không Điền kinh (CH, NC, NX) Bơi lội Võ Karate Võ Teakwondo
* Quy định: - HP bắt buộc: Lý luận GDTC - 4 HP tự chọn: SV có thể chọn các môn bất kỳ không trùng lặp. Ví dụ: BĐ1, BĐ2, BĐ3; hoặc BR1, BR2, BR3; hoặc Aerobic 1,2,3; hoặc hoặc BĐ1, BC1, BR1; hoặc Cầu lông1, BC1, Điền kinh (nhảy cao, nhảy xa, chạy), Bơi lội, Võ karate, Võ Teakwondo.
Đội Bóng đá ĐHBK Vô địch sân 11 Toàn quốc 2014 - Ngoài ra còn tuyển chọn các môn chuyên sâu: bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ. Học 5 HP chuyên sâu không phải học các môn GDTC khác. - Sinh viên trong các đội tuyển thể thao đi thi đấu sẽ được miễn học các học phần GDTC tùy thuộc vào thành tích cụ thể.
Đội tuyển BĐ Sinh viên Bách khoa tập huấn tại Nhật Bản 2019
Đội tuyển BĐ Sinh viên Bách khoa tập huấn tại Nhật Bản 2019
Tổng hợp kiến thức của Bài 1 - TDTT trong xã hội nguyên thủy (yếu tố bản năng sinh tồn→phát triển TDTT) - TDTT trong xã hội chiếm hữu nô lệ (đội quân làm công cụ cai trị→phát triển TDTT) - TDTT trong xã hội phong kiến (phục vụ chiến tranh→phát triển TDTT) - TDTT trong xã hội tư bản (TDTT phát triển gắn với kinh tế Xã hội) - Nguồn gốc và sự phát triển của phong trào Olympic (IOC) - Giáo dục thể chất trong các trường đại học:
Xác định đúng vị trí của TDTT đối với sức khỏe và đời sống văn hóa, Đảng ta đã đưa ra một chương trình cứu nước toàn diện trong đó nêu rõ cần khuyến khích và giúp đỡ nền thể thao vì sức khỏe nhân dân và cải tạo nòi giống nhằm giáo dục con người toàn diện (Đức-Trí-Thể-Mỹ) - Sinh viên phải đăng ký đúng và đủ 5 học phần GDTC
