Bài giảng Ngân hàng trung ương: Chương 5 - ThS. Trần Thạch Uyên Vy

Chương 5 trình bày về nghiệp vụ thị trường mở (OMO) của Ngân hàng Trung ương (NHTW). Nội dung bao gồm tổng quan về OMO, các phương thức thực hiện, mối quan hệ giữa OMO và các công cụ chính sách tiền tệ khác, và nghiệp vụ OMO của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNNVN). Mục tiêu của chương là giúp người học hiểu và nắm vững nghiệp vụ thị trường mở, phân tích và đánh giá các phương thức OMO, và vận dụng để phân tích điều hành OMO của NHNNVN.

Sinh viên, nhà nghiên cứu kinh tế, chuyên viên ngân hàng, những người quan tâm đến chính sách tiền tệ và hoạt động của Ngân hàng Trung ương.

Chương này đi sâu vào nghiệp vụ thị trường mở (OMO) của Ngân hàng Trung ương (NHTW), một công cụ quan trọng để điều hành chính sách tiền tệ.

1. **Tổng quan về OMO**: OMO là nghiệp vụ mua bán chứng từ có giá ngắn hạn giữa NHTW với các NHTM và các tổ chức khác trên thị trường tiền tệ. Mục đích là tác động đến khối tiền cung ứng và điều chỉnh hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng. Các loại hàng hóa được giao dịch trên thị trường mở bao gồm tín phiếu kho bạc, tín phiếu NHTW, trái phiếu chính phủ, trái phiếu đô thị và chứng chỉ tiền gửi.

2. **Các phương thức thực hiện OMO**:
* **Phương thức giao dịch**: Gồm giao dịch mua bán hẳn (quyền sở hữu được chuyển giao hoàn toàn, tác động dài hạn) và giao dịch mua bán có kỳ hạn (giao dịch tạm thời, sử dụng hợp đồng mua bán lại hoặc mua bán đảo ngược).
* **Phương thức đấu thầu**: Gồm đấu thầu khối lượng (NHTW công bố lãi suất, thành viên đăng ký khối lượng dự thầu) và đấu thầu lãi suất (thành viên đưa ra mức lãi suất và khối lượng tương ứng). Đấu thầu lãi suất có hai kiểu: kiểu châu Âu (lãi suất trúng thầu thống nhất) và kiểu Mỹ (lãi suất trúng thầu riêng lẻ).

3. **Các công cụ giao dịch trên OMO**:
* **Tín phiếu kho bạc**: Do KBNN phát hành để bù đắp thiếu hụt NSNN, có thời hạn dưới 12 tháng, tính thanh khoản cao.
* **Tín phiếu NHTW**: Do NHTW phát hành, công cụ chủ động điều hành CSTT, có nhiều thời hạn khác nhau.
* **Trái phiếu Chính phủ**: Do Chính phủ phát hành, thời hạn từ trên 1 năm đến 5 năm, lãi suất cố định.
* **Trái phiếu đô thị**: Do chính quyền đô thị phát hành để đầu tư vào các công trình, dự án địa phương.
* **Chứng chỉ tiền gửi**: Do NHTM, TCTC phát hành để huy động vốn, có thời hạn xác định, lãi suất thường cao hơn.

4. **Các chủ thể tham gia OMO**: Bao gồm Ngân hàng Trung ương, Ngân hàng thương mại, các định chế tài chính phi ngân hàng và các đối tượng khác.

5. **Ví dụ minh họa**: Chương này cũng cung cấp các ví dụ minh họa về cách xác định khối lượng trúng thầu trong các phương thức đấu thầu khối lượng và đấu thầu lãi suất (kiểu Châu Âu và kiểu Mỹ).