Trường Đại học Tài chính - Marketing 1
CHƯƠNG 5. NGHIỆP VỤ
THANH TOÁN CỦA NHTW
Chương này sẽ cung cấp nội dung của từng
hình thức thanh toán qua NHTW:
Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHTW
Thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng
Thanh toán liên ngân hàng
Chuyển tiền điện tử
Nội dung
1. Vai trò của NHTW trong hoạt động thanh toán
2. Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt
trong nền kinh tế
2.1. Các hình thức thanh toán thông qua NHTM
2.2. Các hình thức thanh toán giữa các NHTM
2.3. Hoạt động thanh toán qua NHTW
3. Nghiệp vụ thanh toán của NHTW
3.1. Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHTW
3.2. Thanh toán bù trừ (TTBT) giữa các ngân hàng
3.3. Thanh toán điện tử liên ngân hàng
Trường Đại học Tài chính - Marketing 2
Tài liệu tham khảo
Giáo trình Nghiệp vụ NHTW, Học viện Tài chính,
Chương 4 (phần 4.3)
Nghị định 35/2007/NĐ-CP về giao dịch điện tử
trong hoạt động ngân hàng
Nghị định 101/2012/NĐ-CP về thanh toán không
dùng tiền mặt, được sửa đổi, bổ sung NĐ 80/2016
Nghị định 222/2013/NĐ-CP về thanh toán bằng
tiền mặt
Thông tư 23/2010/TT-NHNN quản lý, vận hành, sử
dụng hệ thống thanh toán điện tử LNH, sẽ thay thế
bằng TT 37/2016/TT-NHNN vào ngày 15/1/2018
Thông tư số 26/2013/TT-NHNN Biểu phí dịch vụ
thanh toán qua
NHNN
Vai trò của NHTW trong
hoạt động thanh toán
NHTW chịu trách nhiệm ban hành các hình
thức thanh toán, các chế độ, quy trình kế
toán, hạch toán cho toàn bộ hệ thống NHTM
áp dụng.
NHTW cũng chính là người tổ chức và chủ
trì thanh toán cho TCTD, khi các tổ chức
này có nhu cầu thanh toán với nhau.
Trường Đại học Tài chính - Marketing 3
Trên cơ sở các chuẩn mực thanh toán đã ban
hành, NHTW giám sát quy trình thanh toán cũng
như việc chấp hành các quy định, chế độ… để
nâng cao hiệu quả của hoạt động thanh toán trong
nền kinh tế; đồng thời ngăn ngừa những vi phạm
nhằm hạn chế rủi ro có thể xảy ra.
NHTW còn thực hiện các giao dịch tiền tệ trong và
ngoài nước cho Chính phủ. Các quan hệ vay
mượn, trả nợ… của Chính phủ thường được thực
hiện qua tài khoản của kho bạc mở tại NHTW.
Như vậy, NHTW đóng vai trò là trung tâm
thanh toán trong nước và quốc tế cho
các hoạt động thanh toán của Chính phủ,
của hệ thống các TCTD trong nền kinh tế.
Trường Đại học Tài chính - Marketing 4
Các hình thức thanh toán không
dùng tiền mặt trong nền kinh tế
Một số định nghĩa:
Dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt
bao
gồm dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh
toán và một số dịch vụ thanh toán không
qua tài khoản thanh toán của khách hàng.
Thanh toán quốc tế
là hoạt động thanh toán
trong đó có ít nhất một bên liên quan là tổ
chức hoặc cá nhân có tài khoản thanh toán
ở ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán không
dùng tiền mặt
gồm: NHNN, ngân hàng, chi
nhánh ngân hàng nước ngoài, quỹ tín dụng
nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và một số
tổ chức khác.
Tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh
toán
là các tổ chức không phải là ngân hàng
được NHNN cấp Giấy phép hoạt động cung
ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Trường Đại học Tài chính - Marketing 5
Chủ tài khoản thanh toán
(chủ tài khoản) là
người đứng tên mở tài khoản.
Đối với tài khoản của cá nhân, chủ tài khoản là
cá nhân đứng tên mở tài khoản.
Đối với tài khoản của tổ chức, chủ tài khoản là
người đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo
ủy quyền của tổ chức mở tài khoản.
Dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán
của khách hàng, bao gồm:
Cung ứng phương tiện thanh toán;
Thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy
nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân
hàng, thư tín dụng, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ;
Các dịch vụ thanh toán khác.