Ể
Ề
Ệ
TÌM HI U V CA DAO DÂN CA VI T NAM
L PỚ 12CĐBC1
ở
t Nam
ươ
ấ
ề
ủ
ệ
ấ
ộ
ề
ộ
ủ ề ấ ớ
ồ ạ ấ
ừ
i r t lâu t
ệ ứ ậ ẩ Làng quê Vi đâu cũng v y, n ch a trong nó ề ầ ề ộ ỗ bao đi u g n gũi và thân th ng. M i m t mi n quê ạ ấ ữ ề ệ đ u có nh ng câu hò đi u hát r t chung mà l i r t ấ ả ủ ừ ưở ng c a t ng vùng mi n. T t c riêng, mang âm h ữ ệ ọ ơ cùng hoà vào câu th , gi ng hát c a nh ng làn đi u, ạ ấ ạ t o thành dòng ca dao dân ca vi t nam r t đa d ng và ố ế ớ ấ ả i su t m y phong phú. T t c các dân t c trên th gi ế ỗ nghìn năm qua ch nào cũng có ca dao và dân ca. vì th ộ nói v ca dao dan ca c a m t dân t c hay ca dao dân ca nói chung là v n đ r t l n. Nó t n t hàng nghìn năm tr
ấ c.ướ
ọ ứ ư ướ ả c đây các h c gi
ữ ọ ề
ờ ố ượ ọ
ể ệ ậ ề ủ ể
ấ ứ ọ ể ả
ễ ộ ả ấ đã Nh các nhà khoa h c nghiên c u tr ố nói ca dao ra đ i khi trong lòng mình có nh ng đi u mu n ữ c g i là ca dao. th hi n ra mu n nói lên. Nh ng đi u đó đ ầ Vì v y, có th nói ca dao dân ca là c a qu n chúng nhân dân sáng tác nên và h có th sáng tác trong b t c hoàn c nh nào, trong l ộ h i trong lao đ ng s n xu t.
ấ ệ ế ỉ
ệ i vi
ể ệ ể ầ ươ ủ ậ t lý t nam, mà đó còn là câu nói th hi n tinh th n đoàn ợ ể ệ ứ ng v
ậ
ớ ỏ
ế Đ n đây m n m i h i đào ườ n h ng đã có ai vào V
ỏ
ậ ườ
ố
ồ hay ch aư ư M n h i thì đào xin th a ư i nh ng V
n h ng có l ư
ồ ch a ai vào
ữ ớ Các câu ca dao r t có ý nghĩa không ch nói lên quan ni m tri ườ ủ c a ng ạ ắ ế k t, g n bó, th hi n s c m nh c a t p th , tình yêu th ồ ch ng, tình yêu nam n v i nhau.
ộ ớ ấ
ư ọ ả ể ở
ườ ườ ng đ i vi
ệ t th ể ơ ấ ớ ư ượ ạ c l i. Ca dao ng ụ ấ t. Tuy ca dao xu t phát trong gi
ề ượ ễ ậ ả ấ
ơ ườ ể ư ầ ệ Tuy cũng là câu nói, gi ng đi u cùng v i m t cách nói xu t phát, nh ng không ph i câu ca dao nào cũng có th tr thành ượ ấ c c u dân ca và ng ạ ế ệ ộ ằ t o b ng hai câu l c bát, m t th th r t âm đi u ti ng ệ i bình dân nh ng nhi u vi c câu r t nên th và ý nghĩa đ m đà d xúc c m nên đ ề nhi u ng i đ tâm s u t m.
ẹ ứ ạ ề ủ ườ ọ ở ưỡ ng sao cho i ăn
ạ ệ ữ ữ ữ ợ
ư
• Anh em nh chân nh ư ư tay ư ề Nh chim li n cánh, nh ề cây li n cành. ơ ơ ư
i b ng bát c m
• Ai
ẻ
ơ
đ yầ ộ ạ ắ D o th m m t h t đ ng cay muôn ph n. ầ
ạ ọ ữ ế ộ ộ ị ỉ Câu ca dao trên không ch nói v công đ c sinh thành, giáo d ủ c a cha m . Mà còn khuyên nh , răn d y m i ng ề ạ đúng đ o làm con. Bên c nh đó cũng là nh ng câu nói khuyên răn v quan h gi a anh em, b n bè. Hoăc có nh ng câu ca ng i tình yêu t trân tr ng nh ng giá tr lao đ ng lao đ ng và bi
ả
ủ
ể ế
ườ
i
ọ
ờ ố ỗ
ể ả nhiên và trong m i hoàn c nh. Trong m i chúng ta ai
ươ
ồ
ỹ
ơ ng là cánh đ ng lúa th m ngát, lu tre xanh trãi
ng, quê h ế
ậ
ng nghe sao th t thân th
ưở ế
ề
ế
ữ ệ
ữ
ơ ươ ng là n i chôn ế ng thành. Khi nói đ n dân ca chúng ầ ơ ẹ m t tha tri u m n qua ti ng u ng. Nh ng hình nh c a mi n quê yêu
ề ẹ
i m năm tháng
ươ
ớ
Chính vì kh năng d nói, d ti p thu nên ca dao đi vào đ i s ng c a ng ấ ự ộ dân m t cách r t t ươ cũng có quê h ọ ờ ươ dài d c b đê. Hai ti ng quê h ưỡ ơ ắ ố nhau c t r n, n i đã nuôi d ng ta tr ờ ể i ru còn thi ta không th quên nh ng l ủ ươ ữ ru con, hay nh ng đi u hò quê h ể ộ ườ ủ ấ ủ d u c a bi n r ng non cao c a gió lào cát cháy nh ng ng ộ ắ ả ầ t o t n m t n ng hai s
ế ả ữ ng nuôi day con khôn l n.
ừ ự ế ộ ố
c sáng
ờ
ủ
th c t ế
cu c s ng, ca dao dân ca đ ỹ ừ i ăn ti ng nói c a ông cha ta tích lu t
ố
ể ố
ế ườ t c
ượ ngàn ườ i ọ i đùa, h
ạ
ậ ọ c. H ph i bi ả ế ố ớ ủ
ở ậ ộ ẹ
ườ
ừ ơ ề
ủ
ắ
ươ ệ
ườ
i m v i đ a con th v tình nghĩa ầ ắ i chào, ng ế
ườ
c h t tôi xin nói v l i ta th
ơ ự ủ
ườ ế
ỉ
ườ
ệ
i vi
ữ
ấ
ờ
ị ớ ể ữ t nam mà ti ng chào còn là cái c đ nh ng đôi trai gái làm i chào b t duyên trong văn hoá dân gian. Ví
ứ ồ ả ấ L y ngu n c m h ng t ạ t o nên đó là, đó là l ư ạ ờ ị đ i. Gi ng nh đ i thi hào Macxingocki đã nh n đ nh: “Con ng ướ ả ượ không th s ng mà không vui s ng đ ọ ươ ữ sáng t o nên nh ng bài hát vui t i, h thích nh y múa” B i v y ca ẩ ỗ ầ ả dao dân ca là s n ph m hoá tinh c n thi t đ i v i m i dân t c nói ườ i m Thanh i nói riêng. Trong câu hát ru c a ng chung va con ng ư ộ ặ ừ ố Hoá câu ca dao “G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau”. Nh m t ở ờ ườ ả ẹ ớ ứ ờ đ i ph i i nh n nhũ c a ng l ư ộ ướ ỷ ở ng và tình c sau nh m t, đ y p tình th thu chung tr ăn ấ ề ờ ướ ế ườ t nam r t coi i: “tr ng i vi ỗ ờ ng nói “ti ng chào cao h n mâm c ”. i chào. Ng trong l Trong ca dao thì ti ng chào không ch nói lên phép l ch s c a con ế ng quen nhau đó là nh ng l d : ụ
ặ ế ộ
ườ ặ ầ G p nhau ăn m t mi ng tr u Mai ra đ ng cái g p nhau ta chào
ằ ẳ ề ạ Dù ai cho b c cho ti n ấ Ch ng b ng trông th y chàng hôm nay
ố
ắ ổ
ỏ ắ ỏ Cô kia c t c bên sông ồ Có mu n ăn nhãn thì l ng sang đây Sang đây anh n m c tay Anh h i câu này anh láy cô chăng
ớ ể ư ồ
ế Đêm qua ch p b m a ngu n ồ ỷ ỉ ườ Ho ng i tri k có bu n hay không? ộ ồ Cá bu n cá l i tung tăng ồ Em bu n em bi t đãi đăng cùng ai
ườ ẹ
ủ
ữ i luôn có nh ng hoài bão v ộ ố ữ ể ầ ồ ẻ ố ỉ ươ ắ ả ng đ quên nguôi c nh bu n t
ư ế ộ
Con ng ươ ớ i cái hay cái đ p n t ỹ ệ cái thanh tao c a cu c s ng là chân thi n m , cho nên ca dao ữ dân ca không ch là nh ng bài hát ng n dài, v n, vè câu ch ả ỗ ầ tr ng tr i tr m b ng du d ắ n i dung ý nghĩa còn mang tính nhân văn sâu s c. mà th c t
ả Nghĩa m nh n
ộ
ư ơ “Công cha nh núi thái s n ồ c trong ngu n ch y ra ờ ẹ ớ ữ ế ạ ẹ ư ướ M t lòng th m kính cha Cho tròn ch hi u m i là đ o con”
ạ
ờ ố
ở ỗ
ộ
ỗ ấ
ạ ễ ể
ắ
ằ
ệ
i r t đa d ng và phong phú đ i s ng ể ấ ự m i ch đ , m i lĩnh v c chúng ta có th th y i nói r t m c m c d hi u. Nhà văn ậ
ố ể
ưỡ
ấ
ồ ớ
ữ ư ậ
ứ
ệ
ộ
ệ
ọ nguy n v ng c a con
ườ
ệ
ả
ư ộ ệ ố t Nam t o thành m t h th ng hình nh thiên
ườ
ệ
i và lao đ ng cùng hoà quy n vào nhau tao
ề ộ ố
ộ ả
ườ ấ
ệ
ề ả ấ ớ ộ V i n i dung truy n t ủ ề ộ xã h i nên ố ữ vô vàn nh ng câu hò l ễ t Nam b t Nguy n Đình Thi đã nh n xét r ng ca dao Vi ẻ ư ấ ầ ồ ừ tinh th n ham s ng, ham đ u tranh vui v . Nó nh ngu n t ẻ ơ ự ố ồ ộ m t ngu n nh a s ng đ nuôi d ng tâm h n tr th , ch p ế ệ ươ ề ộ ố ng lai nh ng hoài bão l n v cu c s ng cánh cho th h t ể ườ i. Nh v y có th nói ca dao dân ca thiên nhiên con ng ả t Nam là m t kho tàng văn hoá, tri th c dân gian ph n Vi ủ ụ ậ ữ ánh nh ng phong t c t p quán, tâm t ạ i Vi ng nhiên, con ng ự d ng nên cách nghĩ cách c m v cu c s ng, thiên nhiên con ng
i r t Vi
t Nam.