TÌM HI U V  CA DAO DÂN CA VI T  NAM

L PỚ  12CĐBC1

t Nam

ươ

ủ ề ấ ớ

ồ ạ ấ

i r t lâu t

ệ ứ ậ ẩ Làng quê Vi  đâu cũng v y,  n ch a trong nó  ề ầ ề ộ ỗ bao đi u g n gũi và thân th ng. M i m t mi n quê  ạ ấ ữ ề ệ đ u  có  nh ng  câu  hò  đi u  hát  r t  chung  mà  l i  r t  ấ ả ủ ừ ưở ng  c a  t ng  vùng  mi n.  T t  c   riêng,  mang  âm  h ữ ệ ọ ơ cùng  hoà  vào  câu  th ,  gi ng  hát  c a  nh ng  làn  đi u,  ạ ấ ạ t o thành dòng ca dao dân ca vi t nam r t đa d ng và  ố ế ớ ấ ả i su t m y  phong phú. T t c  các dân t c trên th  gi ế ỗ nghìn năm qua ch  nào cũng có ca dao và dân ca. vì th   ộ nói v  ca dao dan ca c a m t dân t c hay ca dao dân ca  nói chung là v n đ  r t l n. Nó t n t  hàng  nghìn năm tr

ấ c.ướ

ọ ứ ư ướ ả c đây các h c gi

ữ ọ ề

ờ ố ượ ọ

ể ệ ậ ề ủ ể

ấ ứ ọ ể ả

ễ ộ ả ấ đã  Nh  các nhà khoa h c nghiên c u tr ố nói  ca  dao  ra  đ i  khi  trong  lòng  mình  có  nh ng  đi u  mu n  ữ c g i là ca dao.  th  hi n ra mu n nói lên. Nh ng đi u đó đ ầ Vì v y, có th  nói ca dao dân ca là c a qu n chúng nhân dân  sáng  tác  nên  và  h   có  th   sáng  tác  trong  b t  c   hoàn  c nh  nào, trong l ộ  h i trong lao đ ng s n xu t.

ấ ệ ế ỉ

ệ i vi

ể ệ ể ầ ươ ủ ậ t lý  t nam, mà đó còn là câu nói th  hi n tinh th n đoàn  ợ ể ệ ứ ng v

ớ ỏ

ế Đ n đây m n m i h i đào ườ n h ng đã có ai vào  V

ậ ườ

ồ hay ch aư ư M n h i thì đào xin th a  ư i nh ng  V

n h ng có l ư

ồ ch a ai vào

ữ ớ Các câu ca dao r t có ý nghĩa không ch  nói lên quan ni m tri ườ ủ c a ng ạ ắ ế k t, g n bó, th  hi n s c m nh c a t p th , tình yêu th ồ ch ng, tình yêu nam n  v i nhau.

ộ ớ ấ

ư ọ ả ể ở

ườ ườ ng  đ i  vi

ệ t  th ể ơ ấ ớ ư ượ ạ c  l i.  Ca  dao  ng ụ ấ t. Tuy ca dao xu t phát trong gi

ề ượ ễ ậ ả ấ

ơ ườ ể ư ầ ệ Tuy cũng là câu nói, gi ng đi u cùng v i m t cách nói xu t  phát, nh ng không ph i câu ca dao nào cũng có th  tr  thành  ượ ấ c  c u  dân  ca  và  ng ạ ế ệ ộ ằ t o  b ng  hai  câu  l c  bát,  m t  th   th   r t  âm  đi u  ti ng  ệ i bình dân nh ng nhi u  vi c  câu  r t  nên  th   và  ý  nghĩa  đ m  đà  d   xúc  c m  nên  đ ề nhi u ng i đ  tâm s u t m.

ẹ ứ ạ ề ủ ườ ọ ở ưỡ ng   sao cho i ăn

ạ ệ ữ ữ ữ ợ

ư

• Anh em nh  chân nh   ư ư tay ư ề Nh  chim li n cánh, nh   ề cây li n cành. ơ ơ ư

i b ng bát c m

• Ai

ơ

đ yầ ộ ạ ắ D o th m m t h t đ ng  cay muôn ph n. ầ

ạ ọ ữ ế ộ ộ ị ỉ Câu ca dao trên không ch  nói v  công đ c sinh thành, giáo d ủ c a cha m . Mà còn khuyên nh , răn d y m i ng ề ạ đúng đ o làm con. Bên c nh đó cũng là nh ng câu nói khuyên răn v   quan h  gi a anh em, b n bè. Hoăc có nh ng câu ca ng i tình yêu  t trân tr ng nh ng giá tr  lao đ ng  lao đ ng và bi

ể ế

ườ

i

ờ ố ỗ

ể ả  nhiên và trong m i hoàn c nh. Trong m i chúng ta ai

ươ

ơ ng là cánh đ ng lúa th m ngát, lu  tre xanh trãi

ng, quê h ế

ng nghe sao th t thân th

ưở ế

ế

ữ ệ

ơ ươ ng là n i chôn  ế ng thành. Khi nói đ n dân ca chúng  ầ ơ ẹ  m   t tha tri u m n qua ti ng  u  ng. Nh ng hình  nh c a mi n quê yêu

ề ẹ

i m  năm tháng

ươ

Chính vì kh  năng d  nói, d  ti p thu nên ca dao đi vào đ i s ng c a ng ấ ự ộ dân m t cách r t t ươ cũng có quê h ọ ờ ươ dài d c b  đê. Hai ti ng quê h ưỡ ơ ắ ố nhau c t r n, n i đã nuôi d ng ta tr ờ ể i ru còn thi ta không th  quên nh ng l ủ ươ ữ ru con, hay nh ng đi u hò quê h ể ộ ườ ủ ấ ủ d u c a bi n r ng non cao c a gió lào cát cháy nh ng ng ộ ắ ả ầ t o t n m t n ng hai s

ế ả ữ ng nuôi day con khôn l n.

ừ ự ế ộ ố

c sáng

th c t ế

cu c s ng, ca dao dân ca đ ỹ ừ i ăn ti ng nói c a ông cha ta tích lu  t

ể ố

ế ườ t c

ượ  ngàn  ườ i  ọ i đùa, h

ậ ọ c. H  ph i bi ả ế ố ớ ủ

ở ậ ộ ẹ

ườ

ừ ơ ề

ươ ệ

ườ

i m  v i đ a con th  v  tình nghĩa  ầ ắ i chào, ng ế

ườ

c h t tôi xin nói v  l i ta th

ơ ự ủ

ườ ế

ườ

i vi

ị ớ ể ữ t nam mà ti ng chào còn là cái c  đ  nh ng đôi trai gái làm  i chào b t duyên trong văn hoá dân gian. Ví

ứ ồ ả ấ L y ngu n c m h ng t ạ t o nên đó là, đó là l ư ạ ờ ị đ i. Gi ng nh  đ i thi hào Macxingocki đã nh n đ nh: “Con ng ướ ả ượ không th  s ng mà không vui s ng đ ọ ươ ữ sáng t o nên nh ng bài hát vui t i, h  thích nh y múa” B i v y ca  ẩ ỗ ầ ả dao dân ca là s n ph m hoá tinh c n thi t đ i v i m i dân t c nói  ườ i m  Thanh  i nói riêng. Trong câu hát ru c a ng chung va con ng ư ộ ặ ừ ố Hoá câu ca dao “G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau”. Nh  m t  ở ờ ườ ả ẹ ớ ứ ờ  đ i ph i  i nh n nhũ c a ng l ư ộ ướ ỷ ở ng và tình  c sau nh  m t, đ y  p tình th  thu  chung tr ăn  ấ ề ờ ướ ế ườ t nam r t coi  i: “tr ng i vi ỗ ờ ng nói   “ti ng chào cao h n mâm c ”.  i chào. Ng trong l Trong ca dao thì ti ng chào không ch  nói lên phép l ch s  c a con  ế ng quen nhau đó là nh ng l d : ụ

ặ ế ộ

ườ ặ ầ G p nhau ăn m t mi ng tr u Mai ra đ ng cái g p nhau ta chào

ằ ẳ ề ạ Dù ai cho b c cho ti n  ấ Ch ng b ng trông th y chàng hôm nay

ắ ổ

ỏ ắ ỏ Cô kia c t c  bên sông  ồ Có mu n ăn nhãn thì l ng sang đây  Sang đây anh n m c  tay  Anh h i câu này anh láy cô chăng

ớ ể ư ồ

ế Đêm qua ch p b  m a ngu n  ồ ỷ ỉ ườ Ho  ng i tri k  có bu n hay không? ộ ồ Cá bu n cá l i tung tăng  ồ Em bu n em bi t đãi đăng cùng ai

ườ ẹ

ữ i luôn có nh ng hoài bão v ộ ố ữ ể ầ ồ ẻ ố ỉ ươ ắ ả ng đ  quên nguôi c nh bu n t

ư ế ộ

Con ng ươ ớ i cái hay cái đ p  n t ỹ ệ cái thanh tao c a cu c s ng là chân thi n m , cho nên ca dao  ữ dân ca không ch  là nh ng bài hát ng n dài, v n, vè câu ch   ả ỗ ầ  tr ng tr i  tr m b ng du d ắ  n i dung ý nghĩa còn mang tính nhân văn sâu s c. mà th c t

ả Nghĩa m  nh  n

ư ơ “Công cha nh  núi thái s n ồ c trong ngu n ch y ra ờ ẹ ớ ữ ế ạ ẹ ư ướ M t lòng th  m  kính cha Cho tròn ch  hi u m i là đ o con”

ờ ố

ở ỗ

ỗ ấ

ạ ễ ể

i r t đa d ng và phong phú đ i s ng  ể ấ ự  m i ch  đ , m i lĩnh v c chúng ta có th  th y  i nói r t m c m c d  hi u. Nhà văn  ậ

ố ể

ưỡ

ồ ớ

ữ ư ậ

ọ  nguy n v ng c a con

ườ

ư ộ ệ ố t Nam t o thành m t h  th ng hình  nh thiên

ườ

i và lao đ ng cùng hoà quy n vào nhau tao

ề ộ ố

ộ ả

ườ ấ

ề ả ấ ớ ộ V i n i dung truy n t ủ ề ộ xã h i nên  ố ữ vô vàn nh ng câu hò l ễ t Nam b t  Nguy n Đình Thi đã nh n xét r ng ca dao Vi ẻ ư ấ ầ ồ ừ  tinh th n ham s ng, ham đ u tranh vui v . Nó nh   ngu n t ẻ ơ ự ố ồ ộ m t ngu n nh a s ng đ  nuôi d ng tâm h n tr  th , ch p  ế ệ ươ ề ộ ố ng lai nh ng hoài bão l n v  cu c s ng  cánh cho th  h  t ể ườ i. Nh  v y có th  nói ca dao dân ca  thiên nhiên con ng ả t Nam là m t kho tàng văn hoá, tri th c dân gian ph n  Vi ủ ụ ậ ữ ánh nh ng phong t c t p quán, tâm t ạ i Vi ng nhiên, con ng ự d ng nên cách nghĩ cách c m v  cu c s ng, thiên nhiên con  ng

i r t Vi

t Nam.