Bài giảng Nguyên lý thiết kế kiến trúc công nghiệp: Chương 3 - ThS. KS. Đinh Trần Gia Hưng

CHÖÔNG 3: MB TOÅNG THEÅ VAØ TOÅ CHÖÙC KHOÂNG GIAN XNCN

III.1. NOÄI DUNG CHÍNH CUÛA VIEÄC THIEÁT KEÁ MB TT:

Giaûi quyeát caùc vaán ñeà: Ñoái ngoaïi: Giöõa XNCN vôùi khu daân cö; Khu hay cuïm coâng nghieäp; Caùc XNCN khaùc; haï taàng kyõ thuaät. Ñoái noäi: Giöõa caùc phaân xöôûng saûn xuaát; Phuïc vuï coâng nhaân;

Quaûn lyù haønh chính.

TRÌNH TÖÏ THIEÁT KEÁ TOÅNG MAËT BAÈNG: -Phaân khu chöùc naêng: saûn xuaát, phuïc vuï saûn xuaát, coâng trình ñoäng löïc vaø naêng löôïng, quaûn lyù haønh chaùnh vaø phuïc vuï coâng nhaân… -Boá trí caùc coâng trình phuø hôïp yeâu caàu coâng ngheä, ñaûm baûo caùc yeâu caàu veä sinh moâi tröôøng, phoøng hoûa, thoâng thoaùng vaø chieáu saùng… -Xaùc ñònh heä thoáng giao thoâng noäi boä vaø maïng löôùi kyõ thuaät haï taàng treân cô sôû lieân thoâng vôùi caùc khu vöïc beân ngoaøi XNCN -Hoaøn thieän khu ñaát xaây döïng, caây xanh, saân vöôøn vôùi caùc chæ tieâu xaây döïng toái öu. Ñaûm baûo thaãm myõ kieán truùc, haøi hoaø trong caûnh quan chung cuûa khu vöïc.

Phaân khu chöùc naêng hôïp lyù.

MOÄT SOÁ YEÂU CAÀU TRONG THIEÁT KEÁ TOÅNG MAËT BAÈNG: + Ñaûm baûo moái quan heä giöõa caùc khu chöùc naêng trong

+ Löu yù veà löu löôïng giao thoâng, höôùng gioù, höôùng naéng,

+ Boá trí caùc thieát bò coâng ngheä, thieát bò vaän chuyeån

+ Löu yù ñaëc thuø coâng ngheä trong quy trình saûn xuaát ñeå

khu ñaát. veä sinh, phoøng hoûa. Ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà coâng ngheä saûn xuaát. nguyeân vaät lieäu hôïp ly.ù choïn giaûi phaùp boá cuïc phaân taùn hay keát hôïp.

+ Boá trí ôû cuoái caùc höôùng gioù chuû ñaïo caùc coâng trình

coù nguy cô chaùy noã ñoàng thôøi coù caùc giaûi phaùp ngaên chaùy baèng caùc khoaûng troáng, caùc daûi caây xanh vaø töôøng ngaên chaùn

Yeâu caàu veà an toaøn phoøng hoûa.

+ Bieän phaùp kyõ thuaät : duøng maùy moùc ñeå loaïi tröø hoaøn toaøn

Yeâu caàu veà veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng.

hoaëc moät phaàn caùc chaát thaûi ñoäc haïi, oâ nhieãm moâi tröôøng. duïng caùc khoaûng caùch ly, toå chöùc phaân khu veä sinh, löïa choïn höôùng nhaø, v.v…….

+ Bieän phaùp quy hoaïch kieán truùc vaø toå chöùc khoâng gian: söû

 Löïa choïn höôùng nhaø cho khu vöïc Haø Noäi a/ höôùng gioù toát; b/ höôùng gioù taïm ñöôïc; c/ höôùng gioù xaáu.

Höôùng nhaø:

Yeâu caàu veà veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng

+Khoaûng caùch giöõa caùc nhaø: Khi a > 3m thì l = H + h 2 Khi a < 3m thì l = H’ + h

2

 Xaùc ñònh khoaûng caùch thoâng gioù trong xí nghieäp coâng nghieäp. l: khoaûng caùch giöõa hai nhaø. h: chieàu cao nhaø chaén gioù. H: chieàu cao nhaø ñeán maùi. H’: chieàu cao nhaø ñeán cöûa maùi. a: khoaûng caùch töø meùp maùi nhaø ñeán meùp cöûa maùi.

Yeâu caàu toå hôïp khoâng gian kíeán truùc trong toång theå coâng trình:

+ Coù söï thoáng nhaát trong boá cuïc hình khoái caùc khoái nhaø vaø caùc coâng trình kyõ thuaät trong khu ñaát ñoàng thôøi keát hôïp ñöôïc vôùi ñieàu kieän ñòa hình vaø khoâng gian caûnh quan xung quanh

Toå chöùc toát heä thoáng giao thoâng, saân baõi phuïc vuï treân khu ñaát

xaây döïng

+ Löu yù vieäc boá trí giao thoâng phuïc vuï vaø PCCC + Heä thoáng saân baõi xuaát nhaäp haøng hoaù, saân baõi phuï trôï

III.2. NGUYEÂN TAÉC THIEÁT KEÁ MAËT BAÈNG TOÅNG THEÅ XNCN

A.Caùc haïng muïc chöùc naêng:

Haïng muïc saûn xuaát chính

Haïng muïc phuï trôï saûn xuaát

Haïng muïc kho taøng – saân baõi

Haïng muïc ñoäng löïc naêng löôïng

Haïng muïc haønh chaùnh phuùc lôïi

Haïng muïc saûn xuaát chính

- Caùc xöôûng saûn xuaát theo daây chuyeàn coâng ngheä. Nôi dieãn ra caùc hoaït ñoäng chính cuûa quaù trình saûn xuaát.

KHOÂNG GIAN SAÛN XUAÁT

Haïng muïc phuï trôï saûn xuaát

- Phuïc vuï, hoã trôï cho daây chuyeàn saûn xuaát chính - Ví duï: xöôûng phuï lieäu, xöôûng cô khí cô ñieän,…

KHOÂNG GIAN PHUÏ TRÔÏ SAÛN XUAÁT

Haïng muïc kho taøng

- Bao goàm caùc heä thoáng kho taøng vaø saân baõi - Kho baõi nguyeân lieäu, pheá lieäu, kho trung chuyeån, kho baõi thaønh phaåm, caùc saân baõi xuaát nhaäp haøng hoaù, saân baõi phuï trôï…

HEÄ THOÁNG KHO TAØNG – SAÂN BAÕI

Siloâ vaø bun-ke : *Siloâ laø daïng kho chöùa theo phöông ñöùng, moät loaïi coâng trình kho hieän ñaïi vôùi caùc hình daïng vuoâng, troøn, ña giaùc ñeàu, phoå bieán nhaát laø hình vuoâng vaø troøn; coù theå ñöùng ñoäc laäp hoaëc keát hôïp nhieàu kho vôùi nhau ñeå tieát kieäm giaù ñôõ vaø thaønh bao. Nguyeân taéc chöùa laø haøng ñöa vaøo phía treân vaø laáy ra phía döôùi.

Haïng muïc ñoäng löïc naêng löôïng

- Bao goàm traïm khi neùn, nhaø noài hôi, traïm bieán theá , phaùt ñieän döï phoøng, traïm bôm vaø thuûy ñaøi, kho xaêng daàu…

COÂNG TRÌNH NAÊNG LÖÔÏNG – KYÕ THUAÄT

Ñaøi nöôùc : Laø moät loaïi beå chöùa nöôùc ñoäc laäp ñöôïc ñaët treân cao taïo aùp löïc lôùn phuïc vuï vieäc caáp nöôùc cho sinh hoaït, saûn xuaát, phoøng hoûa tuøy theo yeâu caàu coù theå thieát keá ñaøi nöôùc coù söùc chöùa : 15, 25, 50, 100, 150, 200… cho ñeán 800 m3 , chieàu cao töø 12, 18, 24, 30 hoaëc 36m, thöôøng laøm baèng theùp hoaëc BTCT. Ñaøi nöôùc bao goàm 2 phaàn : boàn chöùa nöôùc (keùt nöôùc) vaø truï ñôõ. Ñaøi nöôùc coù hình thöùc ña daïng, vieäc löïa choïn hình thöùc tuøy vaøo yù ñoà taïo daùng kieán truùc cuûa coâng trình.

Thaùp giaûi nhieät : Vôùi nhöõng xí nghieäp söû duïng khoái löôïng nöôùc lôùn trong quaù trình saûn xuaát, ñeå tieát kieäm chi phí, caàn söû duïng laïi löôïng nöôùc thaûi ra. Ñeå laøm nguoäi löôïng nöôùc naøy tröôùc khi söû duïng phaûi coù coâng trình thaùp giaûi nhieät. Nguyeân taéc cuûa thaùp giaûi nhieät laø laøm nguoäi nöôùc baèng phöông phaùp phun cho nöôùc rôi vaøo caùc maïng löôùi vaø maùng theo kieåu daøn möa laøm vôõ haït, nöôùc nguoäi ñi nhôø söùc gioù theo hai nguyeân taéc ñoái löu hoaëc

OÁng khoùi : OÁng khoùi ñöôïc söû duïng ñeå thaûi khoùi, buïi, khí vaø hôi ñoäc haïi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát, nguyeân taéc laø ñöa caùc chaát khí naøy leân ôû moät ñoä cao lôùn so vôùi maët ñaát ñeå noù coù theå phaân taùn nhanh vaøo khoâng khí, khoâng laéng ñoïng xuoáng maët ñaát quaù möùc ñoä cho pheùp, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi.

Haïng muïc haønh chaùnh phuùc lôïi

- Boá trí khu tröôùc nhaø maùy - Bao goàm nhaø haønh chaùnh vaø caùc coâng trình phuùc lôïi phuïc vuï coâng nhaân.

NHAØ HAØNH CHAÙNH

NHAØ PHUÏC VUÏ COÂNG NHAÂN

LUOÀNG HAØNG

Nhaäp nguyeân lieäu

Xuaát thaønh phaåm

SAÂN PHUÏ TRÔÏ

SAÂN THAØNH PHAÅM

PHUÏ TRÔÏ SX

KHO-BAÕI NGUYEÂ ` N LIEÄU

KHO THAØNH PHAÅM

XÖÔÛNG SX CHÍNH

XÖÔÛNG SX CHÍNH

KHO TRUNG CHUYEÅN

HAØNH CHAÙNH + PHUÙC LÔÏI

DAÂY CHUYEÀN SX CHÍNH PHUÏ TRÔÏ SAÛN XUAÁT HAØNH CHAÙNH PHUÙC LÔÏI

GHI CHUÙ:

LUOÀNG NGÖÔØI

SÔ ÑOÀ QUAN HEÄ CAÙC KHU CHÖÙC NAÊNG:

•

baèng caây xanh bao töôøng chaén.

B. Caùc phöông phaùp phaân khu: + Phaân khu theo yeâu caàu vaän chuyeån haøng hoaù. + Phaân khu theo soá löôïng coâng nhaân + Phaân khu theo maät ñoä saûn xuaát oâ nhieãm, coù bieän phaùp caùch ly

+ Phaân khu chöùc naêng theo möùc ñoä deã chaùy noå.

• Chuù yù: Khi toå chöùc phaân khu chöùc naêng phaûi chuù yù kho haøng,

• Phaûi ñaûm baûo khoaûng caùch töø khu sx ñeán nhaø aên < 300m, lyù

kyõ thuaät, naêng löôïng, phuïc vuï coâng nhaân cuûa xí nghieäp naøy vôùi moät xí nghieäp khaùc coù hôïp taùc. töôûng <200m

Chuù yù: Neân xen keõ vaø ngöôïc chieàu nhau.

C. Yeâu caàu phaân boá luoàng ngöôøi vaø haøng hoaù:

+ Hôïp lyù,ngaén nhaát vaø an toaøn. + Haïn cheá caét nhau, neáu tröôøng hôïp caét nhau thì phaûi laøm caàu vöôït, haàm cho ngöôøi. Neân cho ngöôøi ñi treân. + Neân toå chöùc caùc coâng trình phuïc vuï coâng nhaân ôû ñaàu luoàng ngöôøi.

D. Tính chaët cheõ trong xaây döïng.

+ Hôïp khoái toái ña, Hôïp khoái nhöõng coâng trình gioáng nhau hoaëc

+ Coù khoâng gian lôùn, löôùi coät roäng, söû duïng khoaûng caùch

khaùc nhau nhöng khoâng aûnh höôûng nhau, hôïp khoái coâng trình coù ñoä cao cheânh leäch <2m, tieát kieäm vaät lieäu xaây döïng. khoâng gian hieän ñaïi, taïo maët baèng ña naêng. + Ñaûm baûo thoâng thoaùng vaø chieáu saùng töï nhieân + Baûo ñaûm an toaøn söû duïng , ñôn giaûn baûo trì, veä sinh ñònh kyø.

E. Thoáng nhaát hoaù vaø moâ ñun hoaù. + Nhöõng thaønh phaàn quy hoaïch vaø ñôn vò cô baûn + Ñaåy maïnh toác ñoä thieát keá vaø giaûi quyeát khoâng gian hôïp lyù. + Thoáng nhaát caùc giaûi phaùp veà khoa hoïc coâng ngheä + Giaûi quyeát toát yeâu caàu môû roäng trong töông lai. + Deã daøng tính toaùn trong vieäc toå chöùc khoâng gian

III.3. CAÙC DAÏNG NHAØ COÂNG TRÌNH SAÛN XUAÁT- CAÙC GIAÛI PHAÙP QUY HOACH MB CAÙC XNCN

A. Caùc daïng nhaø vaø coâng trình saûn xuaát. • Nhaø saûn xuaát: Nhaø 1 taàng , 2 taàng ,nhieàu taàng , hoãn hôïp

• Caùc coâng trình vaø thieát bò kyõ thuaät : xi loâ, thaùp nöôùc,baêng

chuyeàn, caàu truïc, keânh möông, ñöôøng haàm,…….

B. Caùc Giaûi Phaùp Quy Hoach Mb Caùc Xncn

a. Kieåu oâ côø:

b. Kieåu hôïp khoái lieân tuïc:

C. Kieåu ñôn nguyeân

d. Kieåu chu vi

III.4. TOÅ CHÖÙC KHU TRÖÔÙC XÍ NGHIEÄP

A.Chöùc naêng cuûa Khu tröôùc XNCN: • + Quaûn lyù vaø ñieàu haønh saûn xuaát. • + Phuïc vuï coâng nhaân Thaønh phaàn: • + Coâng trình quaûn lyù haønh chính • + Phoøng baûo veä thöoøng tröïc. • + Caùc coâng trình phuïc vuï sinh hoaït coâng nhaân (hoäi tröôøng, nhaø aên, veä sinh, thay ñoà, nhaø nghæ,y teá). • + Coâng trình phuïc vuï veà vaên hoaù, theå thao ,nhaø treû • + Caùc coâng trình saûn xuaát nghieân cöùu khoa hoïc (phoøng thí

nghieäm, lôùp daïy ngheà)

• + Caùc coâng trình veà phuïc vuï giao thoâng (baõi ñeå xe). • + Caùc coâng trình caây xanh, tieåu caûnh.

NM CHEÁ BIEÁN HAÛI SAÛN ÑOÂNG LAÏNH

NM CHEÁ BIEÁN ÑOÀ HOÄP

B. Nguyeân taéc boá trí: – Hôïp nhoùm, taäp trung, tính söû duïng hôïp nhaát.Ñöa veà höôùng coù

daân cö so vôùi XN ,

chuyeån haøng hoaù.Neân caùch xa caùc giao loä (toái thieåu 20m) – Khoaûng caùch töø loái vaøo ñeán nôi laøm vieäc xa nhaát cuûa coâng

– Chuù yù: coång chính daønh cho coâng nhaân; coång phuï cho

nhaân phaûi nhoû hôn 800m.

– Tröôøng hôïp XNCN chæ coù moät coång thì giaûi quyeát coâng nhaân

vaø haøng hoaù taùch bieät .

* Boá trí thaønh daûi chaïy daøi

C. Caùc phöông thöùc boá trí: • Öu : Deã hình thaønh phaân ñoaïn phuïc vuï, hôïp vôùi XN lôùn. • Nhöôïc : ñoâi khi bò keùo daøi.

• •

*Boá trí daïng taäp trung Thoâng thöôøng caùc nhaø maùy vöøa vaø nhoû, soá löôïng coâng trình phuïc vuï khoâng lôùn.

• Öu: tieát kieäm ñaát xaây döïng.Nhöôïc : löu yù baùn kính phuïc vuï

* Boá trí kieåu phaân taùn

Söû duïng cho coâng trình lôùn, coù khoái löôïng saûn xuaát nhieàu.

• Caáp 1: thöôøng xuyeân (veä sinh, nghæ giaûi lao)gaàn khu saûn xuaát • Caáp 2: ít thöôøng xuyeân, ñaët tröôùc toaøn xí nghieäp •

XN MAY MAËC

NM SX CAÁU KIEÄN BEÂ TOÂNG

NM SX CAÁU KIEÄN BEÂ TOÂNG

NM SX XIMAÊNG

III.5. GIAO THOÂNG TRONG XNCN

•

Trong caùc XN , thöôøng vaän chuyeån chuû yeáu baèng döôøng boä, ñöôøng saét, ca noâ, baêng taûi, caàn truïc, ñöôøng oáng …

1. Heä thoáng Ñöôøng saét. Cho caùc XN cô khí coù khoái löôïng vaän chuyeån lôùn > 45.000taán/naêm, gaàn tuyeán ñöôøng saét quoác gia ,lieân tænh.

* Nhöõng nguyeân taéc thieát keá Ñöôøng saét trong XNCN

.

• • Vaän chuyeån tröïc tieáp traùnh doác. •

Phuø hôïp saûn xuaát, khoâng caûn trôû giao thoâng, caûn trôû daây chuyeàn saûn xuaát. Traùnh caét nhau vôùi giao thoâng khaùc, neáu phaûi caét nhau thì phaûi laøm caàu vöôït. Khoâng boá trí phaân nhaùnh taïi ñöôøng cong vaø taïi nôi ñöôøng saét vaø ñöôøng oâ toâ caét nhau.

•

2. Heä thoáng Ñöôøng boä ( döôøng oâ toâ ) trong XNCN Phaân loaïi

• • • Ñöôøng coâng trình: töø ngoaøi vaøo xí nghieäp, kho, beán baõi. Loaïi ñöôøng giöõa caùc phaân xöôûng trong noäi boä XN. • Loaïi ñöôøng cho caùc chöùc naêng khaùc: cöùu hoaû, laáy raùc… •

Nguyeân taéc trong thieát keá: – Traùnh caét qua caùc phöông tieän giao thoâng khaùc. – Cöûa vaøo cuûa ñöôøng oâ toâ, khi coù ñöôøng saét thì boá trí

ngöôïc chieàu nhau vaø xen keõ nhau

– Tuyø thuoäc vaøo maät ñoä xe trong XNCN, phaân caáp theo khoái löôïng vaän chuyeån . (Tính treân löôïng haøng vaän chuyeån ra vaøo XNCN)

– Caáp 1: >400taán/h – Caáp 2: 60 – 400taán/h – Caáp 3: <60 taán/h

3. Heä thoáng ñöôøng oáng kyõ thuaät trong XN Ñaët trong heä oáng coáng, bao goàm: gas, khí neùn,oáng caáp hôi

Khuyeát: Khoâng an toaøn, khoù boá trí ñöôøng giao thoâng.

noùng laïnh, daàu, caáp thoaùt nöôùc. Ñöôøng daây goàm: ñieän vaø ñieän thoaïi. Khi choïn vò trí ñaët treân cao; Öu: Deã söûa vaø baûo quaûn, khoâng gaây caûn trôû vôùi giao thoâng. Nhöôïc: maát myõ quan chung Khi choïn vò trí ñaët treân maët daát; Öu: Deã söû dung , kinh teá vaø myõ quan Khi choïn vò trí ñaët ngaàm döôùi maët ñaát Öu: tieän duïng , daûm baûo kyõ thuaät, kín ñaùo Nhöôïc : chi phí cao

Đặt trên cao

Đặt trên mặt đất

• Mạng lưới kỹ thuật phục vụ sản xuất

• Mạng lưới điện

• Mạng lưới cấp thoát nước

III.6. HOAØN THIEÄN XÍ NGHIEÄP COÂNG NGHIEÄP

1. Hoaøn thieän vaø taïo tieän nghi treân laõnh thoå xaây döïng xí nghieäp:

Giaûi quyeát 3 vaán ñeà cô baûn:

- Naâng cao chaát löôïng vaø kính teá cho khu ñaát xaây döïng.

- Toå chöùc toát ñieàu kieän laøm vieäc vaø nghæ ngôi cho coâng nhaân.

- Naâng cao thaåm myõ coâng trình vaø taùc ñoäng ñeán caûnh quan.

Nhöõng thaønh phaàn chính:

•- Caây xanh- Maët nöôùc.

•- Ñöôøng giao thoâng vaø saân baõi

•- Kieán truùc nhoû.

•- Töôïng ñaøi, phuø ñieâu, caùc xeáp ñaët.

•- Caùc thoâng tin nhìn trong XNCN

Chuù yù :

• Ñaëc tröng trong saûn xuaát cuûa moãi XN.

• Möùc ñoä oâ nhieãm, ñoäc haïi va cô caáu cuûa ngöôøi lao ñoäng .

• Ñieàu kieän töï nhieân, khí haäu cuûa vò trí xaây döïng .

2. Thoâng tin nhìn trong xí nghieäp coâng nghieäp

- Caùc thoâng baùo khaû naêng xaûy ra chaùy noå vaø an toaøn lao ñoäng.

- Caùc tín hieäu veà giao thoâng, baûng hoaëc ñeøn hieäu.

- Caùc panoâ thoâng tin, quaûng caùo ...

Tieâu chí thieát keá:

- Deã hieåu, deã thaáy, roõ raøng, gaây aán töôïng cho ngöôøi quan saùt

- Haøi hoøa vôùi kieán truùc, khoâng aûnh höôûng tôùi maøu saéc khoái daùng

kieán truùc.

- Baûo ñaûm an toaøn, khoâng gaây aûnh höôûng xaáu tôùi lao ñoäng.

3. Caây xanh, maët ñöôøng, saân, hoà nöôùc, tieåu caûnh.

• Baûo ñaûm 3m2/ ngöôøi/ XNCN.

• Baûo veä moâi tröôøng, taïo choáng chaùy, trang trí.

• Keát hôïp caây xanh vôùi hoà nöôùc.