Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin: Chương 8 - ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương

Chia sẻ: Dat Dat | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn tham khảo bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin: Chương 8 do ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương biên soạn sau đây để nắm bắt được những kiến thức về những vấn đề chính trị – xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin: Chương 8 - ThS. Nguyễn Thị Diệu Phương

CHƯƠNG VIII NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ – XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY LUẬT TRONG TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ths:Nguyễn thị Diệu Phương
CCẤU CẤU TRÚC TRÚC BÀI BÀI GIẢNG ẤU TRÚC BÀI GI GIẢNG ẢNG I. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước xã hội chủ nghĩa II. Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa III. Giải quyết vấn đề dân tộc và tôn giáo
I. XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XHCN VÀ NHÀ NƯỚC XHCN 1. Xây dựng nền dân chủ XHCN a) Quan niệm về dân chủ và nền dân chủ Dân chủ: Khái niệm xuất hiện thời Hy Lạp cổ đại, có nguồn gốc từ hai từ ghép lại: Demos Nhândân Kratos quyền lực, sức mạnh Dân chủ theo nghĩa g ốc là “ quyền lực hay sức
Trong công xã nguyên, mọi thành viên công xã đều bình đẳng trong tham gia các hoạt động xã hội, từ đó xuất hiện nhu cầu: •Cử ra người đứng đầu Thông qua để điều phối các hoạt T ội đại h động. nhân dân • Phế bỏ người đứng đầu, nếu không thực hiện đúng quy định chung. Đây là hình thức dân chủ sơ khai, chất phát của cộng đồng tự quản trong xã hội chưa có giai cấp
Khi chế độ chiếm hữu tư nhân về TLSX ra đời, giai cấp và bất bình đẳng xuất hiện, các hình thức tự quản của xã hội trước đây đã không còn thích hợp, xã hội cần đến những tổ chức chính trị với những công cụ bạo lực, cưỡng bức để điều chỉnh hoạt động của xã hội, giai cấp và công dân. Quân đội của nhà nước chủ nô Trong điều kiện như vậy, nhà nước ra đời
Trong xã hội chiếm hữu nô lệ, giai cấp chủ nô đã lập ra cơ quan quyền lực nhằm trước hết bảo vệ lợi ích của mình và sau nữa nhằm đáp ứng nhu cầu ổn định trật tự xã hội. Cơ quan quyền lực đó chính là nhà nước dân chủ đối với chủ nô, thực hiện sự thống trị của thiểu số đối với đại đa số những người lao động, tức những người nô lệ. Giai cấp chủ nô chính thức sử dụng thuật ngữ “dân chủ” với nghĩa là nhà nước dân chủ chủ nô có “quyền lực của dân”. * Dân ở đây gồm chủ nô, quý tộc, tăng lữ, thương gia, trí thức, và một số dân tự do, không bao gồm nô lệ mặc dù họ chiếm số
Như vậy, ngay nhà nước đầu tiên trong lịch sử, giai cấp tư hữu, áp bức bóc lột (giai cấp chủ nô) đã dùng pháp luật và bộ máy thống trị của mình để chiếm mất quyền lực của đông đảo quần chúng nhân dân lao động là những người nô lệ. Chợ nô lệ Sau hàng ngàn năm lịch sử, các giai cấp chúa đất phong kiến và giai cấp tư sản đã bằng mọi cách tiếp tục chiếm đoạt quyền lực
*Trong chế độ PK, quyền lực của nhân dân lao động tiếp tục bị giai cấp phong kiến chiếm lấy. Quyền lực XH một lần nữa lại thuộc về thiểu số giai cấp bóc lột *Nhà nước dân chủ TS ra đời, là một nấc thang trong sự phát triển dân chủ GCTS giương cao ngọn cờ dân chủ, nhưng thực tế quyền lực thực sự vẫn nằm trong tay GCTSnắm đa số TLSX chủ yếu của XH
CMXHCN Tháng Mười Nga làm xuất hiện nhà nước XHCN, nhân dân lao động thực sự dành được quyền làm chủ thực sự của mìnhN Cách mạng XHCN Tháng Mười Nga Nhà nước XHCN trở thành nhà nước đầu tiên thực hiện quyền lực của nhân dân.
V.I Lênin đã nêu những quan niệm cơ bản về dân chủ : Với tư cách là quyền lực của nhân dân, dân chủ là sự phản ánh những giá trị nhân văn, là 1 kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài của nhân dân chống lại áp bức, bóc lột, bất công. Với tư cách là một phạm trù chính trị, dân chủ gắn với một kiểu nhà nước, một giai 2 cấp cầm quyền và mang bản chất của giai cấp thống trị. Dân chủ là một hệ giá trị phản ánh trình độ phát triển cá nhân và cộng đồng xã hội trong 3 quá trình giải phóng xã hội, tiến tới tự do, bình đẳng.
Nền dân chủ •Trong XH nguyên thủy, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân được thực hiện tổ chức tự quản và tự nguyện. •Trong XH có G/C quyền lực của nhân dân được thể chế hóa bằng chế độ nhà nước, bằng pháp luật. +Dân chủ được thực hiện dưới hình thức mớihình thức nhà nước với tên gọi “ chính thể dân chủ” hay “nền dân chủ”
Hình thái dân chủ gắn với bản chất, tính chất của nhà nước Xuất hiện trong những điều Nền dân chủ kiện lịch sử cụ thể của xã hội (chế độ dân có giai cấp. chủ) Nền dân chủ do giai cấp thống trị đặt ra được thể chế hóa bằng pháp luật. Nền dân chủ luôn gắn với nhà nước như là cơ chế để thực thi dân chủ và mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị
chủ xã hội chủ nghĩa Theo các nhà kinh điển: • Đấu tranh cho dân chủ là một quá trình lâu dài. •Dân chủ tư sản là bước phát triển của dân chủ nhưng không thể dừng lại. •Thắng lợi của CMXHCN sẽ cho ra đời nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Sự hình thành dân chủ XHCN đánh dấu bước phát triển mới về chất của dân chủ. Lần đầu tiên trong lịch sử, đã hình thành chế độ dân chủ cho tuyệt đại đa số nhân dân.
Nền dân chủ XHCN có những đặc trưng cơ bản sau đây: Một là, với tư cách là chế độ nhà nước, dân chủ XHCN bảo đảm mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân: •Nhà nước XHCN là thiết chế chủ yếu thực thi dân chủ do GCCN lãnh đạo thông qua chính đảng. •Nhà nước bảo đảm thỏa mãn ngày càng cao các nhu cầu và lợi ích của nhân dân, trong đó có lợi ích của GCCN. Đây chính là đặc trưng bản chất chính trị của dân chủ XHCN. Điều đó cho thấy, dân chủ XHCN vừa có bản chất giai cấp công nhân, vừa có tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.
Hai là, nền dân chủ XHCN có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về TLSX chủ yếu: •Là chế độ sở hữu phù hợp với quá trình xã hội hóa ngày càng cao của sản xuất •Thỏa mãn nhu cầu không ngừng tăng lên về vật chất và tinh thần của quần chúng NDLĐo động. Đây là đặc trưng kinh tế của nền dân chủ XHCN. được hình thành và thể hiện ngày càng đầy đủ cùng với quá trình hình thành và hoàn thiện của nền kinh tế XHCN.
Ba là, nền dân chủ XHCN có sức động viên, thu hút mọi tiềm năng sáng tạo, tính tích cực xã hội của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới. •Mọi công dân đều được tham gia vào công việc của nhà nước (với nhiều hình thức). •Mọi công dân đều được bầu cử, ứng cử và đề cử vào các cơ quan nhà nước các cấp. Dựa trên sự kết h ợp hài hòa lợ i ích Cá nhântập thểxã hội
Bốn là, nền dân chủ XHCH cần có và phải có những điều kiện tồn tại với tư cách là một nền dân chủ rộng rãi nhất trong lịch sử nhưng vẫn là nền dân chủ mang tính giai cấp. • Thực hiện dân chủ rộng rãi với đông đảo quần chúng nhân dân. •Hạn chế dân chủ và thực hiện trấn áp thiểu số giai cấp áp bức, bóc lột và phản động. Trong nền dân chủ XHCN: chuyên chính và dân chủ là hai yếu tố quy định lẫn nhau.
c) Tính tất yếu của việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Dân chủ XHCN vừa là mục tiêu, vừa là động lực của tiến trình CMXHCN: •Dân chủ XHCN phát huy cao độ tính tích cực, sáng tạo của nhân dân, để nhân dân tham gia vào công việc quản lý nhà nước, quản lý và phát triển XH. •Xây dựng nền dân chủ XHCN là quy luật hình thành và tự hoàn thiện của hệ thống chính trị XHCN
+Xây dựng nền dân chủ XHCN nhằm phát triển và hoàn thiện dân chủ: Là điều kiện, tiền đề thực hiện quyền dân chủ của nhân dân. Là điều kiện để mỗi công dân sống trong bầu không khí dân chủ +Xây dựng nền dân chủ XHCN cũng chính là quá trình thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội, là yếu tố quan trọng chống lại những biểu hiện của dân chủ cực đoan, vô chính phủ, ngăn ngừa mọi hành vi coi thường kỷ cương, pháp luật.
2. Xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa a) Khái niệm “nhà nước xã hội chủ nghĩa” Nhà nước XHCN là tổ chức : Thông qua đó, Đảng của GCCN thực hiện vai trò lãnh đạo đối với toàn XH. Là một tổ chức chính trị thuộc kiến trúc thượng tầng dựa trên cơ sở kinh tế của CNXH. Là hình thức chuyên chính vô sản được thực hiện trong thời kỳ quá độ lên CNXH.