Bài giảng Phân tích hoạt động kinh doanh - TS. Phan Ngọc Thanh

19/02/2019

1

19/02/2019













2

19/02/2019

















 

3



19/02/2019





 



4

19/02/2019





5

19/02/2019





 

12

6

̉ ̣

19/02/2019





 





13



7

19/02/2019











̣

́



̣

8

́

19/02/2019

Bản chất của quản trị chiến lược



 Phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh (Operating activities analysis) laø moân hoïc nghieân cöùu quaù trình saûn xuaát kinh doanh, nhaèm ñeán vieäc phaân tích, ñaùnh giaù tình hình kinh doanh vaø nhöõng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán keát quaû kinh doanh, phaùt hieän nhöõng quy luaät cuûa caùc maët hoaït ñoäng trong doanh nghieäp döïa vaøo caùc döõ lieäu lòch söû, laøm cô sôû cho caùc döï baùo vaø hoaïch ñònh chính saùch.

 Ñeå quaûn lyù doanh nghieäp, ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp khoâng nhöõng phaûi toå chöùc haïch toaùn kinh doanh moät caùch chính xaùc maø coøn phaûi tích cöïc toå chöùc coâng taùc phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh. Phaân tích hoaït ñoäng kinh laø moät trong nhöõng coâng cuï ñaéc löïc ñeå quaûn lyù vaø ñieàu haønh coù hieäu quaû caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp.

9

19/02/2019

 Do söï ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa nhu caàu quaûn lyù, söï môû roäng veà quy moâ cuõng nhö xu höôùng ñi vaøo chieàu saâu vaø chaát löôïng cuûa caùc hoaït ñoäng doanh nghieäp, phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh vôùi noäi dung, ñoái töôïng phaïm vi vaø phöông phaùp nghieâu cöùu rieâng bieät, taát yeáu trôû thaønh moät khoa hoïc ñoäc laäp vaø ngaøy caøng hoaøn chænh.

 Muïc tieâu cuûa phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh vì theá töông ñoàng vôùi caùc môùi xuaát hieän chöøng vaøi thaäp nieân trôû laïi ñaây – chuû yeáu ôû caùc nöôùc phaùt trieån, nhö : keá toaùn quaûn trò – management accounting; phaân tích baùo caùo taøi chính – the analysis of financial statements, quaûn trò taøi chính – financial management.



 Ñoái töôïng cuûa phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh laø quaù trình kinh doanh vaø keát quaû kinh doanh – töùc söï vieäc xaûy ra ôû quaù khöù ; phaân tích, maø muïc ñích cuoái cuøng laø ñuùc keát chuùng thaønh quy luaät ñeå nhaän thöùc hieän taïi vaø nhaém chuùng ñeán töông lai cho taát caû caùc maët hoaït ñoäng cuûa moät doanh nghieäp.

10

19/02/2019

 Caùc nhaø phaân tích tìm caùch löôïng hoaù nhöõng taùc ñoäng ñeán keát quaû kinh doanh. Ñoù laø nhöõng yeáu toá cuûa quaù trình cung caáp, saûn xuaát, tieâu thuï vaø mua baùn haøng hoaù, thuoäc lónh vöïc saûn xuaát, thöông maïi, dòch vuï. Ñoàng thôøi cuõng caàn phaûi nghieân cöùu tình hình söû duïng caùc nguoàn löïc: voán, vaät tö, lao ñoäng vaø ñaát ñai; nhöõng nhaân toá noäi taïi cuûa doanh nghieäp hoaëc khaùch quan töø phía thò tröôøng vaø moâi tröôøng kinh doanh, ñaõ tröïc tieáp aûnh höôûng ñeán hieäu quaû cuûa caùc maët hoaït ñoäng doanh nghieäp.

 Do vaäy, quaù trình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khoâng phaûi laø caùc soá lieäu chung chung maø phaûi ñöôïc löôïng hoaù cuï theå thaønh caùc chæ tieâu kinh teá vaø phaân tích caàn höôùng ñeán vieäc thöïc hieän caùc chæ tieâu ñoù ñeå ñaùnh giaù.

 Ví duï:

• Noùi ñeán lôïi töùc thì ôû ñaây laø

lôïi töùc tröôùc thueá hay sau thueá, lôïi töùc ñaït ñöôïc trong 06 thaùng hay laø caû naêm, lôïi töùc taát caû caùc maët hoaït ñoäng hay chæ laø keát quaû cuûa moät maët haøng chính naøo ñoù.

• Hay khi noùi ñeán caùc nhaân toá taùc ñoäng, ta coù chæ tieâu

sau:

 Giaù trò saûn löôïng = Toång soá giôø laøm vieäc x Giaù trò bình

quaân moät giôø

11

– Ñoái tuôïng phaân tích ôû ñaây laø chæ tieâu giaù trò saûn löôïng coù hai nhaân toá taùc ñoäng laø toång soá giôø vaø giaù trò bình quaân moät giôø laøm vieäc. Vieäc thöïc hieän keá hoaïch cuûa ñoái töôïng phaân tích seõ tuøy thuoäc vaøo vieäc thöïc hieän keá hoaïch cuûa hai nhaân toá taùc ñoäng treân.

19/02/2019



 Ñaùnh giaù giöõa keát quaû thöïc hieän ñöôïc so vôùi keá hoaïch hoaëc so vôùi tình hình thöïc hieän kyø tröôùc, caùc doanh nghieäp tieâu bieåu cuøng ngaønh hoaëc chæ tieâu bình quaân noäi ngaønh vaø caùc thoâng soá thò tröôøng;

 Phaân tích nhöõng nhaân toá noäi taïi vaø khaùch quan ñaõ aûnh

höôûng ñeán tình hình thöïc hieän keá hoaïch;

 Phaân tích hieäu quaû caùc phöông aùn kinh doanh hieän taïi vaø

caùc döï aùn ñaàu tö daøi haïn;

 Xaây döïng keá hoaïch döïa treân keát quaû phaân tích;  Phaân tích döï baùo, phaân tích chính saùch vaø phaân tích ruûi ro

treân caùc maët hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp;

 Laäp baùo caùo keát quaû phaân tích, thuyeát minh vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn trò. Caùc baùo caùo ñöôïc theå hieän baèng lôøi vaên, baûng bieåu vaø caùc loaïi ñoà thò hình töôïng, thuyeát phuïc.

12

19/02/2019



 Ñeå phöông phaùp naøy ñöôïc phaùt huy heát tính chính xaùc vaø khoa hoïc, trong quaù trình phaân tích caàn thöïc hieän ñaày ñuû ba böôùc sau:

 Böôùc 1: Löïa choïn caùc tieâu chuaån ñeå so saùnh, ñöôïc goïi laø kyø goác. Tuøy theo muïc tieâu nghieân cöùu maø löïa choïn kyø goác so saùnh cho thích hôïp.

 Neáu:

• Kyø goác laø naêm tröôùc: Muoán thaáy ñuôïc xu höôùng phaùt trieån cuûa ñoái töôïng phaân tích.

• Kyø goác laø naêm keá hoaïch (hay laø ñònh möùc): Muoán thaáy ñöôïc vieäc chaáp haønh caùc ñònh möùc ñaõ ñeà ra coù ñuùng theo döï kieán hay khoâng.

• Kyø goác laø chæ tieâu trung bình cuûa ngaønh (hay khu vöïc hoaëc quoác

 Böôùc 2: Ñeå pheùp so saùnh coù yù nghóa thì ñieàu kieän tieân quyeát laø caùc chæ tieâu ñöôïc ñem so saùnh phaûi ñaûm baûo tính chaát so saùnh ñöôïc veà khoâng gian vaø thôøi gian:

teá): Muoán thaáy ñöôïc vò trí cuûa doanh nghieäp vaø khaû naêng ñaùp öùng thò tröôøng cuûa doanh nghieäp. • Kyø goác laø naêm thöïc hieän: Laø chæ tieâu thöïc hieän trong kyø haïch toaùn hay kyø baùo caùo.

13

• Veà thôøi gian: Caùc chæ tieâu phaûi ñöôïc tính trong cuøng moät khoaûng thôøi gian haïch toaùn nhö nhau (cuï theå nhö cuøng thaùng, quyù, naêm …) vaø phaûi ñoàng nhaát treân caû ba maët:  Cuøng phaûn aûnh noäi dung kinh teá.  Cuøng moät phöông phaùp tính toaùn.  Cuøng moät ñôn vò ño löôøng.

19/02/2019

 Böôùc 3: Kyõ thuaät so saùnh.

Veà khoâng gian: Caùc chæ tieâu kinh teá caàn phaûi ñöôïc quy ñoåi veà cuøng quy moâ töông töï nhö nhau (cuï theå laø cuøng moät boä phaän, phaân xöôûng, moät ngaønh …).

• Ñeå ñaùp öùng cho caùc muïc tieâu so saùnh ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc kyõ thuaät so saùnh sau:

• So saùnh baèng soá tuyeät ñoái: Laø keát quaû cuûa pheùp tröø giöõa trò soá cuûa kyø phaân tích so vôùi kyø goác, keát quaû so saùnh naøy bieåu hieän khoái löôïng, quy moâ cuûa caùc hieän töôïng kinh teá.

• So saùnh baèng soá töông ñoái: Laø keát quaû cuûa pheùp chia giöõa trò soá cuûa kyø phaân tích so vôùi kyø goác. Keát quaû so saùnh naøy bieåu hieän toác ñoä phaùt trieån, möùc ñoä phoå bieán cuûa cuûa caùc chæ tieâu kinh teá.

Ví duï: Coù soá lieäu taïi moät doanh nghieäp sau:

14

Chuù yù: Chi phí hoaït ñoäng goàm chi phí baùn haøng coäng vôùi chi phí quaûn lyù doanh nghieäp.

19/02/2019

So saùnh tình hình thöïc hieän (TH) so vôùi keá hoaïch (KH):

 Doanh thu: ñaït 130%, vöôït 30% (30 trieäu ñoàng)  Giaù voán haøng baùn: ñaït 132,5%, vöôït 32,5 % (26 trieäu ñoàng  Chi phí hoaït ñoäng: ñaït 131%, vöôït 31% (3,720 trieäu ñoàng)  Lôïi nhuaän: ñaït 103,5%, vöôït 3,5% (0,28 trieäu ñoàng) • Ta haõy cuøng phaân tích veà tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu ñeå coù keát luaän cuoái cuøng:

 Tyû suaát LN keá hoaïch = (8.000/100.000) x 100% = 8%  Tyû suaát LN thöïc hieän = (8.280/130.000) x 100% = 6,37% • Nhaän xeùt:

 Trong kyø thöïc hieän doanh thu vöôït keá hoaïch 30%, tuy nhieân caùc chæ tieâu veà giaù voán vaø chi phí kinh doanh coù toác ñoä taêng tröôûng nhanh hôn so vôùi toác ñoä taêng truôûng doanh thu (32,5% vaø 31%) vì vaäy laøm cho lôïi nhuaän taêng khoâng ñaùng keå.

 Maët khaùc, tyû troïng cuûa chi phí so vôùi doanh thu qua hai kyø nhö sau: 92%  Kế hoạch: (80.000 + 12.000) × 100% = 100  Thực hiện: (106.000 + 15.720) × 100% = 93,63% 130

 Tyû troïng chi phí trong kyø ñaït vaø vöôït so vôùi keá hoaïch: 93,63%- 92%= 1,63% ñaõ laøm cho tyû suaát lôïi nhuaän giaûm ñi töông öùng: 6,37% - 8% = -1,63%. • Keát luaän cuûa quaûn trò:  Phaûi tìm caùch kieåm soaùt chi phí baùn haøng vaø tieát kieäm chi phí kinh doanh;

15

 Giöõ toác ñoä taêng chi phí haøng baùn vaø chi phí kinh doanh thaáp taêng doanh soá, nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït hôn toác ñoä ñoäng.

19/02/2019

• So saùnh baèng soá bình quaân: Laø daïng ñaëc bieät cuûa so saùnh tuyeät ñoái, bieåu hieän tính ñaëc tröng chung veà maët soá löôïng, nhaèm phaûn aûnh ñaëc ñieåm chung cuûa moät ñôn vò kinh teá, moät boä phaän hay moät toång theå chung coù cuøng moät tính chaát. • So saùnh möùc ñoäng töông ñoái coù ñieàu chænh theo quy moâ chung:  Möùc ñoäng töông ñoái

 Ta coù coâng thöùc xaùc ñònh cuï theå cho töøng ñoái töôïng:

laø keát quaû so saùnh giöõa trò soá kyø phaân tích vôùi trò soá cuûa kyø goác, nhöng ñaõ ñöôïc ñieàu chænh theo moät heä soá cuûa chæ tieâu coù lieân quan, maø chæ tieâu coù lieân quan naøy quyeát ñònh quy moâ cuûa chæ tieâu phaân tích.  Möùc ñoäng töông ñoái = Kyø thöïc hieän – (Kyø goác x heä soá ñieàu chænh)

 Bieán ñoäng doanh thu = Doanh thu TH - (Doanh thu KH Chæ soá giaù)  Bieán ñoäng quyõ löông = Quyõ löông TH - (Quyõ löông KH % hoaøn thaønh DT)

 Soá tuyeät ñoái: ∆F = F1– F0*H  Soá töông ñoái:

x

 Ví duï: Taïi doanh nghieäp A trong quyù I naêm 2016, toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân thöïc teá (kyø phaân tích) ñaõ chi ra laø 300 trieäu ñoàng. Nhöng neáu theo döï kieán (kyø keá hoaïch hay kyø tröôùc) thì toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân coù theå chi ra laø 200 trieäu ñoàng. Giaû söû doanh nghieäp trong quyù I naøy ñaõ hoaøn thaønh keá hoaïch saûn xuaát saûn löôïng saûn phaåm baèng 160%. Neáu goïi H laø heä soá ñieàu chænh, F1, F0 laø toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân saûn xuaát kyø thöïc hieän vaø kyø keá hoaïch, thì möùc bieán ñoäng töông ñoái ñöôïc xaùc ñònh nhö sau :

100 %

F1 F0* H

16

 Trong ñoù, F0*H laø toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân kyø keá hoaïch, nhöng ñaõ ñöôïc ñieàu chænh theo mức ñoä hoaøn thaønh keá hoaïch veà saûn löôïng saûn phaåm.

19/02/2019

 Vaän duïng coâng thöùc ta tính ñöôïc:

x 100 % = 93,7%

 ∆F = 300 – 200 x 1,6 = -20 (trieäu ñoàng)  Hay töông ñöông vôùi: 300 200*1,6

 Nhaän xeùt: Toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân saûn xuaát thöïc teá chi ra khoâng phaûi laø taêng leân, maø ñaõ tieát kieäm ñöôïc 20 trieäu ñoàng so vôùi keá hoaïch, vôùi soá töông ñoái giaûm ñi 6,3%. Nghóa laø neáu doanh nghieäp A hoaøn thaønh keá hoaïch saûn phaåm haøng hoùa laø 100% thì ñöôïc pheùp chi ra laø 200 trieäu ñoàng toång möùc tieàn löông cuûa coâng nhaân. Do doanh nghieäp ñaõ hoaøn thaønh keá hoaïch saûn löôïng saûn phaåm baèng 160%, thì ñöôïc pheùp chi ra laø 320 trieäu ñoàng veà toång möùc tieàn löông, nhöng treân thöïc teá doanh nghieäp chæ chi ra laø 300 trieäu ñoàng neân ñaõ tieát kieäm ñöôïc 20 trieäu ñoàng veà chi phí tieàn löông coâng nhaân, vôùi so ágiaûm töông ñoái laø –6,3% (93,7% - 100%).



 Laø phöông phaùp maø ôû ñoù caùc nhaân toá

laàn löôït ñöôïc thay theá theo moät trình töï nhaát ñònh ñeå xaùc ñònh chính xaùc möùc ñoä aûnh höôûng cuûa chuùng ñeán chæ tieâu caàn phaân tích (ñoái töôïng phaân tích) baèng caùch coá ñònh caùc nhaân toá khaùc trong moãi laàn thay theá.

 Böôùc 1: Xaùc ñònh coâng thöùc.

• Laø thieát laäp moái quan heä cuûa caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích qua moät coâng thöùc nhaát ñònh. Coâng thöùc goàm tích soá caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích.

17

19/02/2019

• Ví duï: Doanh thu = Giaù baùn x Saûn löôïng tieâu thuï

=

x

x

Lượng NVL tieâu hao

Số lượng sản xuất

Ñôn giaù nguyeân Vật liệu

• Ví dụ: Chi phí NVL tröïc tieáp

 Böôùc 2: Xaùc ñònh caùc ñoái töôïng phaân tích.

• Khi xaây döïng coâng thöùc caàn thöïc hieän theo moät trình töï nhaát ñònh, töø nhaân toá saûn löôïng ñeán nhaân toá chaát löôïng, neáu coù nhieàu nhaân toá löôïng hoaëc nhieàu nhaân toá chaát thì saép xeáp nhaân toá chuû yeáu tröôùc vaø nhaân toá thöù yeáu sau.

• So saùnh soá thöïc hieän vôùi soá lieäu goác, cheânh leäch coù ñöôïc ñoù chính laø ñoái töôïng phaân tích.

• Goïi Q laø chæ tieâu caàn phaân tích; • Goïi a, b, c laø trình töï caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích;

18

• Theå hieän baèng phöông trrình: Q = a . b . c • Ñaët Q1: Chæ tieâu kyø phaân tích, Q1= a1. b1. c1 Q0: Chæ tieâu kyø keá hoaïch, Q0= a0. b0. c0 • Q1 – Q0 = ∆Q: möùc cheânh leäch giöõa kyø thöïc hieän vaø kyø goác, ñaây cuõng laø ñoái töôïng caàn phaân tích. • ∆Q = a1. b1. c1– a0. b0. c0

19/02/2019

 Böôùc 3: Xaùc ñònh möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá.

• Thöïc hieän theo trình töï caùc böôùc thay theá. (Löu yù: Nhaân toá ñaõ thay ôû böôùc tröôùc phaûi ñöôïc giöõ nguyeân cho böôùc sau thay theá) • Thay theá böôùc 1 (cho nhaân toá a)

 a0. b0. c0 ñöôïc thay theá baèng a1. b0. c0  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá a laø:

∆a = a1. b0. c0 – a0. b0. c0 • Thay theá böôùc 2 (cho nhaân toá b)

 a1. b0. c0 ñöôïc thay theá baèng a1. b1. c0  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá b laø:

∆b = a1. b1. c0 – a1. b0. c0 • Thay theá böôùc 3 (cho nhaân toá c)

 a1. b1. c0 ñöôïc thay theá baèng a1. b1. c1  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá b laø: ∆c = a1. b1. c1 – a1. b1. c0

Toång hôïp möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá, ta coù:

∆a + ∆b +∆c = ∆Q

19

Haõy phaân tích tình hình thöïc hieän keá hoaïch chi phí nhaân coâng tröïc tieáp.

19/02/2019

Coâng vieäc phaân tích ñöôïc tieán haønh nhö sau:

teá;

Xaùc ñònh coâng thöùc :  Goïi:  Q0,Q1 laø saûn löôïng saûn phaåm saûn xuaát kyø keá hoaïch vaø kyø thöïc teá;  H0,H1 laø soá giôø lao ñoäng cho 1 saûn phaåm kyø keá hoaïch vaø kyø thöïc teá;  P0,P1 laø ñôn giaù moät giôø coâng cuûa kyø keá hoaïch vaø kyø thöïc teá;  C0,C1 laø chi phí nhaân coâng tröïc tieáp kyø keá hoaïch vaø thöïc

 ∆C laø ñoái töôïng caàn phaân tích;

 Vaäy ta coù:

 C0= Q0.H0.P0 = 1000 x 8 x 2000 = 16.000.000 ñoàng.  C1= Q1.H1.P1 = 1.200 x 7 x 2500 = 21.000.000 ñoàng.  ∆C= C1– C0 = 21.000.000 – 16.000.000 = 5.000.000 ñoàng (ñoái töôïng phaân tích)

Tính caùc möùc aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá:  Thay theá böôùc 1 (cho nhaân toá Q):

 Q1.H0.P0 = 1.200 x 8 x 2000 = 19.200.000 ñoàng.  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá Q: Q1.H0.P0– Q0.H0.P0 = 19.200.000 – 16.000.000 = 3.200.000 ñoàng.  Thay theá böôùc 2 (cho nhaân toá H):

20

 Q1.H1.P0 = 1.200 x 7 x 2000 = 16.800.000 ñoàng.  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá H: Q1.H1.P0– Q1.H0.P0 = 16.800.000 – 19.200.000 = -2.400.000 ñoàng.

19/02/2019

 Thay theá böôùc 3 (cho nhaân toá P):

 Böôùc 4: Tìm nguyeân nhaân laøm thay ñoåi caùc nhaân toá:

 Q1. H1. P1= C1= 21.000.000 ñoàng  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá P: Q1. H1. P1– Q1. H1. P0 = 21.000.000 – 16.800.000 = 4.200.000 ñoàng.  Toång hôïp möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá: 3.200.000 + (-2.400.000) + 4.200.000 = 5.000.000 ñoàng.

 Böôùc 5: Tìm nguyeân nhaân laøm thay ñoåi caùc nhaân toá:

• Neáu do nguyeân nhaân chuû quan töø doanh nghieäp thì phaûi tìm bieän phaùp ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm, thieáu soùt ñeå kyø sau thöïc hieän ñöôïc toát hôn.

 Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp thay theá lieân hoaøn:

• Ñöa ra caùc bieän phaùp khaéc phuïc nhöõng nhaân toá chuû quan aûnh höôûng khoâng toát ñeán chaát luôïng kinh doanh vaø ñoàng thôøi cuûng coá, xaây döïng phöông höôùng cho kyø sau.

• Öu ñieåm:  Laø phöông phaùp ñôn giaûn, deã tính toaùn so vôùi caùc phöông phaùp xaùc ñònh nhaân toá aûnh höôûng khaùc.  Phöông phaùp thay theá

 Khi xaùc ñònh nhaân toá naøo ñoù, phaûi giaû ñònh caùc nhaân toá khaùc

lieân hoaøn coù theå xaùc ñònh ñöôïc caùc nhaân toá coù quan heä vôùi chæ tieâu phaân tích baèng thöông, toång, hieäu, tích soá vaø caû soá %. • Nhöôïc ñieåm:

khoâng ñoåi, trong thöïc teá caùc nhaân toá coù theå thay ñoåi.

21

 Vieäc saép xeáp trình töï caùc nhaân toá phaûi töø nhaân toá saûn löôïng raøng giöõa ñeán chaát löôïng, trong thöïc teá vieäc phaân bieät nhaân toá saûn löôïng vaø nhaân toá chaát löôïng laø khoâng deã daøng.

19/02/2019



 Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa lieân hoaøn. Phöông phaùp naøy cuõng phöông phaùp thay theá thöïc hieän ñaày ñuû caùc böôùc nhö vaäy, tuy chæ khaùc ñieåm sau:  Khi xaùc ñònh nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích, thay vì ta tieán haønh thay theá soá lieäu maø seõ duøng soá cheânh leäch cuûa töøng nhaân toá ñeå tính aûnh höôûng cuûa töøng nhaân toá.

 Ví duï: Laáy soá lieäu ví duï treân

• Aûnh höôûng cuûa nhaân toá saûn löôïng = (1200sp - 1000sp) x 8 giôø /

sp x 2000ñ / giôø = 3.200.000 ñoàng

• Aûnh höôûng cuûa giôø coâng tieâu hao = 1200sp x ( 7giôø/sp – 8 giôø /sp) x 2000ñ / giôø = -2.400.000 ñoàng • Aûnh höôûng cuûa ñôn giaù giôø coâng = 1200sp x 7 giôø / sp x (2500ñ/giôø -2000ñ/giôø) = 4.200.000 ñoàng

Toång hôïp möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá:

3.200.000 + (-2.400.000) + 4.200.000 = 5.000.000 ñoàng.

• Kyø keá hoaïch = A0 x B0 x C0 x D0 • Kyø thöïc hieän = A1 x B1 x C1 x D1 Ta coù: • Aûnh höôûng cuûa nhaân toá (A) = (A1 – A0) x B0 x C0 x D0 • Aûnh höôûng cuûa nhaân toá (B) = A1 x (B1– B0) x C0 x D0 • Aûnh höôûng cuûa nhaân toá (C) = A1 x B1 x (C1– C0) x D0 • Aûnh höôûng cuûa nhaân toá (D) = A1 x B1 x C1 x (D1– D0)

22

 Nhö vaäy, phöông phaùp soá cheânh leäch chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc khi caùc nhaân toá coù quan heä baèng tích soá, vaø thöông soá ñeán chæ tieâu phaân tích maø thoâi.  Chuù yù: Neáu coù caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích trong kyø goác vaø thöïc hieän:

19/02/2019



 Cuõng laø phöông phaùp duøng ñeå phaân tích möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá maø giöõa chuùng coù saün moái lieân heä caân ñoái vaø chuùng laø nhaân toá ñoäc laäp. Moät löôïng thay ñoåi trong moãi nhaân toá seõ laøm thay ñoåi trong chæ tieâu phaân tích ñuùng moät löôïng töông öùng.

 Nhöõng lieân heä caân ñoái thöôøng gaëp trong phaân tích nhö: Taøi saûn vaø nguoàn voán; caân ñoái haøng toàn kho; ñaúng thöùc quaù trình kinh doanh; nhu caàu voán vaø söû duïng voán v.v…

 Ví duï:

• Duøng phöông phaùp lieân heä caân ñoái, phaân tích caùc nhaân toá noäi taïi aûnh höôûng ñeán giaù trò haøng toàn kho cuoái kyø qua soá lieäu sau:

23

• Ta coù lieân heä caân ñoái: Toàn ñaàu kyø + Nhaäp trong kyø = Xuaát trong kyø + Toàn cuoái kyø • Suy ra: Toàn cuoái kyø = Toàn ñaàu kyø + Nhaäp trong kyø – Xuaát trong kyø (Q) (a) (b) (c)

19/02/2019

 Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá c (Xuaát trong kyø): ∆c = c1– c0 =

• Goïi: Q laø chæ tieâu caàn phaân tích; • a, b, c laø caùc nhaân toá – coù lieân heä ñoäc laäp, aûnh höôûng ñeán chæ tieâu caàn phaân tích. • Ta coù ñoái töôïng phaân tích (∆Q): Toàn kho cuoái kyø – Toàn kho cuoái kyø = 80.000 – 50.000 = 30.000 ngñ • ∆Q = Q1– Q0 = ∆a + ∆b - ∆c. Nhö vaäy:  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá a (toàn ñaàu kyø): ∆a = a1– a0 = 90.000 – 100.000 = -10.000 ngñ  Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhaân toá b(Nhaäp trong kyø): ∆b = b1– b0= 1.100.000 – 1.000.000 = 100.000 ngñ

 Phöông phaùp caân ñoái ñöôïc söû duïng nhieàu trong coâng taùc laäp keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh vaø ngay caû coâng taùc haïch toaùn. Ta xeùt ví duï cuï theå: Töø keát quaû caân ñoái giöõa taøi saûn vaø nguoàn voán trong baûng caân ñoái keá toaùn seõ giuùp nhaø quaûn lyù cô caáu taøi tính hieän taïi vaø vieäc söû duïng nguoàn taøi chính ñoù mang laïi hieäu quaû nhö theá naøo, ñeå töø ñoù coù nhöõng döï baùo cho thôøi gian tôùi.

24

1.110.000 – 1.050.000 = 60.000 ngñ  Toång hôïp caùc nhaân toá aûnh höôûng: ∆Q = Q1– Q0= ∆a + ∆b - ∆c = -10.000 + 100.000 + 60.000 = 30.000 ngñ

19/02/2019

• Nhìn chung toång taøi saûn cuõng nhö nguoàn voán cuoái kyø taêng 110 trieäu so vôùi ñaàu naêm, nhö vaäy veà quy moâ hoaït ñoäng ôû doanh nghieäp ñaõ taêng leân ñaùng keå.

• Veà maët taøi saûn: Chuû yeáu taêng do taøi saûn coá ñònh taêng 110 trieäu, laø caùc khoaûn phaûi thu taêng 20 trieäu, coøn ñaàu tö daøi haïn sau ñoù giaûm 40 trieäu.

• Söû duïng phöông phaùp caân ñoái ñeå phaân tích, vôùi söï caân ñoái giöõa taøi saûn vaø nguoàn voán ta thaáy, doanh nghieäp ñaõ giaûm caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn, taêng nôï vay daøi haïn ñeå ñaàu tö cho taøi saûn coá ñònh, keát quaû hoaït ñoäng trong naêm doanh nghieäp ñaõ taêng lôïi nhuaän sau thueá chöa phaân phoái laø 70 trieäu ñoàng.

25

• Veà maët nguoàn voán: Chuû yeáu taêng do lôïi nhuaän sau thueá chöa phaân phoái taêng 70 trieäu vaø nôï daøi haïn taêng 60 trieäu, coøn nôï ngaén haïn giaûm 20 trieäu.

19/02/2019



lieäu chuoãi

 Hoài quy – noùi theo caùch ñôn giaûn, laø ñi ngöôïc laïi veà quaù lieäu (data) ñaõ khöù (regression) ñeå nghieân cöùu nhöõng döõ thôøi gian – time dieãn ra theo thôøi gian (döõ thôøi ñieåm (döõ lieäu thôøi series) hoaëc dieãn ra taïi cuøng moät lieäu cheùo – cross section) nhaèm tìm ñeán ñieåm hoaëc döõ moät quy luaät veà moái quan heä giöõa chuùng. Moái quan heä ñoù ñöôïc bieåu dieãn thaønh moät phöông trình (hay moâ hình) goïi laø: phöông trình hoài quy maø döïa vaøo ñoù, coù theå giaûi thích löôïng hoaù veà baûn chaát, hoã trôï cuûng coá baèng caùc keát quaû caùc lyù thuyeát vaø döï baùo töông lai.

 Theo thuaät ngöõ toaùn, phaân tích hoài quy laø söï nghieân cöùu möùc ñoä aûnh höôûng cuûa moät hay nhieàu bieán soá (bieán giaûi thích hay bieán ñoäc laäp – independent variable), ñeán moät bieán soá (bieán keát quaû hay bieán phuï thuoäc – dependent variable), nhaèm döï baùo bieán keát quaû döïa vaøo caùc giaù trò ñöôïc bieát tröôùc cuûa caùc bieán giaûi thích

 Trong phaân tích hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö trong nhieàu lónh vöïc khaùc, hoài quy laø coâng cuï phaân tích ñaày söùc maïnh khoâng theå thay theá, laø phöông phaùp thoáng keâ toaùn duøng ñeå öôùc löôïng, döï baùo nhöõng söï kieän xaûy ra trong töông lai döïa vaøo quy luaät quaù khöù.

26

19/02/2019

 a. Phöông phaùp hoài quy ñôn

• Coøn goïi laø hoài quy ñôn bieán, duøng xeùt moái quan heä tuyeán tính giöõa 1 bieán keát quaû vaø 1 bieán giaûi thích hay laø bieán nguyeân nhaân (neáu giöõa chuùng coù moái quan heä nhaân quaû). Trong phöông trình hoài quy tuyeán tính, moät bieán goïi laø: bieán phuï thuoäc; moät bieán kia laø taùc nhaân gaây ra söï bieán ñoåi, goïi laø bieán ñoäc laäp. • Phöông trình hoài quy ñôn bieán (ñöôøng thaúng) coù daïng toång quaùt: Y = a + bX (1.1)

Trong ñoù: Y: bieán soá phuï thuoäc (dependent variable); X: bieán soá ñoäc laäp (independent variable); a: tung ñoä goác hay nuùt chaën (intercept); b: ñoä doác hay heä soá goác (slope). Y trong phöông trình treân ñöôïc hieåu laø Y öôùc löôïng, ngöôøi ta thöôøng vieát döôùi hình thöùc coù noùn ^Y

Ví duï: Phöông trình toång chi phí cuûa doanh nghieäp coù daïng: Y = a + bX

27

Trong ñoù: Y: Toång chi phí phaùt sinh trong kyø; X: Khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï; a: Toång chi phí baát bieán; b: Chi phí khaû bieán ñôn vò saûn phaåm; bX: Toång chi phí khaû bieán.

19/02/2019

X

Y= a + bX

Y= bX

a

0

Y

Nhaän xeùt:

 Vôùi phöông trình treân, toång chi phí Y chòu aûnh höôûng tröïc tieáp löôïng hoaït ñoäng X theo quan heä tyû leä thuaän. Khi X cuûa khoái taêng daãn ñeán Y taêng; khi X giaûm daãn ñeán Y giaûm;

 Khi X = 0 thì Y = a: Caùc chi phí nhö tieàn thueâ nhaø, chi phí khaáu hao, tieàn löông thôøi gian vaø caùc khoaûn chi phí haønh chính khaùc laø nhöõng chi phí baát bieán, khoâng chòu aûnh höôûng töø thay ñoåi cuûa khoái löôïng hoaït ñoäng.

toái

coá ñònh, theå hieän “chi phí nghieäp (nuùt chaën treân ñoà thò).

 Ñöôøng bieåu dieãn a song song vôùi truïc hoaønh. Trò soá a laø heä soá thieåu” trong kyø cuûa doanh

28

 Trò soá b quyeát ñònh ñoä doác (töùc ñoä nghieâng cuûa ñöôøng bieåu dieãn chi phí treân ñoà thò);

19/02/2019

 Ñöôøng toång chi phí Y = a + bX vaø ñöôøng chi phí khaû bieán bX song song vôùi nhau vì giöõa chuùng coù cuøng chung moät ñoä doác b(slope). Xuaát phaùt ñieåm cuûa ñöôøng toång chi phí baét ñaàu töø nuùt chaën a (intercept = a) treân truïc tung; trong khi ñoù, ñöôøng chi phí khaû bieán laïi baét ñaàu töø goác truïc toaï ñoä vì coù nuùt chaën baèng 0 (intercept = 0). Hay noùi moät caùch khaùc, theo noäi dung kinh teá, khi khoái löôïng hoaït ñoäng baèng 0 (X=0) thì chi phí khaû bieán cuõng seõ baèng 0 (bX=0). • Ví duï chi tieát:

ĐVT: Triệu đồng

 Coù tình hình veà chi phí hoaït ñoäng (taøi khoaûn 641 vaø taøi khoaûn 642: chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp) vaø doanh thu (taøi khoaûn 511) taïi moät doanh nghieäp ñöôïc quan saùt qua caùc döõ lieäu cuûa 6 kyø kinh doanh nhö sau: (ñôn vò tính: trieäu ñoàng).

29

Yeâu caàu: Phaân tích cô caáu chi phí hoaït ñoäng (baát bieán, khaû bieán) cuûa doanh nghieäp.

19/02/2019

Höôùng daãn:  Yeâu caàu cuûa vaán ñeà

laø thieát laäp phöông trình chi phí hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, töùc ñi tìm giaù trò caùc thoâng soá a, b vôùi muïc ñích phaùt hieän quy luaät bieán ñoåi cuûa chi phí naøy tröôùc söï thay ñoåi cuûa doanh thu, nhaèm ñeán vieäc döï baùo chi phí cho caùc quy moâ hoaït ñoäng khaùc nhau hoaëc cho caùc kyø kinh doanh tieáp theo.  Phöông trình chi phí hoaït ñoäng coù daïng: Y = a + bX

Trong ñoù: a: Toång chi phí baát bieán b: chi phí khaû bieán 1 ñôn vò doanh thu X: Doanh thu baùn haøng Y: Toång chi phí hoaït ñoäng  Coù nhieàu phöông phaùp thoáng keâ tính a,b nhö:

 Phöông phaùp cöïc trò:  Coøn goïi laø phöông phaùp caän treân – caän döôùi (High – low

treân baèng caùch söû duïng coâng thöùc vaø caùch tính method). Cuï theå ñeå tìm trò soá a, b cuûa phöông trình theo ví duï toaùn nhö sau:

=

 b=

b=

Trong ñoù:

30

Chi phí cöïc ñaïi: 412 Chi phí cöïc tieåu: 323 Doanh thu cöïc ñaïi: 2.104 Doanh thu cöïc tieåu: 1.510

19/02/2019

 Töø phöông trình: Y = a +bX, suy ra: a = Y – bX;  Taïi ñieåm ñaït doanh thu cao nhaát (high), ta coù: a = 412 – 0,15 x 2.104 = 96,4  Taïi ñieåm ñaït doanh thu thaáp nhaát (low), ta coù: a = 323 – 0,15 x 1.510 = 96,4  Phöông trình chi phí kinh doanh ñaõ ñöôïc thieát laäp: Y = 96,4 + 0,15X  Löu yù:

 Phöông phaùp cöïc trò raát ñôn giaûn, deã tính toaùn nhöng thieáu chính xaùc trong nhöõng tröôøng hôïp döõ lieäu bieán ñoäng baát thöôøng.







31

 Tröôøng hôïp taäp döõ lieäu coù soá quan saùt lôùn, vieäc tìm thaáy nhöõng giaù trò cöïc trò gaëp khoù khaên vaø deã nhaàm laãn, Microsoft Excel seõ cung caáp moät caùch nhanh choùng vaø chính xaùc caùc giaù trò thoáng keâ: Max, min, range (=Max- Min) nhö sau:

19/02/2019

 Giaûi thích caùc thoâng soá tính ñöôïc cuï theå taïi coät chi phí: trung bình): trò Mean(giaù laø bình quaân soá hoïc (Average) cuûa taát caû caùc giaù trò quan saùt. Standard Error(sai soá chuaån): duøng ñeå ño ñoä tin caäy

Standard Deviation(ñoä leäch chuaån): ñöôïc xem nhö laø ñoä leäch trung bình, ñaïi dieän cho caùc ñoä leäch (hieäu soá) giöõa caùc giaù trò quan saùt thöïc vaø giaù trò trung bình (Mean). Ñoä leäch chuaån laø ñaïi löôïng duøng ñeå ño möùc ñoä phaân taùn (xa hay gaàn) cuûa caùc giaù trò quan saùt xung quanh giaù trò trung bình.

32

cuûa giaù trò trung bình maãu. Median(trung vò): laø giaù trò naèm ôû vò trí trung taâm (khaùc vôùi giaù trò trung bình Mean). Mode (yeáu vò): laø giaù trò xuaát hieän nhieàu laàn nhaát. Theo ví duï treân, ta khoâng coù yeáu vò naøo caû (#N/A).

19/02/2019

Sample Variance(phöông sai maãu): laø leäch. Gioáng nhö ñoä

trung bình cuûa bình phöông caùc ñoä leäch chuaån, noù cuõng duøng ñeå xem möùc ñoä phaân taùn caùc giaù trò quan saùt thöïc xung quanh giaù trò trung bình. Kurtosis (ñoä choùp): laø heä soá ñaëc tröng thoáng keâ duøng ñeå ño möùc ñoä “ñoàng nhaát” cuûa caùc giaù trò quan saùt.

Ñöôøng cong raát choùp (very peaked): nhoïn ñöùng, kurtosis > 3. Neáu ñöôøng bieåu dieãn döôùi ñaây moâ taû phaân phoái caùc giaù trò doanh thu, ta coù theå noùi raèng ña soá caùc giaù trò doanh thu raát gaàn vôùi nhau (the same revenue) duø coù moät soá ít mang giaù trò raát nhoû hoaëc raát lôùn. Ñöôøng cong raát beït

(very flat): phaúng naèm, kurtosis < 3. Neáu ñöôøng bieåu dieãn döôùi ñaây moâ taû phaân phoái caùc giaù trò doanh thu, ta coù theå noùi raèng ña soá caùc giaù trò doanh thu ñöôïc traûi ñeàu töø nhoû ñeán lôùn trong moät khoaûng roäng hôn.  Theo ví duï treân, ñoä choùp baèng: - 1,30.

Skewness(ñoä nghieâng): laø heä soá duøng ñeå ño “ñoä nghieâng” khi phaân phoái xaùc suaát khoâng caân xöùng theo hình chuoâng ñeàu. traùi  Nghieâng veà

 Nghieâng veà phaûi ta coøn goïi laø “nghieâng döông” (Skewned to the right), skewness > 1: nghieâng nhieàu, < 0,5: nghieâng ít. Neáu ñöôøng bieåu dieãn döôùi ñaây moâ taû phaân phoái caùc giaù trò doanh thu, ta coù theå noùi raèng ña soá caùc giaù trò doanh thu gaàn vôùi doanh thu nhoû nhaát duø coù moät soá ít mang giaù trò lôùn hôn hoaëc raát lôùn (ôû beân phaûi).

laø “nghieâng aâm” ta coøn goïi (Skewned to the left), skewness < -1: nghieâng nhieàu, > 0,5: nghieâng ít.Neáu ñöôøng bieåu dieãn döôùi ñaây moâ taû phaân phoái caùc giaù trò doanh thu, ta coù theå noùi raèng ña soá caùc giaù trò doanh thu gaàn vôùi doanh thu lôùn nhaát duø coù moät soá ít mang giaù trò nhoû hôn hoaëc raát nhoû (ôû beân traùi).

33

 Theo ví duï treân, ñoä nghieâng baèng: -0,58.

19/02/2019

Range = Max – Min = 412 – 323 = 89

Range(khoaûng) also range width (hay beà roäng cuûa khoaûng): laø ñoä daøi cuûa khoaûng quan saùt (khoaûng bieán thieân), ñöôïc tính baèng laáy giaù trò quan saùt cöïc ñaïi Max tröø ñi giaù trò quan saùt cöïc tieåu Min.

Minimum(giaù trò quan saùt cöïc tieåu): giaù trò nhoû

nhaát trong caùc quan saùt. Min = 323 Maximum(giaù trò quan saùt cöïc ñaïi): giaù trò lôùn nhaát trong caùc quan saùt. Max = 412

Sum (toång coäng giaù trò cuûa caùc quan saùt): laø toång coäng taát caû caùc giaù trò cuûa taát caû caùc quan saùt trong taäp döõ lieäu. Sum = 2267  Count (soá quan saùt): laø soá ñeám cuûa soá laàn quan saùt (n). Theo taäp döõ lieäu ôû ví duï treân, ta coù: n= 6

 Phöông phaùp thoáng keâ hoài quy:

 Coøn goïi laø thoáng keâ hoài quy ñôn giaûn (simple regression statistical) duøng phöông phaùp thoáng keâ toaùn ñeå tính caùc heä soá a, b cuûa phöông trình hoài quy döïa treân toaøn boä quan saùt cuûa taäp döõ lieäu. Ñaây laø phöông phaùp ñaùng tin caäy nhaát vaø vì vaäy ñoøi hoûi coâng phu hôn.

 Tính treân phaàn meàm Microsoft Excel:

 Vaãn duøng soá lieäu ôû ví duï treân, laäp baûng tính caùc trò soá cô sôû roài caên cöù vaøo coâng thöùc ñeå tính caùc thoâng soá cuûa phöông trình.

34

Duøng Regression (thöôøng duøng ñeå chaïy hoài quy ña bieán) Khi thao taùc treân Microsoft Excel, ta söû duïng leänh:

19/02/2019

- Tools / Data Analysis / Regression / OK. - Trong phaàn Input (nhaäp ñaàu vaøo): - Nhaäp döõ lieäu Y vaøo oâ: Input Y Range; - Nhaäp döõ lieäu X vaøo oâ: Input X Range; - Trong phaàn Output options (vò trí ñaàu ra) coù 2 löïa choïn:

35

- Choïn sheet môùi: duøng New worksheet ply; - Choïn sheet hieän haønh: duøng Output Range. Chöông trình Microsoft Excel seõ cho baûng keát quaû sau:

19/02/2019

 Giaûi thích baûng 1.7

 Multiple R = 0,9967 laø ñoä töông quan giöõa Y vaø

X (töông quan maïnh);  R square (R2= 0,9935:

laø heä soá xaùc ñònh (determination), bieåu hieän khaû naêng giaûi thích cuûa caùc bieán ñoäc laäp X ñeán bieán phuï thuoäc Y (khaû naêng giaûi thích cao);

 Ñoïc trò soá a, b ôû coät Coefficients – caùc heä soá: Intercept – tung ñoä goác (a=85,265); X Varible 1 – ñoä doác vôùi bieán ñoäc laäp X (b = 0,155)  Trò soá thoáng keâ

t-stat: 7,136 vaø 24,641 > 1,96,theå hieän söï “coù yù nghóa veà maët thoáng keâ” ôû khoaûng: caän treân – möùc yù nghóa 5% trong Upper, caän döôùi – Lower. Caän treân vaø caän döôùi cuûa Intercept laø (118,44 ; 52,09) vaø cuûa Slope laø (0,17 ; 0,14).  Moät soá chæ tieâu duøng ñeå kieåm ñònh, nhö ANOVA trong baûng keát quaû  hoài quy khoâng ñeà caäp heát trong phaïm vi moân hoïc naøy. Vaäy phöông trình hoài quy coù daïng Y = a + bX seõ laø: Y = 86,12 + 0,155X

 b. Phöông phaùp hoài quy bội

 Moät soá chæ tieâu duøng ñeå kieåm ñònh, nhö ANOVA trong baûng keát quaû hoài quy khoâng ñeà caäp heát trong phaïm vi moân hoïc naøy. Vaäy phöông trình hoài quy coù daïng Y = a + bX seõ laø: Y = 86,12 + 0,155X

• Coøn goïi laø phöông phaùp hoài quy ña bieán, duøng phaân tích moái quan heä giöõa nhieàu bieán soá ñoäc laäp (töùc bieán giaûi thích hay bieán nguyeân nhaân) aûnh höôûng ñeán 1 bieán phuï thuoäc (töùc bieán phaân tích hay bieán keát quaû). • Trong thöïc teá, coù raát nhieàu baøi toaùn kinh teá – caû

36

lónh vöïc kinh doanh vaø kinh teá hoïc, phaûi caàn ñeán phöông phaùp hoài quy ña bieán. Chaúng haïn nhö phaân tích nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán thu nhaäp quoác daân, söï bieán ñoäng cuûa tyû giaù ngoaïi hoái; xeùt doanh thu trong tröôøng hôïp coù nhieàu maët haøng; phaân tích toång chi phí vôùi nhieàu nhaân toá taùc ñoäng; phaân tích giaù thaønh chi tieát; nhöõng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán khoái löôïng tieâu thuï…

19/02/2019

 Phöông trình hoài quy ña bieán döôùi daïng tuyeán tính:

 Moät chæ tieâu kinh teá chòu söï taùc ñoäng cuøng luùc cuûa raát nhieàu nhaân toá thuaän chieàu hoaëc traùi chieàu nhau. Chaúng haïn nhö doanh thu leä thuoäc vaø giaù caû, thu nhaäp bình quaân xaõ hoäi, laõi suaát tieàn göûi, muøa vuï, thôøi tieát, quaûng caùo tieáp thò… Maët khaùc, giöõa nhöõng nhaân toá laïi cuõng coù söï töông quan tuyeán tính noäi taïi vôùi nhau. Phaân tích hoài quy giuùp ta vöøa kieåm ñònh laïi giaû thieát veà nhöõng nhaân toá taùc ñoäng vaø möùc ñoä aûnh höôûng, vöøa ñònh löôïng ñöôïc caùc quan heä kinh teá giöõa chuùng. Töø ñoù, laøm neàn taûng cho phaân tích döï baùo vaø coù nhöõng quyeát saùch phuø hôïp, hieäu quaû, thuùc ñaåy taêng tröôûng.

Y = b0+ b1X1+ b2X2+ … + biXi+ bnXn+ e

Trong ñoù: Y: bieán soá phuï thuoäc (keát quaû phaân tích);

b0: tung ñoä goác; b1: caùc ñoä doác cuûa phöông trình theo caùc bieán Xi; Xi: caùc bieán soá (caùc nhaân toá aûnh höôûng); e: caùc sai soá

37

Löu yù: Y trong phöông trình treân ñöôïc bieåu hieän laø Y öôùc löôïng, ngöôøi ta thöôøng vieát döôùi hình thöùc coù noùn (^Y) . Muïc tieâu cuûa phöông phaùp hoài quy ña bieán laø döïa vaøo döõ lieäu lòch söû caùc bieán soá Yi, Xi, duøng thuaät toaùn ñeå ñi tìm caùc thoâng soá b0 vaø bi xaây döïng phöông trình hoài quy ñeå döï baùo cho öôùc löôïng trung bình cuûa bieán Yi. .

19/02/2019



 Töø nghieân cöùu noäi dung vaø phöông phaùp phaân tích coù theå lieân heä thaáy heä thoáng phaân tích bao goàm caùc yeáu toá coù chaët cheõ vôùi nhau: chi tieát, so saùnh, lieân heä, loaïi tröø (thay theá lieân hoaøn), töông quan hoài qui… nhieäm vuï cuûa Toå chöùc phaân tích kinh doanh laø taïo moái lieân heä giöõa caùc yeáu toá naøy trong töøng noäi dung phaân tích cuï theå nhö saûn xuaát, cung öùng vaø tieâu thuï, chi phí, taøi chính… nhaèm ñaùnh giaù ñuùng ñaén tình hình kinh doanh cuûa ñôn vò vaø vaïch ra nhöõng tieàm naêng coøn coù theå khai thaùc trong kyø kinh doanh tôùi. Nhö vaäy, toå chöùc phaân tích chính laø vaän duïng toång hôïp caùc phöông phaùp phaân tích ñeå ñaùnh giaù ñuùng keát quaû, chæ roõ nhöõng sai laàm vaø tìm bieän phaùp söûa chöõa thieáu soùt trong kinh doanh. Ñaây laø yeâu caàu raát cô baûn, coù yù nghóa raát thöïc tieãn ñoái vôùi ngöôøi quaûn lyù kinh doanh.

 Roõ raøng, trong kinh doanh moïi taùc phong hay caùch nghieân cöùu chung chung, ñaïi khaùi chaéc chaén seõ thaát baïi. Vì vaäy sau khi thaáu hieåu noäi dung, phöông phaùp phaân tích caàn bieát löïa choïn noäi dung, söu taàm vaø kieåm tra taøi lieäu theo noäi dung aán ñònh, xaây döïng heä thoáng chæ tieâu vaø löïa choïn heä thoáng phöông phaùp thích öùng.

 Cuøng vôùi vieäc xaùc ñònh quy trình, muïc tieâu phaân tích caàn bieát toå chöùc löïc löôïng thöïc hieän quy trình ñaõ neâu, nhö vaäy toå chöùc phaân tích coù theå quy veà nhöõng loaïi coâng vieäc chuû yeáu nhö:

38

• Löïa choïn caùch keát hôïp caùc loaïi hình phaân tích phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø noäi dung phaân tích. • Toå chöùc löïc löôïng caùn boä vaø phöông tieän thöïc hieän muïc tieâu phaân tích ñaõ neâu.

19/02/2019

 Ngoaøi ra, cuõng nhö moïi maët toå chöùc khaùc, toå chöùc phaân tích caàn ñöôïc hoaøn thieän thöôøng xuyeân nhaèm thoûa maõn ngaøy caøng ñaày ñuû hôn nhöõng nhu caàu thoâng tin cho quaûn lyù kinh doanh, ñaây laø phaân khaùi quaùt noäi dung caùc khaâu coâng vieäc chuû yeáu.

Xaây döïng quy trình toå chöùc phaân tích phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø löïc löôïng cuøng caùc ñieàu kieän hieän coù.



 a. Caên cöù vaøo thôøi kyø tieán haønh phaân tích.

• Phaân tích thöôøng xuyeân:  Laø caên cöù vaøo taøi lieäu haïch toaùn vaø caùc taøi

lieäu khaùc haøng ngaøy, haøng tuaàn, nghieân cöùu phaùt hieän nhöõng maët cheânh leäch so vôùi keá hoaïch veà möùc ñoä, tieán ñoä ñeå coù bieän phaùp khaéc phuïc.

• Phaân tích ñònh kyø:

 Ñöôïc tieán haønh vaøo caùc thôøi gian ñaõ ñònh, nhaèm ñaùnh giaù taát caû hoaëc töøng maët hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong suoát thôøi gian ñaõ ñònh.  b. Caên cöù vaøo noäi dung phaân tích. • Phaân tích toaøn boä:  Vieäc phaân tích seõ nghieân cöùu taát caû caùc maët hoaït ñoäng cuûa

doanh nghieäp vaø caùc ñôn vò trong doanh nghieäp.

39

• Phaân tích töøng phaàn:  Laø vieäc nghieân cöùu töøng maët hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, töøng loaïi chi phí, töøng vaán ñeà veà kyõ thuaät vaø toå chöùc.

19/02/2019

 c. Caên cöù vaøo thôøi ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh:

• Phaân tích tröôùc khi HÑKD:

 Nhaèm döï baùo caùc muïc tieâu coù theå ñaït ñöôïc trong töông lai, cung caáp caùc thoâng tin phuïc vuï cho vieäc xaây döïng keá hoaïch. • Phaân tích trong khi tieán haønh saûn xuaát kinh doanh:

 Nhaèm ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän so vôùi keá hoaïch ñaõ ñeà ra.

 Laø thöïc hieän phaân tích cuøng vôùi quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh. Hình thöùc naøy thích hôïp cho chöùc naêng kieåm soaùt thöôøng xuyeân nhaèm ñieàu chænh nhöõng sai leäch giöõa keát quaû thöïc hieän vôùi muïc tieâu ñaõ ñeà ra. • Phaân tích khi keát thuùc hoaït ñoäng kinh doanh:

Xaùc ñònh nhöõng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán keát quaû ñoù.



 a.Toå chöùc löïc löôïng phaân tích kinh doanh.

• Trong boä maùy quaûn lyù doanh nghieäp thöôøng khoâng coù nhöõng boä phaän chöùc naêng khoâng laøm taát caû caùc coâng vieäc veà phaân tích kinh doanh. Trong ñieàu kieän ñoù, moät maët caàn keát hôïp chöùc naêng töøng boä phaän ñeå phaân coâng roõ traùch nhieäm töøng phoøng, ban, boä phaän. Ñoàng thôøi, caàn coù nhöõng boä phaän trung taâm vaø thaønh laäp hoäi ñoàng phaân tích laøm tham möu, cho giaùm ñoác veà phaân tích, kinh doanh. Cuï theå, löïc löôïng phaân tích coù theå ñöôïc toå chöùc nhö sau:

40

 Boä phaän thoâng tin kinh teá nghieäp vuï haøng ngaøy goàm caùn boä thoáng keâ hoaëc caùn boä kinh doanh kieâm nhieäm coù nhieäm vu ïthoâng tin nhanh caùc chæ tieâu tieán ñoä vaø chaát löôïng coâng vieäc haøng ngaøy taïi caùc ñôn vò kinh doanh (phaân xöôûng, ñoäi, cöûa haøng, khaùch saïn…).

19/02/2019

 Caùc boä phaän chöùc naêng ñaûm nhieäm caùc coâng vieäc xöû lyù caùc taøi lieäu thu thaäp ñöôïc phuø hôïp vôùi lónh vöïc coâng taùc cuûa mình keå caû phaân tích tröôùc, phaân tích hieän haønh vaø phaân tích sau thuoäc phaân tích chuyeân ñeà, keå caû phaân tích beân trong vaø beân ngoaøi. Ví duï: Boä phaän keá toaùn taøi chính coù nhieäm vuï phaân tích taát caû caùc vaán ñeà veà voán: töø keá hoaïch taøi chính, döï toaùn chi phí ñeán tieán ñoä huy ñoäng, söû duïng caùc loaïi voán vaø ñònh kyø ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp…; boä phaän nhaân söï coù nhieäm vuï phaân tích toaøn boä caùc vaán ñeà töông öùng veà lao ñoäng, vieäc laøm; boä phaän vaät tö, thieát bò coù nhieäm vuï phaân tích toaøn boä caùc vaán ñeà töông töï veà vaät tö cuûa doanh nghieäp v.v…

 Hoäi ñoàng phaân tích cuûa doanh nghieäp coù nhieäm vuï giuùp giaùm ñoác toaøn boä coâng taùc toå chöùc phaân tích kinh doanh töø vieäc xaây döïng noäi quy, quy trình phaân tích ñeán höôùng daãn thöïc hieän caùc quy trình vaø toå chöùc hoäi nghò phaân tích.

 b. Xaây döïng quy trình toå chöùc coâng taùc phaân tích kinh

doanh.

• Ñaët keá hoaïch phaân tích laø xaùc ñònh tröôùc veà noäi dung, phaïm vi thôøi gian vaø caùch toå chöùc phaân tích.

 Phaïm vi phaân tích coù theå laø toaøn ñôn vò hoaëc moät vaøi ñôn vò ñöôïc choïn laøm ñieåm ñeå phaân tích. Tuyø yeâu caàu vaø thöïc tieãn quaûn lyù maø xaùc ñònh noäi dung vaø phaïm vi phaân tích thích hôïp.

 Noäi dung phaân tích caàn xaùc ñònh roõ caùc vaán ñeà ñöôïc phaân tích: coù theå toaøn boä hoaït ñoäng kinh doanh hoaëc chæ moät vaán ñeà cuï theå. Ñaây laø cô sôû xaây döïng ñeà cöông cuï theå ñeå tieán haønh phaân tích.

41

 Thôøi gian aán ñònh trong keá hoaïch phaân tích bao goàm caû thôøi gian chuaån bò vaø thôøi gian tieán haønh coâng taùc phaân tích.

19/02/2019

 Trong keá hoaïch phaân tích, caàn phaân coâng traùch nhieäm caùc boä phaän tröïc tieáp vaø phuïc vuï coâng taùc phaân tích, cuøng caùc hình thöùc hoäi nghò phaân tích nhaèm thu thaäp nhieàu yù kieán, ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng vaø ñaày ñuû tieàm naêng cho phaán ñaáu ñaït keát quaû cao trong kinh doanh. • Söu taàm vaø kieåm tra taøi lieäu  Taøi lieäu laøm caên cöù phaân tích thöôøng bao goàm:  Caùc vaên kieän cuûa caùc caáp boä Ñaûng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

 Caùc nghò quyeát, chæ thò cuûa chính quyeàn caùc caáp vaø caùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng cô quan quaûn lyù, caáp treân coù kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

 Caùc taøi lieäu keá hoaïch, döï toaùn, ñònh möùc.  Caùc taøi lieäu haïch toaùn.  Caùc bieân baûn hoäi nghò. Caùc bieân baøn xöû kieän coù lieân quan.  YÙ kieán cuûa taäp theå lao ñoäng trong ñôn vò.

 Kieåm tra taøi lieäu caàn tieán haønh treân nhieàu maët:  Tính hôïp phaùp cuûa taøi lieäu (trình töï laäp, ban haønh ngöôøi

laäp, caáp coù thaåm quyeàn kyù duyeät v.v…)  Noäi dung vaø phöông phaùp tính caùc chæ tieâu.  Tính chính xaùc cuûa vieäc tính vaø ghi caùc con soá.  Caùch ñaùnh giaù ñoái vôùi caùc chæ tieâu giaù trò.  Phaïm vi kieåm tra khoâng chæ giôùi haïn ôû caùc taøi

42

lieäu tröïc tieáp laøm caên cöù phaân tích maø caû caùc taøi lieäu khaùc coù lieân quan ñaëc bieät laø caùc taøi lieäu goác.

19/02/2019

Xaây döïng heä thoáng chæ tieâu vaø phöông phaùp phaân tích.

 Tuøy noäi dung phaân tích maø nguoàn taøi lieäu söu taàm ñöôïc (b) vaø caùc loaïi hình phaân tích (coâng taùc phaân loaïi) caàn xaùc ñònh heä thoáng chæ tieâu phaân tích vaø phöông phaùp phaân tích phuø hôïp.  Tuøy phöông tieän phaân tích vaø trình ñoä söû duïng taøi

43

lieäu phaân tích, heä thoáng chæ tieâu cuõng nhö töøng phaân heä ñöôïc theå hieän khaùc nhau, coù theå baèng sô ñoà khoái thöôøng duøng trong chöông trình cho maùy vi tính hay baûng phaân tích hoaëc bieåu ñoà.