BÀI GI NGẢ
PH NG PHÁP GI IƯƠ Ả
CÁC BÀI T P C A LÔGIC H CẬ Ủ Ọ
1
Ch ng Iươ
ĐỐI TƯỢNG VÀ Ý NGHĨA CỦA LÔGIC HỌC
I. Đ NH NGHĨA LÔGIC H CỊ Ọ
Lôgic h c là khoa h c nghiên c u v các quy lu t và hình th c c a tọ ọ ứ ề ậ ứ ủ ư
duy nh m ph n ánh đúng đ n hi n th c.ằ ả ắ ệ ự
Lôgic hình th c là khoa h c nghiên c u v các quy lu t và hình th cứ ọ ứ ề ậ ứ
c a t duy nh m ph n ánh đúng đ n s v t nh ng th i đi m xác đ nh.ủ ư ằ ả ắ ự ậ ở ữ ờ ể ị
II. QUÁ TRÌNH NH N TH C VÀ HÌNH TH C C A T DUYẬ Ứ Ứ Ủ Ư
Quá trình nh n th c g m hai giai đo n:ậ ứ ồ ạ
1. Giai đo n nh n th c c m tính.ạ ậ ứ ả
Giai đo n này g m các hình th c: c m giác, tri giác, bi u t ng.ạ ồ ứ ả ể ượ
2. Giai đo n nh n th c lý tính hay t duy.ạ ậ ứ ư
Lôgic h c t p trung nghiên c u v t duy trong đó có các quy lu t vàọ ậ ứ ề ư ậ
hình th c c a nó.ứ ủ
Đ c tr ng c a t duy:ặ ư ủ ư
T duy ph n ánh hi n th c d i d ng khái quát.ư ả ệ ự ướ ạ
T duy là quá trình ph n ánh trung gian hi n th c.ư ả ệ ự
T duy liên h m t thi t v i ngôn ng .ư ệ ậ ế ớ ữ
T duy là s ph n ánh và tham gia tích c c vào quá trình c i bi nư ự ả ự ả ế
hi n th c.ệ ự
T duy có các hình th c: khái ni m, phán đoán, suy lu n.ư ứ ệ ậ
Các hình th c này s đ c nghiên c u sâu h n ph n sau.ứ ẽ ượ ứ ơ ở ầ
2
III. HÌNH TH C LÔGIC VÀ QUY LU T LÔGIC. TÍNH CHÂN TH CỨ Ậ Ự
C A T T NG VÀ TÍNH ĐÚNG Đ N V HÌNH TH C C A L PỦ Ư ƯỞ Ắ Ề Ứ Ủ Ậ
LU N Ậ
1. Hình th c lôgic.ứ
Hình th c logic là ph ng th c liên k t các thành ph n c a t t ng đứ ươ ứ ế ầ ủ ư ưở ể
t o thành c u trúc c a t t ng đó.ạ ấ ủ ư ướ
N i dung c a các t t ng là khác nhau, nh ng hình th c lôgíc c aộ ủ ư ưở ư ứ ủ
chúng là nh nhau.ư
Ch ng h n:ẳ ạ
“Lôgíc h c là khoa h c nghiên c u v t duy”ọ ọ ứ ề ư
“Kim loa là ch t d n đi n”ị ấ ẫ ệ
“Cây là th c v t”ự ậ
“Giáo viên là ng i lao đ ng trí óc”ườ ộ
N u bi u th d i d ng công th c thì s đ c: S là Pế ể ị ướ ạ ứ ẽ ượ
2. Quy lu t lôgíc ậ
Quy lu t lôgíc là m i liên h b n ch t, t t y u, bên trong, đ c l p điậ ố ệ ả ấ ấ ế ượ ặ
l p l i trong t duyặ ạ ư
Tuân theo các quy lu t c a t duy là đi u ki n t t y u đ đ t t i chânậ ủ ư ề ệ ấ ế ể ạ ớ
lý trong quá trình l p lu n.ậ ậ
Các quy lu t c a lôgíc hình th c đ c g i là các quy lu t c b n và baoậ ủ ứ ượ ọ ậ ơ ả
g m: quy lu t đ ng nh t, quy lu t không mâu thu n (hay quy lu t mâuồ ậ ồ ấ ậ ẫ ậ
thu n), quy lu t lo i tr cái th ba (hay quy lu t bài trung), quy lu t lý do đ yẫ ậ ạ ừ ứ ậ ậ ầ
đ .ủ
Chúng ta s nghiên c u k các quy lu t này m t ch ng sau.ẽ ứ ỹ ậ ở ộ ươ
3. Tính chân th c c a t t ng.ự ủ ư ưở
3
N i dung c a t t ng ph n ánh đúng hi n th c g i là t t ngộ ủ ư ưở ả ệ ự ọ ư ưở
chân th c (chân lý)ự
N i dung c a t t ng không ph n ánh đúng hi n th c g i là t t ngộ ủ ư ưở ả ệ ự ọ ư ưở
gi d i (sai l m).ả ố ầ
Ch ng h n:ẳ ạ
“M t s ng i lao đ ng trí óc là giáo viên”- chân th c.ộ ố ườ ộ ự
“Cá không là đ ng v t s ng d i n c” - gi d i.ộ ậ ố ướ ướ ả ố
4. Tính đúng đ n c a hình th c c a l p lu nắ ủ ứ ủ ậ ậ
Tính đúng đ n v hình th c c a l p lu n là l p lu n đúng theo m tắ ề ứ ủ ậ ậ ậ ậ ộ
trình t lôgíc xác đ nh.ự ị
L p lu n đúng là l p lu n tuân theo các quy lu t, quy t c c a lôgíc h cậ ậ ậ ậ ậ ắ ủ ọ
trên c s các t t ng chân th c.ơ ở ư ưở ự
L p lu n sai là l p lu n không tuân theo các quy lu t, quy t c c a lôgícậ ậ ậ ậ ậ ắ ủ
h c và trên c s t t ng gi d i.ọ ơ ở ư ưở ả ố
Ch n h n:ẳ ạ
a. M i s ch n đ u chia h t cho 2 (1)ọ ố ẵ ề ế
S 324 là s ch n (2ố ố ẵ )
Do đó s 324 chia h t cho 2ố ế
L p lu n trên là đúng, vì nó xu t phát t hai t t ng chân th c (1), (2)ậ ậ ấ ừ ư ưở ự
và tuân theo các quy t c c a lôgíc h c.ắ ủ ọ
b. Kim lo i là ch t r n (1)ạ ấ ắ
Thu ngân không là ch t r n (2)ỷ ấ ắ
Nên thu ngân không là kim lo iỷ ạ
L p lu n trên là sai, vì t t ng (1) là gi d i.ậ ậ ư ưở ả ố
c. Hoa h ng có mùi th m (1)ồ ơ
4
Hoa nhài có mùi th m (2)ơ
Do v y hoa nhài là hoa h ngậ ồ
L p lu n này là sai, vì, m c dù hai t t ng (1) và (2) là chân th c,ậ ậ ặ ư ưở ự
nh ng nó vi ph m quy t c c a lôgíc h c. Chúng ta s nghiên c u k trongư ạ ắ ủ ọ ẽ ứ ỹ
ch ng suy di n.ươ ễ
IV. LÔGÍC H C VÀ NGÔN NGỌ Ữ
Ngôn ng là h th ng thông tin ký hiữ ệ ố ệu đ m b o ch c năng hìnhả ả ứ
thành, gìn gi , chuy n giao thông tin và ph ng ti n giao ti p gi a m iữ ể ươ ệ ế ữ ọ
ng i.ườ
Ngôn ng đ c chia thành ngôn ng t nhiên và ngôn ng nhân t o.ữ ượ ữ ự ữ ạ
Ngôn ng t nhiên là h th ng thông tin ký hi u, âm thanh và ch vi tữ ự ệ ố ệ ữ ế
đ c hình thành trong l ch s loài ng i.ượ ị ử ườ
Ngôn ng nhân t o là h th ng ký hi u b tr đ c t o ra t ngônữ ạ ệ ố ệ ổ ợ ượ ạ ừ
ng t nhiên nh m chuy n giao chính xác và kinh t các thông tin khoa h c vàữ ự ằ ể ế ọ
các thông tin khác trong đ i s ng xã h i.ờ ố ộ
Trong lôgíc hi n đ i ng i ta s d ng ngôn ng lôgíc v t . Chúng taệ ạ ườ ử ụ ữ ị ừ
nghiên c u ngôn ng này.ứ ữ
Tên g i đ i t ng là t hay t h p t (c m t ) bi u th đ i t ng xácọ ố ượ ừ ổ ợ ừ ụ ừ ể ị ố ượ
đ nh nào đó.ị
Đ i t ng c a t t ng (hay g i t t là đ i t ng) là s v t, hi nố ượ ủ ư ưở ọ ắ ố ượ ự ậ ệ
t ng, các thu c tính, các m i liên h , các quan h , các quá trình... c a tượ ộ ố ệ ệ ủ ự
nhiên, đ i s ng xã h i. s n ph m c a ho t đ ng tâm lý, ý th c, nh n th c,ờ ố ộ ả ẩ ủ ạ ộ ứ ậ ứ
các k t qu c a trí t ng t ng, c a t duy.ế ả ủ ưở ượ ủ ư
Đ i t ng đ c bi u th b ng tên g i.ố ượ ượ ể ị ằ ọ
Tên g i là t hay t h p t (c m t ). M i tên g i có nghĩa th c vàọ ừ ổ ợ ừ ụ ừ ỗ ọ ự
ng nghĩa.ữ
5