BS. VŨ THÀNH TRUNG KHOA CĐHA - BV BẠCH MAI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
• Đã được ứng dụng từ lâu trong thăm khám từ thành ngực, màng phổi, trung thất đến nhu mô phổi (tổn thương phổi tiếp giáp với thành ngực.
• Đặc biệt thế mạnh của siêu âm trong chẩn
đoán tràn dịch màng phổi, hướng dẫn chọc dò, sinh thiết màng phổi để chẩn đoán • Không thay thế được XQ và CLVT
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
1. Nguyên lý 2. Ưu điểm, nhược điểm của siêu âm 3. Thiết bị 4. Chỉ định 5. Kỹ thuật thăm khám 6. Hình ảnh bình thường 7. Hình ảnh bệnh lý 8. Thực hành
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
1. Nguyên lý
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
2. Ưu điểm
– Không có liều chiếu xạ – Thiết bị nhỏ gọn – Có thể thực hiện tại giường bệnh (BN nặng, BN
cấp cứu), lặp lại nhiều lần – Thời gian thăm khám nhanh – Giá thành rẻ
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Nhược điểm • Độ phân giải của ảnh phụ thuộc thiết bị • Hình ảnh không khách quan, phụ thuộc vào người thực hiện (đào tạo chuyên khoa) • Khó khăn trong phân tích một số hình ảnh
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
3. Thiết bị Máy siêu âm có 2 đầu dò : Đầu dò cong : tần số 3,5 – 5MHz Đầu dò phẳng : tần số 5-10MHz
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
4. Chỉ định • •
•
•
Phát hiện và đánh giá tràn dịch màng phổi Làm rõ bản chất của tổn thương mờ thành ngực hoặc màng phổi (khối u, dịch) Chẩn đoán phân biệt TDMP hay dịch khu trú dưới cơ hoành, đánh giá sự di động của cơ hoành Phát hiện và đánh giá dày màng phổi, khối u màng phổi, khối u phổi xâm lấn vào thành ngực
• Hướng dẫn chọc dò, dẫn lưu dịch, sinh thiết màng
phổi Phát hiện tràn khí màng phổi.
•
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
5. Kỹ thuật thăm khám: • Tư thế ngồi : đặt đầu dò ở các khoang liên
sườn ta có thể thăm khám được bệnh lý thành ngực, màng phổi, tìm TDMP lượng ít • Tư thế nằm : thăm khám màng phổi ở góc sườn hoành bên và sau, nhu mô phổi phần đáy, lấy gan làm cửa sổ siêu âm đánh giá cơ hoành, màng phổi.
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Vị trí đặt đầu dò để thăm khám
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Tư thế ngồi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Tư thế nằm
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Tư thế nằm
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường • Dấu hiệu dội lại : sóng âm khi gặp mặt phân cách giữa màng phổi và không khí trong nhu mô sẽ bị phản xạ dội lại liên tiếp tạo ra các đường song song với màng phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường • Dấu hiện đuôi sao chổi : sóng âm khi gặp môi trường không khí và các vách phế nang tạo nên nhiều mặt phản hồi liên tiếp theo nhiều hướng
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường • Dấu hiện trượt màng phổi : lá thành và lá tạng trượt lên nhau, dấu hiệu này mất đi khi có bệnh lý : TDMP, TKMP, u màng phổi…
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bình thường • Dấu hiện bờ biển trên siêu âm kiểu TM
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
6. Hình ảnh bệnh lý • Bệnh lý thành ngực • Bệnh lý màng phổi • Bệnh lý trung thất • Bệnh lý nhu mô phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý thành ngực
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý thành ngực
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý màng phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý màng phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý màng phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý màng phổi : dày màng phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI Bệnh lý màng phổi : mesothelioma
Bệnh lý màng phổi : tràn khí màng phổi • Mất dấu hiệu “trượt màng phổi” và mất dấu hiệu “bờ
biển”
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý màng phổi : tràn khí màng phổi Xuất hiện dấu hiệu “mã vạch”, dấu hiệu “điểm màng phổi”
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý trung thất
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý nhu mô : u phổi gây xẹp thùy giữa
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý nhu mô : u phổi gây xẹp phổi
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý nhu mô : u phổi xâm lấn màng phổi và thành ngực
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Bệnh lý nhu mô : đông đặc nhu mô, khối u, áp xe
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
Hướng dẫn sinh thiết, chọc dò, dẫn lưu
SIÊU ÂM MÀNG PHỔI
• Siêu âm có khả năng chẩn đoán tốt bệnh lý thành
ngực : chấn thương, u, viêm…
• Có giá trị cao trong chẩn đoán tràn dịch màng phổi, dày màng phổi, u màng phổi, giúp định vị và định hướng chọc dò, sinh thiết, dẫn lưu dịch
• Có thể chẩn đoán TKMP, ứng dụng trong các đơn vị
ICU, trong các trường hợp TKMP số lượng ít
• Nên nắm vững kỹ thuật và áp dụng rộng rãi cho bệnh
nhân có bệnh lý lồng ngực
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Nguyễn Quý Khoáng, Siêu âm phổi, bài giảng hội
nghị điện quang toàn quốc 2011.
• David R. Park, M.D. Chest Ultrasound, University
of Washington
• Tzu-Hsiu Tsai, MD, Pan-Chyr Yang, MD, PhD, Ultrasound in the Diagnosis and Management of Pleural Disease, Curr Opin Pulm Med. 2003;9(4)
CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE CỦA QUÝ VỊ
