27/8/2021
1
Advanced Public Finance
TÀI CHÍNH CÔNG
NÂNG CAO
Department of Public Finance
Bộmôn Tài chính công
1
Giới thiệu
Học phần: Tài chính công nâng cao
(Advanced Public Finance)
Số tín chỉ:2(20,10)
Mục tiêu:
Trang bịcho người họcnhững kiếnthứclý thuyết chuyên sâu
và nâng cao vềTài chính công, kỹnăng phân tích, đánh giá các
chính sách tài chính công trong thựctiễn; tạo cơhội cho người
học rèn luyện kỹnăng, năng lực tựchủvà trách nhiệm, thái độ
nghiêm túc và tích cực trong nghiên cứu, giảiquyết các vấnđề
vềtài chính công
2
Tài liệu tham khảo
[1]. Nguyễn Văn Hiệu (2020), Tài chính công, NXB Đại học
Quốc gia Hà Nội
[2]. SửĐình Thành, Bùi ThịMai Hoài (2009), Tài chính công
và Phân tích chính sách thuế, NXB Lao động Xã hội - TP
HCM.
[3]. Nguyễn Văn Dần (2008), Chính sách tài khóa - Công cụ
điều tiết vĩ mô nền kinh tế, Học Viện Tài Chính, NXB Tài
Chính, Hà Nội.
[4] Vũ Cương (2002), Kinh tế và Tài chính công, ĐH KTQD,
NXB Thống kê.
[5]. Harvey S.Rosen (2005), Public Finance, 7th McGraw-Hill
Irwin. Fund, Washington D.C.
3
27/8/2021
2
CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH
Chương 1: Tài chính công trong thực hiện các
chức năng của Nhà nước
Chương 2:Quản lý và Đánh giá chi tiêu công
Chương 3: Tác động của thuế đến phân phối thu
nhập và hiệu quả kinh tế
Chương 4:Bội chi Ngân sách Nhà nước và Quản
lý Nợ công
4
Chương 1: TÀI CHÍNH CÔNG TRONG THỰC HIỆN CÁC
CHỨC NĂNG CỦA NHÀ NƯỚC
1.1 Cơ sở khách quan cho sự can thiệp của Chính phủ vào
nền kinh tế và vai trò của tài chính công
1.2 Tài chính công trong phân bổ nguồn lực nhằm đạt hiệu
quả kinh tế
1.3 Tài chính công trong phân phối lại thu nhập nhằm thực
hiện mục tiêu công bằng xã hội
5
1.1.1 Cơ sở khách quan cho sự can thiệp của Nhà
nước vào nền kinh tế
1.1.2 Các thất bại do tính phi hiệu quả của thị
trường
1.1.3 Vai trò của tài chính công trong thực hiện
các chức năng của Nhà nước
1.1 Cơ sở khách quan cho sự can thiệp của chính phủ vào
nền kinh tế và vai trò của tài chính công
6
27/8/2021
3
* Các tiêu chuẩn về hiệu quả sử dung nguồn lực
a. Hiệu quả Pareto (Vilfredo Pareto): Một sự phân bổ
nguồn lực được gọi là đạt hiệu quả Pareto nếu như
không có cách nào phân bổ lại các nguồn lực để làm
cho ít nhất một người được lợi hơn mà không phải làm
thiệt hại đến bất kỳ ai.
b. Hoàn thiện Pareto:nếu còn tồn tại một cách phân bổ lại
các nguồn lực làm cho ít nhất một người được lợi hơn
mà không phải làm thiệt hại cho bất kỳ ai khác thì cách
phân bổ lại các nguồn lực đó là hoàn thiện Pareto so
với cách phân bổ ban đầu.
1.1.1 Cơ sở khách quan cho sự can thiệp
của Nhà nước vào nền kinh tế
7
* Các tiêu chuẩn về hiệu quả sử dung nguồn lực (tiếp)
c. Điều kiện biên về hiệu quả:
-Lợi ích biên (MB)
- Chi phí biên (MC)
Nếu MB>MC đv hàng hóa đó cần được sx thêm.
Ngược lại,Nếu MB<MC thì việc sx đv hàng hóa đó
là sự lãng phí nguồn lực.
Mức sx hiệu quả nhất về hàng hóa này sẽ đạt khi MB =
MC.
1.1.1 Cơ sở khách quan cho sự can thiệp
của Nhà nước vào nền kinh tế
8
Điều kiện đạt hiệu quảPareto
9
Y
Y*
Đường khảnăng sản xuất
0
UA
UB
X*
X*A
0*
X
27/8/2021
4
a. Điều kiện hiệu quả sx :tỷ suất thay thế kỹ thuật biên giữa
hai loại đầu vào bất kỳ của tất cả các hãng sx phải như
nhau:
MRTSXLK = MRTSYLK.
b. Điều kiện hiệu quả phân phối:tỷ suất thay thế biên giữa 2
loại hàng hóa bất kỳ của tất cả các cá nhân phải như nhau:
MRSAXY = MRSBXY
c. Điều kiện hiệu quả hỗn hợp:tỷ suất chuyển đổi biên giữa
2loại hàng hóa bất kỳ phải bằng tỷ suất thay thế biên giữa
chúng của tất cả các cá nhân:
MRTXY = MRSAXY = MRSBXY
Điều kiện đạt hiệu quả Pareto
10
a. Nội dung định lý:“Chừng nào nền kinh tế còn là cạnh
tranh hoàn hảo,tức là những người sx và tiêu dùng còn
chấp nhận giá, thì chừng đó, trong những đầu tư nhất
định,nền kinh tế sẽ tất yếu đạt được sự phân bổ nguồn
lực đạt hiệu quả Pareto
=> nền kinh tế cạnh tranh sẽ “tự động” phân bổ các
nguồn lực một cách hiệu quả nhất (luận điểm “bàn tay
vô hình”của Adam Smith)
Định lý cơ bản của kinh tế học phúc lợi
11
b. Hạn chế của tiêu chuẩn Pareto và Định lý cơ bản của Kinh tế
học phúc lợi:
-Định lý cơ bản của kinh tế học phúc lợi chỉ đúng trong môi
trường cạnh tranh hoàn hảo sự không hoàn hảo của thị
trường xuất hiện thì hiệu quả Pareto không được đảm bảo
=> cần có sự can thiệp của chính phủ
-Hiệu quả chỉ là một tiêu chuẩn để quyết định xem một sự
phân bổ nguồn lực cụ thể là tốt hay xấu.
- Tiêu chuẩn Pareto chỉ mang đặc tính cá nhân chủ nghĩa (chỉ
quan tâm đến lợi ích tuyệt đối của từng cá nhân mà không
quan tâm đến lợi ích tương đối giữa các cá nhân với nhau hay
là không quan tâm đến sự bất bình đẳng).
=> Đây chính là cơ sở khách quan để chính phủ can thiệp vào
nền kinh tế.
Định lý cơ bản của kinh tế học phúc lợi
12
27/8/2021
5
1. Khi nền kinh tế hoạt động không hiệu quả: Các dạng
thất bại của thị trường cho thấy bản thân thị trường có
thể đưa đến những trường hợp phi hiệu quả. Khi đó,
cần có sự can thiệp của chính phủ để đảm bảo thị
trường hoạt động hiệu quả hơn
2. Khi nền kinh tế đã vận hành có hiệu quả:vẫn cần sự
can thiệp của chính phủ nhằm:
- Phân phối lại thu nhập và tạo cơ hội kinh tế cho mọi
người
- Hàng hóa khuyến dụng
1.1.1. Các cơ sở khách quan cho sự can thiệp
của chính phủ vào nền kinh tế
13
Cơ sở: Sựkhông hoàn hảo của thị trường => thiếu công
bằng => chính phủ phải có trách nhiệm phân phối lại thu
nhập giữa các tầng lớp dân cư nhằm trợ giúp những đối
tượng dễ bị tổn thương như người già yếu,người nghèo,
trẻ em,người tàn tật,…;
Chính phủ cần tạo ra sự bình đẳng về cơ hội cho mọi
công dân, không phân biệt tình trạng cá nhân.
Phân phối lại thu nhập và cơ hội kinh tế cho mọi người
14
Những hàng hóa hay dịch vụ mà việc tiêu dùng chúng có
lợi cho cá nhân và xã hội,nhưng cá nhân không tự
nguyên tiêu dùng, khiến Chính phủ phải bắt buộc họ sử
dụng gọi là hàng hóa khuyến dụng.
Cơ sở: Khi thấy các cá nhân hành động vì lợi ích trước mắt
mà không nghĩ đến tương lai lâu dài thì chính phủ phải
can thiệp để điều chính hành vi của các cá nhân đó
Ví dụ:Mũ bảo hiểm;Dịch vụ tiêm chủng mở rộng
Hàng hóa khuyến dụng
15