Giảng viên VŨQUANG KẾT1
Chương 7
TÀI CHÍNH CÔNG
Delivered by:
VŨQUANG KẾT
Giảng viên VŨQUANG KẾT2
NỘI DUNG
1. Khái quát vềtài chính công
2. Ngân sách nhà nước
3. Chính sách tài chính quốcgia
3
Giảng viên VŨQUANG KẾT
KHÁI QUÁT VỀTÀI CHÍNH CÔNG
SỰPHÁT TRIỂN CỦA TÀI CHÍNH CÔNG
Khi nhà nướcrađời, tài chính công bắtđầu hình thành. Tài
chính công phản ánh những hoạtđộng tài chính gắnliềnvới
chủthểnhà nước
Tài chính công cổđiển
-Hoạtđộng tài chính chỉthựchiệnchứcnăng cơbảncủa nhà
nướclàthựchiện các nhiệmvụtruyềnthống nhưcảnh sát,
tưpháp, quốc phòng và ngoạigiao.
- Các hoạtđộng kinh tếhoàn toàn do khu vựctưnhân quyết
định, nhà nước không can thiệp, hay nói khác hơnlànhà
nướcđứng ngoài các hoạtđộng kinh tế.
4
Giảng viên VŨQUANG KẾT
KHÁI QUÁT VỀTÀI CHÍNH CÔNG
SỰPHÁT TRIỂN CỦA TÀI CHÍNH CÔNG
Tài chính công hiệnđại
Các hoạtđộng tài chính của nhà nướcnhằmmụcđích:
-Thựchiệnchứcnăng cơbảncủa nhà nướclàthựchiệncác
nhiệmvụtruyềnthống nhưcảnh sát, tưpháp, quốc phòng và
ngoạigiao.
- Tham gia quảnlýđiềntiếtnềnkinhtếbằng luật pháp và các
công cụkinh tế
5
Giảng viên VŨQUANG KẾT
KHÁI QUÁT VỀTÀI CHÍNH CÔNG
KHÁI NIỆM TÀI CHÍNH CÔNG
Tài chính công là những hoạtđộng thu
chi tiềntệcủanhànướcnhằmthựchiện
các chứcnăng, nhiệmvụcủa nhà nước
trong việccungcấp hàng hóa công cho
xã hội.
6
Giảng viên VŨQUANG KẾT
Đặcđiểmcủa tài chính công
-Làloạihìnhtàichínhthuộcsởhữunhànước.
-Quyềnquyếtđịnh thu chi tài chính công do nhà
nướcđịnh đoạtvàápđặtlênmọi công dân.
-Phụcvụcho những hoạtđộng vì lợiíchcộng đồng,
lợi ích kinh tế-xãhội.
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
7
Giảng viên VŨQUANG KẾT
Đặcđiểmcủa tài chính công
-Tạo ra hàng hóa và dịch vụcông, mọingườidâncó
nhu cầucóthểtiếpcận. Nhà nướccóthểcung cấp
những loại hàng hóa công cho xã hộidướihình
thức không bồihoànhoặcdướidạng bồihoàn
không theo cơchếgiá thịtrường thông qua việc
thu phí, lệphí…
-Tôn trọng nguyên tắc công khai, minh bạch và có
sựtham gia của công chúng.
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
8
Giảng viên VŨQUANG KẾT
Vai trò của tài chính công
- Tài chính công huy động nguồn tài chính đảmbảohoạt
động củanhànướcvàhệthống chính trị
-Tài chính công có vai trò điềutiếtvĩmô nềnkinhtế-xã
hội
-Tài chính công có vai trò kiểmtragiámsáthoạtđộng tài
chính của các lĩnh vựckhác
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
9
Giảng viên VŨQUANG KẾT
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
KHÁI NIỆM
NSNN phảnánhcácmối quan hệkinh tếphát sinh gắnliềnvới
quá trình tạolập và phân phốivàsửdụng các quỹtiềntệtập
trung của nhà nước khi nhà nước tham gia phân phốicác
nguồntàichínhquốcgianhằmthựchiệncácchứcnăng của
nhà nước trên cơsởluậtđịnh.
Theo Luật ngân sách nhà nước:
“ NSNN là toàn bộcác khoảnthuchi của nhà nướctrongdự
toán đãđược các cơquan nhà nướccóthẩmquyềnquyết
định và đượcthựchiệntrongmộtnămđể đảmbảocácchức
năng và nhiệmvụcủa nhà nước”.
10
Giảng viên VŨQUANG KẾT
CÁC QUAN HỆNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC
NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC
DÂN CƯ
DÂN CƯ
DOANH
NGHIỆP
DOANH
NGHIỆP
NHÀ
NƯỚC
KHÁC
NHÀ
NƯỚC
KHÁC
CÁC TỔCHỨC XÃ HỘI
CÁC TỔCHỨC XÃ HỘICÁC QUĨBHXH, QUĨ
ĐẦU TƯ
CÁC QUĨBHXH, QUĨ
ĐẦU TƯ
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
11
Giảng viên VŨQUANG KẾT
ĐẶC ĐIỂM CÁC QUAN HỆNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
-ViệctạolậpquĩNSNN luôn gắnliềnvới quyềnlựccủa nhà
nướcvàviệcthựchiệncácchứcnăng củaNhànước,trên cơ
sởluậtđịnh
- NSNN gắnvớisởhữuNhànước, mang lợi ích chung, lợiích
công cộng
- NSNN được chia thành các quĩnhỏcó mụcđích riêng
-Hoạtđộng thu- chi chủyếu theo nguên tắc không hoàn trả
trựctiếp
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
12
Giảng viên VŨQUANG KẾT
HỆTHỐNG NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
HỆTHỐNG NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC
HỆTHỐNG NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC
NGÂN SÁCH
TRUNG ƯƠNG
NGÂN SÁCH
TRUNG ƯƠNG
NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG
NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG
NS tỉnh, TP trựcthuộc
TW
NS Huyện,TX, TP trực
thuộcTỉnh
NS xã, phường, thịtrấn
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
13
Giảng viên VŨQUANG KẾT
• NSTW bao gồmmộtsốđơnvịdựtoán thuộccấp
trung ương, (bộ, ngành, cơquan TW). NSTW
cung cấp nguồn tài chính cho các nhiệmvụ, mục
tiêu chung củacảnướctrêntấtcảcác lĩnh vực:
Kinh tế, chính trị, VHXH, Quốc phòng, an ninh,
đối ngoại… và hỗtrợchuyểngiaonguồntài
chính cho NS tỉnh TP thộcTW
HỆTHỐNG NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
14
Giảng viên VŨQUANG KẾT
•NSĐP: các cấpNS của chính quyềnđịaphương
phù hợpvớiđịagiới hành chính các cấp. Các
cấp NSĐP bao gồmmộtsốđơnvịdựtoán hợp
thành (trừNS xã, phường, thịtrấn). NSĐP cung
cấp nguồnTC chocácnhiệmvụcủa chính quyền
nhà nướcởđịaphương và hỗtrợchuyểngiao
nguồnTC chocấpdưới
HỆTHỐNG NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TỔNG QUAN VỀNGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
15
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Thu NSNN là việcNhànước dùng quyềnlựccủa
mình để tậptrungmột phần nguồntàichínhquốc
gia hình thành quĩNSNN nhằmthoảmãn các nhu
cầucủanhànước.
Các nhân tốảnh hưởng đếnthuNSNN
GDP bình quân đầungười
Tỷsuất doanh lợi trong nềnkinhtế
Tiềmnăng đấtnướcvềtài nguyên thiên nhiên
Tổchứcbộmáy thu nộp.
THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
16
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NỘI DUNG THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Thuế
•“Thuếlà nguồnthucủa ngân sách Nhà nướcdựa
trên cơsởđộng viên bắtbuộcmột phần thu nhập
của các cá nhân và tổchứcxãhội”
•Đặcđiểmcủathuế:
–Làmộtkhoảnđộng viên bắtbuộc
–Thuếchỉđánh trên mộtphần thu nhập
17
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NỘI DUNG THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Phí (thuộc ngân sách Nhà nước)
•“Làkhoảnthucủa ngân sách Nhà nướcnhằmbù
đắpmột phần chi phí củacáccơquan sựnghiệp
công cộng”
•Đặcđiểm:
– Không phảimọiloạiphíđềulàkhoảnthucủa ngân sách
Nhà nước
–Phíthuvềkhông bù đắp toàn bộchi phí đãbỏra
–Do cơquan sựnghiệpthu
18
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NỘI DUNG THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
LệPhí
•“Làkhoảnthucủa ngân sách Nhà nướcnhằmbù
đắp chi phí mà các cơquan thựchiện công tác quản
lý Nhà nướcđãbỏra”
•Đặcđiểm:
–Mọikhoảnlệphí đềulàkhoảnthucủaNSNN
–Lệphí bù đắp toàn bộ, đôi khi còn lớnhơncảchi phí đã
bỏra, khi đóđượcgọilàthuế
–Do cáccơquan quảnlýNhànướcthu
19
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NỘI DUNG THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Các nguồnthukhác
•Thu từhoạtđộng kinh tếcủaNhànước
•Thu từviệntrợ
•Thu từđóng góp củacáctổchức và cá nhân
•Thu từhoạtđộng sựnghiệp...
20
Giảng viên VŨQUANG KẾT
THU – CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
MỘT VÀI SỐLIỆU VỀTHU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
9,08019,000Thu kết chuyển
B
3,6003,000Thu việntrợkhông hoàn lại
3
17,55115,343Thu vềvốn
2
301,849263,557Thu từthuếvà phí
1
323,000281,900Tổng thu và việntrợ
A
1,338,0001,130,000GDP
2008
(Plan2008)
(TỉVND)
2007
(Plan2007)
(TỉVND)
Chỉtiêu
Nguồn: BộTài chính, www.mof.gov.vn