-
TRỜNG ĐI HỌC VÕ TRỜNG TON
KHOA Y
TÂM LÝ HỌC - ĐO ĐỨC Y HỌC
(Đối tượng Y Đa Khoa – Dược Học)
GV biên son: Ths.Trần Kim Thơng
Hậu Giang, 2017
MỤC LỤC
Bài 1: Đại Cương Về Tâm Lý Học Và Tâm Lý Y Học ......................................... 1
Bài 2: Cơ Sở Sinh Lý Ca Tâm Lý ........................................................................ 9
Bài 3: Tâm Lý Học La Tuổi ................................................................................. 21
Bài 4: Stress Và ng Phó Stress ............................................................................ 28
Bài 5: Tâm Lý Học Bệnh Nhân .............................................................................. 35
Bài 6: Tâm Lý Học Bệnh Nhân Các Chuyên Khoa ............................................... 45
Bài 7: Tâm Lý Trong Giao Tiếp ............................................................................. 52
Bài 8: Chng Bệnh Y Sinh ..................................................................................... 59
1
Bài 1.
ĐI CNG V TÂM LÝ HC VÀ TÂM LÝ Y HC
MC TIÊU
1. Lit kê đợc các đối tợng ca tâm lý học và tâm lý y học.
2. Nêu đợc nhim vụ ca tâm lý học và tâm lý y học đối với ngi bnh
và ngi cán bộ y t.
3. Trình bày đợc phm vi nghiên cu ca tâm lý học y học.
4. Trình bày đợc các phơng pháp nghiên cu ca tâm lý & tâm lý y học.
5. ng dụng đợc những kin thc đã học vào thực t lâm sàng.
NI DUNG
A. TÂM LÝ HC
1. Tâm lý hc là gì ?
Trong 01 thi gian dài loài ngi có khuynh hớng gii thích tâm lý 01
cách thần bí. Nay quan nim đó dần dần đợc thay đổi.
Vậy tâm lý học (psychology) là từ ghép ca Hy lp “psycho” là tâm hồn,
“logos” là nghiên cu. Nh vậy tâm lý học là khoa học nghiên cu v tâm hồn
thông qua hành vi ca con ngi.
2. Đnh nghƿa
Tâm lý học là một ngành khoa học xã hội chuyên nghiên cu v các hin
tợng tâm lý ca con ngi và quá trình phát sinh, phát triển ca chúng.
3. Đi tng nghiên cu ca tâm lý hc
- Các hin tợng tâm lý con ngi (bnh nhân và cán bộ y t).
- Các qui luật phát sinh, biểu hin và phát triển ca các hin tợng tâm lý.
- Cơ ch hình thành các hin tợng tâm lý.
4. Nhim v ca tâm lý hc
- Muốn nghiên cu hin tợng tâm lý phi hiểu rõ quá trình thần kinh din ra
trong não bộ. Vì vậy nghiên cu qui luật hot động ca h thần kinh cao cp là
nhim vụ quan trọng ca tâm lý học.
- Nghiên cu các quy luật hình thành nhân cách với những thuộc tính ca nó
và điu chỉnh những hành vi sai lch.
- Nghiên cu các đặc điểm tâm lý trong những hot động khác nhau ca con
ngi nh lao động, học tập, gii trí ...
- Hot động tâm lý ca con ngi mang những đặc thù riêng theo la tuổi,
giới tính, ngh nghip, vì vậy nhim vụ ca tâm lý học là phi nghiên cu
2
những đặc điểm hot động tâm lý ca từng đối tợng có tính cách chuyên bit.
5. Bn cht ca hin tng tâm lý
- Theo tâm lý học duy vật bin chng, hin tợng tâm lý là sự phn ánh ca
hin thực khách quan lên vỏ não.
Hin thực khách quan là muôn hình, muôn vẻ, trong đó có hin tợng tâm
lý, hin tợng sinh lý, hin tợng vật lý.
Ví dụ:
* T giy màu trắng: hin tợng vật lý.
* Ming ci: hin tợng sinh lý.
* Vui : hin tợng tâm lý.
Hin tợng tâm lý chính là hình nh ca th giới khách quan trong óc con
ngi. Vậy bn cht ca hin tợng tâm lý là sự phn ánh ca hin thực khách
quan vào trong ch quan ca mỗi con ngi thông qua não bộ, là tổ chc cao
cp nht trong quá trình tin hóa ca vật cht.
6. Phng pháp nghiên cu tâm lý hc
Phi đm bo những nguyên tắc chung sau
- Khách quan.
- Toàn din.
- Nghiên cu các hin tợng tâm lý trong quá trình phát triển ca nó.
- Đm bo tính chính xác ca dữ liu thu thập và tính trung thực ca
ngi nghiên cu.
Những phơng pháp nghiên cu cơ bn gồm
6.1. Phng pháp quan sát t nhiên
Là phơng pháp thông dụng khi muốn nghiên cu 1 vn đ gì, cần xem
xét, quan sát đối tợng, tuyt đối không đợc đụng chm đn đối tợng nghiên
cu để đm bo tính khách quan. Ta quan sát, theo dõi các hành vi, hot động
ca đối tợng trong điu kin sống tự nhiên để nhận xét tâm lý ca họ.
Trong tâm lý y học, khi quan sát lâm sàng, cần mô t khái quát trng tháí
tâm lý để đánh giá ý thc ca bnh nhân, đặc điểm tâm lý, sự vận động ngôn
ngữ. Để sơ bộ xác định mc độ phát triển trí tu, khí cht và những nét tính
cách ch yu. Đặc bit quan trọng là mô t khí sắc và phn ng xúc cm ca
bnh nhân.
6.2. Phng pháp trò chuyn (phng vn, đàm thoi)
6.2.1. Phng vn trc tip: gm 3 giai đon
- Làm quen, gây cm tình với đối tợng phỏng vn.
- Thực hin nội dung và yêu cầu cuộc phỏng vn (ci m, ngắn gọn,
3
không gò ép, không tranh ci).
- Kt thúc: cm ơn và ha hẹn những lần gặp sau.
6.2.2. Phng vn gián tip
Phát phiu câu hỏi son sẳn theo nguyên tắc nht định. Thực hin đơn
gin cho nhiu đối tợng nghiên cu cùng một lúc, ít thi gian. Nhng chỉ có
thể thực hin một nhóm đối tợng tơng đối đồng nht v trình độ. Vì th
phi xác định rõ mục đích, yêu cầu ca vn đ cần tìm hiểu. Có k hoch để đối
tợng đi theo đúng hớng ca vn đ.
6.3. Phng pháp thc nghim
6.3.1. Phng pháp thc nghim trong điu kin t nhiên
Là phơng pháp rt quan trọng và có giá trị trong lƿnh vực nghiên cu
ca tâm lý học vì môi trng thực nghim giống nh môi trng sinh hot tự
nhiên với cuộc sống. Cũng có thể tự mình đặt ra những tình huống để tìm hiểu
đối tợng muốn nghiên cu. Ví dụ tổ chc một buổi sinh hot ch đ cho thanh
niên, ngi nghiên cu tham gia nh một thành viên nhng đồng thi cũng ch
động gợi ý để buổi sinh hot không bị lc đ.
6.3.2. Phng pháp thc nghim trong phòng thí nghim
Đợc tin hành trong những điu kin đặc bit đã đợc chuẩn bị riêng, có
lúc phi sử dụng những dụng cụ chuyên môn để đo đc hoặc ghi chép. Ngi
đợc thí nghim hoàn toàn bit mình đợc mi tham gia thực nghim, mọi hành
vi đợc máy móc chính xác ghi chép li.
Là một phơng pháp nghiên cu rt có giá trị vì nó cho phép phát hin
những quy luật mà những phơng pháp nghiên cu khác không thể thực hin
đợc nh nghiên cu v trí nhớ, kh nĕng t duy.
6.4. Phng pháp nghiên cu sn phm hot đng
Là một phơng pháp có giá trị bằng cách phân tích sn phẩm hot động
do cá nhân làm ra nh một bc tranh, một bài thơ, một bài vit ... Phơng pháp
này thng đợc áp dụng trong nghiên cu tâm lý trẻ em và các bnh nhân tâm
thần.
6.5. Phng pháp mô hình hóa đnh lng hot đng tâm lý
6.6. Các test tâm lý
6.7. Phng pháp nghiên cu tng trng hp
6.8. Phng pháp nghiên cu trên súc vt