TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
Biên soạn: Nguyễn Thị Kim Dung
Nha Trang, ngày 30 tháng 10 năm 2012
KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH
Bài giảng
THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG
2
MỤC LỤC
Chƣơng 1:TỔNG QUAN VÊ THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ............................................ 5
PHẦN A: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG: ............. 5
I. Tín dụng ngân hàng: .............................................................................................. 5
II. Các hình thức cấp tín dụng: ............................................................................... 7
III. Phân loại cho vay: ............................................................................................ 10
IV. Quy định pháp lý về cho vay: ........................................................................... 11
V. Quy trình cho vay: ............................................................................................ 14
PHẦN B: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG: ............ 20
I. Khái niệm và vai trò của thẩm định tín dụng ..................................................... 20
II. Tài liệu dùng cho thẩm định tín dụng ............................................................. 21
III. Quy trình thẩm định tín dụng .......................................................................... 24
IV. Nội dung cơ bản của thẩm định tín dụng ........................................................ 25
V. Thẩm định tín dụng và quyết định cho vay:.................................................... 29
Chƣơng 2: THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC PHÁP LÝ VÀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG
CỦA KHÁCH HÀNG ............................................................................................... 31
PHẦN A: THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC PHÁP LÝ CỦA KHÁCH HÀNG .......... 31
1. Mục đích thẩm định năng lực pháp lý: ................................................................ 31
2. Thẩm định năng lực pháp lý của khách hàng doanh nghiệp: ......................... 31
3. Thẩm định năng lực pháp lý của khách hàng cá nhân:......................................... 34
4. Thẩm định quan hệ tín dụng của khách hàng với các tổ chức tín dụng: .......... 36
PHẦN B: THẨM ĐỊNH TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA KHÁCH HÀNG
DOANH NGHIỆP VÀ HỘ SẢN XUẤT KINH DOANH.................................... 37
1. Mục đích thẩm định tình hình hoạt động của khách hàng: ................................... 37
2. Thẩm định tình hình hoạt động của khách hàng doanh nghiệp/hộ sản xuất
kinh doanh: ................................................................................................................. 37
Chƣơng 3: THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA KHÁCH HÀNG ............. 42
I. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA VIỆC THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC TÀI
CHÍNH KHÁCH HÀNG: .................................................................................... 42
1. Mục đích của việc thẩm định năng lực tài chính: ........................................... 42
2. Yêu cầu của việc thẩm định năng lực tài chính khách hàng: ......................... 42
3
II. THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA KHÁCH HÀNG DOANH
NGHIỆP: .............................................................................................................. 43
1. Tài liệu thẩm định: ........................................................................................... 43
2. Thẩm định tình hình tài chính doanh nghiệp: ................................................ 44
III. THẨM ĐỊNH NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA KHÁCH HÀNG CÁ
NHÂN: .................................................................................................................. 57
1. Đối với tín dụng sản xuất kinh doanh: ............................................................ 57
2. Đối với tín dụng tiêu dùng: .............................................................................. 60
IV. XẾP HẠNG TÍN DỤNG: ........................................................................... 62
1. Khái niệm xếp hạng tín dụng (credit ratings): ............................................... 62
2 Vai trò của xếp hạng tín dụng doanh nghiệp đối với NHTM: ....................... 63
3. Tài liệu xếp hạng: ............................................................................................. 65
4. Quy trình xếp hạng tín dụng doanh nghiệp: ................................................... 65
Chƣơng 4: THẨM ĐỊNH PHƢƠNG ÁN SẢN XUẤT KINH DOANH ..................... 91
I. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC THẨM ĐỊNH PHƢƠNG ÁN SẢN XUẤT KINH
DOANH: ............................................................................................................... 91
II. THẨM ĐỊNH PHƢƠNG ÁN SẢN XUẤT KINH DOANH: ....................... 91
1. Tài liệu thẩm định: ........................................................................................... 91
2. Nội dung thẩm định: ........................................................................................ 92
III. XÁC ĐỊNH MỨC CẤP TÍN DỤNG: ......................................................... 96
Chƣơng 5: THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ ............................................................ 115
I. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA VIỆC THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ:....
...................................................................................................................... 115
1. Mục đích của việc thẩm định dự án đầu tƣ: ....................................................... 115
2. Yêu cầu: ........................................................................................................... 115
II. NỘI DUNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ: ........................................... 116
1. Thẩm định hồ sơ pháp lý của dự án: ................................................................. 116
2. Đánh giá tổng quan về dự án đầu tƣ: (sự cần thiết, mục tiêu và quy mô đầu tƣ dự
án) ......................................................................................................................... 117
3. Phân tích thị trƣờng đầu ra của dự án và khả năng tiêu thụ SP, DV: .................. 118
4. Đánh giá, dự kiến khả năng cung cấp nguyên vật liệu và các yếu tố đầu vào chính
của dự án: ................................................................................................................... 122
5. Đánh giá phƣơng diện kỹ thuật của dự án: ........................................................ 123
6. Đánh giá về phƣơng diện tổ chức, quản lý dự án: ............................................. 126
4
7. Thẩm định tổng vốn đầu tƣ và tính khả thi phƣơng án nguồn vốn: .................... 127
8. Thẩm định hiệu quả về mặt tài chính của dự án: ............................................... 128
9. Phân tích rủi ro và các biện pháp giảm thiểu, phòng ngừa rủi ro: ...................... 144
Chƣơng 6: THẨM ĐỊNH TÀI SẢN BẢO ĐẢM NỢ VAY ...................................... 162
I. BẢO ĐẢM TÍN DỤNG VÀ CÁC HÌNH THỨC BẢO ĐẢM TÍN DỤNG: ....
...................................................................................................................... 162
1. Bảo đảm tín dụng: .......................................................................................... 162
2. Các đặc trƣng của bảo đảm tín dụng: ........................................................... 162
3. Các hình thức bảo đảm tín dụng: .................................................................. 163
4.Điều kiện của tài sản bảo đảm: ................................................................................ 169
5. Việc giữ tài sản và giấy tờ của tài sản bảo đảm tiền vay: ......................................... 170
II. Mục tiêu và nguồn thông tin thẩm định tài sản bảo đảm: ........................ 171
III. Những nội dung chính của thẩm định tài sản báo đảm: ............................ 172
1. Thẩm định giá trị pháp lý của tài sản đảm bảo nợ vay: ............................... 173
2. Thẩm định giá trị thị trƣờng của tài sản đảm bảo nợ vay: ........................... 176
PHỤ LỤC 1 ............................................................................................................. 188
PHỤ LỤC 2 ....................................................................................................................... 207
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 218
5
Chƣơng 1:
TỔNG QUAN VÊ THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG
Mục tiêu:
- Sinh viên nắm đƣợc đặc trƣng của tín dụng ngân hàng và quy trình cho vay
- Nắm đƣợc quy định pháp luật về điều kiện cho vay, giới hạn và hạn chế cho vay
- Nắm đƣợc vai trò và quy trình thẩm định tín dụng
- Nắm đƣợc những nội dung chính của công tác thẩm định tín dụng
PHẦN A: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG:
I. Tín dụng ngân hàng:
1. Khái niệm:
Tín dụng là một quan hệ ra đời gắn liền với sản xuất và lƣu thông hàng hóa trong
nền kinh tế. Tín dụng (credit) xuất phát từ chữ la tinh là credo (tin tƣởng, tín nhiệm)
hay đƣợc hiểu đơn giản là “quan hệ sử dụng sự tín nhiệm”. Có thể xem xét khái niệm
tín dụng dƣới nhiều góc độ và trong những bối cảnh khác nhau, chẳng hạn nhƣ trên thị
trƣờng tài chính hay theo nguồn gốc lịch sử.
Trên cơ sở tiếp cận theo chức năng hoạt động của ngân hàng, tín dụng đƣợc hiểu
nhƣ sau:
Tín dụng ngân hàng là một giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó bên cấp tín
dụng (ngân hàng/tổ chức tín dụng khác) chuyển giao một tài sản cho bên nhận tín
dụng (doanh nghiệp, cá nhân hoặc các chủ thể khác) sử dụng trong một thời hạn
nhất định theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi khi đến hạn thanh toán.
2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng:
- Tài sản giao dịch trong tín dụng ngân hàng đa dạng, có thể dưới dạng
tiền tệ, tài sản hoặc chữ ký.
Do hệ thống ngân hàng không chỉ có chức năng trung gian tín dụng mà còn có
chức năng trung gian thanh toán cho nền kinh tế, nên giá trị tiền tệ mà tín dụng ngân
hàng thực hiện chủ yếu dƣới dạng bút tệ (tiền ghi sổ trên tài khoản) mà không nhất
thiết là tiền mặt. Hành vi giải ngân tiền vay của ngân hàng có thể đƣợc thực hiện bằng
