Bài giảng Thống kê doanh nghiệp - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA KINH TẾ<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> MÔN:THỐNG KÊ DOANH NGHIỆP<br /> (Dùng cho đào tạo tín chỉ)<br /> <br /> Người biên soạn: Th.S Tạ Công Miên<br /> <br /> Lưu hành nội bộ - Năm 2015<br /> -0-<br /> <br /> DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT<br /> CN<br /> <br /> Công nhân<br /> <br /> NG<br /> <br /> Nguyên giá<br /> <br /> KH<br /> <br /> Kế hoạch<br /> <br /> CCDC<br /> <br /> Công cụ dụng cụ<br /> <br /> NVL<br /> <br /> Nguyên vật liệu<br /> <br /> GTSX<br /> <br /> Giá trị sản xuất<br /> <br /> LVTT<br /> <br /> Làm việc thực tế<br /> <br /> TSCĐ<br /> <br /> Tài sản cố định<br /> <br /> MMTB<br /> <br /> Máy móc thiết bị<br /> <br /> NSLĐ<br /> <br /> Năng suất lao động<br /> <br /> SXSP<br /> <br /> Sản xuất sản phẩm<br /> <br /> -1-<br /> <br /> Chương 1: THỐNG KÊ SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP<br /> 1.1. Thống kê doanh nghiệp và đối tượng của thống kê doanh nghiệp<br /> 1.1.1. Khái niệm thống kê doanh nghiệp<br /> Là thống kê tất cả các quá trình hoạt động và kết quả hoạt động trong doanh<br /> nghiệp<br /> 1.1.2. Đối tượng của thống kê doanh nghiệp<br /> Là nghiên cứu mặt lượng trong mối liên hệ chặt chẽ với mặt chất của các<br /> hiện tượng kinh tế xảy ra trong phạm vi doanh nghiệp gắn liền với điều kiện thời<br /> gian và không gian cụ thể.<br /> 1.2. Nhiệm vụ và nội dung của thống kê doanh nghiệp<br /> 1.2.1. Nhiệm vụ của thống kê doanh nghiệp<br /> - Thu thập các thông tin thống kê phản ánh tình hình sử dụng các yếu tố của<br /> quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó doanh nghiệp chủ động điều<br /> chỉnh kế hoạch sản xuất, dự trữ... để đảm bảo quá trình kinh doanh đạt hiệu quả<br /> kinh tế cao.<br /> - Thu thập thông tin phản ánh tình hình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm như: chi<br /> phí, giá thành, giá bán, tình hình cạnh tranh trên thị trường... làm cơ sở để đưa ra<br /> quyết định kinh doanh đối với từng mặt hàng cụ thể của doanh nghiệp.<br /> - Phân tích thông tin đã thu thập, xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân<br /> tố đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp ở hiện tại và xu thế trong tương lai.<br /> - Lập báo cáo thống kê theo quy định của nhà nước đối với hoạt động kinh<br /> doanh của doanh nghiệp.<br /> 1.2.2. Nội dung của thống kê doanh nghiệp<br /> Nội dung nghiên cứu của thống kê doanh nghiệp được thể hiện qua ba<br /> nhóm chỉ tiêu sau:<br /> - Nhóm 1: Nghiên cứu các chỉ tiêu về số lượng và chất lượng sản phẩm.<br /> Đây là nội dung nghiên cứu các yếu tố đầu ra của quá trình sản xuất.<br /> - Nhóm 2: Nghiên cứu các chỉ tiêu phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố của<br /> quá trình sản xuất gồm yếu tố lao động, tư liệu lao động và đối tượng lao động.<br /> - Nhóm 3: Nghiên cứu các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh tế của quá trình<br /> sản xuất gồm các chỉ tiêu về giá thành, vốn, doanh thu và lợi nhuận.<br /> -2-<br /> <br /> 1.3. Phương pháp tính các chỉ tiêu thống kê sản phẩm trong doanh nghiệp<br /> 1.3.1. Chỉ tiêu sản phẩm tính theo hiện vật<br /> 1.3.1.1. Chỉ tiêu sản phẩm hoàn thành<br /> Sản phẩm hoàn thành hay còn gọi là thành phẩm, là sản phẩm đã được chế<br /> biến ở tất cả các giai đoạn của quy trình công nghệ và đáp ứng những tiêu chuẩn<br /> chất lượng quy định của sản phẩm đó.<br /> 1.3.1.2. Chỉ tiêu nửa thành phẩm<br /> Nửa thành phẩm là sản phẩm đã qua chế biến ở một hoặc một số giai đoạn<br /> của quy trình công nghệ, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật ở những giai đoạn này nhưng<br /> chưa qua chế biến ở giai đoạn cuối cùng. Trong thực tế, nửa thành phẩm là rất đa<br /> dạng, phong phú tùy vào đặc điểm kỹ thuật của từng ngành, từng sản phẩm. Ví dụ<br /> như gạch, ngói chưa được nung; vải dệt xong nhưng chưa nhuộm; khung xe ô tô<br /> chưa được sơn; một hạng mục công trình như nền, móng... đã hoàn thành.<br /> 1.3.1.3 Chỉ tiêu sản phẩm quy ước<br /> Trường hợp một loại sản phẩm nhưng có nhiều chủng loại, quy cách khác<br /> nhau thì ta quy đổi tất cả các quy cách khác còn lại về sản phẩm chuẩn đó thông<br /> qua hệ số tính đổi.<br /> Công thức tính:<br /> <br /> n<br /> <br /> Q Hqu <br /> <br />  qih i<br /> i 1<br /> <br /> Trong đó:<br /> + QHqu: Lượng sản phẩm quy ước<br /> + qi: Lượng sản phẩm loại i; i là chủng loại sản phẩm i= (1,...n)<br /> + hi: Hệ số tính đổi cho loại sản phẩm i<br /> Hệ số tính đổi là số tương đối so sánh giữa tiêu thức của từng loại sản phẩm<br /> so với sản phẩm quy ước.<br /> 1.3.2. Chỉ tiêu sản phẩm tính bằng giá trị<br /> Chỉ tiêu sản phẩm tính bằng giá trị là việc sử dụng thước đo tiền tệ để đo<br /> lường mức độ của các chỉ tiêu thống kê sản phẩm trong doanh nghiệp.<br /> Thống kê sản phẩm trong doanh nghiệp tính bằng giá trị sử dụng hệ thống<br /> các chỉ tiêu gồm: giá trị sản xuất, chi phí trung gian và giá trị tăng thêm.<br /> <br /> -3-<br /> <br /> 1.3.2.1 Giá trị sản xuất (GO: Gross Output)<br /> Giá trị sản xuất là toàn bộ giá trị của cải vật chất và dịch vụ do doanh<br /> nghiệp tạo ra trong một thời kỳ nhất định, thường là một năm.<br /> a. Đối với hoạt động công nghiệp<br /> Nội dung giá trị sản xuất bao gồm:<br /> - Giá trị thành phẩm sản xuất bằng nguyên vật liệu của doanh nghiệp.<br /> - Giá trị của những bán thành phẩm, vật bao bì đóng gói, công cụ, phụ tùng<br /> do hoạt động sản xuất công nghiệp của doanh nghiệp tạo ra, đã xuất bán ra ngoài<br /> doanh nghiệp hoặc cho các bộ phận khác không phải là hoạt động công nghiệp của<br /> doanh nghiệp nhưng có hạch toán riêng.<br /> - Giá trị chế biến sản phẩm bằng nguyên vật liệu của người đặt hàng.<br /> - Giá trị các công việc có tính chất công nghiệp.<br /> - Giá trị của sản phẩm phụ, phế phẩm và phế liệu đã tiêu thụ và thu được<br /> tiền.<br /> - Chênh lệch giá trị giữa cuối năm so với đầu năm của nửa thành phẩm, sản<br /> phẩm dở dang, công cụ và mô hình tự chế.<br /> b. Đối với hoạt động nông nghiệp<br /> Trong hoạt động nông nghiệp, giá trị sản xuất được tính cho từng ngành<br /> khác nhau là trồng trọt và chăn nuôi.<br /> *Đối với ngành trồng trọt, giá trị sản xuất bao gồm:<br /> - Giá trị sản phẩm chính.<br /> - Giá trị sản phẩm phụ của các loại cây trồng thực tế có thu hoạch trong<br /> năm.<br /> - Chênh lệch giá trị sản phẩm sản xuất dở dang tại cuối năm so với đầu năm.<br /> *Đối với ngành chăn nuôi, giá trị sản xuất bao gồm:<br /> - Giá trị trọng lượng thịt hơi tăng thêm trong năm của gia súc, gia cầm<br /> (không bao gồm súc vật là tài sản cố định).<br /> - Giá trị sản lượng các loại sản phẩm chăn nuôi thu được trong năm không<br /> phải thông qua giết thịt như: sữa, trứng, lông, mật ong, ...<br /> - Giá trị các loại thủy sản nuôi trồng đã thu hoạch trong năm.<br /> -4-<br /> <br />