1
Chương 2
C¸c m« h×nh kinh doanh ®iÖn tö
Trần Hoài Nam
Khoa Thương mại điện tử
E-mail: namdhtm@gmail.com
Nội dung chÝnh
1. Giới thiệu vềmô hình kinh doanh
2. Các yếu tố cơ bản của mô hình kinh
doanh
3. Các mô hình kinh doanh cơ bản
Giíi thiÖu vÒ m« h×nh kinh doanh
Khái niệm mô hình kinh doanh miêu tảmột tầm rộng
những mô hình (vềmặt hình thức) do các doanh nghiệp
xác định để đại diện các khía cạnh khác nhau của doanh
nghiệp, như là các quá trình hoạt động, các cấu trúc tổ
chức, và những dựbáo tài chính…
Thuật ngữmô hình kinh doanh xuất hiện vào những năm
50 (thếkỷ XX)
Đạt được vịtrí phổbiến trong những năm 90 (thếkỷXX)
2
Một hệthống gồm nhiều phần tửvà các quan hệcủa
chúng; thểhiện lý luận kinh doanh, quan điểm quản trịcủa
một doanh nghiệp
Mô tảkhả năng sản xuất-kinh doanh các loại sản phẩm,
dịch vụcủa một doanh nghiệp đối với một hoặc nhiều đối
tượng khách hàng
Mô tảthuật kiến trúc của doanh nghiệp, mạng lưới đối tác
doanh nghiệp sửdụng để tạo lập, tiếp thịvà phân phối các
sản phẩm, dịch vụnói trên
Mô tảcác nguồn lực, các mối quan hệ, nhằm phát sinh các
dòng doanh thu có khả năng tạo lợi nhuận trước mắt và lâu
dài của doanh nghiệp.
(Ostenwalder, 2004)
M« h×nh kinh doanh
Một mô hình kinh doanh liên quan tới 4
khía cạnh cơ bản của doanh nghiệp:
−Cơ sởhạtầng (Infrastructure - I)
−Chào hàng (Offering - O)
−Khách hàng (Customers - C)
−Tài chính (Finances - F)
Giới thiệu mô hình kinh doanh
Các khía cạnh của mô hình kinh doanh bao gồm 9
yếu tố:
−Năng lực nòng cốt
−Mạng lưới đối tác
−Cấu hình giá trị
−Mục tiêu giá trị
−Khách hàng đối tượng
−Mạng lưới phân phối
−Quan hệkhách hàng
−Cấu trúc chi phí
−Mô hình doanh thu
Các khía cạnh của mô hình
kinh doanh
3
Giíi thiÖu vÒ m« h×nh kinh doanh
Có nhiều định nghĩa khác nhau vềmô hình
kinh doanh:
−Paul Timmers, 1999
−Chesbrough và Rosenbloom, 2000
−Hamel, 2000
−Linder và Cantrell, 2000
−Weill và Vitale, 2001
−Gordijn, 2002
−Afuah và Tucci, 2003
−Osterwalder, 2004
−Fetscherin và Knolmayer, 2005
−Efraim Turban, 2006
Giíi thiÖu vÒ m« h×nh kinh doanh
Khái niệm mô hình kinh doanh
Là một phương pháp tiến hành kinh doanh qua đó
doanh nghiệp có được doanh thu, điều kiện cơ
bản để tồn tại và phát triển trên thị trường.
(Efraim Turban, 2006)
Mô hình kinh doanh là cách bốtrí, sắp xếp các sản
phẩm, dịch vụvà các dòng thông tin, bao gồm việc
mô tảcác yếu tốcủa quá trình kinh doanh và vai
trò của nó đối với kinh doanh; đồng thời mô tảcác
nguồn doanh thu, khả năng thu lợi nhuận từmỗi
mô hình kinh doanh đó.
(Paul Timmers, 1999)
4
Sựcông nhận và bảo hộcác
mô hình kinh doanh
Mỗi mô hình kinh doanh được coi như một phát minh
sáng chếvà được pháp luật bảo hộởMỹ
−Bằng sáng chế“Đặt giá cố định/Đấu giá đặt sẵn”của Priceline (US
No. 5,794,207), được cấp cho một “phương thức và bộmáy của hệ
thống mạng thương mại chạy trên cơchếbảo mật được thiết kế để
tạo sựphù hợp với những chào mua hàng có điều kiện”.
−Bằng sáng chế“Quảng cáo DoubleClick” (US No.5,948,061), cấp
cho “một phương pháp truyền gửi, nhắm đích, và đo lường việc
quảng cáo qua mạng”.
−Bằng sáng chế“Mua hàng bằng giỏhàng điện tử” (US 5,715,314),
cấp cho “Hệthống bán hàng qua mạng”.
Yếu tố cơ bản của mô hình kinh doanh
Những kinh nghiệm và kỹ năng quan trọng của đội ngũ
lãnh đạo trong việc điều hành doanh nghiệp?
Đội ngũquản lý
Các kiểu cấu trúc tổchức mà doanh nghiệp cần áp dụng
để thực hiện kếhoạch kinh doanh của mình?
Cấu trúc tổchức
Kếhoạch xúc tiến sản phẩm và dịch vụcủa doanh
nghiệp nhằm thu hút khách hàng như thếnào?
Chiến lược thị trường
Những lợi thếriêng có của doanh nghiệp trên thị trường
đólàgì?
Lợi thếcạnh tranh
Đối thủcủa doanh nghiệp trên thị trường là những ai?Môi trường cạnh tranh
Thị trường doanh nghiệp dự định phục vụlà gì? Phạm vi
của nó như thếnào?
Cơ hội thị trường
Doanh nghiệp sẽkiếm tiền như thếnào?Mô hình doanh thu
Tại sao khách hàng mua hàng của doanh nghiệp?Mục tiêu giá trị
Câu hỏi then chốtCác thành phần
Là cách mà sản phẩm hay dịch vụcủa doanh nghiệp
đáp ứng được nhu cầu khách hàng
Để phân tích mục tiêu giá trị, doanh nghiệp phải trảlời
các câu hỏi sau:
−Vì sao khách hàng lựa chọn doanh nghiệp để giao dịch?
−Doanh nghiệp có thểcung cấp cho khách hàng những gì mà
các doanh nghiệp khác không thểcung cấp?
Mục tiêu giá trị thương mại điện tửbao gồm:
−sựcá nhân hoá, cá biệt hoá của các sản phẩm
−giảm bớt chi phí tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá cả
−sựthuận tiện trong giao dịch thông qua quá trình quản lý phân
phối sản phẩm.
Thí dụ: Amazon.com
Mục tiêu giá trị
5
Lµ c¸ch thøc ®Ó doanh nghiÖp cã doanh thu, t¹o ra lîi
nhuËn vµ cã møc lîi nhuËn trªn vèn ®Çu t− lín h¬n c¸c
h×nh thøc ®Çu t− kh¸c
C¸c m« h×nh doanh thu chñ yÕu ®−îc ¸p dông trong
th−¬ng m¹i ®iÖn tö bao gåm:
−M« h×nh doanh thu qu¶ng c¸o
−M« h×nh doanh thu ®¨ng ký
−M« h×nh thu phÝ giao dÞch
−M« h×nh doanh thu b¸n hµng
−M« h×nh doanh thu liªn kÕt
−C¸c m« h×nh doanh thu kh¸c
Mô hình doanh thu
Các mô hình doanh thu
chủ yếu trong TMĐT
Nh»m ®Ó chØ tiÒm n¨ng thÞ tr−êng cña mét doanh nghiÖp
vµ toµn bé c¬ héi tµi chÝnh tiÒm n¨ng mµ doanh nghiÖp
cã kh¶ n¨ng thu ®−îc tõ thÞ tr−êng ®ã.
C¬ héi thÞ tr−êng thùc tÕ ®−îc hiÓu lµ kho¶n doanh thu
doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thu ®−îc ë mçi vÞ trÝ thÞ
tr−êng mµ doanh nghiÖp cã thÓ giµnh ®−îc.
Cơ hội thị trường