Bài giảng Thương mại điện tử (Lê Huy Ba) - Chương 3 Các mô hình kinh doanh thương mại điện tử

CHƯƠNG III

CÁC MÔ HÌNH KINH DOANH

THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

PHÂN TÍÍCH CHU PHÂN T

CH CHUỖỖI GI

I GIÁÁ TRTRỊỊ VVÀÀ CCẤẤU TRU TRÚÚC CC CỦỦAA

MÔ HÌNH KINH DOANH MÔ HÌNH KINH DOANH

(cid:132)(cid:132) ĐĐịịnhnh nghnghĩĩaa mômô hhììnhnh kinhkinh doanh doanh::

dòng thông

tin baobao hhààmm thông tin doanh khkháácc nhaunhau vvàà vaivai tròtrò

•• LLàà ccấấu u trtrúúcc ssảản phn phẩẩm, dm, dịịchch vvụụ, , dòng ssựự mômô ttảả nhnhữữngng nhânnhân ttốố kinhkinh doanh ccủủaa nnóó

doanh nang ccủủaa ccáácc nhânnhân ttốố kinhkinh doanh

•• MôMô ttảả llợợii nhunhuậậnn titiềềmm nang •• mômô ttảả ngunguồồnn thuthu nhnhậậpp

(cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh marketing: marketing: •• MôMô hhììnhnh kinhkinh doanh doanh •• ChiChiếến lưn lượợcc marketing

marketing ứứngng vvớớii nhnhữữngng mômô hhììnhnh vvàà nhânnhân ttốố

doanh kinhkinh doanh

MÔ HÌNH KINH DOANH TMĐT MÔ HÌNH KINH DOANH TMĐT

pricing sensitive pricing

(cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Storefront Storefront (cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Auction Auction (cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Portal Portal (cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Dynamic Pricing Dynamic Pricing •• MôMô hhììnhnh Name Price Name –– YourYour –– Price Demand –– sensitive •• MôMô hhììnhnh Demand Bartering •• MôMô hhììnhnh Bartering •• MôMô hhììnhnh Rebate Rebate offering •• MôMô hhììnhnh FreeFree offering B2B E--commerce Doanh nghi

commerce vvàà EDIEDI nghiệệpp Click

(cid:132)(cid:132) B2B E (cid:132)(cid:132) Doanh

Mortar Click –– andand –– Mortar

MÔ HÌNH SIÊU THỊỊ / C/ CỬỬAA HHÀÀNG TR MÔ HÌNH SIÊU TH

NG TRỰỰC TUY

C TUYẾẾN N

(STOREFRONT) (STOREFRONT)

(cid:132)(cid:132) BBáánn ssảản phn phẩẩm m trêntrên Web: S

thanh totoáánn trtrựựcc tuytuyếến n vvàà lưu tr

Web: Sựự kkếết ht hợợpp ccủủaa xxửử llíí giaogiao thông lưu trữữ thông

ddịịchch, b, bảảo mo mậậtt, , thanh tintin

(cid:132)(cid:132) LLàà hhììnhnh ththứứcc kinhkinh doanh

doanh phphổổ bibiếến n trong

trong thương

thương mmạại i

điđiệệnn ttửử Thương vvụụ đư đượợcc ththựựcc hihiệệnn 2424/7 /7 vvàà mangmang ttíínhnh chchấấtt (cid:132)(cid:132) Thương totoàànn ccầầuu

(cid:132)(cid:132) CCửửaa hhààngng thương

thương mmạạii điđiệệnn ttửử thưthườờngng baobao ggồồmm::

Catalog ssảản phn phẩẩmm

đơn đặặt t hhààngng ((công công nghnghệệ shopping shopping cart cart))

•• Catalog •• XXửử llíí đơn đ Thanh totoáánn an an totoàànn •• Thanh •• GiaoGiao hhààngng đđúúngng hhạạnn •• QuQuảản n llíí ddữữ liliệệuu khkhááchch hhààngng •• TiTiếếp thp thịị

CÂU CHUYỆỆN VN VỀỀ ÔNG CH CÂU CHUY

YAHOO ÔNG CHỦỦ TRTRẺẺ YAHOO

Sơ lưSơ lượợcc

(cid:132)(cid:132) TTààii ssảảnn: : HơnHơn 1,2 1,2 ttỷỷ đôđô

Jerry Yang (1968) –– NgưNgườờii HoaHoa sinhsinh ttạạii ĐĐààii BBắắcc

chuyểểnn sang

San Jose (California) sang ssốốngng ttạạii San Jose (California)

(cid:132)(cid:132) Jerry Yang (1968) (cid:132)(cid:132) 10 10 tutuổổii, , chuy (cid:132)(cid:132) 1992 sang

say mêmê mônmôn võvõ

1992 sang NhNhậậtt ththựựcc ttậậpp vvàà ccóó niniềềmm say Sumo Sumo

(cid:132)(cid:132) PhPháátt tritriểểnn chương

Jerry and Davids Davids 10.000 đđịịaa chchỉỉ trong gigiớớii sinhsinh viênviên vvàà hơnhơn công ccụụ ttììmm kikiếếmm

Davids Yang vvàà Davids

Sequoia Capital, Yahoo rara đđờờii vvớớii

(cid:132)(cid:132) 1995

chương trtrììnhnh ttììmm kikiếếmm ‘‘’’Jerry and Guide to the World Wide Web’’’’ vvớớii hơnhơn 10.000 Guide to the World Wide Web (cid:198)(cid:198) ssửử ddụụngng rrộộngng rãirãi trong 100.000 ngưngườờii ssửử ddụụngng mimiễễnn phphíí công 100.000 ccủủaa Yang 1995 (cid:198)(cid:198) QuQuỹỹ đđầầuu tưtư Sequoia Capital, Yahoo ssốố vvốốnn điđiềềuu llệệ 1 1 tritriệệuu USDUSD

YAHOO ÔNG CHỦỦ TRTRẺẺ YAHOO

CÂU CHUYỆỆN VN VỀỀ ÔNG CH CÂU CHUY nghiệệpp

KhKhởởii nghi

(cid:132)(cid:132) BiBiểểuu tưtượợngng:: •• Yahoo!:

(cid:132)(cid:132) 2/3

Yahoo!: TiTiếếngng reoreo hòhò ccủủaa mmììnhnh khikhi ttììmm rara mmộộtt đđịịaa chchỉỉ ccầầnn ttììmm

Yahoo ttừừ llĩĩnhnh vvựựcc đưađưa tin

tin ququảảngng cacaóó

33 USD, tăng

tăng ggầầnn 300%300% USD), Broadcast (5,7 ttỷỷ USD)USD)

2/3 thuthu nhnhậậpp ccủủaa Yahoo (Honda, Disney) (Honda, Disney) (cid:132)(cid:132) GiGiáá ccổổ phiphiếếuu Yahoo (cid:132)(cid:132) MuaMua Geocities (3,6 (cid:132)(cid:132) TTạạii bbảảngng xxếếpp hhạạngng ccủủaa alexa.com

Yahoo lênlên đđếếnn 33 USD, Geocities (3,6 ttỷỷ USD), Broadcast (5,7 alexa.com (Yahoo

(Yahoo chichiếếmm vvịị trtríí

đđộộcc tôntôn))

SHOPPING CART CÔNG NGHỆỆ SHOPPING CART CÔNG NGH

(cid:132)(cid:132) Shopping

cart: : CôngCông nghnghệệ xxửử llíí đơn

Shopping cart đơn hhààngng, , chocho phphéépp trong khkhááchch hhààngng ttííchch llũũyy ccáácc mmặặt t hhààngng mumuốốnn mua mua trong ququáá trtrììnhnh mua smua sắắm m trêntrên mmạạngng

(cid:132)(cid:132) CôngCông nghnghệệ nnààyy đư đượợcc hhỗỗ trtrợợ bbởởii::

(cid:132)(cid:132) VVíí ddụụ: : Amazon.com

Catalog ssảảnn phphẩẩmm •• Catalog Merchant server •• Merchant server Database •• Database

Amazon.com, , etoys.com

cdnow.com etoys.com, , cdnow.com

(cid:132)(cid:132) VVấấnn đđềề phpháátt sinhsinh: : ttíínhnh riêng

riêng tưtư ccủủaa khkhááchch hhààngng, , bbảảoo

mmậậtt trêntrên mmạạngng

ONLINE SHOPPING MALLS ONLINE SHOPPING MALLS

(cid:132)(cid:132) ChChọọnn đư đượợcc nhinhiềềuu ssảản phn phẩẩm / dm / dịịchch vvụụ

hơn nhiềềuu soso vvớớii mua smua sắắm trm trựựcc tuytuyếến tn tạại i

(cid:132)(cid:132) ThuThuậận tin tiệệnn hơn nhi nhinhiềềuu ccửửaa hhààngng

(cid:132)(cid:132) KhKhááchch hhààngng ccóó ththểể mua smua sắắm nhi

m nhiềềuu llầần n trong

trong mmộộtt

phiên giaogiao ddịịchch phiên

(cid:132)(cid:132) VVíí ddụụ: : mall.com

shopnow.com mall.com, , shopnow.com

MÔ HÌNH AUCTION MÔ HÌNH AUCTION

(cid:132)(cid:132) Website

Website bbáánn đ đấấu u gigiáá:: •• DiDiễễnn đđàànn trong

đăng nhnhậậpp vvàà đđóóngng vaivai tròtrò

ngưngườờii ra ra gigiáá hohoặặc ngư trong đ đóó ngư ngườờii ddùùngng đăng c ngườờii bbáánn

•• NgưNgườờii bbáánn ggởởii đ đếến n ccáácc mmặặt t hhààngng ccầần n bbáánn vvàà chchờờ ngư ngườờii

mua ra gigiáá mua ra

(cid:132)(cid:132) GiGiáá ddựự phòng

công •• NhNhậậnn hoahoa hhồồngng sausau mmỗỗi i giaogiao ddịịchch đ đấấu u gigiáá ththàànhnh công

phòng ((reserve

price))

reserve price t ngườờii bbáánn chchấấp nhp nhậậnn

(cid:132)(cid:132) ĐĐấấu u gigiáá đ đảảo:o:

•• GiGiáá ththấấp nhp nhấất ngư

•• ChoCho phphéépp ngư ngườờii mua ra mua ra gigiáá đ đểể nhnhữữngng ngư ngườờii bbáánn ccạạnhnh

tranh / tranh / đđấấu đu đáá nhaunhau

EBAY.COM EBAY.COM

MÔ HÌNH PORTAL MÔ HÌNH PORTAL

(cid:132)(cid:132) CCáácc website

Portal: website Portal:

•• ChoCho phphéépp khkhááchch hhààngng ttììmm ththấấy hy hầầu hu hếết mt mọọii ththứứ ccầần n ttììmm

(cid:132)(cid:132) CCấấu u trtrúúcc theo

nơi ttạại mi mộộtt nơi

theo chichiềềuu ngang

(Horizontal portals

portals):):

thông tin v tin vềề rrấất nhi

ngang (Horizontal t nhiềềuu chchủủ đ đềề

(cid:132)(cid:132) CCấấu u trtrúúcc theo

•• TTậậpp hhợợpp thông •• VdVd: Yahoo!, AltaVista, Google : Yahoo!, AltaVista, Google

theo chichiềềuu ddọọcc (Vertical

(Vertical portals

portals))

•• Cung •• WebMD Cung ccấấp p thông WebMD, IMDB, tin đặặc c ththùù vvềề mmộộtt llĩĩnhnh vvựựcc quanquan tâmtâm thông tin đ FirstGov , IMDB, FirstGov

C MÔ HÌNH DYNAMIC PRICING CCÁÁC MÔ HÌNH DYNAMIC PRICING

(cid:132)(cid:132) Comparison

model: pricing model:

Comparison--pricing •• ChoCho phphéépp khkhááchch hhààngng xemxem ssảản phn phẩẩm / dm / dịịchch vvụụ ccủủaa nhinhiềềuu nhấất t nh

p ththấấp chchọọnn p ccấấp gigiáá đểể đ cung cung

ngunguồồnn ((bottomdollar.com bottomdollar.com))

sensitive pricing

pricing modelmodel::

(cid:132)(cid:132) Demand

ngườờii mua đ mua đểể tăng tăng ssốố lư lượợngng (cid:198)(cid:198) gigiảảm m gigiáá

Demand--sensitive •• KKếết ht hợợpp nhinhiềềuu ngư mercata.com))

(cid:132)(cid:132) Name

((mercata.com

your--price

model: price model:

Name--your •• ChoCho phphéépp khkhááchch hhààngng ra ra gigiáá vvềề ssảản phn phẩẩm / dm / dịịchch vvụụ

((priceline.com priceline.com))

PRICING MODEL COMPARISON--PRICING MODEL COMPARISON

PRICING MODEL COMPARISON--PRICING MODEL COMPARISON

COCO--SHOPPING:

SHOPPING: CCÙÙNG NHAU MUA S

NG NHAU MUA SẮẮM ĐM ĐỂỂ

GIGIẢẢM GIM GIÁÁ

NAME--YOUR NAME

PRICE MODEL YOUR--PRICE MODEL

CCÁÁC MÔ HÌNH GI

NG (DYNAMIC PRICING) C MÔ HÌNH GIÁÁ Đ ĐỘỘNG (DYNAMIC PRICING)

(cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Bartering Bartering:: •• TraoTrao đ đổổii hhààngng •• Ubarter.com

isolve.com Ubarter.com, , isolve.com

(cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh Rebate Rebate

•• KhKhááchch hhààngng đư đượợcc gigiảảm m gigiáá trong trong mmỗỗi li lầần mua n mua hhààngng

(cid:132)(cid:132) MôMô hhììnhnh FreeFree offering offering::

(cid:132)(cid:132) Freemerchant.com (cid:132)(cid:132) Startsampling.com (cid:132)(cid:132) FreeFree--programs.com

•• Cung Cung ccấấp sp sảản phn phẩẩm / dm / dịịchch vvụụ mimiễễnn phphíí

Freelotto.com Freemerchant.com, , Freelotto.com FreeSamples.com Startsampling.com, , FreeSamples.com Freestuffcenter.com programs.com, , Freestuffcenter.com

MÔ HÌNH BARTERING MÔ HÌNH BARTERING

MÔ HÌNH FREE OFFERING MÔ HÌNH FREE OFFERING

MÔ HÌNH FREE OFFERING MÔ HÌNH FREE OFFERING

B2B E--COMMERCE V B2B E

COMMERCE VÀÀ EDIEDI

(cid:132)(cid:132) B2B B2B EE--business business::

•• QuanQuan hhệệ traotrao đ đổổii, mua doanh , mua bbáánn gigiữữaa haihai hayhay nhinhiềềuu doanh

(cid:132)(cid:132) EDI (

nghiệệpp nghi

Electronic Data

EDI (Electronic •• QuQuảản n llíí dâydây chuy

Interchange)) Data Interchange cung ứứngng

chuyềềnn cung

added value--added

VAN (value

EDI truyềềnn ththốốngng ddùùngng mmạạngng VAN ( (cid:132)(cid:132) EDI truy network): network): •• MMạạngng khkhéépp kkíínn baobao ggồồmm ttấất ct cảả ccáácc yyếếu tu tốố ccủủaa quyquy trtrììnhnh cung ccấấp, p, nhnhàà ssảản xun xuấất, t, nhnhàà phânphân phphốốii...)...)

(cid:132)(cid:132) XML (

ssảản xun xuấất (t (nhnhàà cung

eXtensible Markup

Language))

XML (eXtensible •• Tao cơ h

Tao cơ hộộii mmớớii trong

Markup Language doanh trong kinhkinh doanh

B2B E--COMMERCE V B2B E

COMMERCE VÀÀ EDIEDI

(cid:132)(cid:132) B2B B2B exchange

exchange sites:

sites: chocho phphéépp doanh

doanh nghi

nhanh hơn

hơn vvàà hihiệệuu ququảả hơn do

nghiệệpp titiếếp cp cậậnn hơn do rrúútt ngngắắn n

ththịị trư trườờngng nhanh đưđượợcc leadlead time time time: •• LeadLead time:

(cid:132)(cid:132) ThThờờii giangian ttừừ llúúcc đ đặặt t hhààngng đ đếến n llúúcc nhnhậậnn đư đượợcc hhààngng ttừừ nhnhàà

cung ccấấpp cung

•• LeadLead time time lâulâu ddẫẫn đn đếến chi n chi phphíí lưu lưu khokho, , tăng tăng stress c

căng ththẳẳngng trong stress củủaa quan hhệệ gigiữữaa nhnhàà ssảản n trong quan

(cid:132)(cid:132) JIT (

công nhânnhân, , gâygây căng công cung ccấấpp xuxuấất t vvàà nhnhàà cung

in –– time

Just –– in

time) ) inventory

management: inventory management:

cung ứứngng đ đếến n đđúúngng gigiờờ, , llààmm gigiảảm chi m chi phphíí lưu lưu khokho

(B2Bi) Intergration (B2Bi)

JIT (Just •• HHààngng cung Business Application Intergration (cid:132)(cid:132) Business Application •• CôngCông tyty ddùùngng XML

XML vvàà ccáácc công công nghnghệệ tương tương ttựự đ đểể gigiúúpp

công tyty khkháácc ttííchch hhợợpp hhệệ ththốốngng ccủủaa hhọọ vvớớii WebWeb

Webmethods.com, , commerceone.com, , commerceone.com

chocho ccáácc công excara.com, , Webmethods.com •• excara.com tibco.com, , freemarkets.com tibco.com mercator.com freemarkets.com, , mercator.com

BUSINESS APPLICATION INTERGRATION (B2BI) BUSINESS APPLICATION INTERGRATION (B2BI)

XML CONTENT MANAGEMENT XML CONTENT MANAGEMENT

DOANH NGHIỆỆP CLICK DOANH NGHI

P CLICK –– AND

MORTAR AND –– MORTAR

(cid:132)(cid:132) Brick

Brick –– andand –– mortar mortar:: offline •• CôngCông tyty vvậậnn hhàànhnh offline

(cid:132)(cid:132) Click

offline online vvàà offline

Click –– andand –– mortar mortar:: •• CôngCông tyty vvậậnn hhàànhnh online •• ChiChiếếm 59% c

(cid:132)(cid:132) Internet

m 59% củủaa online retailers online retailers

Internet –– onlyonly: chi

: chiếếm 41% c

m 41% củủaa online

retailers online retailers

(cid:132)(cid:132) VVíí ddụụ: :

Barnesandnoble.com •• Barnesandnoble.com Bestbuy.com •• Bestbuy.com

DOANH NGHIỆỆP CLICK DOANH NGHI

MORTAR AND –– MORTAR

LLỢỢII ÍÍCH CCH CỦỦAA P CLICK –– AND

(cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công

công nghi

nghiệệpp ôtôôtô:: cung ccấấpp

•• KKếết ht hợợpp nhnhàà cung •• KKếết nt nốốii nhnhàà ssảản xun xuấất, t, nhnhàà bbáánn hhààngng vvàà ngư ngườờii tiêutiêu ddùùngng

thương trư trườờngng

(cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công

vvààoo mmộộtt thương •• GiGiảảm m leadlead time

công nghi

time vvàà chi chi phphíí ssảản xun xuấấtt điệệnn ttửử:: nghiệệpp đi

•• TruyTruy ccậậpp đư đượợcc hhààngng ngngàànn linhlinh kikiệệnn ttừừ hhààngng trăm trăm nhnhàà

cung ccấấpp cung

theo mãmã ssốố, lo, loạại si sảản phn phẩẩm m hayhay nhnhàà ssảản xun xuấấtt

tranh Tăng địịnhnh gigiáá ccạạnhnh tranh nghiệệpp năngnăng lư lượợngng::

công nghi

•• CCóó ththểể ttììmm theo •• Tăng đ (cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công Cung ccấấp dp dữữ liliệệuu gigiáá ththựựcc đ đốốii vvớớii ccáácc ssảản phn phẩẩm m năngnăng •• Cung lưlượợngng

cung ccấấp p năng trăm sảản phn phẩẩm m năngnăng lư lượợngng năng lư lượợngng khukhu vvựựcc truytruy ccậậpp vvààoo

•• TruyTruy ccậậpp đư đượợcc đ đếến n hhààngng trăm s •• ChoCho phphéépp nhnhàà cung ththịị trư trườờngng totoàànn ccầầuu

DOANH NGHIỆỆP CLICK DOANH NGHI

MORTAR AND –– MORTAR

LLỢỢII ÍÍCH CCH CỦỦAA P CLICK –– AND

nghiệệpp ththựựcc phphẩẩm:m:

công nghi time gigiảảm m llààmm bbảảo quo quảản đưn đượợcc ththứứcc ăn d

(cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công •• LeadLead time •• TruyTruy ccậậpp đư đượợcc gigiáá ththờờii giangian ththựựcc •• CôngCông nghnghệệ đ đấấu u gigiáá trtrựựcc tuytuyếến n chocho phphéépp ttạạo nhi

ăn dễễ hư hư

o nhiềềuu

(cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công

phương áánn vvềề gigiáá phương

công nghi

nghiệệpp hhóóaa chchấất:t:

•• TruyTruy ccậậpp đ đếến n hhààngng tritriệệuu ssảản phn phẩẩm m hhóóaa hhọọcc ttừừ hhààngng ngngàànn

nhnhàà cung •• DâyDây chuy hơnhơn, tin c

(cid:132)(cid:132) ĐĐốốii vvớớii công

cung ccấấpp chuyềềnn cung nhanh cung ứứngng ttííchch hhợợpp llààmm chocho giaogiao ddịịchch nhanh hơn , tin cậậyy hơn nghiệệpp xâyxây ddựựngng:: công nghi

•• ĐĐấấu thu thầầu tru trựựcc tuytuyếếnn •• CôngCông tyty xâyxây ddựựngng ccóó ththểể ttììmm nguyên cung nguyên liliệệuu ttừừ ccáácc nhnhàà cung

ccấấp p trêntrên totoàànn ccầầuu