a)Theá giôùi quan
Ñònh nghóa: TGQ laø toaøn boä caùc quan ñieåm, quan nieäm
cuûa CN veà TG, veà baûn thaân CN, veà cuoäc soáng & vò trí
CN trong TG aáy.
Phaân loaïi:TGQ caù nhaân hay TGQ coäng ñoàng (chuû theå)
Keát caáu: TGQ bao goàm caùc quan ñieåm, quan nieäm; hoøa
quyeän tri thöùc & nieàm tin, lyù trí & tình caûm,…traõi roäng
treân khaép caùc lónh vöïc, caùc caáp ñoä hoïat ñoäng cuûa CN.
Nhôø nieàm tin maø tri thöùc trôû neân saâu saéc, beàn vöõng;
Nhôø tình caûm maø lyù trí coù chieàu saâu vaø söùc maïnh;…
Söï hoøa quyeän cuûa chuùng laø cô sôû cho haønh ñoäng cuûa
CN.
Chöùc naêng: TGQ laø “laêng kính” ñeå CN nhìn nhaän TG,
caåm nang höôùng daãn cuoäc soáng; töùc chöùc naêng chính
TGQ ñònh höôùng hoïat ñoäng nhaän thöùc & thöïc tieãn cho
CN trong TG maø hoï ñang soáng.
b) Caùc hình thöùc cô baûn cuûa TGQ
TGQ thaàn thoaïi
Chöùa ñaày hình töôïng hoang ñöôøng hoaø quyeän trong lyù trí
ngaây thô cuûa CN ng.thuyû moâng muïi, coá truy tìm coäi
nguoàn cuûa mình trong nhöõng töôûng töôïng vieãn voâng.
Theå hieän qua caùc huyeàn thoaïi.
TGQ toân giaùo
Döïa treân nieàm tin maõnh lieät vaøo söùc maïnh cuûa caùc löïc
löôïng sieâu nhieân, thaàn thaùnh chi phoái GTN, traàn tuïc
(CN).
Theå hieän qua giaùo lyù (haït nhaân lyù luaän) & caùc nghi thöùc,
tín ngöôõng (suøng baùi löïc löôïng sieâu nhieân).
Vôùi nieàm tin (cao hôn lyù trí), TGQ toân giaùo vöøa phaûn aùnh
söï ngheøo naøn cuûa hieän thöïc vöøa ph.khaùng choáng laïi söï
ngheøo naøn aáy; noù höôùng CN ñeán TG hoaøn thieän, hoaøn myõ
sau khi cheát. Noù laø nhu caàu TT cuûa moät boä phaän nh.daân.
Taát caû moïi toân giaùo chaúng qua chæ laø söï phaûn aùnh hö
aûo –vaøo trong ñaàu oùc cuûa CN –nhöõng löïc löôïng ôû beân
ngoaøi chi phoái cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa hoï; chæ laø söï
phaûn aùnh trong ñoù nhöõng löïc löôïng ôû traàn theá ñaõ mang
hình thöùc nhöõng löïc löôïng sieâu traàn theá” [AÊngghen].
“Söï baát löïc cuûa GC bò boùc loät trong cuoäc ñaáu tranh
choáng boïn boùc loät taát nhieân ñeû ra loøng tin vaøo moät
cuoäc ñôøi toát ñeïp ôû TG beân kia, cuõng gioáng nhö söï baát
löïc cuûa CN daõ man trong cuoäc ñaáu tranh choáng thieân
nhieân ñaõ ñeû ra loøng tin vaøo thaàn thaùnh, ma quyû, vaøo
nhöõng pheùp maàu, v.v.”[Leânin]
TGQ trieát hoïc
Heä thoáng quan ñieåm, quan nieäm cuûa CN veà TG, veà baûn
thaân, cuoäc soáng & vò trí cuûa CN trong TG aáy.
Xuaát hieän khi nhaän thöùc cuûa CN ñaït ñöôïc trình ñoä cao
(tröøu töôïng - khaùi quaùt) &XH coù nhu caàu chæ ñaïo cuoäc
soáng baèng tö töôûng.