Bài giảng Triết học Mác-Lênin: Chương 1 - TS. Đặng Hà Chi

Tài liệu này là bài giảng về Triết học Mác-Lênin, trình bày một cách khái quát về triết học, vấn đề cơ bản của triết học, sự ra đời và phát triển của triết học Mác-Lênin, đối tượng và chức năng của triết học Mác-Lênin, vai trò của triết học Mác-Lênin trong đời sống xã hội, và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay.

Bài giảng này dành cho sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh và những người quan tâm đến triết học Mác-Lênin.

Bài giảng Triết học Mác-Lênin này bao gồm các nội dung chính sau:

1. **Khái lược về Triết học:**
* Nguồn gốc của triết học được truy tìm từ các trung tâm văn minh cổ đại. Triết học là một hình thái ý thức xã hội và là hình thức tư duy lý luận đầu tiên.
* Triết học sử dụng lý tính, logic và kinh nghiệm để diễn tả thế giới. Triết học khác với các khoa học khác ở tính đặc thù của hệ thống tri thức và phương pháp nghiên cứu, là hệ thống quan điểm lý luận chung nhất về thế giới.
* Triết học tự nhiên bao gồm các tri thức khoa học tự nhiên, triết học kinh viện mang tính tôn giáo. Đỉnh cao của quan niệm "Triết học là khoa học của mọi khoa học" ở Hegel.
* Triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan, chi phối các thế giới quan khác và quy định mọi quan niệm của con người.

2. **Vấn đề cơ bản của Triết học:**
* Nội dung vấn đề cơ bản của triết học là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, được thể hiện qua bản thể luận và nhận thức luận.
* Chủ nghĩa duy vật khẳng định vật chất có trước, ý thức có sau, trong khi chủ nghĩa duy tâm ngược lại.
* Thuyết khả tri luận cho rằng con người có thể nhận thức được thế giới, trong khi thuyết bất khả tri luận phủ nhận khả năng này.

3. **Biện chứng và Siêu hình:**
* Phương pháp siêu hình xem xét đối tượng trong trạng thái tĩnh tại, cô lập, trong khi phương pháp biện chứng xem xét đối tượng trong mối liên hệ phổ biến, vận động và phát triển.
* Các hình thức của phép biện chứng bao gồm biện chứng cổ đại, biện chứng duy tâm và biện chứng duy vật.

4. **Triết học Mác-Lênin và vai trò của triết học Mác-Lênin trong đời sống xã hội:**
* Triết học Mác-Lênin ra đời dựa trên điều kiện kinh tế - xã hội và tiền đề khoa học tự nhiên, kế thừa tư tưởng nhân loại. Ba thời kỳ hình thành và phát triển của triết học Mác gắn liền với hoạt động của Mác, Ăngghen và Lênin.
* Đối tượng của triết học Mác-Lênin là giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật biện chứng, nghiên cứu những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.
* Triết học Mác-Lênin có chức năng thế giới quan, giúp con người nhận thức đúng đắn thế giới và bản thân, đồng thời có chức năng phương pháp luận.

5. **Vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay**
* Triết học Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp luận khoa học và cách mạng cho con người trong nhận thức và thực tiễn
*Triết học Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ.
*Triết học Mác - Lênin là cơ sở lý luận khoa học của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.