Tæ chøc Hîp t¸c Kü thuËt §øc
GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè: 303/QD-QLXB Do Côc XuÊt b¶n, Bé V¨n Ho¸ Th«ng tin cÊp ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 2004. ¶nh b×a: KTSThiÕt kÕ mü thuËt: §Æng H÷u Cù/UNDP ViÖt Nam
B¸o c¸o
§¸nh gi¸ c¸c ®iÓm m¹nh
vµ yÕu cña LuËt Doanh nghiÖp
kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p bæ sung söa ®æi
Hµ Néi, th¸ng 11/2004
Tãm t¾t néi dung
LuËt doanh nghiÖp ®¸nh dÊu mét b−íc tiÕn dµi trong ®æi míi t− duy vµ thùc hiÖn c¶i c¸ch
kinh tÕ vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt nam trong mÊy n¨m qua. Tuy nhiªn, hÖ thèng ph¸p
luËt vÒ ®¨ng ký kinh doanh vÉn cßn t¶n m¹n vµ phøc t¹p mét c¸ch kh«ng cÇn thiÕt. B¸o
c¸o nµy ®¸nh gi¸ c¸c ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña LuËt Doanh NghiÖp n¨m 1999 ®Ó hç trî
vµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nç lùc so¹n th¶o vµ ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt nh»m tiÕp
tôc thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm - th«ng qua viÖc “chuyÓn t¶i” ®−îc
sù thµnh c«ng cña LuËt Doanh NghiÖp hiÖn hµnh sang c¶ khu vùc doanh nghiÖp nhµ n−íc
vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi.
Nh÷ng mÆt ®−îc cña LuËt Doanh nghiÖp:
§¬n gi¶n hãa thñ tôc thµnh lËp vµ ®¨ng ký kinh doanh, kÕt hîp víi b·i bá
hµng tr¨m giÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt nh»m xãa bá vµ gi¶m m¹nh rµo c¶n gia
nhËp thÞ tr−êng.
Quy ®Þnh râ nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ®−îc kinh doanh ë tÊt c¶
c¸c ngµnh, nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm; vµ
§a d¹ng hãa lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh; ®ång thêi, x¸c ®Þnh ®−îc khung
qu¶n trÞ c«ng ty víi c¸c thµnh tè c¬ b¶n cña nã.
Tuy nhiªn, LuËt Doanh NghiÖp hiÖn hµnh chØ ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t− nh©n
trong n−íc - mét khu vùc míi xuÊt hiÖn víi quy m« cßn nhá vµ chØ chiÕm kho¶ng 10%
GDP vµ 5% tæng sè viÖc lµm cña c¶ n−íc. C¸c Doanh nghiÖp Nhµ n−íc (DNNN) vµ c¸c
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi - chiÕm kho¶ng trªn 50% GDP cña c¶ n−íc - l¹i
ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ LuËt KhuyÕn khÝch §Çu t− n−íc ngoµi.
§iÒu nµy lµm cho kh«ng nh÷ng c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau ®−îc ®èi xö mét c¸ch
kh¸c nhau nh−ng b¶n chÊt cña sù kh¸c biÖt nµy l¹i th−êng kh«ng râ rµng.
X¸c ®Þnh nh÷ng khiÕm khuyÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp - vµ c¸c biÖn
ph¸p phï hîp ®Ó kh¾c phôc c¸c khiÕm khuyÕt nµy - lµ cÇn thiÕt ®Ó më réng ph¹m vi ho¹t
®éng cña LuËt. Ngoµi ra còng cÇn ph¶i ph©n tÝch s©u h¬n c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n cã thÓ n¶y
sinh khi ¸p dông LuËt Doanh nghiÖp Chung víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi kh«ng cã
trong LuËt Doanh NghiÖp hiÖn hµnh chØ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp nh− nh©n trong n−íc.
Mét trong nh÷ng th¸ch thøc næi bËt nhÊt lµ c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña c¸c c«ng
ty mµ ë ®ã ®éng c¬ lîi nhuËn kh«ng râ rµng lµ nguyªn t¾c qu¶n lý néi bé cña c«ng ty. Nãi
c¸ch kh¸c, ®ã lµ vÊn ®Ò qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc.
Nh÷ng khiÕm khuyÕt cña LuËt Doanh nghiÖp ®−îc ®Ò cËp trong b¸o c¸o nµy bao gåm:
Ch−a thiÕt lËp ®−îc nguyªn t¾c kiÓm so¸t viÖc ban hµnh giÊy phÐp míi vµ ch−a
th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ hiÖu lùc vµ tÝnh h÷u Ých cña giÊy phÐp, vµ c¸c ®iÒu kiÖn kinh
doanh hiÖn hµnh kh¸c. GiÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt, thËm chÝ tr¸i luËt ch−a ®−îc ng¨n
chÆn hiÖu qu¶, hoÆc ch−a b·i bá kÞp thêi.
Ch−a kiÓm so¸t ®−îc tªn doanh nghiÖp, doanh nghiÖp trïng tªn hoÆc cã tªn cã thÓ g©y
nhÇm lÉn trªn ph¹m vi c¶ n−íc ch−a ®−îc ng¨n chÆn mµ tr¸i l¹i ®ang t¨ng lªn.
H¹n chÕ gãp vèn cña nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi vµo doanh nghiÖp theo LuËt doanh nghiÖp
qu¸ kh¾t khe, cã tr−êng hîp ®Õn møc v« lý.
Gãp vèn b»ng tµi s¶n kh«ng ph¶i lµ tiÒn mÆt, nhÊt lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®ang
gÆp khã kh¨n(thñ tôc kh«ng râ rµng, phøc t¹p vµ chi phÝ cao), thËm chÝ kh«ng thùc
hiÖn ®−îc.
QuyÒn cña cæ ®«ng nhÊt lµ cæ ®«ng thiÓu sè cßn yÕu vµ ch−a ®Çy ®ñ.
Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vÒ cuéc häp cæ ®«ng cßn tèi thiÓu so víi chuÈn mùc quèc tÕ
C¬ cÊu qu¶n trÞ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ch−a tÝnh ®Õn sù t¸ch biÖt gi÷a chñ së
h÷u vµ ng−êi qu¶n lý. V× vËy, cã thÓ ch−a phï hîp víi c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n mµ c¸c thµnh viªn cña nã lµ ph¸p nh©n.
C¬ chÕ gi¸m s¸t trùc tiÕp cña c¸c thµnh viªn, cæ ®«ng, hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c
thÓ chÕ nh− kiÓm to¸n, kiÓm so¸t néi bé.v.v.. ch−a ®−îc quy ®Þnh ®Çy ®ñ, hoÆc ch−a
ph¸t huy ®−îc hiÖu lùc nh− mong muèn.
Nhãm ng−êi cã liªn quan còng nh− sù gi¸m s¸t c¸c giao dÞch cña hä víi c«ng ty ch−a
®−îc quy ®Þnh ®Çy ®ñ, hîp lý vµ ch−a ®−îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶.
ChÕ ®é c«ng khai ho¸ th«ng tin cho cæ ®«ng, thµnh viªn còng nh− ®èi víi c«ng chóng
cßn mê nh¹t, vµ kÐm hiÖu qu¶ trªn thùc tÕ.
