Báo cáo: “Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông”

Chia sẻ: Minhhuy Minhhuy | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

419
lượt xem 114
download

Báo cáo: “Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông”

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tư bản là phần giá trị mang lại giá trị thặng dư cho nhà tư bản bằng cách bóc lột sức lao động của công nhân làm thuê. Tư bản là một quan hệ sản xuất phản ánh mối quan hệ giữa tư sản và vô sản. Theo Các mác thì tư bản không là tiền, không là máy móc, công cụ, nguyên liệu, hàng hóa,.. mà là quan hệ sản xuất của xã hội hay một giá trị để tạo ra giá trị thặng dư.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: “Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông”

Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Nhóm sinh viên thực hiện 1. Nguyễn Phong Anh (trưởng nhóm) 2. Nguyễn Thị Diệu Thuý 3. Nguyễn Thị Lê Quỳnh 4. Nguyễn Cẩm Vân 5. Nguyễn Thị Bích Ngọc 6. Đinh Thuỳ Anh 7. Tô Thị Thuý Nga 8. Nguyễn Huyền Trang (21/ 9/ 2008) 9. Trần Thu Trang 10. Nguyễn Thị Hạnh 11. Trương Bích Vân 12. Phạm Thị Huệ 13. Nguyễn Thị Minh Thuý 14. Nguyễn Thị Huyền (1986) 15. Lương Thị Thanh Nga Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 1
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Phân công công việc 1. Về nội dung - Nghiên cứu về tập đoàn tư bản truyền thông Nguyễn Thị Hạnh - Nghiên cứu về thị trường thông tin và các hãng truyền thông lớn Nguyễn Thị Diệu Thuý Nguyễn Huyền Trang Tô Thị Thuý Nga Đinh Thùy Anh - Nghiên cứu về sự thống trị thị trường thông tin Nguyễn Phong Anh Trần Thu Trang Trương Bích Vân Nguyễn Thị Minh Thuý Phạm Thị Huệ - Nghiên cứu về hệ quả của sự thống trị Nguyễn Thị Lê Quỳnh Nguyễn Thị Cẩm Vân Nguyễn Thị Bích Ngọc - Tìm hiểu phương pháp thuyết trình Nguyễn Thị Huyền Lương Thị Thanh Nga 2. Tổng hợp tài liệu và hoàn thiện bài tiểu luận Nguyễn Phong Anh Nguyễn Thị Diệu Thuý Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 2
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông 3. Thuyết trình Nguyễn Phong Anh Nguyễn Thị Diệu Thuý Nguyễn Thị Lê Quỳnh Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 3
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Chương 1: Sự hình thành của các tập đoàn tư bản truyền thông 1.1 Tư bản và tư bản truyền thông Tư bản là phần giá trị mang lại giá trị thặng dư cho nhà tư bản bằng cách bóc lột sức lao động của công nhân làm thuê. Tư bản là một quan hệ sản xuất phản ánh mối quan hệ giữa tư sản và vô sản. Theo Các Mác thì tư bản không phải là tiền, không phải là máy móc, công cụ, nguyên liệu, hàng hóa, mà là quan hệ sản xuất của xã hội hay một giá trị để tạo ra giá trị thặng dư bằng cách bóc lột công nhân làm thuê. Những máy móc công cụ, nguyên liệu, hàng hóa, khi là tư liệu bóc lột mới là tư bản vì lúc đó những thứ nói trên mới tạo ra giá trị thặng dư. Truyền thông là một ngành sản xuất mang tính tập trung vốn trong đó các hãng truyền thông lớn trên thế giới có ưu thế rõ nét. Dó đó, các hãng truyền thông lớn sẽ thu được khoản lợi nhuận kếch xù khi tham gia đóng góp cổ phần hoặc mua lại thông tin từ các công ty truyền thông nhỏ hơn trong phạm vi quốc gia và trên toàn thế giới. Hiện nay, các nước đều có chính sách mở cửa nên hầu hết các công ty truyền thông nước ngoài đều có thể tham gia cổ phần vào các doanh nghiệp kinh doanh sản xuất các chương trình trong lĩnh vực này. Ở đây có sự tương tác khá mạnh mẽ giữa các công ty truyền thông với công ty truyền thông, công ty truyền thông với tập đoàn truyền thông và ngược lại. Từ đó dần hình thành các tập đoàn tư bản hoạt động trong lĩnh vực truyền thông. Tư bản truyền thông chính là các tập đoàn truyền thông hoạt động mua bán, thống trị các hãng truyền thông khác với quy mô lớn để tạo ra lợi nhuận. 1.2. Tập đoàn tư bản truyền thông là gì Tập đoàn truyền thông hay tập đoàn báo chí thực chất cũng là một tập đoàn kinh tế. Tập đoàn kinh tế có thể hiểu là tổ hợp các công ty hoạt động trong Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 4
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông một ngành hay những ngành khác nhau trong phạm vi một nước hay nhiều nước, trong đó có một “công ty mẹ” nắm quyền lãnh đạo, chi phối hoạt động của các “công ty con” về mặt tài chính và chiến lược phát triển. Tập đoàn là một cơ cấu có chức năng liên kết kinh tế nhằm tăng cường tích tụ, tập trung, tăng khả năng cạnh tranh và tối đa hoá lợi nhuận. Về mặt tổ chức, với hình thức liên kết của nhiều công ty hoạt động trong cùng một ngành, hay những ngành khác nhau trong một nước hay nhiều nước, thông qua sự điều hành chung. Tập đoàn báo chí chính là tập đoàn kinh tế mà báo chí, truyền thông đại chúng là lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính hoặc là một bộ phận tạo thành có ý nghĩa quan trọng, có vai trò độc lập tương đối. Trên thực tế, rất hiếm thấy tập đoàn truyền thông báo chí nào không có hoạt động sản xuất kinh doanh ngoài lĩnh vực báo chí, truyền thông đại chúng. Vì là tập đoàn kinh tế nên nói chung, sự hình thành của các tập đoàn báo chí cũng xuất phát từ chính những nguyên nhân đã hình thành các tập đoàn kinh tế. Thứ nhất, do sự phát triển của lực lượng sản xuất, trước hết là dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học, kỹ thuật và công nghệ, cho phép hình thành việc tổ chức sản xuất mới trên cơ sở vừa chuyên môn hoá vừa tăng cường liên kết giữa các nhà máy, doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế. Thứ hai, sự cạnh tranh tất yếu dẫn đến việc liên kết dưới nhiều hình thức khác nhau để tạo ra sức mạnh to lớn hơn, các nguồn lực mạnh mẽ hơn cho các doanh nghiệp, tạo nên khả năng cạnh tranh lớn hơn và tránh rủi ro. Thứ ba, do sự phát triển và tính chất của nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải có sự đầu tư lớn vào nghiên cứu, dự báo, hoạch định chính sách phát triển để đảm bảo sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Công việc này đòi hỏi nguồn lực to lớn mà chỉ có những đơn vị kinh tế có quy mô lớn mới có khả năng thực hiện. 1.3. Con đường hình thành và phát triển của các tập đoàn báo chí tại các nước tư bản. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 5
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Về cơ bản, các tập đoàn báo chí ở các nước tư bản hình thành trên cơ sở cạnh tranh, tích tụ tư bản, cá lớn nuốt cá bé hoặc các công ty báo chí truyền thông tự nguyện liên kết lại bằng hình thức mua bán hay sáp nhập với nhau nhằm tăng nguồn lực, tạo ra sức mạnh đủ khả năng cạnh tranh để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Cũng có thể các quá trình trên diễn ra giữa những tập đoàn kinh tế công nghiệp, thương mại, dịch vụ với các công ty báo chí tuyền thông nhằm mở rộng lĩnh vực kinh doanh, tạo ra lợi thế xã hội trong phát triển. Trong nửa đầu của thế kỷ XX, phát thanh và truyền hình chỉ mới ở trình độ sơ khai, báo in là loại hình truyền thông đại chúng quan trọng nhất, giữ vai trò chi phối dư luận xã hội cũng như thị trường báo chí phương Tây. Do các điều kiện kinh tế - xã hội lúc đó cũng như mức độ thu lợi hạn chế mà việc phát triển các tập đoàn báo chí chỉ mới dừng lại mức độ những bước đi đầu tiên. Cho tới nửa sau thế kỷ XX, khi phát thanh và truyền hình phát triển mạnh mẽ đồng thời với sự tăng trưởng kinh tế nhảy vọt ở các nước công nghiệp phát triển, các phương tiện truyền thông đại chúng dần dần coi là những doanh nghiệp có khả năng sinh lợi lớn từ việc bán sản phẩm, dịch vụ và hoạt động quảng cáo. Mặt khác, các phương tiện truyền thông đại chúng ngày càng mở rộng phạm vi ảnh hưởng, tăng cường sức mạnh tác động vào xã hội, có khả năng to lớn trong việc tạo ra những ưu thế về chính trị, kinh tế. Đây cũng là những điều kiện thúc đẩy quá trình tập trung hóa các phương tiện thông tin đại chúng, phát triển quy mô, sức mạnh các tập đoàn báo chí đa quốc gia. Trong xu hướng tích tụ và tập trung tư bản ngày nay, các công ty báo chí truyền thông ngày càng bành trướng mạnh mẽ bằng cách mua lại, sáp nhập, thôn tính các công ty nhỏ hơn không đủ sức cạnh tranh. Với việc bỏ ra hàng tỷ đô la, các ông chủ này đã đẩy nhanh những sự tập hợp mới trong lĩnh vực báo chí, truyền thông đại chúng, tạo ra quy mô hoạt động, sức mạnh ảnh hưởng Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 6
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông vượt ra ngoài biên giới quốc gia, phạm vi khu vực. Theo số liệu của Công ty nghiên cứu thị trường Dialogic, trong 5 tháng đầu năm 2007, trên toàn thế giới đã ghi nhận 372 bản hợp đồng sáp nhập, mua lại giữa các công ty, tập đoàn báo chí truyền thông với tổng giá trị lên đến 93,8 tỷ USD. Đáng chú ý nhất là hợp đồng sáp nhập giữa Google và Double Click, trị giá 3,1 tỷ USD hồi tháng 4-2007, hợp đồng sáp nhập giữa Yahoo với Right Media trị giá 680 triệu USD. Theo Tom Rosenstiel, Giám đốc Dự án về phát triển năng lực làm báo của Mỹ thì “Thông tin ngày càng nhiều nhưng chủ sở hữu của chúng ngày càng ít đi”. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 7
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Chương 2 Khái quát về thị trường thông tin Các tập đoàn tư bản truyền thông hoạt động trong một địa hạt mà ở đó thứ hàng hóa được đem ra để trao đổi là thông tin. Việc trao đổi và buôn bán thông tin đã được tiến hành ngay từ thời cổ đại nhưng việc thiết lập nên một thị trường riêng biệt cho thứ hàng hoá đặc biệt này là một hiện tượng hoàn toàn mới và vẫn còn tiếp tục được hoàn thiện. Thị trường thông tin ra đời muộn nhưng đang là thị trường ăn khách, có sức hấp dẫn lớn cả với người mua và người bán. 2.1 Khái niệm Theo từ điển Tiếng Việt do trung tâm từ điển học kết hợp với nhà xuất bản Đà Nẵng ấn hành thì thị trường là tổng thể nói chung những hoạt động mua bán, trao đổi và lưu thông hàng hoá. Theo đó, thị trường thông tin được hiểu là các hoạt động trao đổi và mua bán thông tin. Còn theo quan niệm của các nhà kinh tế học thì thị trường được hiểu theo nghĩa có phần hẹp hơn. Theo các tác giả cuốn giáo trình “Lí thuyết Maketting” của trường Đại học Dân lập Phương Đông thì thị trường là nơi tập hợp những người mua hàng hiện có và sẽ có (Các tác giả cuốn giáo trình này cũng trích lời của ông Philip Kotler, ‘Maketting căn bản”, NXB Thống kê, Hà Nội, 1994). Theo định nghĩa này thì tác giả tập trung vào vấn đề con người. Nghĩa là theo đó, thị trường thông tin là nơi tập hợp những người mua và bán thông tin. Có thể hiểu đó là sự qui tụ của những người hoạt động trong cùng một lĩnh vực chuyên kinh doanh và khai thác thông tin. Còn theo tác giả Robin Hanson thì thị trường thông tin (information market) là thị trường mà trong đó mục đích chính yếu của nó là thu nạp thông tin. Thực chất quan niệm của tác giả Robin Hanson nhìn nhận thị trường thông tin từ góc độ thông tin thư viện trong đề tài nghiên cứu về thư viện điện tử toàn cầu. Tuy Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 8
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông nhiên đây vẫn là một quan niệm dựa trên những nghiên cứu về thị trường thông tin từ góc nhìn của tác giả nên chúng tôi vẫn sử dụng làm tư liệu cho bài nghiên cứu. Theo từ điển bách khoa toàn thư mở Wikipedia thì thị trường truyền thông là thị trường mà trong đó công chúng ở khắp các vùng miền được hưởng thụ bình đẳng những thông tin có chất lượng như nhau, không bị sự ảnh hưởng của hàng rào địa lí. Thông tin đến với người dân không bị bó hẹp trong bất cứ một phạm vi nào và có thể cùng lúc tiếp nhận nhiều nguồn thông tin. Với những khu vực dân cư giáp ranh, thông tin nhận được có thể từ nhiều khu vực truyền thông khác nhau. Theo quan điểm này thì thị trường thông tin được nhìn nhận từ góc độ truyền thông đại chúng. Chúng tôi cũng đi theo hướng nhìn nhận thị trường thông tin từ góc độ này. Từ các khái niệm đó, nhóm nghiên cứu tự rút ra cho mình một quan điểm được cả nhóm thống nhất. Theo chúng tôi, thị trường truyền thông là một hình thái thị trường đặc biệt, phi vật chất, không giới hạn không gian địa lí, qui tụ các đối tượng tham gia mua bán và trao đổi thông tin. Hàng hoá trong thị trường này không bị biến dạng, hao mòn qua quá trình mua bán, sử dụng. Trong loại thị trường đặc biệt này thông tin đóng vai trò là một loại hàng hoá đặc biệt. Nó mang đầy đủ các thuộc tính của hàng hoá theo quan niệm của kinh tế học nói chung và kinh tế học Macxit nói riêng. Xã hội ngày nay sống dựa nhiều vào thông tin. Nền kinh tế tri thức đề cao vai trò của thông tin nói chung cũng như các thông tin báo chí nói riêng. 2.2 Các mối quan hệ mua bán trong thị trường thông tin Thị trường thông tin truyền thông toàn cầu được thiết lập nên bởi những người tham gia vào các hoạt động mua bán thông tin. Những đối tượng này được chia làm ba nhóm chính là người mua, người bán và lớp trung gian. Người mua là công chúng của truyền thông. Họ là những người đơn thuần tiếp nhận thông tin Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 9
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông báo chí. Nguồn tin của các nhà báo, của giới truyền thông chính từ những người này nhưng tham gia vào thị trường thông tin thì họ chỉ đóng vai trò là người mua. Nhưng điều đặc biệt của thị trường này là khách hàng không phải là thượng đế. Quá trình mua và bán thông tin không là quá trình hai chiều mà chỉ có một chiều không khép kín. Người ta bán những thông tin mà công chúng cần nhưng không phải bất cứ cái gì công chúng cần người ta cũng bán. Số lượng công chúng hay người mua đơn thuần của thị trường này được thể hiện qua tera phát hành của các tờ báo, qua số lượng thuê bao đăng kí của các đài truyền hình, đài phát thanh, các tờ báo điện tử. Đứng ở khâu cuối của quá trình truyền thông nhưng lớp đối tượng này luôn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động truyền thông bởi dù sao đó vẫn là đối tượng phục vụ của các cơ quan truyền thông báo chí. Lớp đối tượng thứ hai là những người chuyên bán thông tin – bán cho các hãng nhỏ hơn và trực tiếp cho công chúng. Thực ra khái niệm này không là tuyệt đối bởi không một cơ quan, một hãng truyền thông, thông tấn nào có thể hoàn toàn tự mình thu thập các nguồn tin mà không phải thông qua trao đổi trên thị trường thông tin. Nhưng xét một cách tổng quan thì đó là những hãng thông tấn, những hãng truyền thông mà hệ thống chân rết của nó vươn ra khắp nơi và có mặt ở khắp các vùng miền trên khắp thế giới. Người ta ví von rằng tận trong phòng ngủ nhà bạn cũng có tai, có mắt của BBC, CNN… Tuy vậy, các “ông lớn” truyền thông thế giới cũng chỉ là ông lớn ở một địa hạt nào đó mà thôi. Tin ảnh hãy mua của AP nhưng tin tài chính chứng khoán hãy mua của Reuteurs! Phát huy thế mạnh ở một lĩnh vực hẹp, một lĩnh vực chuyên môn sâu nào đó chính là đòn thủ thế của các hãng lớn. Tính chất tương đối của lớp đối tượng chuyên bán thông tin này cũng là ở chỗ đó. Một hãng truyền thông chỉ đóng vai trò “nhóm máu O” ở một vài lĩnh vực nhỏ mà thôi hay thậm chí chỉ trong một sự kiện nhất định nào đó. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 10
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Lấy ví dụ về CNN của Time Warner. Chiến tranh vùng vịnh năm 1991 đánh dấu một mốc lịch sử quan trọng không chỉ của thế giới mà cả với riêng CNN, nó đã nâng vị thế của CNN. CNN là cơ quan truyền thông duy nhất có khả năng gửi ra bên ngoài Iraq những hình ảnh trong những giờ đầu tiên của trận oanh tạc bằng bom của lực lượng không quân Mỹ với những tường thuật trực tiếp từ khách sạn Al-Rashid ở Baghdad của các phóng viên Bernard Shaw, John Holliman và Peter Arnett. Điều đó có nghĩa là tất cả các hãng truyền thông khác đều phải mua hình ảnh của CNN về sự kiện có tính chất lịch sử này. Hay một ví dụ gần đây về vụ khủng bố 11 – 9 làm kinh hoàng cả nước Mỹ và thế giới. CNN là hãng truyền thông đầu tiên đưa tin về vụ tấn công này. Người ta gọi những thông tin đó là những thông tin bùng nổ, nó phá vỡ tất cả những qui chuẩn qui trình được xây dựng từ trước đến nay về làm tin và cung cấp thông tin. Anchor Carol Lin, phóng viên CNN đang ở trên máy bay phát tới công chúng bản tin đầu tiên về sự kiện này. Cô cắt ngang đoạn quảng cáo trên truyền hình lúc 8h49 phút sáng giờ ET và nói: Như các bạn đang được nhìn thấy trên màn hình cảnh quay trực tiếp của chúng tôi. Kia là toà tháp đôi World Trade Center. Chúng tôi nhận được một tin báo chưa được kiểm chứng sáng nay rằng một chiếc máy bay đã đâm vào một trong hai toà tháp của trung tâm thương mại thế giới. CNN ngay bây giờ sẽ bắt đầu câu chuyện này, gọi cho nguồn tin của chúng tôi và cố tìm hiểu chính xác chuyện gì đã xảy ra nhưng rõ ràng rằng có sự liên quan… Và một lần nữa, hình ảnh của một trong hai toà tháp của Trung tâm thương mại thế giới. Là hãng đầu tiên đưa tin về sự Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 11
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông kiện cũng là hãng giữ những hình ảnh “độc” nhất về nó, CNN đã thu về hàng tỷ đôla sau sự kiện này. Qua đó có thể thấy bộ mặt của thị trường thông tin thế giới không hề khó nhận diện khi mà các ông lớn luôn nắm trong tay những tin độc, những tin có giá trị và giữ bản quyền với những tin tức đó. Những hãng truyền thông lớn sở hữu mạng lưới chân rết dày đặc và lan toả khắp mọi nơi và vì thế lại càng có nhiều cơ hội sở hữu những nguồn tin quí giá. Các tập đoàn tư bản truyền thông cũng chính là những tập đoàn tư bản, kinh doanh theo kiểu tư bản và cũng chi phối xã hội một nước hay cả khu vực, toàn thế giới thông qua các hoạt động tài trợ cho các chính trị gia như bất cứ một tập đoàn tư bản nào. Sự hậu thuẫn của các tập đoàn tư bản truyền thông nhiều lúc mang lại lợi ích cao hơn và rõ ràng hơn cho các thế lực chính trị. Sự thắng thế của các chính trị gia được tính bằng lá phiếu và chính các tờ báo là những nhân vật tham gia tích cực trong việc gia tăng hay hạn chế số lá phiếu đó. Và đây lại chính là những nguồn tin vô cùng quí giá của các tập đoàn truyền thông, góp phần tăng thêm các tin độc quyền và “được giá”. Thứ ba, một lớp đối tượng quan trọng góp phần hình thành nên thị trường thông tin là tầng lớp trung gian. Gọi là trung gian bởi xét theo một cách nào đó họ là những môi giới thông tin. Tầng lớp này mua thông tin của người này để bán lại cho người kia. Thông tin là hàng hoá trung gian theo đúng mô hình “Tiền – Hàng - Tiền gia tăng”. Lớp đối tượng này không chi phối, không thao túng thị trường nhưng là tầng lớp kết nối thị trường, góp phần hoàn thiện thị trường toàn cầu. Đó là những người đi mua thông tin của các hãng truyền thông lớn để bán lại cho công chúng, là người mua đối với các hãng truyền thông lớn nhưng là người bán đối với công chúng. Nói một cách đơn giản, đó là các cơ quan truyền thông nhỏ, các tờ báo hoạt động ở tầm hẹp hơn. Nếu lấy thị trường thông tin báo chí Việt Nam làm ví dụ (dù ví dụ hơi có phần khiên cưỡng) ta có thể nhìn nhận vấn đề một cách đơn giản như sau. Thông tấn xã Việt Nam – đó Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 12
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông là “ông trùm” thông tin, nắm trong tay hầu hết các thông tin chính thống quan trọng. Tất cả các cơ quan báo chí khác đều phải dẫn nguồn từ Thông tấn xã khi đưa tin về nhiều vấn đề. (Và đây chính là lí do khiến các tờ báo bị mất bản sắc, đọc một báo biết mười báo. Thậm chí cả phát thanh truyền hình cũng bê nguyên bản tin thông tấn vào chương trình của mình.) Lớp đối tượng chuyên mua thông tin chính là công chúng báo chí - xuất phát điểm và cũng là đối tượng hướng tới của báo chí. Họ chính là những nguồn tin tận cùng nhất nhưng cũng là đối tượng hưởng thụ cuối cùng của thông tin báo chí. Và lớp đối tượng thứ ba góp mặt trong thị trường này là các cơ quan báo đài trung ương và địa phương. Họ lấy thông tin từ thông tấn xã (cả từ các hãng truyền thông nước ngoài) như những nguyên liệu thô và chế biến nó thành các tác phẩm báo chí cung cấp cho công chúng. Lớp đối tượng này có tạo nên được bản sắc của mình hay không chính là nhờ vào những thông tin độc quyền tự tờ báo đó có được. Nó tạo nên một thị trường thông tin hoàn chỉnh, liên hoàn. Tuy nhiên, cũng như những ngành nghề kinh doanh khác (bởi thực chất các tập đoàn tư bản truyền thông vẫn là các tập đoàn tư bản, mục đích của nó vẫn là lợi nhuận kinh tế), các tập đoàn tư bản kinh doanh trên lĩnh vực truyền thông luôn muốn xác lập vị thế của mình trong thị trường thông tin toàn cầu. Việc các ông lớn thi nhau xác lập, “đánh dấu lãnh thổ” của mình đã hình thành nên một xu hướng gọi là thống trị thị trường. Sự thao túng của các tập đoàn lớn trong thị trường thông tin hay sự lũng đoạn thị trường đã hình thành nên những vùng đất riêng của các tập đoàn lớn giống như một thứ luật bất thành văn. Thị trường thông tin toàn cầu rộng lớn nhưng thực chất chỉ nằm trong tay một số không nhiều các nhà tư bản (thực chất của những ông chủ tập đoàn truyền thông cũng là những ông chủ tư bản, những nhà tài phiệt). Thị trường thông tin là một thị trường rộng lớn hơn bất cứ loại thị trường nào khác. Nếu qui mô của mỗi thị trường được xét theo lượng khách hàng thì có Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 13
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông thể nói qui mô của thị trường thông tin là toàn thế giới. Một số nhà triết học đánh giá thực chất của các công cụ lao động cũng như bất cứ một phát minh khoa học nào đều là sự nối dài của các công cụ. Và các phương tiện truyền thông là sự nối dài của thị giác, thính giác của công chúng. Khi mà bàn tay của các tập đoàn tư bản truyền thông lớn vươn tới các vùng miền khác nhau trên khắp thế giới cũng có nghĩa là chúng xác lập nên những đế chế thông tin ngay tại các khu vực đó. Tuy rộng lớn là vậy nhưng thị trường thông tin truyền thông trên thực tế nằm trong tay một vài các tập đoàn lớn hay nói chính xác hơn là bị các tập đoàn lớn thao túng. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 14
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Chương 3: Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông trong thị trường thông tin toàn cầu 3.1 Thực trạng Một nhóm nhỏ các tập đoàn đang chiếm giữ những nguồn thông tin khổng lồ. 90% thị phần truyền thông và hệ thống phân phối sản phẩm trên thế giới nằm trong tay hơn 10 tập đoàn truyền thông quốc tế khổng lồ (mà các ông chủ phần lớn là người Mỹ) đã tương đồng hoá trên toàn hành tinh việc xuất bản âm nhạc, các chương trình truyền hình và cả những bộ phim truyện dài trực tiếp xuất xưởng từ Hollywood. Theo báo cáo của tạp chí Mother Jones vào cuối năm 2006 thì chỉ có 8 gã khổng lồ truyền thông đã thống trị thị trường truyền thông của Mỹ. Phần lớn người dân Mỹ tìm kiếm thông tin từ các địa chỉ này. Bao gồm: Disney (giá trị thương mại đạt 72,8 tỉ đô la Mỹ), AOL – Time Warner (90,7 tỉ), Viacom (53,9 tỉ), General Electric (do NBC sở hữu, giá trị thương mại đạt 390,6 tỉ đô), News Corporation (56,7 tỉ), Yahoo! (40,1 tỉ), Microsoft (306,8 tỉ) và Google (154,6 tỉ). Theo thống kê thì đến cuối những năm 90 chỉ có 9 tập đoàn truyền thông lớn chi phối thị trường truyền thông thế giới mà trong đó chủ yếu là các tập đoàn của Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 15
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Mỹ với các tập đoàn lớn như AOL – Time Warner, Disney, Bertelsman, Viacom, News Corp, TCI, General Electric (do NBC sở hữu), Sony (thuộc sở hữu của hãng Columbia and TriStar Picture) và Seagan (do Universal film and music sở hữu). Các tập đoàn này chi phối thị trường truyền thông trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Chúng nắm giữ các kênh truyền hình, các đài phát thanh cũng như các tờ báo lớn. Sự tự do thông tin xét trên phương diện thao túng thị trường của các hãng lớn phần nào bị ảnh hưởng. Sự tự do không còn làm tuyệt đối khi mà phần lớn các tờ báo uy tín, các đài phát thanh truyền hình lớn đều nằm trong tay một số ít người. Cánh tay của các ông trùm truyền thông có thể vươn ra tới bất kì vùng miền nào trên toàn thế giới miễn là họ muốn bởi hệ thống chân rết, các chi nhánh, các kênh đài có mặt ở khắp nơi. 3.1.1 Về phát thanh, truyền hình: Tại Mỹ, các nhà khổng lồ cũng thống trị toàn cục. Năm công ty hàng đầu : Walt Disney, Time Warner and General Electric's NBC Universal điều hành tất cả 4 mạng phát thanh truyền hình hàng đầu, cả 2 kênh tin tức phát 24 giờ, mạng cáp thể thao lớn nhất, 9 trên 10 kênh cáp truyền hình có tỷ suất người xem lớn nhất năm vừa qua (hoặc có thể nói là cả 10 nếu tính cả kênh Disney có 50% cổ phần của Lifetime). 3 hãng truyền thông khổng lồ trong mạng lưới tin tức cáp: Comcast và AOL Time Warner phục vụ 40% hộ gia đình ở Mỹ. Vòi bạch tuộc của những gã khổng lồ cũng ngày một vươn xa. Tại Mỹ, từ 1995-2003, 10 nhà thống trị truyền hình lớn nhất từ nắm giữ 104 đài truyền hình với doanh thu 5.9 tỷ $ đã tăng lên thành 299 đài với doanh thu 11.8tỷ $. Năm 2002, bốn mạng lưới truyền hình là ABC (American Broadcasting Company), NBC (National Broadcasting Company), CBS (Columbia Broadcasting System) và FOX chiếm 77,5% mạng lưới tin tức truyền hình của Mĩ. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 16
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Mạng lưới của các đài này đã phủ sóng hầu hết các hộ gia đình của nước Mĩ. Hiện nay, mạng lưới truyền hình Fox (do công ty con Fox Broadcasting Company điều hành) đã lan toả đến 96% hộ gia đình Mĩ. CNN của Time Warner đã có 88,2 triệu gia đình người Mỹ và 890 nghìn văn phòng khách sạn thuê bao; CNN đã có mặt tại 92 nước và có vươn tới 1,5 tỉ người. Mạng lưới tin tức của CNN rộng khắp trên thế giới và hoạt động 24/7 với tất cả thiết bị và kỹ thuật hiện đại nhất. Thứ tự 10 hãng truyền hình lớn nhất tại Mĩ năm 2006 3.1.2 Về báo in và tạp chí, xuất bản: Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 17
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Hiện nay, trên thị trường báo in của Mĩ có khoảng 1500 tờ báo tuy nhiên chỉ có khoảng 100 tờ có số lượng phát hành trên 100.000 bản. Chúng cũng đang được tập trung với số lượng lớn trong tay một số tập đoàn. Điển hình là tập đoàn Gannet. Ở Mỹ, có thể nói Gannett Co. Inc là tập đoàn báo chí truyền thông có số lượng đầu báo lớn nhất. Tập đoàn này đang sở hữu 89 tờ nhật báo (trong đó có USA today - một trong hai tờ có quy mô toàn quốc) và 36 tờ báo định kỳ khác. Danh sách mười báo bán chạy nhất trên thị trường Mĩ năm 2007: USA Today: 2 281 831 bản Wall Street Journal: 2 070 498 bản New York Times: 1 121 623 bản Los Angeles Times: 907 997 bản Washinton Post: 740 947 bản New York Daily News: 708 773 bản Chicago Tribune: 643 086 bản New York Post: 565 649 bản Long Island Newsday: 527 744 bản Houston Chronicle: 477 493 bản Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 18
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 19
Sự thống trị của các tập đoàn tư bản truyền thông Top 25 tập đoàn kinh doanh báo giấy theo doanh thu năm 2006. Nhóm 2 - Lớp K50 Báo chí và Truyền thông 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD