Bùi Th Thu Hi n - HC32A009ị ề
A. L I NÓI Đ UỜ Ầ
Trong su t chi u dài l ch s c a mình, nhân lo i luôn mong mu n đ cố ề ị ử ủ ạ ố ượ
s ng trong th gi i hòa bình. B i c nh qu c t hi n nay đòi h i các qu cố ế ớ ố ả ố ế ệ ỏ ố
gia ph i cùng h p tác đ u tranh, nh m ch ng nguy c chi n tranh và ch yả ợ ấ ằ ố ơ ế ạ
đua vũ trang, b o v hòa bình cho th gi i. Nhi m v này không ph i làả ệ ế ớ ệ ụ ả
c a riêng b t c m t qu c gia nào mà là nhi m v chung c a c c ngủ ấ ứ ộ ố ệ ụ ủ ả ộ
đ ng nói chung. Trong đó, các t ch c qu c t khu v c đã đóng góp m tồ ổ ứ ố ế ự ộ
ph n không nh trong công cu c duy trì hòa bình và an ninh qu c t .ầ ỏ ộ ố ế
B. N I DUNGỘ
I. Khái quát chung v t ch c qu c t , t ch cề ổ ứ ố ế ổ ứ
qu c t khu v c.ố ế ự
1. S hình thành t ch c qu c tự ổ ứ ố ế
- Sau khi chi n tranh th gi i th 2 k t thúc, các qu c gia trên thế ế ớ ứ ế ố ế
gi i đ ng tr c hàng lo t các v n đ khó khăn c n ph i gi i quy t. Bênớ ứ ướ ạ ấ ề ầ ả ả ế
c nh nhu c u h p tác gi a các qu c gia nh m hàn g n v t th ng chi nạ ầ ợ ữ ố ằ ắ ế ươ ế
tranh, khôi ph c l i n n kinh t qu c gia và th gi i...Lúc này, bên c nhụ ạ ề ế ố ế ớ ạ
qu c gia...m t mô hình h p tác m i đã d n d n đ c hình thành th hi nố ộ ợ ớ ầ ầ ượ ể ệ
s g n k t và quy t tâm cao c a c ng đ ng qu c t trong vi c h p tácự ắ ế ế ủ ộ ồ ố ế ệ ợ
cùng phát tri n...đó chính là các t ch c qu c t . ể ổ ứ ố ế
- Ban đ u, các t ch c qu c t ch y u đ c hình thành gi a cácầ ổ ứ ố ế ủ ế ượ ữ
qu c gia có ti m l c m nh, hi n nay thành viên tham gia vào các t ch cố ề ự ạ ệ ổ ứ
qu c t đã đ c m r ng cho t t c các ch th c a lu t qu c t thamố ế ượ ở ộ ấ ả ủ ể ủ ậ ố ế
gia, ph m vi h p tác trong các t ch c qu c t cũng đã có s m r ngạ ợ ổ ứ ố ế ự ở ộ
Đ s 04 - Bình lu n vai trò c a các t ch c qu c t khu v c trong vi c duy trìề ố ậ ủ ổ ứ ố ế ự ệ
hòa bình và an ninh qu c t .ố ế 1
Bùi Th Thu Hi n - HC32A009ị ề
h n, không ch d ng l i vi c h p tác v kinh t , quân s , mà hi n nayơ ỉ ừ ạ ở ệ ợ ề ế ự ệ
mô hình liên k t ch t ch gi a các qu c gia đang có xu h ng đ y lênế ặ ẽ ữ ố ướ ẩ
m c cao h n, h p tác m c đ toàn di n h n, đó là các t ch c qu c tứ ơ ợ ở ứ ộ ệ ơ ổ ứ ố ế
chung ph m vi toàn c u ho c khu v c nh : Liên h p qu c, Asean, Liênở ạ ầ ặ ự ư ợ ố
minh Châu Âu (EU)...
2. Khái ni m t ch c qu c t , t ch c qu c t khu v cệ ổ ứ ố ế ổ ứ ố ế ự
T ch c qu c t là th c th liên k t các qu c gia và các ch th khácổ ứ ố ế ự ể ế ố ủ ể
c a lu t qu c t , hình thành trên c s đi u c qu c t , có quy n năngủ ậ ố ế ơ ở ề ướ ố ế ề
ch th lu t qu c t , có h th ng các c quan đ duy trì ho t đ ngủ ể ậ ố ế ệ ố ơ ể ạ ộ
th ng xuyên theo đúng m c đích, tôn ch c a t ch c đó. ườ ụ ỉ ủ ổ ứ
T ch c qu c t khu v c là t ch c qu c t c a các qu c gia cùngổ ứ ố ế ự ổ ứ ố ế ủ ố ở
m t khu v c, đ c thành l p trong các lĩnh v c khác nhau: chính tr , quânộ ự ượ ậ ự ị
s , kinh t , khoa h c - kĩ thu t, vv. Hi n ch ng Liên h p qu c, lu t phápự ế ọ ậ ế ươ ợ ố ậ
qu c t , không ngăn c n vi c thành l p các TCQTKV nh m phát tri nố ế ả ệ ậ ằ ể
quan h h u ngh , h p tác cùng có l i gi a các n c k c các n c cóệ ữ ị ợ ợ ữ ướ ể ả ướ
ch đ xã h i khác nhau, vì hoà bình và phát tri n kinh t , xã h i c a m iế ộ ộ ể ế ộ ủ ỗ
n c và c a c khu v c. Đ c công nh n là h p pháp n u m c đích, tônướ ủ ả ự ượ ậ ợ ế ụ
ch và ho t đ ng c a t ch c phù h p v i Hi n ch ng Liên h p qu c vàỉ ạ ộ ủ ổ ứ ợ ớ ế ươ ợ ố
các nguyên t c c b n c a lu t pháp qu c t . ắ ơ ả ủ ậ ố ế
Trong nh ng năm g n đây, xu h ng thành l p các TCQTKV có xu h ngữ ầ ướ ậ ướ
ngày càng phát tri n, vd. Hi p h i các N c Đông Nam Á (ASEAN), Liênể ệ ộ ướ
minh Châu Âu (EU), Liên minh Châu Phi (AU), T ch c các N c Châu Mĩổ ứ ướ
(OAS),vv.
3. Đ c đi mặ ể
T ch c qu c t khu v c mang nh ng đ c đi m c a m t t ch cổ ứ ố ế ự ữ ặ ể ủ ộ ổ ứ
qu c t .ố ế
Đ s 04 - Bình lu n vai trò c a các t ch c qu c t khu v c trong vi c duy trìề ố ậ ủ ổ ứ ố ế ự ệ
hòa bình và an ninh qu c t .ố ế 2
Bùi Th Thu Hi n - HC32A009ị ề
* Là liên k t c a các ch th lu t qu c t :ế ủ ủ ể ậ ố ế
Ch th c a các t ch c qu c t ch y u là các qu c gia đ c l p, cóủ ể ủ ổ ứ ố ế ủ ế ố ộ ậ
ch quy n. ủ ề
Đ c đi m này cho phép phân bi t t ch c qu c t liên chính ph v i cácặ ể ệ ổ ứ ố ế ủ ớ
t ch c qu c t phi chính ph (là s liên k t c a các t ch c, cáổ ứ ố ế ủ ự ế ủ ổ ứ
nhân...không mang tính đ i di n qu c gia), và các nhà n c liên bangạ ệ ố ướ
khác. Tuy nhiên, ngoài qu c gia là ch th c b n và ch y u, m t s tố ủ ể ơ ả ủ ế ộ ố ổ
ch c qu c t cũng th a nh n t cách thành viên c a m t s th c th khácứ ố ế ừ ậ ư ủ ộ ố ự ể
nh : Tòa thánh Vaticăng, ưMacao, Hông Kông, Đài Loan...nh WTO, EU... ư
* Hình thành trên c s m t đi u c qu c t ký k t gi a các thànhơ ở ộ ề ướ ố ế ế ữ
viên tham gia t ch c đó.ổ ứ
Đây là c s pháp lý hình thành nên t ch c qu c t và duy trì ph iơ ở ổ ứ ố ế ố
h p ho t đ ng gi a các t ch c qu c gia thành viên bình đ ng v chợ ạ ộ ữ ổ ứ ố ẳ ề ủ
quy n và quy n l i. Các đi u c qu c t này có th có nh ng tên g iề ề ợ ề ướ ố ế ể ữ ọ
khác nhau nh : Hi n ch ng, Quy ch , Tuyên b ...nh ng v b n ch t,ư ế ươ ế ố ư ề ả ấ
chúng đ u có ý nghĩa là đi u l c a m t t ch c qu c t c th v iề ề ệ ủ ộ ổ ứ ố ế ụ ể ớ
nh ng quy đ nh v m c đích, nguyên t c, c c u t ch c và ho t đ ngữ ị ề ụ ắ ơ ấ ổ ứ ạ ộ
c a t ch c qu c t . Ngoài ra, trong đi u l này còn ch a đ ng các quyủ ổ ứ ố ế ề ệ ứ ự
đ nh c th liên quan đ n quy n và nghĩa v pháp lý qu c t c a cácị ụ ể ế ề ụ ố ế ủ
thành viên t ch c, cũng nh quy n và nghĩa v c a t ch c này trong cácổ ứ ư ề ụ ủ ổ ứ
m i quan h đ i n i và đ i ngo i. ố ệ ố ộ ố ạ
* Có c c u th ng tr c đ duy trì m i ho t đ ng ch c năng: ơ ấ ườ ự ể ọ ạ ộ ứ
Đ duy trì ho t đ ng, đ ng th i th c hi n tôt ch c năng, nhi m vể ạ ộ ồ ờ ự ệ ứ ệ ụ
c a mình, các t ch c qu c t th ng đ c xây d ng v i c c u t ch củ ổ ứ ố ế ườ ượ ự ớ ơ ấ ổ ứ
ch t ch bao g m các c quan chính và các c quan h tr . Bên c nh m tặ ẽ ồ ơ ơ ỗ ợ ạ ộ
h th ng các c quan đ c thành l p t ch c qu c t còn khác v i cácệ ố ơ ượ ậ ổ ứ ố ế ớ
Đ s 04 - Bình lu n vai trò c a các t ch c qu c t khu v c trong vi c duy trìề ố ậ ủ ổ ứ ố ế ự ệ
hòa bình và an ninh qu c t .ố ế 3
Bùi Th Thu Hi n - HC32A009ị ề
di n đàn hay h i ngh qu c t khác ch , nó có tr s chính - n i di n raễ ộ ị ố ế ở ỗ ụ ở ơ ễ
m i ho t đ ng l n và t p trung h u h t các c quan ch y u c a t ch c.ọ ạ ộ ớ ậ ầ ế ơ ủ ế ủ ổ ứ
* Có quy n năng ch th lu t qu c t : ề ủ ể ậ ố ế
Do s hình thành c a t ch c qu c t xu t phát t nhu c u và l i íchự ủ ổ ứ ố ế ấ ừ ầ ợ
c a các qu c gia, do đó t ch c qu c t đ c ra đ i hoàn toàn xu t phátủ ố ổ ứ ố ế ượ ờ ấ
t ý chí c a các qu c gia, thu c tính "ch quy n" không ph i là thu c tínhừ ủ ố ộ ủ ề ả ộ
v n có c a t ch c qu c t , nh ng nó v n đ oc coi là ch th c a LQTố ủ ổ ứ ố ế ư ẫ ự ủ ể ủ
và tham gia vào đ i s ng qu c t trong ph m vi quy n năng ch th màờ ố ố ế ạ ề ủ ể
các qu c gia thành viên th a thu n trao cho nó. T đ c đi m v quy nố ỏ ậ ừ ặ ể ề ề
năng ch th này mà t ch c qu c t còn đ c g i là ch th pháp sinh,ủ ể ổ ứ ố ế ượ ọ ủ ể
hay ch th có quy n năng h n ch . ủ ể ề ạ ế
4. Đ a v pháp lý c a t ch c qu c t khu v c:ị ị ủ ổ ứ ố ế ự
T ch c qu c t khu v c là m t lo i t ch c qu c t có đ y đ đ a vổ ứ ố ế ự ộ ạ ổ ứ ố ế ầ ủ ị ị
pháp lý c a m t t ch c qu c t .ủ ộ ổ ứ ố ế
4.1. Tính ch t quy n năng ch th c a t ch c qu c t khu v c ấ ề ủ ể ủ ổ ứ ố ế ự
Khác v i qu c gia, t ch c qu c t có đ c quy n năng ch th lu tớ ố ổ ứ ố ế ượ ề ủ ể ậ
qu c t không ph i căn c vào thu c tính t nhiên v n có là ch quy n,ố ế ả ứ ộ ự ố ủ ề
mà do s th a thu n c a các qu c gia thành viên. Ph m vi quy n năngự ỏ ậ ủ ố ạ ề
ch th c a các t ch c qu c t khu v c đ c xác đ nh c th trong đi uủ ể ủ ổ ứ ố ế ự ượ ị ụ ể ề
l c a chính t ch c qu c t khu v c đó. Do đó, s l ng các quy n vàệ ủ ổ ứ ố ế ự ố ượ ề
nghĩa v c a các t ch c qu c t khác nhau s khác nhau. Đi m khác bi tụ ủ ổ ứ ố ế ẽ ể ệ
này th hi n ch : Qu c gia có th tham gia ký k t b t kỳ đi u cể ệ ở ỗ ố ể ế ấ ề ướ
qu c t nào xu t phát t l i ích c a chính mình. Còn t ch c qu c t khuố ế ấ ừ ợ ủ ổ ứ ố ế
v c không t xác đ nh đ c ph m vi quy n và nghĩa v cho mình khiự ự ị ượ ạ ề ụ
tham gia quan h pháp lý qu c t , mà tham gia trong ph m vi quy n h nệ ố ế ạ ề ạ
Đ s 04 - Bình lu n vai trò c a các t ch c qu c t khu v c trong vi c duy trìề ố ậ ủ ổ ứ ố ế ự ệ
hòa bình và an ninh qu c t .ố ế 4
Bùi Th Thu Hi n - HC32A009ị ề
đ c các thành viên trao cho. Do đó, t ch c qu c t khu v c là ch thượ ổ ứ ố ế ự ủ ể
phái sinh,
4.2. Quy n và nghĩa v c a t ch c qu c t khu v c:ề ụ ủ ổ ứ ố ế ự
Khi tham gia vào các quan h qu c t , tùy theo ch c năng, m c đíchệ ố ế ứ ụ
ho t đ ng và ph m vi ch quy n c a mình, các t ch c qu c t khu v cạ ộ ạ ủ ề ủ ổ ứ ố ế ự
s có đ c nh ng quy n và nghĩa v c b n khác nhau. Nhìn chung cácẽ ượ ữ ề ụ ơ ả
t ch c qu c t khu v c th ng có các quy n c b n sau đây: ổ ứ ố ế ự ườ ề ơ ả
- Quy n đ c ký k t các Đi u c qu c t ; ề ượ ế ề ướ ố ế
- Quy n đ c ti p nh n c quan đ i di n c a các qu c gia thành viên vàề ượ ế ậ ơ ạ ệ ủ ố
nh n các quan sát viên th ng tr c c a các qu c gia ch a là thành viênậ ườ ự ủ ố ư
c a t ch c c đ n; ủ ổ ứ ử ế
- Quy n đ c h ng các quy n u đãi và mi n tr ngo i giao; ề ượ ưở ề ư ễ ừ ạ
- Quy n đ c trao đ i đ i di n t i các t ch c c a nhau; ề ượ ổ ạ ệ ạ ổ ứ ủ
- Quy n đ c yêu c u có các k t lu n t v n c a tòa án qu c t c a Liênề ượ ầ ế ậ ư ấ ủ ố ế ủ
h p qu c; ợ ố
- Quy n đ c gi i quy t các tranh ch p phát sinh gi a các thành viên v iề ượ ả ế ấ ữ ớ
nhau và gi a thành viên v i t ch c qu c t . ữ ớ ổ ứ ố ế
- H ng các quy n theo quy đ nh c a đi u c qu c t mà t ch c thamưở ề ị ủ ề ướ ố ế ổ ứ
gia ký k t v i các qu c gia ho c các t ch c qu c t khác. ế ớ ố ắ ổ ứ ố ế
Ngoài các quy n c b n nêu trên, t ch c qu c t có nghĩa v tôn tr ngề ơ ả ổ ứ ố ế ụ ọ
các nguyên t c c a lu t qu c t , tôn tr ng các quy n c a t ch c qu c tắ ủ ậ ố ế ọ ề ủ ổ ứ ố ế
và các ch th khác c a lu t qu c t ; th c hi n đ y đ các nghĩa v c aủ ể ủ ậ ố ế ự ệ ầ ủ ụ ủ
m t ch th lu t qu c t . ộ ủ ể ậ ố ế
II. Vai trò c a t ch c qu c t khu v c trong vi c duyủ ổ ứ ố ế ự ệ
trì hoà bình và an ninh qu c t :ố ế
Đ s 04 - Bình lu n vai trò c a các t ch c qu c t khu v c trong vi c duy trìề ố ậ ủ ổ ứ ố ế ự ệ
hòa bình và an ninh qu c t .ố ế 5
