ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KỲ I – ĐỀ 1
MÔN: NGỮ VĂN 9
Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian phát đề)
(Đề kiểm tra gồm 02 trang)
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Đêm khuya lặng lẽ như tờ,
Nghinh ngang(1)sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị ngã xô ngay xuống vời(2).
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,
Cho người thức dậy lấy lời phui pha(3).
Trong thuyền ai nấy kêu la,
Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng
Vân Tiên mình lụy(4)giữa dòng,
Giao long(5)dìu đỡ vào trong bãi rày.
Vừa may trời đã sáng ngày,
Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vầy lửa(6)một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.
Vân Tiên vừa ấm chơn tay,
Ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi.
Ngỡ thân mình phải nước trôi,
Hay đâu còn hãy đặng ngồi dương gian.
Ngư ông khi ấy hỏi han,
Vân Tiên thưa hết mọi đàng gần xa.
Ngư rằng: “Người ở cùng ta,
Hôm mai hẩm hút(7)với già cho vui”.
Tiên rằng: “Ông lấy chi nuôi,
Thân tôi như thể trái mùi(8)trên cây.
Nay đà trôi nổi đến đây,
Không chi báo đáp mình nầy trơ trơ”.
Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?
Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài kéo; mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay chích(9)mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân(10)đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang”.
(TríchLục Vân Tiên và những vấn đề về Nguyễn Đình Chiểu, NXB Trẻ, Tp Hồ Chí
Minh, năm 2022, tr 71-72 )
*1Chú thích:
(1)Nghinh ngang:nghênh ngang.
(2)Vời:khoảng nước rộng ngoài xa trên mặt sông hay mặt biển.
(3)Phui pha(phôi pha): phai nhạt đi, mất vẻ tươi thắm, đẹp đẽ. Dùng từ,phui phaý
tác giả muốn nói Trịnh Hâm kiếm lời nói lấp liếm, làm cho nhẹ chuyện đi, khiến
cho không ai để ý đến.
(4)Lụy:chịu lấy hậu quả việc làm của người khác, ở đây ý nói bị hại,.
(5)Giao Long:con rồng nước hay gây sóng dữ.
(6)Vầy lửa:nhóm lửa, đốt lửa.
(7)Hẩm hút(từ cổ): chỉ những thức ăn đạm bạc của người nghèo (hẩm: hư hỏng,
biến chất, biến màu;,hút: chỉ gạo không trắng). Ở đây Ngư ông ngỏ ý muốn Vân
Tiên ở lại nhà mình, cùng chia sẻ rau, cháo…
(8)Trái mùi:trái cây quá chín, đã nẫu, ý nói trái cây chín nẫu tất phải rụng, mình
bệnh tật nhiều không biết chết khi nào, sẽ phụ công ơn ông Ngư.
(9)Chích:cái hồ, cái đầm.
(10)Kinh luân:khi làm tơ kéo từng mối chia ra gọi là,kinh, so các sợi mà hợp lại gọi
là,luân, nghĩa bóng chỉ tài sửa sang, sắp đặt, tổ chức, cai trị nước. Ý ông Ngư
muốn nói: ông cũng có tài kinh luân nhưng muốn sống ẩn dật với nghề chài lưới,
và trong nghề chài lưới ông cũng không thua kém gì những người có tài trị nước.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1,(0,5 điểm). Đoạn trích trên kể về sự việc gì?
Câu 2,(0,5 điểm). Xác định một phần dẫn theo cách trực tiếp trong đoạn trích.
Câu 3,(1,0 điểm). Quan niệm sống của Ngư ông được thể hiện như thế nào trong
hai câu thơ?
Ngư rằng: “Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?”
Câu 4,(1,0 điểm). Tại sao Ngư ông là người có tài,kinh luân,nhưng lại chọn cách
sống,thung dung với nghề chài lưới?
Câu 5,(1,0 điểm). Từ những hành động, lời nói của các nhân vật trong đoạn trích,
tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 8 - 10 câu, có đánh số thứ tự các câu)
phân tích nét tính cách mà em yêu thích ở nhân vật Ngư ông trong đoạn trích của
phần đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm). Xung đột là điều không thể tránh đối với lứa tuổi học trò. Em
hãy viết bài văn đề xuất những giải pháp để giải quyết xung đột của học sinh trong
trường học.
… … … …Hết… … … …
Họ tên và thí sinh: … … … … … … … … … … … … Số báo danh… … … …
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ CUỐI HỌC KÌ I
MÔN NGỮ VĂN 9 – KẾT NỐI TRI THỨC
Phần Câu Nội dung Điểm
I. ĐỌC HIỂU 4,0
1 Đoạn trích trên kể về sự việc gì? 0,5
- Lục Vân Tiên bị Trịnh Hâm đẩy xuống sông và được gia
đình Ngư ông cứu/ Lục Vân Tiên gặp nạn được gia đình
Ngư ông cứu.
*Lưu ý:,HS trả lời theo 1 trong 2 cách trên cho 0,5 điểm
2Xác định một phần dẫn theo cách trực tiếp trong đoạn
trích trên. 0,5
* Hs lựa chọn một trong ba phần dẫn sau:
- “Người ở cùng ta,
Hôm mai hẩm hút với già cho vui”.
- “Ông lấy chi nuôi,
Thân tôi như thể trái mùi trên cây.
Nay đà trôi nổi đến đây,
Không chi báo đáp mình nầy trơ trơ
-“Lòng lão chẳng mơ,
…Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang.”
* Lưu ý:
- Trả lời đúng 1 phần dẫn theo cách trực tiếp cho
0,5điểm.
- HS trả lời từ 2 phần dẫn trở lên không cho điểm.
3
Quan niệm sống của Ngư ông được thể hiện như thế
nào trong hai câu thơ?
Ngư rằng: “ Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?”
0,5
0,5
- Ngư ông khẳng định mình không ham muốn danh lợi
hay sự đền đáp công ơn từ người khác.
- Ông cứu người vì tinh thần nhân nghĩa, đạo lí làm
người.
4Tại sao Ngư ông là người có tài1kinh luân1nhưng lại
chọn cách sống1thung dung1với nghề chài lưới? 1,0
* Ngư ông là người có tài1kinh luân1nhưng lại chọn
cách sống1thung dung1với nghề chài lưới vì:
- Ông muốn tránh những thói hư tật xấu, bất công trong
xã hội.
- Yêu thích cuộc sống giản dị, hòa hợp với thiên nhiên.
- Ông muốn tâm hồn bình yên, thanh thản
- Ông vẫn giữ vững những giá trị đạo đức, phẩm chất cao
đẹp của con người: nhân ái, nghĩa hiệp, giúp người không
mong đền đáp…
* Lưu ý:
- Trả lời đúng 3 ý trở lên cho 1,0 điểm.
- Trả lời đúng 2 ý cho 0,75 điểm.
-Trả lời đúng 1 ý cho 0,25 điểm.
5
Từ những hành động, lời nói của các nhân vật trong
đoạn trích, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp
gì?
1,0
* Thông điệp:
- Hãy sống yêu thương, giúp đỡ người khác.
- Không được sống ích kỉ, ghen ghét, đố kị.
- Hãy tin rằng lòng tốt luôn được đền đáp.
- Giúp đỡ người gặp khó khăn không tính toán thiệt hơn.
-…
* Lưu ý:
- Trả lời đúng3thông điệptrở lêncho 1,0 điểm.
-Trả lời 2 thông điệp cho 0,75 điểm.
-Trả lời 1 thông điệp cho 0,25 điểm.
II VIẾT 6,0
1