BAN CHỈ ĐẠO TRUNG ƯƠNG CÁC CHƯƠNG TRÌNH
MỤC TIÊU QUỐC GIA GIAI ĐOẠN 2021-2025
VĂN PHÒNG ĐIỀU PHỐI NÔNG THÔN MỚI TRUNG ƯƠNG
BỘ TÀI LIỆU KHUNG
PHỤC VỤ TẬP HUẤN, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CÁC CẤP
GIAI ĐOẠN 2021-2025
(LƯU HÀNH NỘI BỘ)
Hà Nội - 2022
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................. ii
PHẦN 1. CÁC NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ........ 1
Chuyên đề 01: TỔNG QUAN CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA XÂY
DỰNG NÔNG THÔN MỚI VÀ CÁC ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2021-2025, ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2030 ..................... 2
Chuyên đề 02: CƠ CHẾ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHƯƠNG
TRÌNH MTQG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI GIAI ĐOẠN 2021-2025 ............. 47
Chuyên đề 03: BỘ TIÊU CHÍ QUỐC GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CÁC
CẤP; VIỆC ĐÁNH GIÁ, CÔNG NHẬN VÀ THU HỒI QUYẾT ĐỊNH CÔNG NHẬN
NÔNG THÔN MỚI GIAI ĐOẠN 2021-2025 .............................................................. 74
Chuyên đề 04: CÁC VẤN ĐỀ VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CẤP THÔN,
BẢN ............................................................................................................................ 100
Chuyên đề 05: QUY HOẠCH, ĐẦU TƯ, XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HẠ TẦNG
NÔNG THÔN MỚI .................................................................................................... 125
Chuyên đề 06: PHÁT HUY VAI TRÒ MẶT TRẬN TỔ QUỐC VÀ CÁC TỔ
CHỨC ......................................................................................................................... 153
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ................ 153
PHẦN 2. CÁC NỘI DUNG TRỌNG TÂM TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN
MỚI ............................................................................................................................ 172
Chuyên đề 07: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM OCOP VÀ CÁC SẢN PHẨM CHỦ
LỰC CỦA ĐỊA PHƯƠNG ......................................................................................... 173
Chuyên đề 08: XÂY DỰNG CẢNH QUAN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG NÔNG
THÔN ......................................................................................................................... 204
Chuyên đề 09: CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
..................................................................................................................................... 242
Chuyên đề 10: PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP SINH THÁI ........................... 265
GẮN VỚI KINH TẾ TUẦN HOÀN VÀ AN TOÀN THỰC PHẨM ............... 265
Chuyên đề 11: PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG THÔN TRONG XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI .................................................................................................... 290
Chuyên đề 12: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA NÔNG
THÔN, BẢO TỒN CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG ......................... 320
Chuyên đề 13: XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI GẮN VỚI QUÁ TRÌNH ĐÔ
THỊ HÓA .................................................................................................................... 353
Chuyên đề 14: PHÁT TRIỂN CÁC HÌNH THỨC LIÊN KẾT THEO CHUỖI GIÁ
TRỊ NÔNG SẢN......................................................................................................... 376
Chuyên đề 15: GIỮ GÌN AN NINH, TRẬT T Ự .............................................. 400
VÀ CUỘC SỐNG BÌNH YÊN CHO NÔNG THÔN ........................................ 400
PHẦN 3. NGHIỆP VỤ, KỸ NĂNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ............... 412
Chuyên đề 16: THAY ĐỔI TƯ DUY SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP SANG TƯ
DUY KINH TẾ NÔNG NGHIỆP ............................................................................... 413
Chuyên đề 17: VAI TRÒ VÀ PHẨM CHẤT CẦN THIẾT CỦA NGƯỜI DÂN
TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ............................................................... 422
Chuyên đề 18: CÔNG TÁC THEO DÕI - ĐÁNH GIÁ VÀ CHUẨN BỊ BÁO CÁO
VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CÓ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN .... 454
Chuyên đề 19: KỸ NĂNG LÃNH ĐẠO CỘNG ĐỒNG .................................. 511
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 524
PHỤ LỤC ................................................................................................................... 530
Phụ lục I: HỆ THỐNG CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH VÀ VĂN BẢN HƯỚNG DẪN
THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH MTQG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI GIAI
ĐOẠN 2021-2025 ....................................................................................................... 530
Phụ lục II: BỘ TIÊU CHÍ QUỐC GIA VỀ XÃ, HUYỆN ĐẠT CHUẨN NÔNG
THÔN MỚI VÀ NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO GIAI ĐOẠN 2021-2025 ......... 541
i
LỜI GIỚI THIỆU
Thực hiện Quyết định số 3360/QĐ-BNN-VPĐP ngày 06 tháng 9 năm 2022 của
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc phê duyệt Khung chương
trình tập huấn, bồi dưỡng cán bộ xây dựng nông thôn mới các cấp thuộc Chương trình
mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Văn phòng Điều phối
nông thôn mới Trung ương đã phối hợp với các đơn vị thuộc các bộ, ngành liên quan,
một số đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các chuyên gia, tiến hành
biên tập Bộ tài liệu khung phục vụ tập huấn, bồi dưỡng cán bộ xây dựng nông thôn
mới các cấp giai đoạn 2021 – 2025, với 03 phần, 19 chuyên đề của Khung chương trình
đã được phê duyệt, cụ thể:
Phần 1. Các nội dung cơ bản về xây dựng nông thôn mới (gồm 06 chuyên đề)
Phần 2. Các nội dung trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới (gồm 09
chuyên đề)
Phần 3. Nghiệp vụ, kỹ năng xây dựng nông thôn mới (gồm 04 chuyên đề)
Bộ tài liệu khung đã được biên tập trên cơ sở kế thừa tối đa nội dung của các
chuyên đề tập huấn giai đoạn 2016-2020 và dự thảo một số chuyên đề do Trường cán
bộ Quản lý nông nghiệp nông thôn II đã biên soạn năm 2021. Ngoài ra, nhiều thông tin,
tài liệu đã được kế thừa từ các sản phẩm của Chương trình KHCN phục vụ xây dựng
nông thôn mới, các báo cáo tổng kết thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn
mới giai đoạn 2016-2020… Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương đã tổ chức
lấy ý kiến của các Bộ, ngành có liên quan đối với dự thảo Bộ tài liệu khung; đồng thời,
đã sử dụng nội dung của một số chuyên đề để tập huấn thử nghiệm tại một số lớp bồi
dưỡng, tập huấn do Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương phối hợp với các
đơn vị trong và ngoài Bộ tổ chức.
Do 19 chuyên đề có nội dung, phạm vi rộng, nên tài liệu này chỉ mang tính chất
tham khảo và chắc chắn còn nhiều vấn đề cần được bổ khuyết. Vì vậy, trong quá trình
biên soạn, biên tập chuyên đề, các chuyên gia, giảng viên ở các cấp cần nghiên cứu, chắt
lọc, cập nhật, bổ sung thông tin chung, đồng thời, bổ sung thông tin về các lĩnh vực liên
quan trên địa bàn, kết hợp với hình ảnh minh họa, ví dụ thực tiễn,... để phù hợp với từng
nhóm đối tượng, địa bàn, quy mô, thời lượng và hình thức tổ chức của mỗi lớp tập huấn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình biên tập, song Tài liệu này sẽ khó
tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương
và Nhóm biên tập rất mong nhận được ý kiến góp ý của các địa phương, các chuyên gia
để tiếp thu, hoàn thiện tài liệu trong những lần phát hành tiếp theo.
Trân trọng cảm ơn!
VĂN PHÒNG ĐIỀU PHỐI
NÔNG THÔN MỚI TRUNG ƯƠNG