“Buộc chỉ cổ tay”- Một
phong t
ục văn hóa độc đáo
của Lào
L
ễ buộc chỉ cổ tay l
à m
ột phong tục lâu đời
mang đậm nét văn hóa của đất nước “Triệu
Voi” để cầu phúc lành cho người được nhận
lễ và thặt chặt hơn nữa tình cảm giữa hai bên.
Đây là loại lễ thường được người Lào tiến
hành trong các dịp như năm mới, cưới, cho người đi xa hoặc trở về sau một thời
gian xa nhà, lên nhà mới hoặc sau khi khỏi ốm... Đặc biệt, phong tục này còn được
dành cho bạn thân thiết của gia chủ hoặc của cơ quan hay tổ chức nào đó.
Để chuẩn bị cho một lễ buộc chỉ cổ tay, gia chủ thường làm một mâm lễ, gọi là
mâm Khoẳn, gồm hoa, rượu, trứng, lợn, nước, cơm nếp và chỉ trắng được trang trí
theo hình tháp, trên đỉnh cắm một cây nến vàng.
Theo phong tục, nghi lễ phải được tiến hành ở nơi trang trọng nhất trong nhà,
thường là phòng khách. Người được mời làm chủ lễ theo nguyên tắc là nhà sư,
song thực tế thường do một achan hay một Thít tức nhà sư đã hoàn tục (tạm gọi là
sư thầy), nếu không, ít ra cũng phải là một Móphon, dịch nôm là thầy cúng.
Chuẩn bị tiến hành lễ, tất cả những người tham dự sẽ ngồi xung quanh mâm
Khoẳn, riêng sư thầy sẽ ngồi đối diện với người được nhận lễ.
Gia chủ sẽ buộc cho người được nhận lễ một chiếc khăn truyền thống của Lào
(thường thì chỉ sư thầy, các vị khách chính trong lễ mới được d
ùng khăn), trong khi
sư thầy kéo các đầu chỉ từ trên mâm xuống để trao cho những ngư
ời ngồi sát quanh
mâm (thường gồm gia chủ, người được nhận lễ và các vị khách chính).
Các sợi chỉ này đều được buộc vào mâm lễ và đủ dài để mọi ngư
ời dự lễ đều có thể
nắm được. Khi dùng, mỗi người tham dự sẽ dùng ngón cái của bàn tay trái k
ẹp một
phần của sợi chỉ và truyền phần còn lại cho những người ngồi sau. Cứ thế kéo dài
cho đến bao giờ hết sợi chỉ mới thôi.
Mở đầu, chủ nhà sẽ dâng lễ và buộc chỉ cổ tay cho sư thầy trước khi sư thầy tiến
hành các nghi thức của lễ để bày tỏ sự tôn trọng và xin sư thầy cầu phúc cho người
được nhận cùng những người tham dự.
Vào lễ, sư thầy sẽ châm cây nến vàng trên đỉnh của mâm lễ và bắt đầu khấn.
Nh
ững người ngồi quanh, tay trái cầm sợi chỉ, tay phải chạm nhẹ vào mâm. Nh
ững
người ngồi xa, không với tới mâm thì vẫn chắp tay trái trước ngực, tay phải chạm
nhẹ vào khuỷu tay của người ngồi phía trước để truyền lời nguyện của sư thầy tới
tất cả các thành viên tham dự và tăng thêm sự gắn kết, tình đoàn kết giữa các th
ành
viên dự lễ.
Sau khi khấn xong, sư thầy sẽ buộc chỉ cho người được nhận lễ trước khi buộc cho
những người khác (đây là loại chỉ được tết riêng buộc thành chùm trên mâm lễ;
được cắt vừa đủ để buộc vào cổ tay).
Nh
ững người khác cũng lấy chỉ trên mâm và buộc cho ngư
ời khác để cầu phúc cho
nhau. Thông thường, các vị khách chính, người già, gia chủ và phụ nữ sẽ được
buộc nhiều nhất. Kết thúc lễ, gia chủ thường làm một bữa tiệc để mời sư thầy và
các vị khách cùng ăn uống (không bắt buộc, tùy gia cảnh).
Theo quan niệm của người Lào, để những lời cầu chúc “có hiệu nghiệm”, trong ít
nh
ất ba ng
ày, ngư
ời đ
ư
ợc buộc phải để sợi chỉ tr
ên tay, không đư
ợc tháo chỉ v
ì b
ất
cứ lí do nào.
Ngoài ra,
trong phong tục của đất nước “Triệu voi”, người Lào không bao giờ cầu
cho mình mà chỉ cầu cho người khác. Bởi theo quan niệm của người Lào, khi bạn
cầu điều tốt lành cho người khác, tất nhiên họ sẽ cầu chúc điều tốt lành đến với
bạn.
