CÁCYẾUTỐẢNHHƯỞNGĐẾNNĂNGLỰCGIẢNGDẠY
CỦAGIẢNGVIÊNTRONGCÁCCƠSỞĐÀOTẠONGÀNHCÔNGAN
FACTORSAFFECTINGLECTURERS'TEACHINGCAPACITYIN
POLICETRAININGESTABLISHMENTS
ĐàoNgọcAnh
1
LêLâm
2
LêTháiHưng
3
1
HọcviệnCảnhsátnhândân
2
TrườngCaođẳngĐạiViệt-Sàigòn
3
TrườngĐạihọcGiáodục,ĐHQGHN
ĐàoNgọcAnh
1
LêLâm
2
LêTháiHưng
3
1
People'sPoliceAcademy
2
DaiVietCollege-Saigon
3
UniversityofEducation,VietnamNationalUniversity,Hanoi
Tómtắt:Nănglựcgiảngdạy(NLGD)củagiảngviênlàmộttrongnhữngnhântốquantrọnggóp
phầnkhẳngđịnhchấtlượngđàotạocủamỗicơsởgiáodục.Vìvậy,việcchútrọngxâydựng,bồidưỡng
vàpháttriểnđộingũgiảngviêncóphẩmchấtđạođứcvàNLGDtốtlàvấnđềcầnđặcbiệtquantâmcủa
cáccơsởgiáodụcđạihọc.Nghiêncứunàythựchiệnkhảosáthơn200giảngviêntrongcáccơsởđào
tạocôngannhândântrêncơsởtựđánhgiánănglựcgiảngdạyvớicácthànhtố:kiếnthứcchuyênmôn,
phươngphápgiảngdạy,khảnăngsửdụngcôngnghệthôngtin,khảnănggiaotiếp–tươngtácvàhoạt
độngkiểmtrađánhgiákếtquảhọctập.cácyếutốảnhhưởngđếnnănglựcgiảngdạy.Cácyếutốvềcơ
sởvậtchất,chínhsáchcủanhàtrường,cácyếutốnhânkhẩuvàsựhợptáccủahọcviêncũngđãđược
xemxétlàcácyếutốảnhhưởngđếnnănglựcdạyhọccủagiảngviên.
Từkhóa:nănglựcgiảngdạy,giảngviên,ngànhcôngan.
Abstract:Theteachingcapacityoflecturersisoneofthecriticalfactorscontributingtoarming
the training quality of each educational institution. Therefore, focusing on building, fostering, and
developing ateam oflecturers withgood moral qualitiesand educational capacity isan issuethat
needsspecialattentionfromhighereducationinstitutions.Thisstudyconductedasurveyofmorethan
200lecturersinpeople'spolicetrainingestablishmentsbasedonself-assessmentofteachingcapacity
withthefollowingcomponents:professionalknowledge,teachingmethods,abilitytouseinformation
technology,communicationandinteractionskills,andtestingandassessmentoflearningoutcomes—
factors aecting teaching capacity. Facilities, school policies, demographic factors, and student
cooperationhavealsobeenconsideredfactorsaectinglecturers'teachingcapacity.
Keywords:teachingcapacity,lecturers,policesector.
Nhậnbài:06/12/2023 Phảnbiện:08/1/2024. Duyệtđăng:12/1/2024
1. ĐẶTVẤNĐỀ
Chấtlượnggiáodụcởbấtkỳcấpđộnào,
kểcảcấpđộđạihọc,phụthuộcvàorấtnhiều
cácyếutốchủquanvàkháchquan,trongđó
nănglựccủangườidạygiữmộtvịtrívôcùng
quantrọng.Đặcbiệtgiờđâykhiđiềukiệnxã
hộipháttriểnhơn,giáodụcthếkỷXXIđòihỏi
cáccánhâncầncókỹnăngsống,kỹnăngtư
duy,kỹnănggiaotiếpvàkỹnăngcôngnghệ
thông tinthìngườidạy cànggiữvịtríquan
trọng trong việc đảm nhiệm vai trò kết nối
chặtchẽcáckỹnăngnàygiúpnângcaochất
lượng người học. Điều này đòi hỏi ở người
dạy cần phải đáp ứng những điều kiện cần
thiếtvềphẩmchất,nănglựcnghềnghiệpnói
chungcũngnhưNLGDnóiriêng.
Khôngriênggìcácquốcgia,cáccơsởgiáo
dụctạiViệtNamcũngluôncoitrọngviệcđẩy
mạnhchấtlượngchươngtrìnhđàotạovàchất
lượngđộingũgiáoviên.Thựchiệntinhthầnchỉ
đạo trong Nghị quyết số 29-NQ/TWcủa Ban
chấphànhTrungương,ngày28/10/2014,Đảng
ủyCônganTrungươngvàBộCônganđãban
hành Nghịquyết số 17-NQ/ĐUCAvà Chỉthị
số13/CT-BCAvềđổimớicănbản,toàndiện
giáodụcvà đàotạotrongCôngan nhândân.
Trongđóđặcbiệtnhấnmạnhcôngtácđàotạo,
bồidưỡngđộingũgiảngviênphảiđượcquan
tâmhàngđầu.Bàibáonàytậptrungvàomôtả
thựctrạngnănglựcgiảngdạyvàcácyếutốảnh
hưởngđếnnănglựcgiảngdạycủagiảngviên
cáccơsởđàotạongànhcôngan.Nghiêncứuđã
thiếtkếcôngcụtựđánhgiánănglựcgiảngdạy
dựatrênviệctổngquancácnghiêncứu,phương
phápchuyêngia,thửnghiệmvàchuẩnhoábảng
hỏi.Kếtquảkhảosátđượctiếnhànhphântích
thốngkêmôtảvàthốngkêsuydiễnđểtrảlời
haicâuhỏinghiêncứu:(1)nănglựcgiảngdạy;
(2)yếutốnàoảnhhướngđếnnănglựcgiảngdạy
củagiảngviêncáccơsởđàotạongànhcôngan.
2.KHUNGNGHIÊNCỨUVỀNĂNG
LỰC GIẢNG DẠY VÀ CÁC YẾU TỐ
ẢNHHƯỞNG
Khái niệm năng lực giảng dạy đã được
rấtnhiềunhànghiêncứuđềcậpvàbànluận.
Theo nghiên cứu của (Natasˇa Pantic´ a,
Theo Wubbels, 2009), bắt nguồn từ tâm lý
họchành vi, kháiniệmnănglực giảng dạy
được hiểu như một tập hợp các kỹ năng
thực hành“riênglẻ”đượcnghiêncứurộng
rãitạinhiềuquốcgiabắtđầutừcuốinhững
năm1960.Tácgiảchorằng nhữngsựkiện
có thể quan sát được trong hoạt động thực
hành giảng dạycủagiảngviêntrênthựctế
cóthểlàcơsởđểxácđịnhhọlàngười“có
nănglực”haykhông.Theođó,việcgiáoviên
trangbịđầyđủ,chuđáocáckỹnăngcủabản
thâncótácdụngbổtrợhiệuquảchokếtquả
giảngdạytrongtươnglai(PetervanHuizen,
BertvanOers&TheoWubbels,2005).Mô
hìnhnghiêncứucủaHuizenvàcáccộngsự
đãchỉrarằngchuyênmôncủagiảngviênsẽ
trởnêntốtnhấtkhigiảngviênbiếtcácháp
dụng các phương pháp hoặc kỹ thuật quản
lýlớphọcthôngquaviệchọchỏitừnhững
giảngviêngiàukinhnghiệmkhác.Ởmỗigóc
nhìn,mỗibốicảnhnghiêncứu,cáctácgiảlại
đưaranhữngquanđiểmkhácnhauvềnăng
lựccủagiảngviên.Nănglựcchuyênmôncần
thiếtchoviệcgiảngdạybaogồm:Nănglực
giảng dạy (xây dựng tài liệu học tập giảng
dạy, sử dụng thông tin và công nghệ trong
quátrìnhgiảngdạy);Nănglựctổchức(quản
lýlớphọc,hoạtđộngngoạikhóa,hoạtđộng
cộngđồng,nănglựcphốihợp)vàNănglực
đánhgiá(kiểmtrađánhgiákếtquảhọctập,
giảithíchkếtquả,tiếpthucácxuhướngđánh
giá mới) [1]. Ngoài việc trang bị kiến thức
vàkỹnăngsưphạmđểkhẳngđịnhnănglực
củabảnthân,trongsựnghiệpgiảngdạycủa
mỗigiáoviên,họthườngtrảiquacáccấpđộ
pháttriểnvềchuyênmônđểđạtđượcnăng
lực chuyên nghiệp. Năng lực đạt mức cao
nhấtkhicánhânthểhiệnđượctínhđổimới,
độtphátrongtưtưởng,phươngphápgiảng
dạymàsựđổimớiđóphảicókhảnăngáp
dụngtrongthựctếgiảngdạy.Cáccấpđộđó
là:Cấpđộ1:khảnănghiểubiếtkiếnthức
chi tiết về môn học; Cấp độ 2: hoàn thiện
kỹ năng sư phạm; Cấp độ 3: tính sáng tạo
sưphạm-đượcthểhiệnthôngquaviệcthực
hiệncácphươngphápvàkỹthuậtgiảngdạy
mới;Cấpđộ4:tínhđổimớisưphạm-được
thểhiệnthôngquanhữngtưtưởnglýthuyết
mới, tiến bộ, những nguyên tắc và phương
phápđàotạođượcđổimớinhưngmangtính
thựctiễnvàcókhảnăngápdụngtrongthực
tếgiảngdạy[2].DựánPháttriểnGiáodục
đại học theo định hướng nghề nghiệp ứng
dụng(POHE)ởViệtNamdoBộGiáodụcvà
ĐàotạoViệtNamthựchiệnđãđưarakhung
tiêuchuẩnnănglựcgiảngviênPOHEvớicác
tiêuchuẩn,tiêuchícụ thể,trongđóđềcập
đếnviệcvậndụngkiếnthức,kỹnăngvàthái
độ. Kiến thức không chỉ đơn thuần là kiến
thức chuyên môn trong lĩnh vực giảng dạy
màcònbaogồmcảkiếnthứcxãhội,kinhtế,
kiếnthứchiểubiếtvềtâmlýngườihọc.Kỹ
năngbaogồmkỹnănglậpkếhoạch,kỹnăng
tổchứccáchoạtđộngdạyhọc,kỹnănggiải
quyếtvấnđề,kỹnăngđánhgiá,kỹnăngđổi
mớiphươngphápgiảngdạy,…Đốivớitiêu
chuẩn về tác phong, thái độ thì giảng viên
cầnđápứngcáctiêuchícụthểnhư:tinhthần
sángtạo,chủđộng,tráchnhiệmtrongcông
việc,tinhthầntựhọchỏi,nângcaonănglực
bảnthânvàsựsẵnsàngtưvấn,giúpđỡsinh
viên[3].NLGDbaogồm:nănglựcsưphạm,
nănglựchỗtrợ,nănglựccôngnghệvànăng
lực quản lý khóa học (Irfan Simsek, Sevda
Kucuk,SezerKoseBiber,TuncerCan,2021)
haybaogồm:Nănglựckiếnthứcvàvănhóa;
nănglựckỹthuậtvàcôngnghệ;nănglựcthực
hành;nănglựchànhvivàxãhội;nănglực
giámsátvàlậpkếhoạch;nănglựcthiếtkế
giảngdạy(AhmedAl-Hunaiyyan,SalahAl-
Sharhan,2012).NLGDliênhệmậtthiếtvới
cácvaitrò:Vaitròlậpkếhoạchgiảngdạy;
vaitròxãhội(mốiquanhệgiữagiảngviên
vàhọcviên);vaitròhướngdẫn,giảngdạy;
vaitròquảnlý(TeresaGuasch,IbisAlvarez,
AnnaEspasa,2010).
Cácnghiêncứuđãchỉrachothấycácbiểu
hiện năng lực nói chung và năng lực giảng
dạynóiriêngcủagiảngviênđượcthểhiệnrất
phongphú,đadạng.Ởmỗigócnhìn,mỗibối
cảnh nghiên cứu,các tác giảlạiđưa ra một
quanđiểmkhácnhauvềnănglựccủagiảng
viên,tuynhiênchúngtacóthểhiểunănglực
giảngdạycủagiảngviênlàkhảnăngvậndụng
kiếnthứcchuyênmôn,kỹnăng,tháiđộcủa
giảngviênđểthựchiệncáchoạtđộnggiảng
dạyđápứngmụctiêuđặtra.Đặcđiểmchung
mà các tác giả chỉ ra đầu tiên là kiến thức
chuyênmôn,đâylàyếutốquantrọngcầncó
thểhiệnnănglựccủamỗigiảngviên.Cácbiểu
hiệnnănglựckhácđượcchỉrabaogồm:sự
hiểubiếtvềngườihọc;tạocơhộitươngtác
giữagiảngviênvàsinhviên;lậpkếhoạchdạy
học;phươngpháp,hìnhthứctổchứcdạyhọc;
kiểmtrađánhgiá;giaotiếpvớisinhviên.Đồng
thờicácnghiêncứucũngchỉracácyếutốcó
thểảnhhưởngđếnNLGDcủagiảngviênbao
gồm:Cácvấnđềxãhội,nhântốmôitrường
làmviệc,yếutốxungđộtngônngữ,yếutốgia
đình,tínhkỷluậtcủacánhânvànhàtrường,sự
ghentỵvềnănglựccủađồngnghiệp(Hamida
Khatoon,Dr.FareedaAzeem,Dr.SajjadHayat
Akhtar,2011);Tưduynhanh,sựthôngminh,
khảnăngthíchứngdễdàngvàsựhàihướccủa
giáoviên(KanupriyaM.Bakhru,Dr.Seema
Sanghi,Dr.Y.Medury,2013)…
Riêng đối với ngành Côngan, Bộ Công
ancóquyđịnhriêngvềnănglựccôngtáccơ
bảnđốivớigiảngviênởcácHọcviện,trường
ĐạihọcCôngannhândân.Điềunàyđượcquy
định tạiThôngtư số11/2022/TT-BCA ngày
23/4/2022quyđịnhvềkhungtiêuchuẩn,tiêu
chíbốtrícánbộ,giáoviêntrongcáctrường
Công an nhân dân, trong đó yêu cầu giảng
viên cần: Có kiến thức nghiệp vụ sư phạm,
nghiệp vụ quản lý giáo dục; có kiến thức
chuyênmôn,nắmvữngkiếnthức,mụctiêu,
kếhoạch,nộidungchươngtrìnhcáchọcphần,
mônhọcđượcphâncônggiảngdạy;ứngdụng
được côngnghệthôngtinvàogiảngdạyvà
nghiêncứukhoahọc;cókhảnăngbiênsoạn
tàiliệudạyhọc;thammưu,đềxuấtbiệnpháp
pháttriểnlĩnhvựcchuyênmônđượcgiaovà
cácgiảiphápnângcaochấtlượnggiảngdạy.
Từviệctổngquancácluậnđiểmtrên,trong
phạmvithựchiệnnghiêncứunày,tácgiảđề
xuất môtả NLGD của giảng viên tại các cơ
sởđàotạongànhcônganthôngqua5yếutố:
Kiến thức chuyên môn; Phương pháp giảng
dạy;Khảnăngứngdụngcôngnghệthôngtin
trongdạyhọc;Khảnănggiaotiếp,tươngtác
họcviênvàHoạtđộngkiểmtrađánhgiákết
quảhọctậpcủahọcviên.Tácgiảcũngđềxuất
có5yếutốảnhhưởngđếnNLGDcủagiảng
viênngànhcôngcabaogồm:Cơsởvậtchất,
môitrườnglàmviệc;Cácchínhsáchchungcủa
nhàtrường;Yếutốcánhân;Sựhợptáccủahọc
viêntrongquátrìnhdạyhọc.Môhìnhnghiên
cứuđượctómlượctronghình1.
3. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC
NGHIÊNCỨU
Bêncạnhviệcphântíchtàiliệu,nghiêncứu
tiếnhànhkhảosátbằngbảnghỏiđốivớigiảng
viênđangdạytạicáckhoathuộccáccơsởđào
tạo ngành công an. Nghiên cứu này sử dụng
phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên thuận tiện,
nghiêncứuthuđược200phiếutrảlờibằnghình
thứcphátphiếukhảosáttrựctiếpchogiảngviên.
Trongsố200giảngviêncơsởđàotạongành
côngantham giakhảosát có107nam,chiếm
53.5%và93nữ,chiếm46.5%.Độtuổigiảngviên
thamgiakhảosátgồm3nhóm:Từ25-35tuổicó
105giảngviên,chiếm52.5%;từ36-45tuổicó
86giảngviên,chiếm43%;trên45tuổicó9giảng
Hình1.Môhìnhnghiêncứu
Bảng1.Môtảmộtsốđặcđiểmcủamẫunghiêncứu
viên,chiếm4.5%.Vềtrìnhđộ/họchàm/họcvịcủa
giảngviênthamgiakhảosát:Có21giảngviên
cótrìnhđộCửnhân,chiếm10.5%;có120giảng
viêncótrìnhđộThạcsĩ,chiếm60%;có54giảng
viêncótrìnhđộTiếnsĩ,chiếm27%vàcó5giảng
viêncótrìnhđộPGS.TS,chiếm2.5%.Vềthâm
niêngiảngdạycủagiảngviênthamgiakhảosát:
Có21giảngviêncóthâmniêngiảngdạydưới5
năm,chiếm10.5%;có90giảngviêncóthâmniên
giảngdạytừ5-10năm,chiếm45%;có52giảng
viêncóthâmniêngiảngdạytừ11-15năm,chiếm
26%;có34giảngviêncóthâmniêngiảngdạytừ
16-20năm,chiếm17%;có3giảngviêncóthâm
niêngiảngdạytrên20năm,chiếm1.5%.Vềchức
danhcôngtáccủagiảngviênthamgiakhảosát:
Có42giảngviêncóchứcdanhtrợgiảng,chiếm
21%;có85giảngviêncóchứcdanhgiảngviên,
chiếm 42.5%; có 68 giảng viên có chức danh
giảngviênchính,chiếm34%;chứcdanhkháccó
5giảngviên,chiếm2.5%.
Phiếu khảo sát được thiết kế gồm 2 phần
chính:PhầnAthuthậpthôngtincánhâncủagiảng
viên(baogồmgiớitính,độtuổi,trìnhđộ,thâm
niêngiảngdạy,chứcdanhcôngtác…);PhầnB
gồmcáccâuhỏiđểgiảngviêntựđánhgiánăng
lựcgiảngdạycủabảnthânvàtựđánhgiámức
độphùhợpvớibảnthânquacácyếutốcóliên
quanđếncôngtácgiảngdạy.Ngoàiraởmỗiphần
tácgiảxâydựngthêm2câuhỏimởnhằmthu
thậpýkiếncánhânvềcácyếutốảnhhưởngđến
NLGDvàgiảiphápnângcaoNLGDcủagiảng
viên.NộidungtựđánhgiáNLGDvàcácyếutố
ảnhhưởngđượctácgiảpháttriểndựatrêncác
nghiên cứu: Chang Zhua, DiWang,Yonghong
Cai,NadineEngels(2013);HusyinYARATAN,
Emre MUEZZIN(2016);SyahrinaHayatiMd.
Jani,SitiAsiahMd.Shahid,MaryThomas,Peter
Francis&FatanahJislan(2018);SáiCôngHồng,
LêTháiHưng,LêThịHoàngHà,LêĐứcNgọc
(2017); Nguyễn Kim Dung,PhạmThịHương,
NguyễnĐìnhHân,BorisDongelmansvàTracey
Campell(2012)
Kếtquảchuẩnhoáphiếuquahaigiaiđoạn:
(1)Thamkhảoýkiếnchuyêngiavàđiềuchỉnh,
(2)ThửnghiệmvàphântíchhệsốCronbach’s
Alpha,PhântíchnhântốkhámpháEFA.Kếtquả
thunhậnđượcdướiđây,chothấyhệsốtươngquan
biếntổng(CorrectedItem-TotalCorrelation)lớn
hơn0.3vàtiêuchuẩnthangđophùhợpkhihệsố
Cronbach’sAlphađạttừ0.65-0.93trởlênchohầu
hếtcácmụchỏithoảmãnyêucầuvềđộtincậy
(HoàngTrọng,ChuNguyễnMộngNgọc,2008).
Bảng2.Cấutrúcvàkếtquảchuẩnhóaphiếukhảosát