Cần rút khỏi BĐS càng nhanh càng
tốt
Cách phục hồi duy nhất của doanh nghiệp chính là việc thu gọn mô
hình đầu tư; đặc biệt, rút chân ra khỏi bất động sản càng nhanh
càng tốt.
Hầu như mọi nguồn lực đều tập trung giải cứu hệ thống doanh nghiệp
đang suy kiệt. Tuy nhiên, hướng phát triển không phù hợp trong suốt
thời gian qua đã tạo nên căn bệnh thập kỷ trong nội tại mỗi doanh
nghiệp. Tại hội nghị đầu tư thường niên năm 2012, nhiều chuyên gia
kinh tế đã tập trung chuẩn bệnh và đại phẫu căn bệnh này của doanh
nghiệp.
Suy yếu vì đa ngành
Theo Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý
kinh tế TƯ, "đầu tư đa ngành không phải là một ý tưởng tồi vì nó cũng
mang lại nhiều lợi ích như đắp đổi chi phí tài chính. Tuy nhiên, rủi ro về
phí thị trường là điều khó tránh khỏi, nhưng cách vận hành yếu kém của
mỗi doanh nghiệp mới là nguyên nhân dẫn đến thất bại. Mỗi khi thất bại
thì chuyện vực dậy không phải đơn giản là ngày một ngày hai".
Trên thực tế, đã có những thất bại do "nhiễm virus đa ngành" không phải
là ít. Theo phân tích chủ yếu các công ty đầu tư cơ hội, không dựa trên
các năng lực cốt lõi đều thất bại. Chiến lược đầu tư của các doanh
nghiệp thường không rõ ràng, nhất là chiến lược dài hạn. Chiến lược tài
chính cũng không được coi trọng, quá phụ thuộc vào các đòn bẩy tài
chính nên hầu hét không thể sống sót qua khủng hoảng khi ngân hàng
siết chặt cho vay.
Rút lui khỏi bất động sản đang là cách lựa chọn của nhiều DN để
đảm bảo cơ cấu tài chính (ảnh minh họa)
Trong khi đó, kênh tiếp cận vốn quốc tế dường như vẫn là cách tiếp cận
quá sức. Trước tình hình đầu tư trái ngành đang lan rộng, đặc biệt là cơn
say bất động đang còn ở đỉnh điểm, thì những lo ngại về những cuộc sụp
đổ là hoàn toàn có cơ sở.
Thậm chí, ông Nguyễn Nam Sơn, thành viên HĐQT Công ty Chứng
khoán Thiên Việt, còn khẳng định: "Trong vòng 2 năm tới, có khoảng
90% công ty chứng khoán sẽ phải đóng cửa, chỉ có 5-7 công ty tồn tại
lâu dài. Cũng trong khoảng thời gian đó, đa số công ty bất động sản sẽ
phá sản, những công ty sống sót được là những đơn vị nhanh chân sáp
nhập để tăng quy mô và giá trị cốt lõi".
Nhiều nghiên cứu cho rằng, các doanh nghiệp bất động sản sụp đổ cũng
là hệ quả tất yếu bởi nguồn cung quá lớn trong khi khả năng hấp thụ của
thị trường quá yếu. Theo số liệu của Nielsen, số lượng căn hộ ở
TP.HCM tăng từ 22.000 căn năm 2005 lên đến 80.000 căn vào năm
2012 (gấp 4 lần). Song, nếu năm 2005, tỷ lệ trống chỉ dưới 10% thì hiện
tại có tới 17% số lượng căn hộ chưa bán được.
Ông Marc Townsend, Tổng giám đốc CBRE Việt Nam, cho hay: "Thời
gian cũng chính là tác nhân chính làm cho các doanh nghiệp có thể suy
kiệt. Giả sử biên lợi nhuận ròng là 30%, nếu giá thị trường duy trì mức
ổn định thì dự án sẽ bị lỗ nếu sau 2 năm mới bán được. Trong trường
hợp giá vẫn tiếp tục giảm thì thời gian có thể còn rút ngắn hơn là khoảng
1 năm vẫn bán được thì doanh nghiệp đã bắt đầu lỗ".
Việc phụ thuộc quá nhiều vào vốn vay chính là điểm yếu tài chính của
các công ty Việt Nam. Ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc chính sách
công, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, phân tích, tỷ lệ nợ phải
trả của các doanh nghiệp Việt Nam là quá cao so với mặt bằng chung
của thế giới. Trong đó, nhóm doanh nghiệp về lĩnh vực xây dựng và bất
động sản đang ở trong tình trạng báo động với tỷ lệ 207%. Nguy cơ sụp
đổ dây chuyền là rất dễ xảy ra.
Quay đầu là bờ
Giới hạn chịu đựng của doanh nghiệp đã không còn đủ khi đầu tư đa
ngành trong khủng hoảng. Rất nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu thu gọn,
rút lui khỏi thị trường bất động sản để bảo toàn năng lượng cũng như tập
trung trở về với giá trị kinh doanh cốt lõi.
Một minh chứng cụ thể là tập đoàn Hoa Sen, bên cạnh lĩnh vực logistics,
bất động sản là mảng hứa hẹn sẽ gia tăng doanh thu, lợi nhuận cho tập
đoàn. Song, từ cuối năm 2011, tập đoàn này đã thay đổi lớn trong chiến
lược kinh doanh. Hoa Sen quyết định rút khỏi mảng kinh doanh phụ và
tập trung cho lĩnh vực kinh doanh cốt lõi là thép. Tập đoàn sẽ chuyển
nhượng để rút hết vốn ra khỏi 3 dự án bất động sản và 1 dự án logistics
(dự án cảng quốc tế Hoa Sen - Gemadept).
Theo ông Lê Phước Vũ, chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen, quyết định
mở rộng hoạt động sang lĩnh vực bất động sản trước đây xuất phát từ dự
báo triển vọng khả quan về thị trường này, nhưng diễn biến từ năm
ngoái đến nay cho thấy bất động sản không được khả quan như dự tính
ban đầu. Vì thế, tập đoàn quyết định rút lui.
Cũng như Hoa Sen, Sacom từng khẳng định sẽ tiếp tục kiên trì với lĩnh
vực bất động sản. Tuy nhiên, trong kế hoạch kinh doanh 2012, HĐQT
Sacom đã dự tính chuyển nhượng khu đất tại 475/1 Điện Biên Phủ,
TP.HCM và nhất trí giao cho ban điều hành thực hiện và báo cáo kết quả
chuyển nhượng.
Do vốn đầu tư các dự án bất động sản chủ yếu đến từ nguồn vốn thặng
dư (tức ít chịu áp lực lãi vay) nên năm 2011, tỷ lệ nợ/tổng tài sản của
Sacom chỉ là 10%. Trong khi đó, việc chuyển nhượng dự án trong lúc
này không hề dễ dàng và khó có được giá tốt. Điều đó cho thấy việc
muốn chuyển nhượng dự án tại đường Điện Biên Phủ có thể do công ty
đã quá ngán ngẩm với bất động sản.
Ông Dominic Price, Tổng giám đốc J.P.Morgan Việt Nam, cho rằng,
cách phục hồi duy nhất của doanh nghiệp chính là việc thu gọn mô hình
đầu tư; đặc biệt, rút chân ra khỏi bất động sản càng nhanh càng tốt. Về
mặt tài chính, cách tốt nhất là các doanh nghiệp nên lựa chọn đường đi
phù hợp trong xu thế thoái nợ. Ngoài ra cân nhắc về việc sáp nhập đẻ
tăng quy mô, đó chính là lợi thế để tiếp cận vốn quốc tế, đó chính là liều
thuốc có thể sẽ giúp các doanh nghiệp đứng vững. Đây chính là phương
thuốc chữa lành cơ cấu tài chính của doanh nghiệp.