Cảnh giác với bệnh dại
Thời gian gần đây, bệnh dại vẫn xuất hiện lẻ tẻ ở một vài địa
phương trên địa bàn Hà Nội. Dại là bệnh truyền nhiễm cấp
tính, bệnh chủ yếu ở chó, mèo lây sang người qua vết cắn và
khi đã phát bệnh thì tỷ lệ tử vong là 100%. Để cung cấp cho
bạn đọc những hiểu biết về phòng chống bệnh, SK&ĐS đăng
tải bài viết sau.
Dấu hiệu để phát hiện bệnh dại?
Một người sau khi bị chó dại cắn hoặc
tiếp xúc với dịch tiết từ miệng chó qua
vết thương trầy xước da, nếu bị bệnh
dại sẽ có biểu hiện gồm bốn giai
đoạn: giai đoạn báo hiệu, giai đoạn
viêm não cấp, giai đoạn viêm não đặc
trưng do bệnh dại, cuối cùng là tử vong hay rất hiếm gặp là hồi
phục.
Giai đoạn báo hiệu kéo dài 1 - 4 ngày với các triệu chứng như
sốt, nhức đầu, uể oải, đau cơ, mệt, chán ăn, nôn mửa, đau họng
và ho khan. Triệu chứng quan trọng là liệt và/hoặc rung cơ tại chỗ
hay quanh vết cắn.
Chó dại cắn l
à nguyên
nhân ch
ủ yếu gây bệnh
dại ở người.
Giai đoạn viêm não mở đầu bằng tăng hoạt tính vận động, kích
thích và xúc động. Tiếp theo, bệnh nhân nhanh chóng bị lú lẫn,
ảo giác, thích gây gổ, suy nghĩ lập dị kỳ quái, co thắt cơ, phản
ứng màng não, uốn người ra sau, động kinh và liệt cục bộ. Điểm
đặc trưng là có những giai đoạn rối loạn tâm thần xen kẽ với
những thời kỳ tỉnh trí. Nhưng do bệnh tiến triển, thời kỳ tỉnh táo
ngắn lại sau đó bệnh nhân rơi vào hôn mê. Bệnh nhân bị tăng
cảm giác, nhạy cảm quá mức với các kích thích như: ánh sáng,
tiếng ồn lớn, sự đụng chạm vào người. Sốt lên tới 40,6oC, đồng
tử giãn rộng không đều, hay chảy nước mắt, tăng tiết nước bọt,
tăng tiết mồ hôi và hạ huyết áp tư thế. Suy nhược cơ thể, tăng
phản xạ gân sâu và đáp ứng cơ duỗi bàn chân. Hay gặp bệnh
nhân bị liệt dây thanh âm. Nhờ biểu hiện sợ nước, sợ gió ở trên
60% bệnh nhân nên khả năng chẩn đoán bệnh dại trước khi tử
vong tăng lên.
Triệu chứng rối loạn thân não xuất hiện sau giai đoạn viêm não.
Tổn thương dây thần kinh sọ não gây ra song thị (nhìn đôi), liệt
mặt, viêm thần kinh thị giác và khó nuốt. Sự tăng tiết nước bọt và
khó nuốt gây ra dấu hiệu đặc trưng là sùi bọt mép. Trên 50%
bệnh nhân có biểu hiện: sợ nước, đau, co mạnh cơ hoành tự
động, co cơ hô hấp phụ, cơ hầu và cơ thanh quản khi nuốt. Tổn
thương nhân hạnh nhân có thể gây cương dương vật hoặc xuất
tinh tự phát ở bệnh nhân nam. Bệnh nhân hôn mê và thường tử
vong do ngưng thở. Sau khi xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân có
thể sống được từ 4 ngày đến tối đa là 20 ngày, trừ trường hợp
điều trị hỗ trợ.
Ở thể liệt, bệnh biểu hiện một tình trạng liệt tiến triển, thường gặp
ở vùng Đông Nam Á. Lúc đầu, bệnh nhân đau nhiều ở cột sống,
sau đó thấy liệt: liệt chi dưới trước, tiếp đến rối loạn cơ vòng, rồi
liệt chi trên, liệt thần kinh sọ não, ngừng hô hấp và tuần hoàn, tử
vong sau 4 - 12 ngày.
Triệu chứng xét nghiệm xuất hiện khi có rối loạn chức năng hồi
hải mã, chảy máu đường tiêu hoá và những biến chứng khác.
Chẩn đoán đặc hiệu bệnh dại nhờ phân lập virut từ các chất tiết
như nước bọt, dịch não tuỷ, não; phát hiện kháng nguyên virut