CÂU HỎI ÔN TẬP ĐẠO ĐỨC HÀNH NGHỀ DƯỢC
Câu hỏi 1: Phân tích quan điểm “Hãy xem hạnh phúc của người bệnh như
hạnh phúc của chính mình”?
Phải đặt lợi ích của người bệnh và sức khoẻ nhân dân lên trên hết
-Hãy hành động vì lợi ích tốt nhất cho bệnh nhân.
Mỗi cán bộ y tế hoàn thành tốt nhiệm vụ của riêng mình, không thực hiện những
công việc khác ngoài chuyên môn của mình. Ví dụ: Dược sĩ tư vấn, hướng dẫn
người bệnh sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả.
- Tích cực tìm kiếm thông tin để đưa ra quyết định đúng đắn.
Dược sĩ cần phải không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, kinh
nghiệm nghề nghiệp, tích cực nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học- công
nghệ, phát huy sáng kiến, cải tiến, đáp ứng tốt các yêu cầu phục vụ xã hội trong
mọi tình huống.
Ví dụ: Domperidon có cấu trúc hóa học giống risperidone với tác dụng kháng
dopamine và sự vận động dạ dày.
Canada: Domperidone có thể gây loạn nhịp thất nghiêm trong và gây tử vong, đặc
biệt ở liều >30 mg hoặc khi dùng thuốc cho bệnh nhân >60 tuổi.
Hoa Kỳ: Theo “guidelines” của Hội tiêu hóa Hoa Kỳ phải theo dõi ECG và tránh
sử dụng nếu QT >470 msec (nam) hoặc >450 msec (nữ).
Pháp: Tạp chí Prescrire (3/2014) liên quan từ 25 đến 120 ca tử vong năm 2012 tại
Pháp và nên loại thuốc ra khỏi thị trường.
CMDh đưa ra khuyến cáo: Thuốc chứa domperidone có thể vẫn sử dụng / điều trị
triệu chứng buồn nôn và nôn, nhưng phải giảm liều xuống 10 mg uống ngày 3 lần
cho người lớn và trẻ em nặng trên 35 kg ”
-Cung cấp thuốc/các sản phẩm liên quan đến sức khỏe từ các nguồn an toàn
và đã được chứng minh.
Dược sĩ phải thận trọng, tỷ mỉ, chính xác trong khi hành nghề. Không được vì mục
đích lợi nhuận mà làm thiệt hại sức khoẻ và quyền lợi của người bệnh.
Dược sĩ phải nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và những quy định chuyên môn;
thực hiện Chính sách quốc gia về thuốc. Không lợi dụng hoặc tạo điều kiện cho
người khác lợi dụng nghề nghiệp để mưu cầu lợi ích cá nhân, vi phạm pháp luật.
Ví dụ: Valsartan là một chất đối kháng thụ thể angiotensin II được sử dụng để điều
trị tăng huyết áp và suy tim. Tuy nhiên, 07/2018, một số sản phẩm valsartan do
ZHP sản xuất đã bị phát hiện nhiễm NDMA, một chất gây ung thư tiềm năng,
khiến các nhà quản lý của Mỹ và châu Âu đã loại tất cả các sản phẩm valsartan bị
nhiễm NDMA ra khỏi thị trường.
- Không để cho những lợi ích vật chất ảnh hưởng đến sự phán đoán về
chuyên môn.
Phải trung thực, thật thà và nâng cao tinh thần trách nhiệm trong hành nghề.
Ví dụ: Không nên cho người bệnh sử dụng kháng sinh rộng rãi trước khi vào viện,
đặc biệt là kháng sinh nhóm beta lactam vì như vậy sẽ gây khó khăn trong việc lựa
chọn kháng sinh điều trị tại bệnh viện và làm gia tăng sự đề kháng kháng sinh.
- Hợp tác với các đồng nghiệp và các chuyên gia y tế để đạt được mục tiêu
chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân.
Phải đoàn kết, kính trọng các bậc thầy, tôn trọng đồng nghiệp. Sẵn sàng học hỏi
kinh nghiệm, trao đổi kiến thức với đồng nghiệp và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Ví
dụ: Phương châm xem người bệnh là trung tâm: Dược sĩ hợp tác chặt chẽ với bác
sĩ và điều dưỡng để cải thiện sức khỏe cho người dân.
- Tham khảo ý kiến với các chuyên gia y tế khác để mang lại lợi ích tốt nhất
cho bệnh nhân.
Ví dụ: Không nên dùng paracetamol để hạ sốt sau khi chủng ngừa. Sau khi chích
ngừa, đa phần trẻ em có phản ứng sốt nhẹ. Đây là một phản ứng tốt của cơ thể, cho
thấy hệ miễn dịch bắt đầu khởi động, tạo ra kháng thể cần thiết nhờ phản ứng với
vaccin vừa tiêm vào. Khi sử dụng paracetamol sẽ làm giảm số lượng kháng thể tạo
ra sau khi chủng ngừa, từ đó hiệu quả miễn dịch do vaccine tạo ra bị hạn chế.
Câu hỏi 2: Thực trạng về đào tạo liên tục về chuyên ngành Dược tại Việt
Nam. Đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo liên tục.
CPE: Continuing Pharmacy Education – Chương trình đào tạo liên tục Dược.
Thông tư số 22/2013/TT-BYT ngày 09/08/2013 của Bộ Y tế Hướng dẫn đào tạo
liên tục trong lĩnh vực y tế
-Đào tạo liên tục là các khoá đào tạo ngắn hạn, bao gồm: đào tạo bồi dưỡng để
cập nhật kiến thức, kỹ năng, thái độ thuộc lĩnh vực chuyên môn đang đảm
nhận; đào tạo lại, đào tạo theo nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, đào tạo chuyển giao kỹ
thuật và các khóa đào tạo chuyên môn nghiệp vụ khác của ngành y tế mà
không thuộc hệ thống văn bằng giáo dục quốc dân.
-Cơ sở đào tạo liên tục là các bệnh viện, viện có giường bệnh; viện nghiên cứu;
các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp/dạy nghề y tế; các cơ sở giáo dục khác có
đào tạo mã ngành thuộc khối ngành khoa học sức khỏe; các trung tâm có đào
tạo nhân lực y tế, được Bộ Y tế thẩm định. Các cơ sở được cấp mã số đào tạo
liên tục và cấp giấy chứng nhận đào tạo theo quy định của pháp luật.
- Cán bộ y tế làm việc trong các cơ sở y tế phải có nghĩa vụ tham gia các khóa đào
tạo liên tục nhằm đáp ứng yêu cầu chuyên môn nghiệp vụ đang đảm nhiệm.
- Dược sĩ là cán bộ y tế thuộc khoản 2, điều 5 của thông tư này có nghĩa vụ tham
gia đào tạo liên tục tối thiểu 120 tiết học trong 5 năm liên tiếp, trong đó mỗi năm
tối thiểu 12 tiết học.
- Hình thức đào tạo:
Tập huấn, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
ngắn hạn trong và ngoài nước theo hình thức tập trung hoặc trực tuyến (E-
learning) được cấp chứng chỉ, chứng nhận.
Hội thảo, hội nghị, tọa đàm khoa học trong và ngoài nước về lĩnh vực
chuyên môn y tế có xác nhận của đơn vị chủ trì tổ chức.
Thực hiện nghiên cứu khoa học; hướng dẫn luận án, luận văn; viết bài báo
khoa học đã được công bố.
Biên soạn giáo trình chuyên môn.
- Thực trạng:
Tại Việt Nam, các khóa đào tạo liên tục cho Dược sĩ đã được tổ chức tại nhiều tỉnh
thành trên cả nước nhằm giúp Dược sĩ cập nhật kiến thức kịp thời, đầy đủ và chính
xác. Tuy nhiên, các khóa đào tạo này thường tập trung nhiều ở các thành phố lớn
như Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh và chưa thật sự phổ biến ở những tỉnh
thành khác.
Bên cạnh đó, do sự phân bố nguồn nhân lực y tế chưa đồng đều giữa các tuyến và
các lĩnh vực hoạt động nên chưa đáp ứng được nhu cầu công việc. Ví dụ: Dược sĩ
trình độ chuyên môn sau Đại Học chủ yếu tập trung ở tuyến trung ương, tuyến tính
và trong lĩnh vực nghiên cứu, giảng dạy và quản lý. Do đó, cần tăng cường, đào tạo
tập huấn để bổ sung kiến thức, kỹ năng cho các Dược sĩ.
- Giải pháp:
Tăng cường công tác đào tạo liên tục, đào tạo lại, đào tạo nâng cao cho nhân
lực Dược sĩ.
Tiếp tục tổ chức các lớp đào tạo liên tục toàn diện cho cán bộ Dược sĩ, đặc
biệt là các lớp liên quan tới chuyên ngành, cập nhật kiến thức chuyên môn.
Thường xuyên mở các lớp đào tạo liên tục cho Dược sĩ ở khắp các địa
phương của cả nước, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.
Hỗ trợ về kinh phí, tạo điều kiện cho cán bộ Dược sĩ tham gia đào tạo liên
tục.
Mỗi Dược sĩ cũng cần có trách nhiệm chủ động tìm kiếm và tham gia các
khóa đào tạo liên tục thông qua các Hội Dược sĩ lớn trong nước hoặc vào
các danh sách các cơ sở được cấp mã đào tạo liên tục theo quyết định số
492/QĐ-BYT. Ví dụ: ĐH Y Dược TP. Hồ Chí Minh mã A002, Bệnh viện
Chợ Rẫy mã B12,….
Câu hỏi 3 : Làm thế nào để thiết lập mối quan hệ giữa Dược sĩ và các cán bộ y
tế khác?
-Phương châm: Phải xem người bệnh là trung tâm. Do đó, dược sĩ, bác sĩ và
điều dưỡng cần phải hợp tác chặt chẽ để đem lại dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt
nhất cho người bệnh.
- Để có kỹ năng làm việc nhóm nhịp nhàng, hiệu quả thì cần phải thực hiện theo
các bước sau:
Xác định rõ mục tiêu của từng thành viên
Xác định rõ vai trò của từng thành viên
Quy trình làm việc rõ ràng
Tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp và tin cậy lẫn nhau
- Bên cạnh đó, dược sĩ cần rèn luyện những đức tính và kỹ năng giao tiếp như
sau:
Phải tự tin để tạo niềm tin cho đồng nghiệp, cho bác sĩ và điều dưỡng.
Phải biết kiềm chế bằng cách không chống lại bão tố mà biết điều chỉnh bản
thân để đạt được mục tiêu của mình, đồng thời, không thể thay đổi sức gió
mà chỉ có thể điều chỉnh cánh buồm.
