Chuyên đ b i d ng HSG ưỡ
CH NG I :ƯƠ NGUYÊN T
D ng 1: Bài toán tính kh i l ng, kích th c, kh i l ng riêng và bán kính c a nguyên t ượ ướ ượ
1: Cho giá tr tuy t đi v kh i l ng nguyên t c a 1 kim lo i đng v c a Mg là 4,48.10 ượ -23g; c a Al là 4,82.10-23g;
c a Fe là 8,96.10-23g.
a. Tính kh i l ng mol c a Mg, ion Al ượ 3+, Fe3+.
b. Tính s p và N trong h t nhân nguyên t c a các đng v trên, bi t s th t c a Mg, Al, Fe t ng ng là 12,13% ế ươ
2: T kh i c a kim lo i platin b ng 21,45, kh i l ng nguyên t b ng 195 đvc. T kh i c a vàng b ng 195 và kh i ượ
l ng riêng nguyên t b ng 197. So sánh s nguyên t kim lo i ch a trong 1cmượ 3 m i kim lo i trên.
3/ Tính bán kính g n đúng c a nguyên t canxi, bi t th tích c a m t mol canxi b ng 25,87 cm ế 3 và trong tinh th , các
nguyên t canxi ch chi m 74% th tích, còn l i là các khe tr ng. ế
4/ Gi a bán kính h t nhân R và s kh i A c a nguyên t có m i liên h nh sau: ư
3
13
.10.5,1 AR
. Tính kh i l ng ượ
riêng c a h t nhân. (ĐS: ĐS = 1,16.1014g/cm3)
D ng 2 : Bài toán liên quan đn các h t c b n t o thành nguyên tế ơ
1/ T ng s h t p,n,e trong 2 nguyên t kl A, B là 142 trong đó s h t mang đi n nhi u h n s h t không mang đi n ơ
là 42, s h t mang đi n c a ngyên t B nhi u h n c a A là 12. Xác d nh tên 2 kim lo i A, B ơ
2/ Cho bi t nguyên t c a nguyên t A có t ng s h t c b n là 52, s kh i c a nguyên t nh h n 36. Hãy xác đnhế ơ ơ
s proton,s n tron,s electron trong nguyên t c a nguyên t A. ơ
3/ Nguyên t R có t ng s các lo i h t là 58. Bi t s kh i nh h n 40, xác đnh kí hi u c a R ế ơ
4/ Nguyên t Y có t ng s các lo i h t là 62. Bi t s kh i nh h n 43, xác đnh ký hi u c a Y ế ơ
D ng 3: Bài t p liên quan đn s kh i, đng v và nguyên t kh i trung bình ế
1/ Kh i l ng nguyên t c a s t là 55,97. S t có các đng v : ượ 55Fe(5,84%) , 56Fe(91,68%) ,57Fe(2,17%), 58Fe(0,31%)
a/ H i có bao nhiêu ph n trăm v kh i l ng c a ượ 56Fe ch a trong mu i s t (III) sunfat Fe 2(SO4)3.
b/ H i có bao nhiêu ph n trăm v kh i l ng c a ượ 55Fe ch a trong mu i s t (II) hiđroxit Fe(OH) 2
2/ M t nguyên t g m 2 đng v có t l s nguyên t v i nhau là 27 : 23. H t nhân đng v th nh t ch a 35p và
44n. H t nhân đng v th 2 nhi u h n h t nhân đng v th nh t nh t 2 n tron. Xác đnh NTKTB c a nguyên t ơ ơ
trên
3/ M t nguyên t X g m 2 đng v là X 1 và X2. Đng v X 1 có t ng s h t là 18. Đng v X 2 có t ng s h t là 20.
Bi t r ng % các đng v trong X b ng nhau và các lo i h t trong Xế 1 cũng b ng nhau. Xác đnh NTK c a X.
4/ Nguyên t X có t ng s h t b ng 126. S n nhi u h n s e là 12 h t. ơ
a/ Xác đnh kí hi u c a X.
b/ X g m 3 đng v X 1, X2, X3. S kh i c a X 1 b ng trung bình c ng s kh i c a X 2 và X3. Hi u s n c a X 2 và X3
g p 2 l n s p c a nguyên t hiđro. Tìm s kh i c a X 2 và X3.
c/ NTKTB c a X b ng 87,88. H i đng X 3 chi m bao nhiêu nguyên t trong t ng s 625 nguyên t . Bi t t l sế ế
nguyên t c a X 2 và X3 là 1 : 6.
5/ M t nguyên t X có 3 đng v v i thành ph n % s nguyên t l n l t là 92,3%; 4,7% và 3%. Bi t t ng s kh i 3 ượ ế
đng v là 87. N u cho 2,8107g X tác d ng v i dd NaOH th y sau ph n ng thu đc 4,48 lít H ế ượ 2(đktc) theo ph ngươ
trình: X + 2NaOH + H2O = Na2XO3 + 2H2
a/ Tìm s kh i c a 3 đng v trên, bi t r ng h t nhân đng v 2 ch a nhi u h n h t nhân đng v 1 là 1 n tron. ế ơ ơ
b/ Tìm s n c a m i đng v , bi t r ng có 1 đng v có cùng s p và s n. ế
6/ X có 2 đng v là X 1 và X2. T ng s h t không mang đi n X 1 và X2 là 90. N u cho 1,2g Canxi (Y) tác d ng v i 1ế
l ng X v a đ thì thu đc 5,994g h p ch t YXượ ư 2. Bi t t l s nguyên t Xế 1 : s nguyên t X 2 là 605 : 495.
a/ Xác đnh MX và s kh i c a X 1 và X2.
b/ Xác đnh s nguyên t X 1 và X2 trong 1 mol nguyên t X.
7/ M t nguyên t M có nguyên t l ng trung bình là 24,2; M có 2 đng v . Đng v 1 có s kh i b ng 24. Xác đnh ượ
s kh i c a đng v th hai, bi t t l s nguyên t c a 2 đng v là: 1 : 4 ế
8/ M t nguyên t X có 3 đng v và có mguyên t l ng trung bình là 68,45 đvc. Đng v th 1 có 37 n tron chi m ượ ơ ế
75%, đng v th 2 h n đng v th 1 là 1 n tron chi m 15%, đng v th 3 h n đng v th 2 là 2 n tron . ơ ơ ế ơ ơ
a/ Xác đnh di n tích h t nhân Z.
b/ Tìm s kh i c a m i đng v . (ĐS: a) Z = 31 b) 68, 69, 71)
Bài t p Nguyên t
4
Chuyên đ b i d ng HSG ưỡ
9/ Nguyên t X có 3 đng v A1X, A2X, A3X . T ng s kh i là 51, s kh i c a đng v A2X h n s kh i c a ơ A1X là 1
đn v , s kh i c a ơ A3X b ng 9/8 s kh i c a A1X.
a/ Tính s kh i m i đng v .
b/ Bi t r ng : ế A1X chi m 99,577%, ếA2X chi m 0,339%. Tính nguyên t l ng trung bình c a X.ế ượ
c/ Hãy xác đnh p, n, e và tên c a X . Bi t r ng trong đng v ế A1X s p b ng s n
10/ X là KL hóa tr 2, hòa tan hoàn toàn 6,082 gam X vào HCl d thu đ ư cượ 5,6 lít hydro đktc
a. Xác đnh kh i l ng nguyên t và tên nguyên t X ư
b. X có 3 đng v , bi t t ng s kh i c a 3 đng v là 75. S kh i c a đng v th nhì b ng trung bình c ng s kh i ế
c a 2 đng v kia . Đng v 1 có s p = n, đng v th 3 chi m 11,4% s nguyên t và có s n tron nhi u h n đng ế ơ ơ
v th 2 là 1 đn v .ơ
- Tìm s kh i và s n tron c a m i đng v ơ
- Tìm % v s nguyên t c a 2 đng v còn l i
c. M i khi có 50 nguyên t c a đng v th 2 thì có bao nhiêu nguyên t c a các đng v còn l i.
11/ M t nguyên t X có 3 đng v X A ( 0,337%), XB ( 0,063%), XC (99,6%) . Bi t t ng s kh i c a 3 đng v làế
114 , t ng kh i l ng c a 5 nguyên t là 1999 . M t khác s n tron trong đng v 2 nhi u h n trong đng v 1 là 2 ư ơ ơ
đn v ơ
a. Tìm s kh i các đng v
b. Bi t đng v 1 có s p = n . Xác đnh tên nguyên t và s notron m i đng v , s e đc thân. ế
c. M i khi có 50 nguyên t c a đng v th 2 thì có bao nhiêu nguyên t c a các đng v còn l i.
12/ Nguyên t M có 3 đng v có t ng s kh i là 75. Xác đnh s kh i c a m i lo i đng v khi bi t: ế
- S nguyên t đng v 1 chi m 79% t ng s nguyên t và b ng 7,9 l n s nguyên t đng v 2 ế
-Hi u s n tron c a đng v 3 và đng v 1 là 2 ơ
-Kh i l ng mol trung bình c a nguyên t M là 24,32. ượ (ĐS: Mg)
13/ X và Y là 2 đng v c a nguyên t A (có s th t 17), t ng s kh i là 72, hi u s notron c a X và Y b ng 1/8
s h t mang đi n d ng c a B (có s th t 16). T l s nguyên t c a X và Y là 32,75 : 98,25. Tính s kh i c a ươ
2 đng v X, Y và xác đnh NTKTB c a A . (ĐS: 35 và 37)
14/ Cho 3 nguyên t M, X, R; trong đó R là 35Cl.
- Trong nguyên t M có hi u s : n – p = 3
-Trong nguyên t M và X có hi u s : p – p = 6
- T ng s n trong nguyên t c a M và X là 36
- T ng s kh i các nguyên t trong phân t MCl là 76
Tìm s kh i c a M và X.
D ng 4: Bài tp v c u hình electron
1/ Nguyên t c a 2 nguyên t X,Y l n l t có phân l p electron ngoài cùng là 4p ư x và 4sy.
a/ Vi t c u hình electron c a m i nguyên t c a 2 nguyên t X,Y bi t t ng s electron c a 2 phân l p ngoài cùngế ế
c a nguyên t 2 nguyên t b ng 7 và X không ph i là khí hi m. ế
b/ Xác đnh s hi u nguyên t c a X,Y.
2/ Nguyên t c a nguyên t A có t ng s e trên các phân l p p là 7. Nguyên t c a nguyên t B có t ng s h t mang
đin nhiu h n tơ ng s h t mang đi n ca A là 8. Viết cu hình e c a A và B.
3/ C u hình e l p ngoài cùng c a nguyên t X là 5p 5 t s s h t notron và đi n tích h t nhân là 1,3962 . s n tron ơ
trong nguyên t X g p 3,7 l n s n tron c a nguyên t nguyên t Y. Khi cho 1,0725 gam Y tác d ng v i X d thu ơ ư
đcượ 4,565 g s n ph m có công th c XY
a. Vi t c u hình e đy đ c a nguyên t X ế
b. Xác đnh s hi u nguyên t , s kh i và tên nguyên t X, Y
c. X, Y là kl hay pk
4/ Nguyên t c a 2 nguyên t XY l n l t có phân l p ngoài cùng là 4p ượ x và 4sy . Bi t s proton b ng s n tron trongế ơ
h t nhân c a nguyên t nguyên t ây và X không ph i là khí hi m ế
a. Cho bi t X, Y là kl hay pkế ?
b. Vi t c u hình e c a nguyên t nguyên t X Y bi t x + y =7, xác đnh s hi u nguyen t X,Yế ế
c. X có 2 đng v X 1 và X2. T ng só h t không mang đi n c a X 1,X2 là 90 . N u cho 1,2 g Y tác d ng v i 1 l ng Xế ượ
v a đ thì thu đ cư 5,994 g h p ch t YX 2 . Bi t t l s nguyên t Xế 1 : X2 = 605 : 495 . Tính Mx và s kh i X 1, X2
và có bao nhiêu nguyên t X1, X2 có trong 1 mol nguyên t X .
Bài t p Nguyên t
5
Chuyên đ b i d ng HSG ưỡ
5/ Vi t c u hình e và tìm s hi u nguyên t trong các tr ng h p sau: ế ườ
- Nuyên t A có s e phân l p 3d ch b ng 1 n a phân l p 4s
- Nguyên t B có 3 l p e v i 7 e l p ngoài cùng
-Ba nguyên t X, Y, Z có s hi u l n l t là 3 s nguyên liên ti p t ng s e c a 3 nguyên t là 39 ượ ế
6/ Nguyên t A có c u hình e phân l p ngoài cùng là 3p. Nguyên t B cũng có phân l p 3p trong c u hình e c a mình
và phân l p ti p theo có 2e. Hai phân l p 3p c a A và B khác nhau 1e. Xác đnh s th t c a A và B trong b ng ế
tu n hoàn và cho bi t nguyên t nào là kl, pk hay khí hi m. ế ế
7/ Cho 2 nguyên t A B có c u hình e ngoài cùng l n l tượ là 3sx và 3p5
a/ Xác đnh s đn tích h t nhân c a A, B bi t r ng phân l p 3s c a 2 nguyên t h n kém nhau 1e và xác đnh s e ế ơ
đc thân
b/ Cho các nguyên t X,Y,Z có c u hình e l n l t là: X (n-1) p ượ 4; Y (n+1)s1; Z np4 . V i n = 3 ; n = 4. Xác đnh X, Y,
Z
8/ Cation M+ có t ng s h t là 92. T l gi a s kh i v i s e là 16 : 7. Vi t c u hình e c a M, cho bi t M là KL hay ế ế
PK
D ng 5 : Bài toán xác đnh công th c c a h p ch t, ion
1: Cho h n h p 2 mu i sunfat c a kim lo i A hóa tr II và mu i sunfat c a kim lo i B hóa tr III. Bi t t ng s h t ế
c a nguyên t A là 36, c a B là 40. Xác đnh công th c mu i sunfat t o t A và B.
2: M t h p ch t B vô c đc t o nên t ion M ơ ượ 3+ và ion X-. T ng s h t trong h p ch t là 196, trong đó s h t mang
đi n nhi u h n s h t không mang đi n là 60. T ng s proton và n tron c a X l n h n M là 8. T ng s h t trong ơ ơ ơ
ion X- nhi u h n t ng s h t trong ion M ơ 3+ là 16. Tìm công th c c a B. (Đs: AlCl3)
3: H p ch t A đc t o b i 2 ion X ượ + và Y2-. Ion X+ do 5 nguyên t c a 2 nguyên t t o nên và X + có 10 electron. Ion
Y2- do 4 nguyên t c a 2 nguyên t cùng chu kì và cách nhau 1 nguyên t , Y 2- có 32 electron. Xác đnh công th c c a
A.
4: H p ch t M t o t ion Y - và ion X+. T kh i gi a Y - : X+ = 31:9. A là nguyên t có trong Y- và X+ có t ng các h t
trong nguyên t là 21, t l gi a các h t mang đi n và không mang đi n là 1:2. Y - do 4 nguyên t c a 2 nguyên t t o
nên, X+ do 5 nguyên t c a 2 nguyên t t o nên. Xác đnh công th c c a M. (ĐS: NH4NO3)
5: H p ch t M đc t o t 3 nguyên t X, Y, Z có t ng s đi n tích h t nhân b ng 16; hi u đi n tích h t nhân X và ư
Y là 1, t ng s electron trong ion
3
XY
là 32. Xác đnh công th c c a M. (Đs: HNO3)
6: Có 2 ion
2
3
XY
và
2
4
XY
, t ng s e trong 2 ion l n l t là 42 và 50, h t nhân nguyên t X và Y đu có s proton ượ
và s n tron b ng nhau. Xác đnh công th c c a 2 ion. ơ
7: H p ch t Z đc t o b i 2 nguyên t M và R có công th c M ượ aRb, trong đó R chi m 6,667% v kh i l ng. Trongế ượ
h t nhân nguyên t M có n + p = 4, còn trong h t nhân c a R có n = p, trong đó n,p,n,p là s n tron và proton t ng ơ ươ
ng c a M và R. Bi t r ng t ng s h t proton trong phân t Z b ng 84 và a + b = 4. Xác đnh CTPT c a Z. ế (Đs:
Fe3C (Xê men tít))
8: M t h p ch t ion c u t o t ion M 3+ và X2- . Trong phân t M2X3 có t ng s h t là 152,trong đó s h t mang đi n
nhi u h n s h t không mang đi n là 48 h t . S kh i c a ion M ơ 3+ l n h n s kh i c a X ơ 2- là 11 h t . T ng s h t
trong M3+ nhi u h n trong X ơ - là 11 h t . Xác đnh c u hình e c a M, X ,M 3+ và X2- , S e ngoài cùng c a M, X ,M 3+ và
X- công th c MX3
9: T ng s h t p e n trong ion đn nguyên t mang 2 đn v đi n tích có t ng s h t là 92. Còn trong nguyên t ơ ơ
nguyên t đó s h t mang đi n chi m 61,7% t ng s h t . m t aion X ế 2- g m 4 nguyên t c a 2 nguyen t t o có
t ng s e là 32 trong X 2- thu c cùng 1 chu k k ti p Xác đnh aion X ế ế 2-
10: Hai nguyên t XY t o thành h p ch t XY 2 có đc đi m. T ng s prôtn trong XY b ng 32 . Hi u s notron c a
XY là 8 Xác đnh XY bi t trong các nguyên t X,Y có s p = n ế
11: H p ch t A có công th c MX 2 trong đó M chi m 46,667% v kh i l ng. Trong h t nhân c a M có n - p = 4 c aế ượ
X có n = p. T ng s h t proton trong MX 2 là 58. Xác đnh tên nguyên t M, X và CT MX 2; vi t c u hình e c a M, X,ế
M2+ .
12: M t h p ch t A t o ra t 2 ion X 2+ và YZ2-3. T ng s e c a YZ 2-3 là 32 h t. Y Z đu có s p =n hi u s n tron ơ
c a 2 nguyên t X,Y b ng 3 l n s potron c a Z; kh i l ng phân t c a A là 116u . Xác đnh công th c A ượ
13: Cho bi t t ng s h t p n e trong phân t MXế 2 là 178 , trong h t nhân c a M s notron nhi u h n s proton 4 h t , ơ
còng trong h t nhân c a X có n = p , s proton c a M nhi u h n c a X là 10 h t. Xác d nh CTPT c a MX ơ 2
Bài t p Nguyên t
6
Chuyên đ b i d ng HSG ưỡ
14/ H p ch t M c a kali có công th c phân t K 2X, t ng s h t c b n trong phân t M là 140 h t. Trong đó s h t ơ
mang đi n nhi u h n s h t không mang di n là 44 h t. Tìm công th c phân t c a M, bi t: ơ ế
39
19 K
,
32
16 S
,
16
8O
,
79
34 Se
15/ Cho h p ch t MX 2. Trong phân t MX2 có t ng s h t c b n là 140 và s h t mang đi n nhi h n s h t không ơ ơ
mang đi n là 44, s kh i c a X l n h n c a M là 11. T ng s h t c b n trong X nhi u h n trong M là 16. Xác đnh ơ ơ ơ
công th c MX2 . (MgCl2)
16/ H p ch t MX có t ng s h t p, n, e là 86; trong đó s h t mang đi n nhi u h n s h t không mang đi n là 26. ơ
S kh i c a X l n h n c a M là 12. T ng s các h t trong X nhi u h n trong M là 18. Xác đnh CT h p ch t MX. ơ ơ
17/ Cho M là kl t o 2 mu i MCl x, MCly và 2 oxit MOo,5x, M2Oy . T l v kh i l ng c a clo trong 2 mu i là 1: 1,173 ượ
và oxi trong 2 oxit là 1: 1,352 . Tính kh i l ng nguyên t c a M. ượ
18/ H p ch t A có công th c M 4X3 bi t: ế
- T ng s h t trong phân t A là 214
- Trong M3+ ,X4- có s e b ng nhau
- T ng s h t c b n c a nguyên t M nhi u h n c a nguyên t X là 106 h t ơ ơ
Xác d nh công th c phân t c a A
19/ Cho 3 nguyên t MRX trong dó R là đng v
35
17 Cl
- Trong đó M có hi u s n-p = 3
-Trong nguyên t Mvà X có hi u s p M – pX = 6
- T ng s notron trong nguyên t c a M và X là 36
- T ng s kh i các nguyên t trong phân t c a M X là 36
- T ng s kh i các nguyên t trong phân t MCl là 76
Tính s kh i MX.
20/ H p ch t M 2X có t ng s các lo i h t trong phân t là 116, trong đó s h t mang đi n nhi u h n s h t không ơ
mang đi n là 36. S kh i c a X l n h n c a M là 9. T ng s h t p, n, e trong X ơ 2- nhi u h n trong M ơ + là 17. Xác
đnh s kh i c M, X .
21/ Ba nguyên t X, Y, Z có t ng đi n tích h t nhân b ng 16. Hi u đi n tích h t nhân X và Y là 1.T ng s e trong
X3Y- là 32. Xác đnh X,Y, Z
22/ H p ch t A đc t o ra t các ion đu có c u hình e là: 1s ượ 2 2s2 2p6 3s2 3p6 . Trong1 phân t ch t A có t ng s
h t p,n ,e b ng 164. Xác đnh công th c phân t A, bi t A tác d ng đc m t nguyên t (đn ch t) đã có trong thành ế ượ ơ
ph n c a A theo t l mol 1:1 t o thành ch t B.
23/ Cho cation M+ g m 5 nguyên t c a 2 nguyên t t o nên có t ng s đi n tích h t nhân là 11. Xác đnh ion M +
24/ H p chât A có công th c MX 2 trong đó X chi m 53,33 % v kh i l ng. Trong h t nhân c a M có s n = p + 4.ế ượ
Trong h t nhân c a X có s n = p . T ng s proton trong MX 2 là 58 . Xác đnh M, X công th c MX 2 và vi t c u hìnhế
e c a M, X. Xác đnh s e đc thân c a nó.
25/ M t oxit có công th c X2O có t ng s h t trong phân t là 92, trong đó s h t mang đi n nhi u h n s h t ơ
không mang đi n là 28. Xác đnh công th c c a oxit ?
26/ M t h p ch t đc t o thành t các ion A ượ + và
2-
B2
. Trong phân t A2B2 có t ng s proton, n tron, electron b ng ơ
164, trong đó t ng s h t mang đi n l n h n t ng s h t không mang đi n là 52. S kh i c a A l n h n c a B là ơ ơ
23. T ng s h t trong ion A + nhi u h n trong ion ơ
là 7 h t. Xác đnh công th c phân t A 2B2?
27/ M t h p ch t MX có t ng s h t trong phân t là 86 hat, s h t mang đi n nhi u h n s h t không mang đi n là ơ
26 h t. S kh i c a X l n h n s kh i c a M là 12. T ng s các h t trong X nhi u h n trong M là 18 h t. ơ ơ
a) Vi t c u hình electron nguyên t c a M và X?ế
b) Xác đnh b 4 s l ng t c a M và X? ượ
28/ Có h p ch t MX 3. Trong đó:
T ng s h t proton, n tron, electron là 196. S h t mang đi n nhi u h n s h t không mang đi n là 60 h t. ơ ơ
S kh i c a X l n h n c a M là 8. ơ
T ng s ba lo i h t trên ion X - nhi u h n trong ion M ơ 3+ là 16 h t.
Xác đnh công th c MX 3?
29/ X và Y là hai phi kim. Trong nguyên t X và Y có s h t mang đi n nhi u h n s h t không mang đi n l n l t ơ ượ
là 14 và 16. H p ch t XY n có đc đi m:
Bài t p Nguyên t
7
Chuyên đ b i d ng HSG ưỡ
X chi m 15,0486% v kh i l ng.ế ượ
T ng s proton là 100.
T ng s no tron là 106. ơ
Xác đnh công th c phân t c a XY n?
30/ H p ch t A có công th c MX n, trong đó M chi m 46,67% v kh i l ng. M là kim lo i, nguyên t M có sế ượ
proton nh h n s n tron là 4 h t. X là phi kim thu c chu kì 3, nguyên t có s proton b ng s n tron. Trong phân ơ ơ ơ
t A có 116 h t mang đi n. Xác đnh công th c phân t h p ch t MX n?
31/ T ng s h t mang đi n trong ion AB 32- là 82. S h t mang đi n trong h t nhân c a nguyên t A nhi u h n s ơ
h t mang đi n trong h t nhân c a nguyên t B là 8. Xác đnh công th c ion (ĐS: SO32- )
31/ H p ch t A t o thành t các ion M + và X2- ( đc t o ra t các nguyên t M và X t ng ng). Trong phân t Aượ ươ
có 140 h t các lo i, trong đó s h t mang đi n chi m 65,714%. S kh i c a M l n h n c a X là 23. Xác đnh công ế ơ
th c phân t c a A?
Bài t p Nguyên t
8