BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
Ấ ƯỢ Ớ Ể NÂNG CAO CH T L NG THI TUY N SINH VÀO L P 10
Ữ
ườ ự ườ ự ọ MÔN NG VĂN ị ệ Bùi Th Vân Hà – GV tr ng THCS Lý T Tr ng Ng i th c hi n:
Ớ Ể Ạ I. TH C TR NG CH T L NG THI TUY N SINH VÀO L P 10
Ự Ủ Ơ Ị Ọ Ấ ƯỢ C A Đ N V NĂM H C 20212022
ủ ế ả ọ ớ ườ ỗ + K t qu thi THPT:100% h c sinh l p 9 c a tr ng đ THPT.
ữ ể ạ Trong đó môn Ng văn đ t đi m bình quân: 7,2
ả ộ ữ ế + K t qu b môn Ng văn 9:
ổ ố T ng s HS: 147
ỏ ế Gi i: 30 Khá: 84 TB: 28 Y u: 5 kém: 0
Ủ Ộ Ự Ạ Ặ II. TH C TR NG Đ C THÙ C A B MÔN
ừ ướ ớ ữ ộ c t
ặ tr ố ớ ươ ẫ i nay v n đ ấ ặ ữ ộ ỏ ọ ớ t là ch
ố ớ ướ ớ
ứ ế ả ạ ỏ ữ ượ c coi là m t trong nh ng môn Môn ng văn t ố ủ Ở ỗ m i kh i l p, tính ch t đ c thù c a b môn cũng không gi ng ế ả ệ ng trình ng văn l p 9 đòi h i h c sinh ph i có ki n i. Chính vì ự ự ả
ọ h c khó. nhau đ c bi ề ơ ấ ỹ th c và k năng nâng cao h n r t nhi u so v i các kh i l p d ữ ộ ệ th , công vi c gi ng d y b môn ng văn 9 đòi h i giáo viên ph i th c s công phu và tâm huy t. ế
ế ữ
ầ ườ
ỏ ọ ẫ
ả ượ ươ ươ ng trình ng văn 9 t ố ấ ả ươ ng đ i v t v . Các bài h c v văn b n th ụ ề ứ ơ ả ế ộ
ế ố ớ ọ ầ
ế ầ ọ
ệ ư ả ọ ậ ớ ả ướ ệ ượ ế ư ơ ổ ư ọ
ấ t ọ ữ ể ể ậ ố
c l ế ả ụ ấ ể
ữ ữ ọ ớ
ổ ệ ườ ị ể ạ ọ
ứ ế ế ể
ạ
ả ệ ọ ủ ố ặ t /tu n) nên vi c h c c a ng đ i n ng (5 ti Ch ỏ ả ề ọ ọ ng dài và đòi h i kĩ h c sinh t ạ ọ ế ầ ra ng i h c, lâu d n d n đ n không năng c m th sâu nên nhi u h c sinh t ả ộ ắ c ki n th c c b n, k t qu h c t p b môn gi m sút. M t trong n m đ ọ ứ ạ ầ ữ nh ng ph n ki n th c khó đ i v i h c sinh l p 9 là ph n văn h c trung đ i ậ ữ ệ ặ t là ph n truy n th Nôm, h c sinh c m th y khó ti p nh n vì nh ng đ c bi ả ặ ng tr ng, bút pháp t đ c tr ng trong văn h c c nh bút pháp ả ả c nh ng tình, nh ng đi n c , đi n tích.. khi n h c sinh khó c m nh n và ẩ ứ ọ không m y h ng thú khi tìm hi u nh ng văn b n trong các tác ph m văn h c ớ ế ươ ượ c trích h c. Không nh ng th , cùng v i vi c đ i m i ph ng kinh đi n đ ọ ướ ấ ng cho i đ nh h pháp d y h c: l y h c sinh làm trung tâm, giáo viên là ng ề ặ ủ ộ ọ h c sinh ch đ ng tìm hi u ki n th c khi n cho các em càng g p nhi u khó ọ ẩ ệ ự khám phá các tác ph m văn h c trung đ i nói chung và các khăn trong vi c t ơ ệ văn b n truy n th Nôm nói riêng.
ề ầ ọ ổ
ạ ặ ọ ọ ầ ọ Trong nh ng năm h c g n đây, đ thi vào Trung h c ph thông, thi vào ệ ấ t i các c p, ph n văn h c trung đ i đ c bi
ữ ệ ẫ ầ ộ ố ữ ỏ Chuyên Vĩnh Phúc, thi h c sinh gi ộ ơ là ph n truy n th Nôm v n là m t trong nh ng n i dung c t lõi.
ọ ườ ả ạ ng phân công gi ng d y b
Năm h c này 2021 2022, tôi đ ữ ừ ự ế ả
ấ
ớ ầ ệ ậ ụ ế ọ ư ơ ứ ế ạ t đo n, vi
ế ụ ồ ưỡ ỹ ấ ạ ể ự ế ượ ộ c nhà tr ạ ệ ữ ộ ớ gi ng d y b môn ng văn l p 9 ph n truy n môn ng văn l p 9. T th c t ế ề ậ th Nôm tôi nh n th y h c sinh còn nhi u thi u sót trong vi c v n d ng ki n ả t bài th c và k năng cũng nh tìm hi u, c m th , phân tích, vi ế ng cho các em, tôi đã rút ra còn r t h n ch . Trong quá trình tr c ti p b i d
2
ộ ố ự ễ ế ẫ ậ ọ ệ c m t s kinh nghi m th c ti n đ h
ể ướ ư ứ ế ệ ả ấ
ượ ng d n h c sinh ti p c n và lĩnh đ ệ ọ ộ ộ h i n i dung bài h c có hi u qu cũng nh cung c p ki n th c và rèn luy n ỹ k năng cho các em.
ữ ữ ệ ồ
ừ ệ ầ ọ
ớ ợ ậ
ề ướ ậ ừ ễ ế ế ậ ứ ộ ể ệ
ạ ộ ự ự ệ ộ ậ ộ T nh ng lý do trên, tôi và các đ ng nghi p cùng b môn ng văn nh n ệ ẫ ng d n h c sinh l p 9 ôn t p ph n truy n ứ ớ d đ n khó, phù h p v i m c đ nh n th c t, giúp cho các em có th tham gia vào ả giác tích c c và hi u qu . ự ấ th y: vi c xây d ng chuyên đ h ệ ố ơ th Nôm theo h th ng bài t p t ầ ộ ủ ọ c a h c sinh là m t vi c làm c n thi ọ ậ các ho t đ ng h c t p m t cách t
ọ ớ ơ ệ ậ
Chuyên đ h ụ ẫ ướ ầ ậ ớ
ữ ậ ụ ế ấ ạ
ọ ậ ụ ả ề ộ ơ ề ướ ng d n h c sinh l p 9 ôn t p ph n truy n th Nôm ạ ị ớ ướ ế ng cho h c sinh cách ti p c n v i nh ng d ng ng t i m c tiêu đ nh h h ứ ộ ọ ậ ở ể bài t p t đo n văn, v n d ng cao các m c đ :Đ c hi u, v n d ng th p vi ạ ế t bài văn v m t đo n th trong văn b n. vi
ớ ạ
ủ ề ể ạ ư ữ ả ậ ạ ạ
ấ V i ph m vi sinh ho t chuyên môn c a nhóm giáo viên ng văn c p ộ ố ấ ệ huy n, tôi xin m nh d n đ a ra m t s v n đ đ chúng ta cùng th o lu n và chia s .ẻ
3
Ộ Ứ Ứ Ầ PH N TH HAI: N I DUNG NGHIÊN C U
Ứ
Ạ ố ượ ọ ng áp d ng: h c sinh l p 9
ớ ươ ọ A. PH M VI NGHIÊN C U ụ Đ i t ệ ậ Các bài luy n t p bám sát ch ng trình h c chính khóa
ơ ớ ẫ ệ ướ
ự
ệ ế ợ ứ ậ ớ
ọ H ng d n h c sinh l p 9 ôn t p ph n truy n th Nôm ề ệ ố Xây d ng h th ng bài t p t ứ ộ ọ ườ ớ ạ ề ầ ặ ạ
Ụ NG ÁP D NG
ọ ớ
Ộ Ứ ậ ầ ả ậ ừ ơ ả c b n đ n nâng cao v các văn b n ơ truy n th Nôm cho h c sinh l p 9sao cho phù h p v i m c đ nh n th c và ấ ầ các yêu c u v kĩ năng c n đ t, bám sát các d ng bài th ng g p trong c u ề trúc đ thi. Ố ƯỢ B. Đ I T H c sinh l p 9 C. N I DUNG NGHIÊN C U
ệ ậ ầ ơ Ôn t p ph n truy n th Nôm
ư ủ ố ạ ặ ề ậ I. H ệ th ng các d ng bài t p đ c tr ng c a chuyên đ
ặ ậ ạ ư
ọ ả ự ằ ọ
ầ
ế ọ ạ
ị
ọ ụ ơ ề ị
ệ ọ Truy n Ki u ư L u Ng ng Bích ệ ụ ệ
ạ
ứ ử ụ ỏ ể ủ ớ ố ậ ể l
ệ ế ặ ắ ệ t chú ý đ n d ng bài rèn kĩ năng vi ắ ọ ạ ế t đo n, vi
ụ ủ ề D ng bài t p đ c tr ng c a chuyên đ này cũng không n m ngoài m c ạ ậ ể đích hình thành năng l c đ c hi u và t o l p văn b n cho h c sinh. Trong ơ ẫ chuyên đềH ng d n h c sinh l p 9 ôn t p ph n truy n th Nôm ậ ớ ướ ệ , h c sinh ế ứ ậ ượ ướ ẫ ể ả đ i quy t các d ng bài ng d n v n d ng ki n th c và kĩ năng đ gi c h ạ ễ ủ ề c a Nguy n Du, các đo n ế ậ t p liên quan đ n các đ n v bài h c: ệ ụ ề ề ở ầ (trích Truy n Ki u);L c trích: Ch em Thúy Ki u, Ki u ẫ ể ướ ề (trích Truy n L c Vân Tiên Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga ng d n ). Đ h ậ ệ ứ ế HS, tôi s d ng các d ng bài t p đ c ng c , kh c sâu ki n th c qua h ế ợ ố ả ờ ự ậ lu n th ng câu h i tr c nghi m k t h p v i bài t p đ c – hi u(tr i t ị ậ ế ạ ắ t bài ngh lu n ng n) và đ c bi văn h c.ọ
ụ ể ư C th nh sau:
ể ạ ọ ậ a. D ng bài t p đ c hi u
Có hai hình th c: ứ
ứ ắ ườ ấ ng xu t
ứ ề ữ ệ ầ ổ ệ Hình th c 1: Tr c nghi m khách quan (Hình th c này th ọ hi n trong các đ thi vào Trung h c ph thông nh ng năm g n đây).
ứ ỏ ở ứ m c đ
i các câu h i ạ ế ượ ể ả ể
ắ ự ậ Hình th c 2: T lu n ng n b ng cách tr ụ ậ ế t, thông hi u và v n d ng th p. Đ gi ả ậ ụ ỏ ọ ộ ậ c d ng bài t p ễ ả ờ l i quy t đ ỹ ứ ạ ằ ấ ậ nh n bi ế này đòi h i h c sinh ph i v n d ng ki n th c và k năng trình bày, di n đ t.
ạ ậ b. D ng bài t p làm văn
4
ứ ộ ậ ụ ấ ế ạ Có hai m c đ : M c đ v n d ng th p: vi ứ ộ ậ t đo n văn và m c đ v n
ế ụ d ng cao: vi ứ ộ t bài văn.
ế ạ ậ ứ V i m c đ v n d ng cao có hai d ng bài t p làm văn: Thuy t minh
ớ ả ộ ậ ẩ ị ậ ọ ụ , tác ph m và ngh lu n văn h c. ề v tác gi
ế ề ả ẩ * Thuy t minh v tác gi , tác ph m:
ở ớ ệ ả ẩ M bài: Gi i thi u chung v ề tác gi , tác ph m
Thân bài:
ớ ệ + Gi ệ i thi u v ộ ờ ự ềtác giả: Cu c đ i, s nghi p,…
ớ ắ ộ ị ộ + Gi ệ i thi u v ề tác ph mẩ : Tóm t t n i dung, giá tr n i dung và ngh ệ
thu t…ậ
ề ế K t bài: Đánh giá chung v tác gi ả và tác ph mẩ
ị ậ ọ * Ngh lu n văn h c:
ọ ườ ề ặ ạ H c sinh th ng g p hai d ng đ :
ị ậ ề ề ạ ẵ ấ D ng đ cho s n v n đ ngh lu n
ẻ ẹ ủ ụ ả ề ậ ạ ị Ch em Thúy Ví d : C m nh n v đ p c a Thúy Ki u trong đo n trích
Ki uề
ẻ ẹ ủ ậ ụ ậ ạ C m nh n v đ p c a nhân v t L c Vân Tiên trong đo n trích
ụ ề ệ ả ứ L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga).
ị ậ ề ề ạ ẵ ấ D ng đ không cho s n v n đ ngh lu n
ụ ả ạ ơ ậ Ví d : C m nh n đo n th sau:
ề ặ ắ ả Ki u càng s c s o m n mà,
ắ ạ ơ ề So b tài s c l ầ i là ph n h n:
ủ ơ Làn thu th y nét xuân s n,
ễ ắ ờ Hoa ghen thua th m li u h n kém xanh.
ộ ướ M t hai nghiêng n c nghiêng thành,
ộ ọ ắ S c đành đòi m t tài đành h a hai.
ả ề ẩ
ị ế ậ ệ
ị ẩ ủ ề ơ ơ ề ỹ ị ọ ậ
ạ ạ ạ ả ụ ơ
ơ ả ộ ọ ệ ạ
ơ ỹ ề ề ộ ị ậ ạ ơ ụ ả ậ ơ ể ạ ỹ ề ơ
ứ ọ ố ớ ả Đ i v i c hai d ng đ bài trên h c sinh đ u ph i chu n b ki n th c ị ộ ả ề , tác ph m, đo n th trích, giá tr n i dung và giá tr ngh thu t, xác v tác gi ụ ả ượ ị c v trí c a đo n th trong văn b n. V k năng, h c sinh v n d ng đ nh đ ả ỹ k năng c m th hình nh th , phân tích th , k năng đánh giá n i dung và ọ ậ ủ ngh thu t c a câu th , đo n th . C hai d ng đ ngh lu n văn h c trên h c ị ậ sinh đ u ph i v n d ng k năng ngh lu n v m t đo n th , bài th đ làm bài.
5
ơ ế ệ ả ẩ ạ ạ M bài: Gi i thi u tác gi ở
ở ọ ể ẫ ố ớ , tác ph m, đo n th (n u đo n10 câu tr ơ xu ng, h c sinh có th trích d n th )
Thân bài:
ớ ủ ệ ạ ơ ộ ị Khái quát: Gi i thi u v trí c a đo n th trích và khái quát n i dung c ơ
b n ả
ả ậ ụ ữ
ộ ủ
ề ấ
ệ ậ ị ậ ơ ầ ượ ả ề ặ
ượ ề ị
ọ ị ậ ị ậ ấ
ề ệ ố ợ ơ ể ậ ặ Phân tích: HS v n d ng kĩ năng c m nh n th đ phân tích nh ng đ c ề ơ ắ ề ẵ ố ớ ạ ạ s c v ngh thu t và n i dung c a đo n th . Đ i v i d ng đ không cho s n ầ ậ ị ậ ượ ị ọ ề ấ v n đ ngh lu n, h c sinh c n xác đ nh đ c v n đ ngh lu n, c m nh n ố ụ ẵ ố ớ ạ ả ạ ạ t theo b c c ho c m ch c m xúc. Đ i v i d ng đ ra s n đo n th l n l ị ậ ề ấ ầ ọ ấ v n đ ngh lu n h c sinh c n xác đ nh đ c v n đ ngh lu n, h c sinh xác ầ ề ấ ị ậ ở ề ượ ị đ bài, c n bám vào v n đ ngh lu n đã cho đ nh đ c v n đ ngh lu n ọ ể ậ ể ể đ tri n khai h th ng lu n đi m khoa h c, h p lý.
ơ ả ữ ệ ậ ộ ị ủ Đánh giá: Đánh giá nh ng giá tr ngh thu t và n i dung c b n c a
ơ đo n thạ
ế ẳ ị ạ ị ủ ạ K t bài: Kh ng đ nh l ơ i giá tr c a đo n th
ệ ở ộ Liên h m r ng.
ươ ơ ả ể ả ư ặ ng pháp c b n, đ c tr ng đ gi ạ i các d ng
ậ ệ ố II. H th ng các ph ề bài t p trong chuyên đ :
ủ ứ ế ắ ọ
ớ ế ụ ứ ậ ụ ề ậ
ố ể ự ọ ử ụ V i m c đích c ng c , kh c sâu ki n th c, giúp h c sinh v n d ng ạ c ki n th c và kĩ năng đ làm các d ng bài t p trong chuyên đ nên các ng pháp sau đây tôi đã l a ch n s d ng: ượ đ ươ ph
ứ ế + Ph ng pháp h th ng ki n th c: H c sinh tái hi n ki n th c t
ươ ở ọ ọ
ệ ệ ố ề ệ ố ớ ọ ế ọ ượ c h c trong các ti ứ ừ sách ế ữ i nh ng ki n ẩ ả , tác ph m
ế ạ giáo khoa, v ghi trên l p. Giáo viên giúp h c sinh h th ng l ứ ơ ả th c c b n đã đ t h c chính khóa v tác gi và các văn b nả
ươ ể ọ + Ph
ng pháp tìm hi u, phân tích: H c sinh d ị ướ ự ướ i s h ệ ệ ậ ậ
ơ ủ ẫ ng d n c a ộ giáo viên phát hi n, nh n xét, so sánh, phân tích giá tr ngh thu t và n i dung ơ ủ c a câu th , bài th .
ấ ề ọ + Ph ng pháp nêu v n đ và gi
ứ ẫ ậ ừ ễ ế ế ấ ạ i quy t các d ng bài t p t ướ i quy t v n đ : H ng d n h c sinh ừ d đ n khó (T
ươ ế ế ế ậ ụ ể ế ề ậ ụ ọ ể ả v n d ng ki n th c đã h c đ gi ậ nh n bi ả ế t đ n thông hi u đ n v n d ng)
ả ế ấ ỏ
ươ + Ph ể ể ả ậ ng pháp th o lu n nhóm đ gi ế
ọ ậ ể ẩ
ậ ả ọ ậ ủ ọ ế ầ ậ ử ụ
ọ ề ủ i quy t v n đ c a câu h i: H c sinh có th làm bài t p theo nhóm vào phi u h c t p. Giáo viên thu phi u và ố ế ữ ậ nh n xét, so sánh s n ph m gi a các nhóm đ khuy n khích tinh th n c ắ ế ươ g ng h c t p c a h c sinh (ph t ng pháp này tôi s d ng khi giao bài t p vi ạ đo n văn)
6
ọ ẫ
ậ ướ c đ , b ng bi u, thông qua miêu t ng d n h c sinh khai thác ả , nh n xét, ghi chép tóm
ồ ả ứ ươ + Ph ng pháp mô hình hóa: Giáo viên h ứ ừ ượ ế ể ki n th c t l ố ế ắ ủ t, c ng c ki n th c. t
ụ ệ ề ọ
ng pháp th c nghi m khoa h c: Áp d ng chuyên đ vào công tác ứ ộ ạ ượ ủ c c a ề ậ
ự ừ đó theo dõi, ghi chép, đánh giá m c đ đ t đ ề ệ ố i đi u ch nh n i dung h th ng bài t p trong chuyên đ ề ươ + Ph ọ ậ ạ ả gi ng d y và h c t p, t ỉ ở ạ ố ượ ồ đ i t ng r i tr l ướ ụ ọ ạ d y h c theo m c tiêu đ ra tr ộ c đó.
ươ ế ế ổ
ế ề ậ ả
ả ạ ệ c rút ra k t lu n v tính hi u qu và nh ng đi m h n ườ ọ ả ữ ế ệ ệ ng pháp t ng k t rút kinh nghi m: Thông qua đánh giá k t qu + Ph ạ ượ ọ mà h c sinh đ t đ ề ế ủ ch c a chuyên đ mà có bi n pháp giúp ng ể ả ệ i h c c i thi n k t qu .
Ộ Ề III. N I DUNG CHUYÊN Đ
Ơ Ậ Ầ Ệ ÔN T P PH N TRUY N TH NÔM
ờ ượ ế (Th i l ng: 9 ti t)
ụ ề ủ A.M c tiêu c a chuyên đ :
ọ Giúp h c sinh:
ề ế ứ 1.V ki n th c:
ọ ượ
ệ ố ễ ắ ề
ượ ể
ậ Xây d ng h th ng bài t p giúp h c sinh n m đ ễ ả ; hi u, c m nh n đ ị ạ
ứ ề ệ
ệ ả ậ ); c m nh n đ
ự ữ ơ ả c nh ng nét c b n ả ề ề ệ ẩ ể Truy n Ki u, Nguy n Du, Nguy n Đình Chi u; v tác ph m v tác gi ữ ệ ậ ụ ề ộ ặ ắ Truy n L c Vân Tiên c nh ng đ c s c v n i dung và ọ Ch em Thúy Ki u, Ki u ỗ ậ ủ ệ ư ề ở ầ ề L u Ng ng ngh thu t c a m i đo n trích h c: (trích Truy nệ ề ụ Bích (trích Truy n Ki u);L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga ườ ọ ươ ượ ấ ụ L c Vân Tiên i ng và trân tr ng con ng c t m lòng yêu th ơ ủ c a 2 nhà th ,…
ự ề 2. V năng l c:
ự ọ ể ệ ạ ơ Năng l c đ c hi u các đo n trích truy n th Nôm
ự ả ậ ủ ụ ề ị ộ ệ ạ ỗ ơ Năng l c c m th v giá tr n i dung và ngh thu t c a m i đo n th
ứ ề ả
ế Năng l c s d ng ngôn ng , v n d ng ki n th c v tác gi ụ t đo n văn c m th và phân tích th , vi ẩ ế , tác ph m ề ế t bài văn thuy t minh v tác
ữ ậ ụ ơ ọ ế ự ử ụ ả ị ậ t bài văn ngh lu n văn h c. ạ ẩ , tác ph m; vi ể ế đ vi ả gi
ẩ ấ 3. Ph m ch t:
ế ươ ỡ ữ ả ườ Bi t yêu th ng, c m thông, giúp đ nh ng ng i xung quanh
ứ ậ ụ ả ọ ố ự ế ờ đ i
Có ý th c v n d ng bài h c vào các tình hu ng, hoàn c nh th c t ủ ả ố s ng c a b n thân.
ự ộ ệ B.N i dung th c hi n:
7
ủ ứ ố ế I.C ng c ki n th c:
ả ễ ề ẩ Truy n Ki u ệ 1.Tác gi Nguy n Du và tác ph m
1.1. Tácgi :ả
ư hi u ệ là ThanhHiên.
ươ Nguy n ễ Du (17651820), tên ch ữ là T ố Nh , tên a. Quê h giađình: ng và
ươ * Quêh ng:
ễ ở Quê Nguy n Du ề làng Tiên Đi n, huy n Nghi
ắ Xuân, t nh ệ nh ng ư cũng là đ a ị ỉ Hà Tĩnh. Đó linh, n i ơ sinh ệ t
ậ là m t ộ vùng quê nghèo, thiên nhiên kh c nghi ra nh ng ữ b c anh tài, hàoki t.ệ
ở Nguy n ễ Du sinh ra và l n ớ lên kinh thành Thăng Long nghìn năm văn
hi n, ế l ng ộ l y ẫ và hàohoa.
* Giađình: Nguy n ễ Du xu t ấ thân trong m t gia
ị quanto d i ướ tri u ề vua Lê, chúa Tr nh ộ và có truy n ề th ng ố đinh đ i ạ quí t c, ộ nhi u ề đ i làmờ v ề vănh c:ọ
ừ ở ễ ể ướ ườ ễ + Cha ông là Nguy n Nghi m, t ng ngôi T t ng m i lăm năm.
ợ ứ ị ầ ẹ ầ ườ ắ ướ + M ông là Tr n Th T n, v th , ng i B c Ninh, có tài hát x ng.
ứ ụ ễ ả + Anh cùng cha khác m là Nguy n Kh n, làm ch c Tham t ng (ngang
ừ ướ ẹ ị Th a t ủ ng) trong ph chúa Tr nh.
vào n a ử cu i ố TK XVIII – n a ử đ u ầ TK XIX trong
b. Th iờ đ i:ạ Nguy n ễ Du s ng ố ộ ề ữ ộ hoàn c nh ả xã h i có nhi u bi n ế đ ngộ d d i:
ế ộ ế ả ậ + Ch đ phong ki n Vi
ệ ề ự ế ế ẫ ọ ầ t Nam kh ng ho ng tr m tr ng, các t p đoàn ờ ố t l n nhau, đ i s ng nhân dân vô
ạ ạ ự ổ ộ ố ủ phong ki n tranh giành quy n l c, chém gi cùng c c kh , xã h i lo n l c, tăm t i.
ắ ổ ở ơ ỉ
ế ậ ạ ơ ố ị
ở ươ ạ + Bão táp phong trào nông dân kh i nghĩa n i lên kh p n i, đ nh cao là ổ kh i nghĩa Tây S n đánh đ các t p đoàn phong ki n th ng tr , quét s ch hai ượ m i v n quân Thanh xâm l c.
ễ Th iờ đ iạ yấ đãđ cượ Nguy nDu vi tế trong“Truy nệ Ki u”ề b ngằ haicâuthơmởđ u:ầ
ườ “Trăm năm trong cõi ng i ta,
ữ ệ ữ Ch tài ch m nh khéo là ghét nhau.
ộ ể ả ộ Tr i qua m t cu c b dâu,
ề ữ ớ
ấ Nh ng đi u trông th y mà đau đ n lòng”. c. Cu c ộ đ i:ờ
8
ộ
ế
ưở ng Sinh tr ngươ nh ng. T ư ư ả ữ ầ i ạ có năng khi uế đình quý t c, ộ b n ả thân l trong m t gia ộ ộ ữ ễ ờ ạ văn ch h i đ i Nguy n Du do nh ng bi n đ ng xã h i nên gia đình cũng nh b n thân ông cũng có nh ng thăng tr m, sa sút.
ồ ễ
cu cộ đ iờ Nguy nDu ấ ả long đong ( Tr i qua “m i năm
ph iả tr iả quanh ngữ gió b i”ụ ườ ả ế ở quê v , ợ r i ồ quê m , ẹ quê cha trong nghèo túng, h tế
ẹ ừ ỏ m t nh , M côicha nămthánggiantruân, trôi d t, ạ v t v , Nguy n ễ Du lang thang h t s c ứ kh ổ c c ự và t iủ nh c).ụ
ễ Long, ông gi
Nguy n ễ Du có ra làm quan cho tri u Nguy n Gia ụ ề tri b ộ L , ễ Cai b ạ Qu ng ả ữ nhi uề Bình, Chánh s b …ứ ộ
ứ ư ch c v khác nhau: Tham Nh ng đó là nh ng ữ nămtháng làmquanb tấ đ cắ chí.
ượ ử ứ ầ ố c c đi s sang Trung Qu c năm 18131814. L n 2 năm 1820
ấ ạ ư ệ ế ổ nh ng ch a k p đi thì b nh m t t i Hu (55 tu i)
Ông đ ư ị d. Con ng i:ườ
ộ i có hi u ể bi t ế sâu r ng, am hi u ể văn hóa dân t c ộ và văn
ươ Là ng ng ườ TrungQu c.ố ch
ề
ề Nhà th ơ đã s ng ố ờ đ i, nhi u s ph n i,ườ l u ư l c, ạ ti p ế xúc v i ớ nhi u ề con ng ậ khác nhau, đã t o ạ cho ông m t ộ v n ố s ngố
ớ ọ nhi u năm nhi u ề c nh ả ố phong phú và ni m ề c m ả thông sâu s c ắ v i m i ki p i ườ b ị đàyđ a.ọ ế ng
Nguy n ễ Du là ng ườ ứ ườ i đ ng i có gi a ữ dông t
trái tim giàu lòng nhân ái, nhìn đ i ờ v i ớ con ề ố cu c ộ đ i ờ và đi u đó khi n ế tác có trong văn thơ ừ
ệ m t ắ c a ủ m t ộ ng ph mẩ c a ủ ông hàm ch a ứ m t ộ chi u ề sâu ch a ư t ng Vi tNam.
ự ệ e. S nghi p sángtác:
ươ Nguy n ễ Du là tác gi ng, ở
ả có nhi u ề thành t u ự ki ượ ự t ệ xu t ấ v ề văn ch ộ ổ ể ở th lo i ể ạ nào ông cũngđ tạ đ cs hoàn thi nệ trìnhđ c đi n.
V ề th ơ ch ữ Hán, ông có ba t pậ th :ơ
ậ ượ + “Thanh Hiên thi t p” (78 bài) đ c vi ế ướ t tr c khi ông ra làm quan cho
nhà Nguy n.ễ
ạ ế ở ế + “Nam trung t p ngâm”(40 bài) vi ờ t trong th i gian ông ả Hu , Qu ng
Bình.
ế ễ ờ ạ ụ + “B c hành t p l c” (131 bài) vi t trong th i gian Nguy n Du đi s ứ
ắ Trung Qu c.ố
ồ
ấ ụ bát dài 184 câu. Đ c ặ bi ẩ ph m
V ề ch ữ Nôm: có bài “Văn chiêu h n” ( Văn ể ơ song th t l c c ượ vi t ế theo th th đ ề ớ v i Ki u”, tác ỉ Nguy nễ Dulênđ nhcaoc an n ủ ề thicadânt c,ộ x ngứ đángđ ế th p ậ lo i ạ chúng sinh) t t ệ là “Truy nệ đ aư này đã cượ tônvinh“Thiênc vănổ
9
ươ ch ng thiên c ổs ”.ư
ươ ở ộ ng, v n s ng phong phú k t tinh
ươ ế ộ ố ả ị ố i trong m t b i c nh l ch s c th m t trái ử ụ ể
ố ế => Năng khi u văn ch ườ ạ ố ớ ng vĩ đ i đ i v i con ng ễ tim yêu th ạ đã t o nên thiên tài Nguy n Du.
ễ ủ ọ
ạ ượ ấ ớ ộ Nguy n Du là thiên tài văn h c, nhà nhân đ o ch nghĩa l n, có đóng ướ ế ở c h t ớ ể ệ c th hi n tr
ề ệ ề ẩ ọ góp to l n cho n n văn h c dân t c. Thiên tài y đ tác ph m “Truy n Ki u”.
1.2. Tácph m:ẩ
ồ ố a. Ngu n g c và s ự sángt o:ạ
Nguy n ễ Du vi
ệ t ế “Truy n ệ Ki u” ề ự theo c t ố truy n “Kim Vân
ố ệ Qu c). (Trung Nguy n
ộ vào đ u ầ th ế k ỉ XIX( 1805 –1809). ủ Ki u ề truy n” c a Thanh Tâm Tài ườ ễ Duđ tặ tênlà“Đo nạ tr ngtân i ườ ta quen g iọ ế kêuđ t ứ ru t) ộ sau này, ng
ề ệ Truy n d a Nhân thanh”(Khúccam iớ đ tứ ru thayTi ng ệ là “Truy nKi u”.
ộ ễ M t bi u ể hi n ệ n a ữ v ề s ự sáng t o ạ c a ủ Nguy n Du qua “Truy nệ
ề Ki u”là:
vi t ế b ngằ ch ữ Hán, th ể lo i ạ văn xuôi, có k tế
+ “Kim Vân Ki u ề truy n” ệ ươ ồ ươ ng ch c u ấ thành t ng ừ (h i). ồ Toàn b ộ tác ph m ẩ g m 20 ch ng.
ễ ế ế ằ ẩ ở + Đ n Nguy n Du đã tr thành tác ph m vi
t b ng ch Nôm, theo th ạ ớ ữ ề ữ ộ
ề ủ ư ệ ậ
ệ ề ể ặ ộ ụ l c bát có đ dài 3254 câu. Ông đã có nh ng sáng t o l n v nhi u m t n i ệ ề dung cũng nh ngh thu t. Chính đi u đó đã làm nên thành công c a ki t tác Truy n Ki u.
b.
Tóm t t ắ tác ph m: ẩ
ặ ỡ ầ Ph n 1: G p g và đính ướ c
ớ ắ ủ ề ệ ế ị Gi i thi u thân th và tài s c c a ch em Thúy Ki u.
ơ ộ ạ ả ặ ọ ỡ C nh ch i h i đ p thanh và g p g Kim Tr ng.
ề ướ ề ề Kim, Ki u đính c th nguy n.
ươ ề ọ ộ Kim Tr ng v Liêu D ng h tang chú.
ế ầ ư ạ Ph n 2: Gia bi n và l u l c
ị ắ ề ề ả ộ Gia đình Ki u b m c oan, Ki u ph i bán mình chu c cha.
ừ ề ị ị Ki u b Mã Giám Sinh l a, đ nh t ự ử t .
Ở ầ ị ắ ừ ở ư ề ả ộ ữ l u Ng ng Bích, Ki u b m c l a S Khanh, bu c ph i làm kĩ n .
ượ ư ứ ạ ị ạ ư Đ c Thúc Sinh c u nh ng b Ho n Th hành h .
10
ỏ ố ư ế ề ạ Tu Ẩ Quan Âm các nhà Ho n Th , Ki u b tr n đ n am Chiêu n
ở ủ ư c a s vãi Giác Duyên.
ủ ầ ạ ơ R i vào l u xanh c a B c Bà.
ừ ả ượ ấ ộ ợ Đ c T H i chu c, l y làm v .
ừ ả ạ ạ ươ ề ị ồ ư ở i tri u đình, tr thành đ i v ng nh ng b H Tôn
T H i ch ng l ế ứ ế ừ ố Hi n l a ch t đ ng.
ụ ề ổ ế ả ồ ị ả B H Tôn Hi n làm nh c, r i b g cho viên th quan, Ki u nh y
ườ ề ố ị ồ xu ng sông Ti n Đ ng t ự ử t .
ượ ứ ươ ậ ầ ờ ử Đ c vãi Giác Duyên c u và n ng nh c a ph t l n hai.
ầ ụ Ph n 3: Đoàn t
ở ạ ề ế ớ ọ Kim Tr ng tr l i tìm Ki u, bi t tin, chàng vô cùng đau đ n.
ư ế ọ ưở ớ ớ ớ Kim Tr ng k t duyên v i Thúy Vân nh ng luôn t ng nh t ề i Ki u,
ề ế quy t tâm tìm Ki u.
ờ ặ ề ặ Tình c g p vãi Giác Duyên, KimKi u g p nhau.
ề ợ ồ ế ị ạ ọ
ổ Ki u và Kim Tr ng quy t đ nh đ i tình v ch ng thành tình b n bè. c. Giá tr ị n i ộ dung và nghệthu t:ậ
ị ệ ự ọ ệ ề
ạ t tác văn h c, k t tinh giá tr hi n th c, nhân đ o, ọ ế ể ủ ự ộ Truy n Ki u là ki ậ giá tr ngh thu t. Là thành t u tiêu bi u c a văn h c dân t c.
ệ ị ệ *V n i ề ộ dung:
ự ệ Giá tr ị hi nth c:
ệ + Ph iơ bàyhi nth c ự xãh iộ phongki nế b tấ công.
ổ ỗ + Ph n ả ánh n i kh đau, ạ b t ấ h nh c a ủ con ng ặ i, ườ đ c bi ệ là ng t iườ
phụn .ữ
ệ Ki u” ề là giá trị Giá tr ị nhân đ o: ạ Giá tr ị chính c a “Truy n
ị ể ệ ở ươ nhân đ o. ạ Giá tr này đ c ượ th hi n các ph ủ di nệ sau: ng
ề ẳ ẩ ạ ị + Kh ng đ nh, đ cao tài năng, ph m h nh
ươ ướ ố ủ ườ ả + C m th ng tr ị c s phân bi k ch c a con ng i.
ế ự ấ ế ộ ữ ạ ạ + Lên án ch đ PK vô nhân đ o, nh ng th l c x u xa, tàn b o
ậ ườ vùi d p con ng i
ủ ữ ơ ồ c m , khát v ng chân chính c a con
ườ ướ ự ọ ề ạ ề ng
do, công lí, kv v tình yêu, h nh phúc ệ ự ế ậ + Đ ng tình v i nh ng ư i nh kv v quy n s ng, kv t *V ề nghệthu t:Là k t tinh thành t u ngh thu t VHDT trên
ệ ươ ớ ề ố ậ ng di n: ề nhi u ph
11
ế ệ ở ẹ ả ớ t tr nên giàu đ p v i kh năng miêu t ả ,
ể ả ữ Ngôn ng : Ti ng Vi bi u c m phong phú.
ể ơ ụ ạ ớ ỉ ễ ể ạ ầ Th Lo i: Th th l c bát đ t t i đ nh cao, nhu n nhuy n.
ậ ự ự ệ ệ Ngh thu t t
ọ
ạ ả thiên nhiên, NT miêu t ng tr ng, bút pháp t t ẫ t b c: NT d n truy n, NT nhân v t ậ (qua bút pháp ả
ạ ộ ụ
miêu t ướ ệ ượ c l ộ n i tâm nhân v t (qua ngôn ng đ c tho i n i tâm và t ọ c nh ng tình) ạ ả ả t tác trong văn h c trung đ i nói riêng và
ượ ậ ể ự s có s phát tri n v ả ắ kh c h a tính cách ữ ố ả ự th c, qua ngôn ng đ i tho i ); NT miêu t ữ ộ ệ ộ ề >“Truy n Ki u” là m t ki ọ ư ậ ệ ộ văn h c dân t c nói chung.
ả ụ ể ễ ệ ẩ Truy n L c Vân Tiên 2.Tác gi Nguy n Đình Chi u và tác ph m
a. Tác gi :ả
ộ ờ * Cu c đ i:
ụ ọ ể ể ễ ồ Nguy n Đình Chi u (1822 1888), t c g i là Đ Chi u.
ớ ị Sinh t Tân Th i Gia Đ nh (nay là thành ph H Chí
ẹ ở i quê m ề ở ồ ừ ề ệ ỉ ạ Minh). Quê cha ố ồ ế B Đi n, huy n Phong Đi n, t nh Th a Thiên Hu .
ỗ ổ ị
ế ậ ố ụ Năm 1843, thi đ tú tài (21 tu i), sáu năm sau ông b mù. Không g c ở ầ ướ ố c s ph n, ông v n ng ng cao đ u s ng, s ng có ích đ n h i th
ẫ ả ố ơ ẩ ọ ầ ố ơ ngã tr ố cu i cùng. Ông làm tròn c ba tr ng trách: nhà th , nhà giáo, th y thu c.
ươ ướ ấ ầ ề ng sáng v lòng yêu n ố ấ c và tinh th n b t khu t ch ng
ạ ặ ấ Là t m g gi c ngo i xâm.
ả ầ ặ ấ
ẫ ầ ẻ ẫ ướ
ơ ộ ồ ư ữ ọ ẩ ố ớ ể ấ Khi c Nam Kì r i vào tay gi c, ông v n nêu cao tinh th n b t khu t ẫ ẳ c k thù “thua cu c r i l ng v n th ng, đ u v n ng ng cao, ngay k thù ớ ổ tr n lòng trung thành v i T qu c, v i nhân dân cho
ẻ ả ấ tr cũng ph i kính n ”, gi ớ t i lúc m t.
ự ươ ệ * S nghi p văn ch ng:
ể ạ ơ ấ ủ ượ ư ề ộ ờ Đ l i cho đ i bao trang th b t h , đ c l u truy n r ng rãi.
ụ ế ầ ộ ươ nghĩa sĩ C n Giu c”, “D ng Tiêu bi u: ể “L c Vân Tiên”, “Văn t
ừ ậ T Hà M u”,...
b. Tác ph mẩ
ệ ụ Truy n “L c Vân Tiên”:
ơ ụ ả ồ ầ + Là truy n th nôm, g m 2082 câu th l c bát. Sáng tác kho ng đ u
ơ ế ỉ ữ ệ ủ nh ng năm 50 c a th k XIX.
ượ ư ướ ứ + Đ c l u truy n r ng rãi d ạ i hình th c sinh ho t văn hoá dân gian
ể ơ ư ề ộ ơ nh : “k th ”, “nói th Vân Tiên”, “hát Vân Tiên”…
12
ệ ầ ồ Truy n g m 4 ph n:
ụ ướ ứ ệ ề + Ph n 1ầ : L c Vân Tiên đánh c p c u Ki u Nguy t Nga.
ụ ạ ặ ượ ứ + Ph n 2ầ : L c Vân Tiên g p n n và đ c c u.
ề ệ ặ ạ ượ ứ ẫ + Ph n 3ầ : Ki u Nguy t Nga g p n n và đ ộ c c u, v n m t lòng chung
ủ ớ th y v i Vân Tiên.
ụ ề ệ ạ ầ + Ph n 4ầ : L c Vân Tiên và Ki u Nguy t Nga sum v y, h nh phúc.
ị ộ Giá tr n i dung:
ữ ọ ườ ớ ườ ộ i v i con ng i trong xã h i: tình
+ Xem tr ng tình nghĩa gi a con ng ẹ ợ ồ cha m , con cái, v ch ng, tình yêu.
ứ ề ệ ầ ố ẵ + Đ cao tinh th n nghĩa hi p, s n sàng ra tay c u kh n phò nguy.
ể ệ ướ ằ ng t ớ ẽ i l ữ công b ng và nh ng
ủ ế ậ ề ố ẹ ọ + Th hi n khát v ng c a nhân dân h ộ ờ t đ p trong cu c đ i (k t thúc có h u) đi u t
ệ ậ ị Giá tr ngh thu t:
ấ ể ủ ậ ơ ọ
ộ ộ ế ậ ủ ộ ườ n i tâm. Tính cách c a nhân v t cũng th ề ệ qua vi c làm, l ng b c l
Mang tính ch t k : chú tr ng đ n hành đ ng c a nhân v t nhi u h n là ờ ả ộ miêu t i ử ỉ nói, c ch .
ứ ọ ề ế ạ ị ề ở
2. Ki n th c tr ng tâm v 3đo n trích: Ch em Thúy Ki u, Ki u ề ư ụ ệ ề ứ ầ l u Ng ng Bích, L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga.
ộ ơ
ầ * Yêu c u 1: Thu c lòng th ứ ế Cách th c ti n hành:
ể ộ ơ ỹ Giáo viên ki m tra k năng thu c lòng th
ứ ế ọ
ầ * Yêu c u 2: Trình bày ki n th c tr ng tâm ứ ế Cách th c ti n hành:
ể ủ ạ ỗ
ỏ ọ ọ ợ ỹ
ứ ổ ự ậ ủ Đ c ng c ki n th c tr ng tâm c a m i đo n trích, giáo viên cho HS ứ ế ề đi n thông tin vào b ng t ng h p ki n th c. K năng này đòi h i h c sinh ể ừ ế ợ v a k t h p nh n bi ố ế ả ế t và s thông hi u.
ệ ố ỏ H th ng câu h i:
ế ị ủ ạ ẩ ỗ + Cho bi t v trí c a m i đo n trích trong tác ph m
ố ụ ủ ừ ạ + Nêu b c c c a t ng đo n trích
ậ ủ ị ộ ệ ạ ỗ + Nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a m i đo n trích
ố ụ Tên văn b nả ệ
ạ ị V trí đo n trích ộ B c c n i dung chính ộ ị Giá tr n i dung ị Giá tr ngh thu tậ
13
ị Ch em Thúy
Ki uề
ớ i
ớ
d ườ i
ầ ằ ở ph n N m ỡ ặ ộ m t (G p g c)ướ và đính ẩ ủ c a tác ph m. ữ Sau nh ng câu ề ệ gi i thi u v gia đình họ ươ V ng, tác ả gi dành 24 câu nói về Thúy Vân, Thúy Ki u.ề ệ ậ Ngh thu t ấ ệ ướ : l y c l ẻ ẹ v đ p thiên nhiên g i tợ ả ẹ ẻ v đ p con i. ườ ng ụ ử S d ng ẩ ả hình nh n ụ d , nhân hóa, sóng phép thành đôi, ng ...ữ
Qua miêu tả ứ hai b c chân dung đ p,ẹ ễ Nguy n Du tr ngọ trân ẻ ợ ng i ca v ẹ đ p, tài năng ủ con c a ự ng ế ề ả c m v ki p ườ i tài hoa ng ạ ệ b c m nh > ệ ể Bi u hi n ả ủ c m c a ứ h ng nhân đ o.ạ
ậ ộ
ầ c n phân tích 3 ph n:ầ ầ Ph n 1 (4 câu đ u):ầ ệ Gi thi u khái quát hai ị ch em. ầ Ph n 2 (4 Tả ế câu ti p): ẻ ẹ v đ p Thuý Vân. ầ Ph n 3 (12 Tả ế câu ti p): ủ ẹ ẻ v đ p c a Thuý Ki u.ề ầ Ph n 3 (4 câu cu i):ố ề Nh n xét v ố cu c s ng ị hai ch em.
Ki u 3 ph n:ầ
ầ ề ở ầ l u Ng ngư Bích ễ
ạ trích Đo n ấ ể ệ th hi n t m lòng nhân đ oạ ễ ủ c a Nguy n Du :
Ph n 1 (6 câu đ u):ầ ả Hoàn c nh cô ộ ơ i đ n, t ủ ệ nghi p c a Thúy Ki uề
ả ộ Miêu t n i tâm nhân v t:ậ ế Di n bi n ạ tâm tr ng qua ữ ộ ngôn ng đ c ộ ạ tho i n i nghệ tâm, ậ ả ả c nh thu t t ặ ụ ng tình đ c s c.ắ ngươ Th ả ả c m cho c nh ộ đáng ng ươ th ng Thuý Ki uề ươ ử
ầ Ph n 2 (8 ế ỗ câu ti p): N i ớ ng nh th ọ Kim Tr ng và cha m .ẹ
ầ
ị
ẻ ợ Ng i ca v ẹ ẩ đ p ph m ỷ ấ thu ch t chung, hi uế ả th o, v tha ủ Thuý c a Ki u.ề ụ S d ng thành công ể đi n tích ệ ố ể đi n c , đi p ắ ữ ng khi kh c ọ h a tâm ạ tr ng nhân v t.ậ th
Ph n 3 (8 câu cu i):ố tr ngạ Tâm ồ đau bu n, âu ủ lo c a Thúy ể ề Ki u ệ hi n qua cách ạ Đo n trích ầ ở ằ ph n n m ứ (Gia th hai ư ế bi n và l u l cạ ). Sau khi bán mình cho Giám Mã ị Sinh, Ki u bề vào l uầ đ y ẩ Ki uề xanh. ự ấ ứ ị u t c đ nh t ờ ẫ v n. Tú Bà v ợ ứ ẹ h a h n đ i ề Ki u bình ả ẽ ụ ph c s g ồ ch ng cho nàng vào n iơ ử ế ồ ư t t r i đ a ề Ki u ra giam ầ ở ỏ l u l ng
14
ư
nhìn c nhả v t.ậ
Ng ng Bích, ệ ự ợ đ i th c hi n ớ ư âm m u m i.
ụ L c Đ 2 ph n:ầ
Ngôn ngữ ạ ộ m c m c, bình d .ị
Vân Tiên c uứ Ki uề Nguyệ t Nga. ầ Ph n 1 (14 ụ ầ câu đ u): L c Vân Tiên đánh tan b nọ p.ướ c
ầ
o nạ trích n mằ trong ầ ph n 1 ủ c a tác ph m.ẩ
Tính cách ủ ậ c a nhân v t ộ ủ ế ch y u b c ộ qua hành l ỉ ử ộ đ ng, c ch , ngôn ng .ữ ệ ạ Đo n trích ể ệ th hi n khát ọ v ng hành ờ ạ đ o giúp đ i ả ủ và c a tác gi ọ ắ kh c h a ữ ẩ nh ng ph m ẽ ẹ ấ ch t đ p đ ủ c a hai nhân v t:ậ
ọ
ụ + L c Vân Tiên tài ba, dũng c m,ả tr ng nghĩa khinh tài; Ph n 2 (Còn ộ ạ l i): Cu c trò ữ chuy n gi a ụ L c Vân Tiên Ki uề và ệ Nguy t Nga sau khi Vân Tiên đánh p.ướ c
ề
Ki uề + ệ Nguy t Nga ế ậ hi n h u, n t na, ân tình.
ệ ậ II. Luy n t p:
ậ ọ ể ạ ầ Ph n I: D ng bài t pđ c – hi u
ế ậ ụ ể ấ ứ ộ ậ (M c đ nh n bi t, thông hi u và v n d ng th p)
ứ ệ ắ 2 hình th c: Tr c nghi m khách quan
ự ậ ắ T lu n ng n
ậ ỏ
ệ ở ứ ế Cách th c ti n hành: ầ ủ ừ ị ọ HS đ c và xác đ nh yêu c u c a t ng câu h i trong bài t p i vào v và trình bày mi ng HS tr l
ậ ổ ả ờ ậ
ả ờ ừ ỏ ụ ể ướ ẫ ạ HS khác nh n xét, b sung. GV nh n xét, đánh giá GV h ng d n HS cách tr l i t ng d ng câu h i c th
ứ ệ ắ * Hình th c tr c nghi m khách quan:
ọ
ả ờ
ỏ ằ
tr l
i câu h i b ng cách ghi ra bài làm
ữ
ứ
Bài t p: ậ Đ c đo n trích sau và ạ ướ c đáp án đúng.
ch cái in hoa đ ng tr
ướ ầ ư Tr c l u Ng ng Bích khóa xuân
15
ầ ở ẻ ấ V non xa t m trăng g n chung.
ề ố B n b bát ngát xa trông
ọ ụ ồ ặ ồ Cát vàng c n n , b i h ng d m kia.
ẽ ớ B bàng mây s m đèn khuya
ử ả ư ử ấ N a tình n a c nh nh chia t m lòng.
ưở ệ ồ T ng ng ườ ướ i d i nguy t chén đ ng
ươ ữ ố Tin s ờ ng lu ng nh ng rày trông mai ch .
ờ ể ơ ơ Bên tr i góc b b v ,
ộ ử ấ ờ T m son g t r a bao gi cho phai.
ườ ự ủ Xót ng i t a c a hôm mai,
ấ ạ ạ ồ ữ ờ Qu t n ng p l nh nh ng ai đó gi ?
ấ ắ ư Sân Lai cách m y n ng m a,
ừ ườ ố ử Có khi g c T đã v a ng i ôm.
ễ ệ (Truy n Ki u; ) ề Nguy n Du
ị
ươ
ứ
ủ
ể
ạ
ạ
ơ
ng th c bi u đ t chính c a đo n th trên.
Câu 1: Xác đ nh ph
A. T sự ự
ể ả
B. Bi u c m
C. Miêu tả
ị ậ D. Ngh lu n
ạ
Câu 2: T “ừ khóa xuân” trong đo n trích có nghĩa là gì?
ầ
ờ
ạ
A. Ý nói th i gian mùa xuân đang d n khép l
i.
ươ ẹ
B. Ý nói không gian mùa xuân t
i đ p
ề ự
ả
C. Ý nói Ki u t
giam hãm b n thân
ệ
ề
ổ
ỏ
ị
D. Khóa kín tu i xuân, ý nói vi c Ki u b giam l ng.
ố ử
ạ ồ
ấ ạ
ượ ử ụ
, qu t n ng p l nh đ
c s d ng
ể ố Câu 3: Nh ng đi n c : Sân Lai, g c t
ằ
ữ ụ nh m m c đích gì?
ớ ươ
ấ
ỗ
ố ớ
ủ
ạ A. Nh n m nh n i nh th
ẹ ề ng c a Thúy Ki u đ i v i cha m .
ớ
ẹ
ề
ắ
ươ ưỡ
ể ở
ả B. Tình c m th ể ụ bên đ ph ng d
ng nh , đau xót, lo l ng cho cha m khi Thúy Ki u không ng.
th
ế
ệ
ề
ớ
ọ
ự
C. Nói đ n vi c Thúy Ki u nh Kim Tr ng khôn nguôi, t
ẻ trách mình là k
ụ
ph tình
16
ớ ỗ
ớ ươ
ủ
ề
i n i nh th
ố ớ ng c a Thúy Ki u đ i v i các em Thúy Vân và
ươ
D. Nói t V ng Quan.
ủ
ạ
ộ
ơ
Câu 4:N i dung chính c a đo n th trên là gì?
ơ ẻ
ỗ
ề ở ầ
ủ
A. N i cô đ n l
loi c a Thúy Ki u
ư l u Ng ng Bích
ẹ ủ
ề
ỗ
ớ
ọ
B. N i nh Kim Tr ng và cha m c a Thúy Ki u
ắ ủ
ễ
ạ
ầ
C. T m lòng nhân đ o sâu s c c a Nguy n Du
ơ ộ
ệ
ỗ
ươ
ớ ườ
ả D. Hoàn c nh cô đ n t
i nghi p và n i th
ng nh ng
ẹ ủ i yêu và cha m c a
Thúy Ki uề
Đáp án
Câu 1 2 3 4
Đáp án B D B D
ứ ự ậ * Hình th c t ắ lu n ng n
ọ ậ ỏ ạ Bài t p 1: Đ c đo n trích sau và tr l
ồ i câu h i: ề
ấ
ồ ọ ướ
ế ả ờ ử ể Bu n trông c a b chi u hôm ề Thuy n ai th p thoáng cánh bu m xa xa? Bu n trông ng n n Hoa trôi man mác bi
ồ ớ c m i sa ề t là v đâu? ộ ỏ ầ ầ ồ
ặ ấ
ộ ố ặ ồ
Ầ ầ ề ế ế Bu n trông n i c r u r u Chân mây m t đ t m t màu xanh xanh Bu n trông gió cu n m t du nh m m ti ng sóng kêu quanh gh ng i.
ơ ượ ự c miêu t ồ ữ theo nh ng trình t nào?
ả ừ ả ạ c tác gi s d ng trong đo n trích trên là gì? Phân
ừ ạ ạ ậ Câu 1: C nh v t trong đo n th đ ả ử ụ ượ Câu 2: T láy đ láy. lo i các t
ữ ủ ệ ạ ỉ ệ Câu 3: Ch ra và nêu ý nghĩa c a bi n pháp đi p ng trong đo n trích
trên.
ỏ ừ ượ ử ụ ạ ượ Câu 4: Hai câu h i tu t c s d ng trong đo n trích trên đ đ ể c hi u
ư ế nh th nào?
ướ i:
ạ ơ ượ ả ớ ả ờ ẫ H ng d n tr l ậ ả Câu 1: C nh v t trong đo n th đ c miêu t theo trình t ự ừ t xa t i
g n.ầ
ề ử ể ả ” t ồ ”, b n khung c nh khác nhau:
ể ồ
ộ ữ ọ ướ T “ừ c a b chi u hôm ố M t cánh bu m th p thoáng n i c a bi n. Nh ng cánh hoa l ế i “ớ gh ng i ấ ơ ử ụ i tàn trôi man mác trên ng n n ớ c m i.
17
ượ ưở ồ
ầ ầ ng sóng quanh gh ng i. ồ ư ấ ố
ề Ki u tr
ả ử ụ ạ ơ ỏ N i c héo úa, r u r u. ế ả ng t C nh t → ễ ạ ỗ ầ ắ Di n đ t n i bu n dâng lên đ y p, càng ngày nh mu n nh n chìm ộ ể ướ c cu c b dâu. ượ ừ Câu 2: T láy đ s d ng trong đo n trích trên là: c tác gi
(cid:0) ầ ầ ừ ộ ầ ầ T láy toàn b : xa xa, r u r u, xanh xanh, m m
(cid:0) ậ ừ
ệ
ủ ữ ộ ấ T láy b ph n: th p thoáng, man mác ữ ồ ạ Câu 3: Đi p ng trong đo n trích trên là: bu n trông ệ Ý nghĩa c a đi p ng này là:
(cid:0) ơ ồ ồ ồ ộ Bu n trông là bu n nhìn xa, trông ngóng m t cái gì đó m h , vô
v ng.ọ
(cid:0) ệ ả c k t h p v i nh ng hình nh đ ng sau nó
ượ ế ợ ồ
ơ
ễ ả ỗ ế ồ ớ ồ
ứ ớ ữ ữ Đi p ng này đ ộ ỏ ề ọ ướ ư ử ể nh : c a b , con thuy n, cánh bu m, ng n n c, hoa trôi, n i c , chân mây ạ ậ ừ ợ ặ ấ m t đ t, gió, sóng,… v a g i thân ph n cô đ n, lênh đênh, trôi d t trên dòng ị ấ ừ ờ đ i vô đ nh, v a di n t n i bu n ngày càng tăng ti n, ch ng ch t ghê g m, ệ ơ t h n. mãnh li
(cid:0) ớ ệ Các đi p ng còn k t h p v i các t
ế ợ ạ ạ ủ ơ ị ấ t c a c n sóng lòng,
ồ ữ ộ
ừ láy: th p thoáng, xa xa, man ệ ệ ọ ạ ị di n đ t (v n, nh p, t ,
ầ ầ ầ ệ => Phép đi p ng l p l ằ ữ ầ ầ mác, r u r u, xanh xanh, m m t o nên nh p đi u ào khi tr m bu n, khi d d i, xô n i bu n đ n tuy t v ng. ữ ặ ạ ầ ể ấ ạ
ả ạ ạ ậ ộ ơ ị ừ ụ , c m t ợ ẽ ớ ả ng ngh thu t và t o nh p đi u cho câu th , tác đ ng m nh m t
ế ồ ỗ ừ ộ ế ố ễ i m t y u t ạ ả câu) nh m nh n m nh, bi u đ t c m xúc và ý nghĩa, có kh năng g i hình ệ ượ i c m t xúc ng
ỏ ừ ượ ử ụ ạ ơ ượ ệ ườ ọ i đ c. Câu 4: Hai câu h i tu t c s d ng trong đo n th trên đ đ ể c hi u
ư nh sau:
ỏ ề ồ ừ Thuy n ai th p thoáng cánh bu m xa xa : “
ỏ ơ ữ ồ ộ ấ Câu h i tu t ?” ả Hình nh cánh bu m nh , đ n đ c gi a mênh mông sóng n
ạ ư ề ắ ướ ở ệ ạ hi n t c, cũng i nghĩ
ủ ủ ả ị ố gi ng nh tâm tr ng c a Ki u trong không gian thanh v ng ớ ươ i t t
ấ ế ng lai m t mù c a b n thân. ề ả => Nàng Ki u c m th y lênh đênh gi a dòng đ i, không bi t ngày nào
ớ ượ ụ ớ m i đ
ỏ ườ ề t là v đâu c tr v v i gia đình, đoàn t : “ ờ i thân yêu. ?”
ừ Hoa trôi man mác bi ị ữ ề ế ồ
ữ ở ề ớ v i ng ế Câu h i tu t ặ ướ Nh ng cánh hoa trôi vô đ nh trên m t n ố ơ ờ ữ ấ ấ ậ ổ
c càng khi n Ki u bu n h n, nàng nhìn th y trong đó s ph n lênh đênh, chìm n i, b p bênh gi a dòng đ i ngang trái.
ế ố ậ ủ ẽ ế ạ ợ t s ph n c a mình s trôi d t, lênh đênh đ n => Ki u lo s không bi
ấ ị ề khi nào, b vùi l p ra sao.
18
Bài t p 2:ậ
ế ướ ệ ượ ư c l t ụ ng tr ng? Cho ví d . a. Th nào là bút pháp
ế ả ả ụ ụ c nh ng tình? Cho ví d . b. Th nào là bút pháp t
ạ ộ ữ ộ ế ụ c. Th nào làngôn ng đ c tho i n i tâm? Cho ví d .
ướ ẫ H ng d n:
ệ a. Ngh thu t ậ ướ ệ ượ c l t ư ng tr ng:
ậ ướ ệ ộ ườ ử ụ c l là bút pháp quen thu c, th ng s d ng trong văn
ệ Ngh thu t ạ ọ h c trung đ i.
ử ụ ướ ữ ể ậ S d ng nh ng quy
ệ ề ườ ườ ọ ệ c trong bi u hi n ngh thu t, th ể ế ng thiên nhiên: trăng, hoa, tuy t, ng c … đ nói v con ng ấ ng l y hình ổ i và làm n i
ườ ượ t ậ ẻ ẹ ủ b t v đ p c a con ng i.
ườ ọ i đ c thông qua
i ng ả ụ ể ỉ ứ ậ ướ ệ ệ c l Ngh thu t ượ ưở ng t ự s phán đoán, trí t ề ợ nghêng v g i, tác đ ng t ng ch không miêu t ộ ớ ỉ c th , t m .
ệ ễ ệ
ể
đ c s d ng đ miêu t ầ ử ụ ng đ ư ệ ậ ướ ệ ể c l ả ưở ng t
ề , Nguy n Du đã s d ng ngh thu t Trong Truy n Ki u ượ ử ụ ườ ậ ả chân dung nhân v t. Bút pháp này th miêu t ậ ướ ệ ượ ệ ậ nhân v t chính di n. Ngh thu t ng tr ng đã góp ph n lý t c l hoá nhân v t.ậ
ử ụ ề ạ ị
ặ ụ + C p l c bát trong đo n trích “Ch em Thúy Ki u” có s d ng bút ướ ệ ượ t ư ng tr ng: c l pháp
ả . T Thúy Vân:
ườ ọ ố Hoa c i, ng c th t, đoan trang
ướ ế ườ Mây thua n c tóc, tuy t nh ng màu da.
ề ả . T Thúy Ki u:
ủ ơ Làn thu th y nét xuân s n
ễ ắ ờ Hoa ghen thua th m, li u h n kém xanh.
ả ả ụ b. T c nh ng tình:
ả ậ ụ ả ả ậ ể ử ắ
ượ ườ ả ượ ồ qua tâm h n con ng
ứ
ả ả
ỉ ừ ạ
ứ ườ ớ ộ ạ ầ , tâm tr ng là m c đích miêu t ở i, thiên nhiên góp ph n miêu t
ắ ậ ộ ệ T c nh ng tình là ngh thu t m n c nh v t đ g i g m tâm ế ạ ầ ớ i. Vì th , tr ng. Thiên nhiên ph n l n đ c miêu t ạ ả ứ ơ ầ c nh không đ n thu n là b c tranh thiên nhiên mà còn là b c tranh tâm tr ng. ạ ụ ả ươ ệ . Thiên nhiên C nh là ph ng ti n miêu t ậ ẩ ạ ở ẻ ẹ v đ p mà còn n ch a tâm tr ng, tr thành nhân v t không ch d ng l i ả ườ , bên c nh con ng i, hoà v i n i tâm con ng ạ kh c ho tính cách, n i tâm nhân v t.
ạ ả ả ụ ạ Ki u ề ở ơ ể ệ Đo n th th hi n bút pháp t c nh ng tình trong đo n trích “
19
ư ầ l u Ng ng Bích ”
+ 6 câu đ u:ầ
ướ ầ ư Tr c l u Ng ng Bích khóa xuân
………
ử ả ư ử ấ N a tình n a c nh nh chia t m lòng
+ 8 câu cu i:ố
ử ể ề ồ Bu n trông c a bi n chi u hôm
…….
Ầ ầ ế ế ồ m m ti ng sóng kêu quanh gh ng i
ạ ộ ữ ộ c. Ngôn ng đ c tho i n i tâm:
ờ ớ Th ng là l
ặ ệ ắ ậ ự nói v i chính mình i nói th m bên trong, nhân v t t ạ ậ ng. Đó là ngh thu t kh c ho tính cách
ệ ậ ầ ng t ạ ậ ườ ớ ho c nói v i ai đó trong t ễ ả nhân v t qua vi c di n t ượ ưở tâm tr ng nhân v t.
ệ ộ ả
ạ ữ ộ ề ở ầ ậ Ki u ể ệ ữ M t trong nh ng đo n trích th hi n thành công ngh thu t miêu t ạ ộ n i tâm nhân v t qua ngôn ng đ c tho i là ậ ư l u Ng ng Bích :
ưở ệ ồ T ng ng ườ ướ i d i nguy t chén đ ng
………
ố ử ườ Có khi g c t ừ đã v a ng i ôm
Bài t p 3:ậ
ệ ề Trong “Truy n Ki u” có câu:
a.
ưở ệ ồ “T ng ng ườ ướ i d i nguy t chén đ ng”
b.
ơ ế ộ Chép thu c lòng 7 câu th ti p theo.
c.
ơ ễ ả ả ạ ớ Đo n th di n t ủ c m xúc c a ai v i ai?
ậ ự ễ ả ớ ươ ạ ợ Tr t t di n t tâm tr ng nh th ạ ng có h p lý không? T i
sao?
a.
ướ ẫ H ng d n:
ơ ế ộ Chép thu c lòng 7 câu th ti p:
ươ ữ ố …Tin s ờ ng lu ng nh ng rày trông mai ch .
ờ ể ơ ơ Bên tr i góc b b v ,
ộ ử ấ ờ T m son g t r a bao gi cho phai.
ườ ự ủ Xót ng i t a c a hôm mai,
20
ấ ạ ạ ồ ữ ờ Qu t n ng p l nh nh ng ai đó gi ?
ấ ắ ư Sân Lai cách m y n ng m a,
ừ ườ ố ử Có khi g c T đã v a ng i ôm.
ạ ả ẹ ủ ọ b. Đo n th di n t ng Kim Tr ng và cha m c a
ề ố ơ ễ ả ớ ươ tình c m nh th ơ ở ữ Thúy Ki u trong nh ng ngày s ng cô đ n ư lâu Ng ng Bích.
ậ ự ễ ả ớ ươ di n t c. Tr t t
ọ ề ớ ướ ỗ ặ ỗ ớ ớ
ố ớ
ủ ạ tâm tr ng nh th ớ ườ ẹ i yêu lên tr i cha m sau. Đ t n i nh ng ợ ộ ệ ộ ủ ề ả ư ồ Tr ng r i nh t ẻ ư thân có v nh không h p lý đ i v i quan ni m trong xã h i phong ki n. ấ ạ ấ ợ ề Nh ng xét v c nh ng c a Thúy Ki u thì quy trình tâm lý y l ng c a Thúy Ki u: nh Kim ớ c n i nh song ế i r t h p lý.
ớ ườ ơ ứ câu th th hai trong
ạ ầ c là vì: v ng trăng ọ
ướ ề ớ ấ ớ ớ ờ ỡ ỗ đ
ữ ượ ờ ẹ c l ầ i khi không gi ề ở ố i th v i Kim Tr ng hôm nào. Nàng đau xót vì m i i h n ẹ c v i chàng Kim. Còn đ i v i cha m , dù sao Ki u cũng đã ph n nào làm
ữ ế ế ơ ề i yêu tr Ki u nh ng ợ đo n trích g i nh t i l ả ẹ tình đ p đã tan v . Nàng c m th y mình có l ố ớ ướ ớ ứ tròn ch hi u khi bán mình c u cha và em trong c n tai bi n.
ủ ậ ớ
ồ ờ
ấ ợ ủ ậ ủ ự ả ấ ạ ễ ả tâm tr ng trên là r t h p lý v i quy lu t tâm lý c a nhân Cách di n t ễ ế ự ể ệ ậ trong ngòi bút c a Nguy n Du, đ ng th i cũng cho v t th hi n rõ s tinh t ả ố ớ ta th y rõ s c m thông đ i v i nhân v t c a tác gi .
Bài t p 4:ậ
ả ờ ạ ọ ỏ ướ Đ c đo n trích sau và tr l i các câu h i bên d i:
ướ ử ạ ồ “Tr c xe quân t t m ng i,
ế ạ ồ ẽ ư ệ Xin cho ti n thi p l y r i s th a.
ẫ
ấ ươ i”.
ề ườ ứ …G m câu báo đ c thù công, ỉ ấ L y chi cho ph t m lòng cùng ng Vân Tiên nghe nói li n c i:
ườ ả ơ ơ ễ i tr n.
ồ ơ
ơ
ườ “Làm n há d trông ng ặ Nay đà rõ đ ng ngu n c n, ệ t so h n làm gì. Nào ai tính thi ế ớ Nh câu ki n nghĩa b t vi, ế ấ Làm ng ấ i th y cũng phi anh hùng”
ụ ữ ậ ệ (Ng văn 9, t p I, NXB Giáo D c Vi t Nam, 2016)
ủ ạ ằ ẩ ả a. Đo n trích trên n m trong tác ph m nào? C a tác gi nào?
ữ ạ ả ộ ậ b. Đo n h i tho i trên di n ra trong hoàn c nh nào? Có nh ng nhân v t
ộ ạ ạ ễ ạ nào tham gia trong đo n h i tho i trên?
ả ụ ứ ế ấ ừ “báo đ c thù công”, “ki n nghĩa b t vi” c. Gi i thích ý nghĩa c m t
21
ậ ụ ể ệ
ể d. Trong đo n trích trên, nhân v t L c Vân Tiên đã th hi n quan đi m ủ ạ ư ế ố s ng c a mình nh th nào?
ả ế ẩ ả e. Vi
ế ậ ụ ề ạ ề ữ ậ ủ ấ t kho ng 5 đ n 8 câu nêu c m nh n c a em v nh ng ph m ch t ệ ứ ụ L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t
ủ c a nhân v t L c Vân Tiên trong đo n trích Nga.
ướ ẫ H ng d n:
a.
ụ ệ Tác ph m ẩ Truy n L c Vân Tiên
ả ể ễ Tác gi : Nguy n Đình Chi u
b.
ụ ả ọ ướ ứ ề p c u Ki u
Hoàn c nh: Sau khi L c Vân Tiên đánh tan b n c ệ Nguy t Nga
ụ ề ậ ệ Nhân v t: Ki u Nguy t Nga và L c Vân Tiên
c.
ứ ả ơ ứ ề “báo đ c thù công” : báo tr n đ c, đ n đáp công lao
ế ấ ệ ấ “ki n nghĩa b t vi” : th y vi c nghĩa không làm
d.
ể ủ ụ
ỏ ả ơ ườ ệ ả ấ Quan đi m c a L c Vân Tiên: Th y vi c nghĩa không làm thì không ẽ ự t i anh hùng; làm vi c nghĩa là l ệ nhiên, không đòi h i tr n. ph i là ng
d.
ứ ạ Hình th c: đo n văn 58 câu
ộ ả ề ạ
ệ ệ
ế ả t tr ng l
ớ ậ ụ N i dung: c m nghĩ v nhân v t L c Vân Tiên trong đo n trích v i ẻ ẹ có tinh th n nghĩa hi p, anh hùng; có tài năng, võ ngh cao ế ọ ưở ễ ể ệ ậ ạ ọ nghĩa; tr ng nghĩa khinh tài; ọ ng th hi n khát v ng hành đ o giúp
ả ữ ầ nh ng v đ p: ườ t quan tâm và c m thông; bi ng; bi c ộ ự ượ đ c xây d ng thành m t nhân v t lí t ờ ủ đ i c a tác gi
ậ ạ ậ ầ ả Ph n II: Bài t p t o l p văn b n
ấ ế ạ t đo n văn
ậ
ứ ộ ậ ụ A. M c đ v n d ng th p:Vi ứ ế Cách th c ti n hành: ọ ị HS đ c và xác đ nh yêu c u bài t p ị HS xác đ nh các b c làm bài và trình bày
ậ ổ
ậ ạ ướ ẫ ạ ng d n HS trình bày 1 đo n văn, cách vi t đo n văn (cách vi ế t
ầ ướ HS khác nh n xét, b sung. GV nh n xét, đánh giá ế GV h ủ ề ể ạ câu ch đ , các câu khai tri n trong đo n văn)
22
ơ Bài t p: ậ Cho hai câu th sau :
ấ ế “Nh câu ki n nghĩa b t vi
ế ấ Làm ng
ủ ậ ơ
ạ ế ớ ườ i th y cùng phi anh hùng” ề ả t đo n văn nêu c m nh n v ý nghĩa c a hai câu th trên. ạ t đo n văn
ề ả ễ ể ế ẫ ệ i thi u khái quát v tác gi ẩ Nguy n Đình Chi u và tác ph m
ệ
ủ ụ ệ ệ ậ ả ấ i thi u nhân v t và hoàn c nh xu t hi n câu nói trên c a L c Vân Em hãy vi ướ H ng d n vi ớ Gi ụ Truy n L c Vân Tiên ớ Gi
Tiên
ả
ọ ầ ơ ớ ệ
ẩ ề ể ờ ươ
ơ ậ
ế ng c a nhà th mù yêu n ủ ườ
ộ p c a chàng mãi là bài ca hùng tráng c a ng ử ộ
ượ ạ ạ ệ ứ ề ề
ề i” r i đĩnh đ c nói :
ế ấ
ườ i th y cùng phi anh hùng”. ế ế ớ ạ ồ ừ ơ ắ Hai câu th b t ngu n t ể ệ ấ ả
ệ ấ
ệ ộ ả
ề ẵ ổ ệ ậ
ệ ẽ ự t ả ệ ủ ễ ề ậ
ệ ị
ư ư ử ể ẹ ọ ớ ạ ề
ả ử ế ơ ủ Ý nghĩa c a hai câu th Ví d :ụ ễ ứ ộ Nguy n Đình Chi u là nhà th l n cu dân t c, mãi mãi x ng đáng là ờ ể ạ ế ỷ i cho đ i t Nam th k XIX. Ông đ l ngôi sao sáng trên b u tr i văn h c Vi ị ổ ậ ụ ệ ấ ng có giá tr , n i b t nh t là “Truy n L c Vân nhi u tác ph m văn ch ướ ủ ưở ụ c. Tiên”.L c Vân Tiên là nhân v t anh hùng lý t ướ ủ i anh hùng Chi n công đánh c ể ệ trong xã h i lo n l c. Vân Tiên đã th hi n m t cách ng x vô cùng cao ứ ệ ệ ng và hào hi p. Khi Ki u Nguy t Nga băn khoăn v chuy n “báo đ c th ồ “Nh câu ki n nghĩa thù công “ thì Vân Tiên “li n c ườ ấ b t vi / Làm ng quan ộ ệ ni m dân gian “Ki n nghĩa b t vi vô dũng dã”, tác gi NĐC đã th hi n m t ườ ạ i anh hùng: th y vi c nghĩa mà ko làm thì không quan ni m đ o lý v ng , không tính toán, ph i là anh hùng; s n sàng làm vi c nghĩa m t cách vô t ầ làm vi c nghĩa là b n ph n, là l nhiên. Đó là cách c x mang tinh th n nghĩa hi p c a các b c anh hùng h o hán.Nguy n Đình Chi u đã đ cao tinh ưở ợ ầ ng anh hùng v nghĩa cao đ p. Quan ni m đó th n nhân nghĩa , ca ng i lý t ắ ướ ườ ắ i, h g n v i đ o lý làm ng ng v nhân dân. Đó là bài h c vô cùng sâu s c ườ ọ i đ c. g i đ n ng mà tác gi
ứ ộ ậ ụ B. M c đ v n d ng cao:
ẩ ả ế ề , tác ph m. ế t bài văn thuy t minh v tác gi
ậ
I. Vi ứ ế Cách th c ti n hành: ọ ị HS đ c và xác đ nh yêu c u bài t p ị HS xác đ nh các b c làm bài và trình bày
ậ ậ ổ
ướ ế ừ ng d n HS trình bày t ng đo n văn (cách vi
ầ ướ HS khác nh n xét, b sung. GV nh n xét, đánh giá GV h ạ ữ ủ ề ạ ừ ế ạ ng ch đ , cách vi t đo n văn MB, ủ t câu ch
ạ ẫ ầ KB, các đo n văn ph n thân bài (cách dung t ể ề đ , các câu khai tri n trong đo n văn)
ề ậ ả ễ ẩ Truy nệ ế Bài t p 1: Thuy t minh v tác gi Nguy n Du và tác ph m
23
Ki uề
ẫ ậ ướ ***H ng d n l p dàn ý:
ở ớ ệ ề ễ ề ẩ Truy n Ki u ệ M bài: Gi i thi u chung v Nguy n Du và tác ph m
Thân bài:
ờ ạ ự ề ễ ệ ả + GT v Nguy n Du: Th i đ i, gia đình, b n thân, s nghi p,…
ề ệ ồ ố ắ ị ộ ề + GT v Truy n Ki u: Ngu n g c, tóm t t, giá tr n i dung và ngh ệ
thu t…ậ
ề ế ả ễ ẩ Truy nệ K t bài: Đánh giá chung v tác gi Nguy n Du và tác ph m
Ki uề
ướ ẫ ế *** H ng d n vi ộ ố ạ t m t s đo n văn
ở ạ * VD đo n văn M bài:
ế ơ ộ ấ ờ Ti ng th ai đ ng đ t tr i
ướ ọ ờ ư Nghe nh non n c v ng l i nghìn thu.
ế ơ ấ ấ
ữ ư ủ ố ớ
ắ ế ễ ọ
ờ ố ị
ệ ộ ọ ọ ơ ố ữ ể Nhà th T H u đã vi t nh ng dòng th y đ nói lên t m lòng yêu ơ ổ ể ả ế ơ ủ cũng nh c a nhân dân ta đ i v i nhà th c đi n quý và bi t n c a tác gi ệ ấ ọ ớ t Nam: Nguy n Du. Nh c đ n thiên tài văn h c l n nh t trong văn h c Vi ổ ủ Truy n ệ ệ ớ ế ễ t tác làm nên tên tu i c a ông: Nguy n Du là chúng ta nh đ n ki Ki u.ề Đây là tác ph m tiêu bi u nh t, c ọ ấ ể ẩ ó v trí quan tr ng trong đ i s ng tâm ồ h n dân t c, là viên ng c quý trong kho tàng văn h c Vi t Nam.
ế ạ * VD đo n văn k t bài:
Có th nói Nguy n ủ c ượ l u ư truy n ề r ng ộ
ữ ố là m t ộ ki i đ c t
ữ ư
ườ
ọ ỗ
ư ơ ệ ả i, l
ủ ề ấ
ệ
ộ ỏ ả ờ ườ ễ ắ ễ Du là m t ộ thiên tài văn h c, ọ tác ph mẩ ể t ệ tácđ ề “Truy n ệ Ki u” c a ông rãi và chinh ườ ọ ừ x a ư đ nế nay. Nhà thơ T H u ph c ụ nhi u ề th ế h ệ ng đã có ủ ộ ấ ơ ả ộ nh ng câu th c m đ ng nói lên t m lòng c a mình cũng nh nói h tình ẩ ễ ế ệ ế ệ ế ủ ả t yêu m n Nguy n Du và tác ph m i Vi t bao th h ng c m c a bi ộ ể ơ ộ ả ề ệ “Tr i qua m t cu c b dâu/Câu th còn đ ng n i đau nhân “Truy n Ki u” : ố ế ố ổ ề ch y quanh thân Ki u!”. tình / N i chìm ki p s ng lênh đênh/ T Nh ễ ệ ư ả ự , đã m y trăm năm trôi qua nh ng “Truy n Ki u” c a Nguy n Du Qu th c ơ ố ữ ệ ứ ố ẫ t trong lòng dân t c Vi v n có s c s ng mãnh li t Nam. Nhà th T H u ủ i nh n nh : i cho Nguy n Du câu h i mà ng đã thay chúng ta tr l
“B t tri tam bách d ư
ấ niên h uậ
ấ Thiên h hà nhân kh p
ạ ố ư T Nh ?”
ế ẳ (Ch ng bi t ba tram
24
ẻ ữ năm l n a
ờ i đ i ai khóc T ố
ư ườ Ng Nh chăng?)
ễ (Nguy n Du)
ề ả ễ ể ế Bài t p 2: Thuy t minh v tác gi ẩ Nguy n Đình Chi u và tác ph m
ậ ệ ụ Truy n L c Vân Tiên
ẫ ậ ướ ***H ng d n l p dàn ý:
ở ớ ể ễ ệ ẩ Truy nệ M bài: Gi i thi u chung v ề Nguy n Đình Chi u và tác ph m
ụ L c Vân Tiên
Thân bài:
ớ ộ ờ ự ệ ễ + Gi ệ i thi u v ề Nguy n Đình Chi u ể : Cu c đ i, s nghi p,…
ớ ệ ắ ị ộ ụ ềTruy n L c Vân Tiên + Gi ệ i thi u v : Tóm t t, giá tr n i dung và ngh ệ
thu t…ậ
ề ể ễ K t bài: Đánh giá chung v tác gi ẩ ả Nguy n Đình Chi u và tác ph m
ệ
ế ị ậ ọ ế ụ Truy n L c Vân Tiên II. Vi t bài văn ngh lu n văn h c
ọ ườ ề ặ ạ H c sinh th ng g p hai d ng đ :
ị ậ ề ề ấ ạ ẵ D ng đ cho s n v n đ ngh lu n
ấ ẵ ạ ề ị ậ
ầ ủ ề ậ hi u đúng yêu c u c a đ bài
ề D ng đ không cho s n v n đ ngh lu n ứ ế Cách th c ti n hành: ọ ị HS đ c và xác đ nh yêu c u bài t p, ị HS xác đ nh các b ể c làm bài và trình bày
ậ ậ ổ ầ ướ HS khác nh n xét, b sung. GV nh n xét, đánh giá
t
ạ ế ạ ướ ướ t m t s đo n văn: ạ đo n văn MB, KB, các đo n
ộ ố ủ ề ạ văn ph n thân bài (cách vi
ẩ ủ ậ ẫ ng d n HS l p dàn ý chi ti ế ẫ ng d n HS vi ế t câu ch đ , các câu khai tri n trong đo n văn) ả ể ỹ
ậ ế ợ GV h GV h ầ ề ế ả S n ph m c a HS:Đ m b o v ki n th c và k năng: ậ H c sinh v n d ng các thao tác l p lu n phù h p, k t h p ch t ch
ả ọ ẽ ụ ứ ữ ậ ỹ
ẫ ố ụ ạ
ữ ả
ứ ợ ậ ể ế t các k năng đ vi ạ ẽ ặ ậ ừ , ng pháp;… ị ậ ề
ẻ ẹ ủ ề ả ậ ạ ặ ẽ ụ ị ậ ố t bài văn ngh lu n gi a lí l và d n ch ng; v n d ng t ứ ẫ ọ ậ ầ văn h c; b c c ba ph n rõ ràng; l p lu n ch t ch , m ch l c; d n ch ng ắ ỗ , dùng t i chính t chính xác; không m c l ề ẵ ấ ạ 1. D ng đ cho s n v n đ ngh lu n Bài t p:ậ ậ C m nh n v đ p c a nhân v t Thúy Ki u trong đo n trích sau:
25
ề ặ ắ ả Ki u càng s c s o m n mà,
ắ ạ ề ơ So b tài s c l ầ i là ph n h n:
ủ ơ Làn thu th y nét xuân s n,
ễ ắ ờ Hoa ghen thua th m li u h n kém xanh.
ộ ướ M t hai nghiêng n c nghiêng thành,
ộ ọ ắ S c đành đòi m t tài đành h a hai.
ố ẵ ờ Thông minh v n s n tính tr i,
ề ọ ủ Pha ngh thi h a đ mùi ca ngâm.
ươ Cung th ậ ng làu b c ngũ âm,
ứ ồ ầ ộ ươ ệ Ngh riêng ăn đ t h c m m t tr ng.
ự ươ Khúc nhà tay l a nên ch ng,
ạ ộ M t thiên B c m nh l
ệ ệ ễ (TríchTruy n Ki u ạ i càng não nhân. ề – Nguy n Du)
ẫ ậ ướ ***H ng d n l p dàn ý:
1. M bàiở
ề ễ
ớ ớ ề ạ ị ậ ệ ệ ề ấ Gi Gi ệ i thi u v Nguy n Du và Truy n Ki u i thi u đo n trích và đánh giá khái quát (Nêu v n đ ngh lu n)
2. Thân bài
a. Khái quát
ề ệ ạ ầ ộ ị V trí đo n trích: thu c ph n đ u c a ầ ủ Truy n Ki u
ạ ộ N i dung đo n trích:
ẻ ẹ ủ ắ ọ ề + Kh c h a rõ nét v đ p c a Thúy Ki u
ả ả + Th hi n c m h ng nhân đ o c a tác gi ẻ ẹ ợ qua vi c ng i ca v đ p,
ể ệ ườ ứ ự ả ạ ề ế ủ ườ ệ ệ tài năng con ng i và d c m v ki p ng ạ i tài hoa b c m nh
b. Phân tích
ầ ẻ ẹ ủ ủ ề
ễ Thúy Vân tr
ị ể ả ả ầ ớ
ẻ ẹ ề ộ ượ ủ ề * Hai câu đ u tiên khái quát v đ p c a Thúy Ki u qua th pháp đòn ề ặ ướ c, m c dù "Thúy Ki u là ch ". Qua ơ ắ ạ i là ph n h n", ta có th hình ọ c v đ p "s c đành đòi m t tài đành h a hai" c a Thúy Ki u. Đó là
ộ ẻ ẹ ắ ả ề ả ệ ồ ẩ b y. Nguy n Du đã miêu t ữ ch "càng" cùng v i hình nh "so b tài s c l ắ dung đ ặ m t v đ p s c s o m n mà v c trí tu và tâm h n.
ắ ủ ẻ ẹ ề * V đ p nhan s c c a Thúy Ki u
ướ ế ộ ứ ờ ươ ạ Tr c h t, đó là m t b c chân dung r ng ng i, t ắ i th m:
26
ượ ủ ề ả qua
+ Nhan s c "nghiêng n ả ướ ệ ướ ệ ẹ ủ ữ ơ ắ nh ng hình nh c miêu t c nghiêng thành" c a Ki u đ ễ tuy t đ p: "thu th y", "xuân s n", "hoa", "li u". c l
ễ
ả ớ + Khác v i khi miêu t ơ Thúy Vân, ể ệ ở ầ ắ
ủ ẻ ẹ ủ ỉ ậ ồ ắ ợ
ướ ạ ươ ợ ợ đây Nguy n Du ch t p trung g i ệ v đ p c a đôi m t – n i th hi n ph n tinh anh c a tâm h n và trí tu . ợ c mùa thu d n sóng g i lên v đ p c a đôi m t sáng trong, ặ ng m t
ẻ ả ẻ ẹ ủ t ả Hình nh làn n ơ long lanh, linh ho t. "Nét xuân s n" g i nét lông mày thanh tú trên g tr trung.
ứ ặ ậ
ậ ượ ả t y, ta c m nh n đ ộ ề ắ ợ
+ Qua b c chân dung đ c bi ẻ ẹ ủ ề ả ắ
ế ộ ờ ố ị ướ ổ ố ệ ấ c tính cách và s ờ ườ ặ ả ph n c a Ki u. V đ p "s c s o m n mà" g i lên m t con ng i có đ i ẻ ẹ ấ ờ ễ ố s ng tình c m đa chi u, sâu s c. V đ p y khi n "hoa ghen", "li u h n", ộ c m t cu c đ i đau kh , sóng gió. thiên nhiên ghen ghét, đ k , báo tr
ẻ ẹ ồ *V đ p tài năng, tâm h n
ớ ả ẻ ẹ V i Thúy Ki u, Nguy n Du không ch d ng công miêu t v đ p nhan
ợ ỉ ụ ề ễ ồ ẻ ẹ ủ ắ s c mà còn g i lên v đ p c a tài năng, tâm h n:
ỉ ẹ
ệ ạ ệ ồ ọ ng theo quan ni m phong ki n, g m c c m, kì, thi, h a. Đ c bi
ệ ố ặ ị ở ề ế ng, thành "ngh riêng" khó ai bì k p. Nh ng t
ề ả ầ ề ị ở ườ ứ ủ ẳ
ứ + Không ch xinh đ p, Ki u còn có nhi u tài năng tuy t đ i, đ t m c lí ưở t tài đàn t ừ ữ ề ủ c a Ki u đã tr thành s tr ẳ ơ ủ ữ ng "đ mùi", "làu", "ăn đ t",… đã kh ng đ nh tài năng c a nàng h n h n thiên h .ạ
ả ặ ệ ề ễ
ề t là khi miêu t ạ + Đi u đ c bi ủ ể ệ ỗ ự ệ
tài năng, Nguy n Du đã th hi n đ ấ ầ ườ ủ
ộ ờ ổ ể ườ ớ
ệ ạ
ả ấ ồ ườ ủ ắ ượ c nàng sáng tác, m i khi c t lên ộ i, chính là ti ng nói c a m t trái tim đa s u đa i thi u n n ng tình v i cu c đ i. Chính ứ trái tim nhân h u, nh y c m y đã hoàn thi n b c i con gái ế ế ữ ặ ậ c v đ p nhan s c – tài hoa – tâm h n c a ng
ả c cái tình c a Ki u. Cung đàn "B c m nh”" t ứ ạ i làm th n th c lòng ng l ệ ủ ấ ả c m, là bi u hi n c a t m lòng ng ế ừ ượ ạ t t c vi khúc nh c đ ộ ụ ả ẻ ẹ chân dung h i t ọ ươ h V ng.
c. Đánh giá
ả ạ ắ ủ
ẹ ữ ừ ẹ ấ ể
ị ộ ữ ồ ứ ấ ườ ễ đ p nh t đ ng ề ế ờ ự ả Đo n trích đã th hi n c m h ng nhân văn sâu s c c a Nguy n Du. ưỡ ng ườ i tài i, đ ng th i d c m v ki p ng
ể ệ ả Ông đã dành nh ng hình nh đ p nh t, nh ng ngôn t ợ m , trân tr ng, ng i ca giá tr con ng hoa b c m nh.
ọ ệ ạ ậ ậ ử ụ
ẻ ẹ ủ
ầ ể ợ ả ẻ ẹ ủ v đ p c a con ng ắ ả
ậ ạ ế ậ ả ạ ệ ể ệ Đo n trích th hi n tài năng ngh thu t b c th y: s d ng bút pháp ườ ử ụ i; s d ng , l y v đ p c a thiên nhiên đ g i t ẩ ố ự ể ọ chân dung đ kh c h a tính cách và d báo s ộ ẫ ệ nhân v t đ t đ n trình đ m u i. Đó là ngh thu t miêu t
ễ ướ ệ ấ c l ủ th pháp đòn b y; miêu t ườ ậ ph n con ng ự ủ ạ m c c a đ i thi hào Nguy n Du.
ế 3. K t bài
27
ẳ ị ủ ạ
ệ ở ộ ị Kh ng đ nh giá tr c a đo n trích Liên h m r ng
ướ ẫ ế *** H ng d n vi ộ ố ạ t m t s đo n văn
ụ ể VD c th :
ạ * Đo n MB:
ạ ễ ớ
ệ ủ ủ ổ ể ệ
ề ộ ọ ố ộ ủ ấ ắ ả ề
ị ộ ề ơ ớ ị ữ ạ ộ ị
ẹ ề ấ
ấ ủ ế ệ ệ ắ ẹ ệ ắ ộ
ữ ệ ộ ệ Nguy n Du là thiên tài văn h c, nhà nhân đ o ch nghĩa l n. “Truy n ề t Nam. Đây là Ki u” c a ông là ki t tác s m t c a n n thi ca c đi n Vi ậ ệ ẩ m t tác ph m thành công xu t s c c v giá tr n i dung và giá tr ngh thu t. ạ i thi u ch em Thúy Ki u là m t trong nh ng đo n hay Trong đó đo n th gi ậ ủ ề nh t, đ p nh t c a “Truy n Ki u”. Thúy Ki u là nhân v t trung tâm c a ọ ễ ữ truy n, m t thi u n tài s c v n toàn đã đ c thi hào Nguy n Du kh c h a ầ m t cách th n tình, mĩ l ượ ơ ướ qua nh ng dòng th d i đây:
ẫ ơ (Trích d n 12 dòng th )
ạ * Đo n khái quát:
ở ầ ủ ơ Đo n ạ th trên ph n m đ u c a tác ph m
ằ n m ẻ ẹ
ớ ớ ứ ế
ề ườ ọ ề ệ i đ c đ n v i b c chân dung đ c bi ắ ọ ơ ổ ậ ờ
ặ ẻ ẹ ủ ợ ạ ủ ả ở ầ ẩ “Truy nệ ư ủ ắ i thi u v đ p nhan s c c a Thúy Vân, nhà th đã đ a ệ t mà ông mu n làm n i b t: Thúy ể ệ ồ kh c h a rõ nét v đ p c a Thúy Ki u đ ng th i th hi n ườ i ố ề ẻ ẹ qua vi c ng i ca v đ p, tài năng con ng
ứ ự ả ệ ệ ườ Ki u”. Sau khi gi ng ơ ạ Ki u. Đo n th đã ả c m h ng nhân đ o c a tác gi ề ế và d c m v ki p ng ạ i tài hoa b c m nh.
ẵ ấ ị ậ ề ề ạ 2. D ng đ không cho s n v n đ ngh lu n
ề ả ạ ậ Trình bày c m nh n v đo n trích sau: Bài t p 1:ậ
ướ ầ ư Tr c l u Ng ng Bích khóa xuân,
ầ ở ẻ ấ V non xa t m trăng g n chung.
ề ố B n b bát ngát xa trông,
ọ ụ ồ ặ ồ Cát vàng c n n b i h ng d m kia.
ẽ ớ B bàng mây s m đèn khuya,
ử ả ư ử ấ N a tình n a c nh nh chia t m lòng.
ưở ệ ồ T ng ng ườ ướ i d i nguy t chén đ ng,
ươ ữ ố Tin s ờ ng lu ng nh ng rày trông mai ch .
ờ ể ơ ơ Bên tr i góc b b v ,
ộ ử ấ ờ T m son g t r a bao gi cho phai.
ườ ự ủ Xót ng i t a c a hôm mai,
28
ấ ạ ạ ồ ữ ờ Qu t n ng p l nh nh ng ai đó gi ?
ấ ắ ư Sân Lai cách m y n ng m a,
ừ ườ ố ử Có khi g c T đã v a ng i ôm.
ễ ề – Nguy n Du) ệ (Truy n Ki u
ẫ ậ ướ ***H ng d n l p dàn ý:
ở 1. M bài:
ẫ ả ề ễ ắ D n d t: tác gi Nguy n Du, tác ph m ệ ẩ Truy n Ki u
ị ậ ề ạ ả Nêu v n đ ngh lu n: đo n trích kh c h a tình c nh cô đ n t
ắ ế ọ ả ơ ị ủ ủ
ộ i ệ ủ nghi p c a Ki u và t m lòng th y chung, hi u th o c a nàng khi b giam ở ầ ỏ l ng ấ ề ấ ư l u Ng ng Bích.
2.Thân bài:
ứ ề ầ ộ ề ị a. Khái quát v v trí c a đo n trích đã cho trong đ : thu c ph n th hai
ệ ủ ạ ư ạ ) ề (Gia bi n và l u l c ế trong Truy n Ki u
b. Phân tích:
ủ ệ ề ắ ả ị
ơ ộ ơ
ầ ư ắ ắ ẽ ộ ẫ ứ ạ ữ ồ ủ (phân tích d n ch ng) ọ 6 câu đ u kh c h a tình c nh cô đ n t i nghi p c a Ki u: b giam ự ở ầ ỏ l ng l u Ng ng Bích, chìm đ m trong s cô đ n gi a m t không gian mênh mông hoang v ng, tâm tr ng b bàng bu n t i
ớ ủ ế 8 câu ti p miêu t ấ ề i thân c a thúy Ki u, qua đó cho th y
ườ n i nh ng ế ủ ả ồ ị ứ ẫ (phân tích d n ch ng) ả ỗ ẻ ẹ v đ p tâm h n nàng: chung th y, hi u th o, v tha
c. Đánh giá:
ạ ể ệ ậ ủ ễ
ữ ộ ả ả ậ ệ ệ Đo n trích th hi n tài năng ngh thu t c a Nguy n Du trong vi c ụ ạ ộ ả nhân v t qua ngôn ng đ c tho i n i tâm và bút pháp t c nh ng
miêu t tình
ườ ọ ả ậ ượ ấ ạ Đo n trích cho ng i đ c c m nh n đ ắ c t m lòng nhân đ o sâu s c
ạ ễ ủ c a Nguy n Du
ế 3. K t bài:
ề ẳ ạ ị ị Kh ng đ nh giá tr đo n trích và tác ph m ệ ẩ Truy n Ki u
ệ ở ộ Liên h m r ng.
ướ ẫ ế *** H ng d n vi ộ ố ạ t m t s đo n văn
ụ ể VD c th :
ơ ầ ạ * Đo n văn phân tích 6 câu th đ u:
29
ầ ố n Trong sáu câu th ơ m ở đ u, tác gi
ề ộ ơ ệ ủ ề Câu th : "Tr
ườ ứ ổ ở
ề ỏ ị
ấ
ế ề ư ấ ỏ
ượ ờ ộ ị ự ả ỗ ả ói lên hoàn c nh s ng và n i ả ướ ầ ư ơ c l u Ng ng Bích i nghi p c a nàng Ki u. ni m cô đ n, t ề ủ ươ ộ ậ ả ễ ng c a Ki u. khóa xuân", Nguy n Du đã nêu b t lên c nh ng đáng th ư ồ đây ý nói và i con gái ch a ch ng, ng "Khóa xuân" t c khóa kín tu i xuân ị ủ ề ổ ậ ề ệ v vi c Ki u đang b giam l ng. V y là tu i thanh xuân c a nàng Ki u b ớ giam hãm, khóa kín trong c m cung và không đ c giao ti p v i bên ngoài. Vì ư ế ầ th , l u Ng ng Bích nh là nhà tù giam l ng cu c đ i Ki u, nó cho th y tình ề ươ ả c nh đáng th ng, xót xa mà nàng Ki u ph i ch u đ ng.
ơ ế
ư Nh ng câu th ti p theo, tái hi n quang c nh xung quanh l u Ng ng ề ộ ả ắ ầ ệ ướ ữ ớ ầ ủ ượ ạ i con m t đ y tâm tr ng c a Ki u: Bích r ng l n, mênh mông đ c nhìn d
ầ ở ẻ ấ V non xa t m trăng g n chung
ề ố B n b bát ngát xa trông
ọ ụ ồ ặ ồ Cát vàng c n n b i h ng d m kia
ẽ ớ B bàng mây s m đèn khuya
ử ả ư ử ấ N a tình n a c nh nh chia t m lòng.
ộ ặ ệ ề ộ ấ ặ
ơ ữ ộ ả ớ Nguy n Du đã đ t Ki u trong m t c nh ng r t đ c bi ố
ứ ỉ ấ ộ ướ
ắ ề ả
ặ ắ ặ ấ ữ
ổ ấ
ậ ạ ơ ộ
ả ề ố ố ế ố ượ ủ ộ
ư ự ố ề ườ ố ắ ủ ư ả “xa trông” nh miêu t
ệ ộ ỉ
ặ
ạ ỏ ợ ng lai h nh phúc phía tr
ộ ư ờ ộ ươ ấ ả ắ ố ỉ
ơ ễ t: m t mình, ơ ọ ề ộ cô đ n, tr tr i gi a m t không gian r ng l n, mênh mông: "b n b bát ngát". ấ ờ ầ Đ ng trên l u mà ng c m t lên tr i cao, Ki u ch th y "non xa" và "t m ỉ ấ ố ầ trăng g n". Nhìn xu ng m t đ t ch th y kho ng không tr ng v ng, xa xa là ướ ượ ẳ ữ i ánh nh ng con sóng l n, nh ng bãi cát dài ph ng l ng n i ti p nhau, d ữ ư ụ ư ở ề ủ ắ nên l p lánh gi ng nh nh ng b i n ng c a bu i chi u tà, bãi cát nh tr ẹ ở ồ ồ h ng. C nh th t đ p, th m ng, lãng m n nh ng đ m bu n. B i xung ế ề i. Vì th , quanh Ki u, không h có m t chút bóng dáng s s ng c a con ng ế ừ cái nhìn xa xăm c a Ki u, nàng đang c g ng ki m t ộ ự ố ư tìm m t chút bóng dáng, s s ng xung quanh. Nh ng tuy t nhiên ch là m t ỏ ạ ắ i, không có chút đ ng nh bé nào đó xung quanh không gian v ng l ng, tĩnh t ờ ắ ế ẩ mình. Vì th , n sau ánh m t nhìn "xa trông" nh đang trông mong, ngóng ch ề ấ ướ y là ni m mong m i, khát khao, đ i ch m t t c ướ ề càng th tấ ư nh ng tr c không gian tr ng tr i, hoang v ng y ch làm cho Ki u ơ ọ v ng, cô đ n h n mà thôi.
ẽ ớ B bàng mây s m đèn khuya
ử ả ư ử ấ N a tình n a c nh nh chia t m lòng.
ự ấ ừ ẽ ủ “b bàng” g i lên s x u h và t
Tính t ậ ẹ ủ ấ ổ ị
ừ
ừ ứ ớ
ẹ ờ ụ ẩ ự ầ ợ ờ ế ổ ề ợ i th n c a Ki u khi nghĩ đ n ấ ả ẽ ậ ủ , nàng c m th y x u h là vì b Mã thân ph n và duyên ph n c a mình. Có l ả ấ ả ấ ủ ầ Giám Sinh l a vào l u xanh, còn nàng c m th y t i th n là vì c m th y không ớ ọ ả “mây s m đèn còn x ng đáng v i tình c m mà Kim Tr ng mong ch . C m t ơ khuya” g i nên vòng tu n hoàn th i gian khép kín và n sau đó là s cô đ n,
30
ở ệ ề
ỉ ố i thì l ộ ạ i ch bi
ớ ế ủ ố ộ ệ t trò chuy n v i ử ả N a tình
ế
ữ ằ i, bạ
ấ ỏ ấ ụ
ư ể ừ ả ả c nh ng tình, k t h p v i nh ng t ả ễ
ự ố ườ ệ
ờ ề ấ ạ ơ ủ ữ ầ ủ c tâm tr ng cô đ n, t
ượ ư ầ ớ ệ ơ đó Ki u ch có m t thân m t mình đ i di n v i đ n đi u, nhàm chán khi mà ớ ánh ớ ỉ ế ạ ớ chính mình, s m thì làm b n v i mây, t n aử ề ạ đèn. Vì th tâm tr ng c a Ki u m i chia đôi thành hai ng : “ ẹ ả ả c nh nh chia t m lòng”. C nh có đ p đ n bao nhiêu đi chăng n a cũng ẽ ạ ng bút Tóm l không th nào kh a l p đi tâm tr ng “b bàng” c a nàng. ớ ể ạ ữ ế ợ ng giàu tính t o hình và bi u pháp t ớ ấ ộ ư ọ ượ ả c khung c nh l u Ng ng Bích r t r ng l n, c m, Nguy n Du đã phác h a đ ồ mênh mông và tuy t nhiêu không có s s ng c a con ng i. Đ ng th i qua ủ ủ ổ ẽ ả đó, tác gi i h , b bàng c a Ki u khi còn cho th y đ ỏ ị b giam l ng trong l u Ng ng Bích.
ạ * Đo n văn đánh giá:
ể Có th nói đo n
ơ ặ
ủ ế ớ ộ ầ ủ b c ậ th y c a Nguy n nhân đ o ạ sâu s c ắ c a Nguy n ủ ấ t m lòng th y chung son s t, hi u th o ị ả , v tha
ạ ữ ộ ư ở l u ầ Ng ng Bích” là m t trong nh ng ể ệ ề đã th hi n ệ Truy n Ki u , phân tích tâm lí nhân v tậ ễ Du. Đo n ạ trích cũng ễ Du, nhà th ơ đã bày tỏ c aủ ắ i ườ tài ế s ẻ v i ớ s ố ph n ậ b t ấ h nh c a ủ m t ộ con ng
ạ trích “Ki u ề ắ ấ ạ đo n th hay, đ c s c và thành công nh t trong ọ , ả kh c h a th gi ắ c ượ tài năng miêu t đ i n i tâm ụ ậ ả ả ệ c nh ng tình và ngh thu t t ư ưở ượ t ể ệ t th hi n đ ng c ợ ọ ự s trân tr ng, ng i ca nàng Ki uề ; đ ng ồ ả c m, chia hoa mà b cạ m nh.ệ
ậ ủ ề ả ạ ơ C m nh n c a em v đo n th sau: Bài t p 2:ậ
ề ồ ử ể Bu n trông c a b chi u hôm,
ề ấ ồ Thuy n ai th p thoáng cánh bu m xa xa?
ọ ướ ồ Bu n trông ng n n ớ c m i sa,
ế Hoa trôi man mác bi ề t là v đâu?
ộ ỏ ầ ầ ồ Bu n trông n i c r u r u,
ặ ấ ộ Chân mây m t đ t m t màu xanh xanh.
ề ặ ồ ố Bu n trông gió cu n m t du nh,
Ầ ầ ế ế ồ m m ti ng sóng kêu quanh gh ng i.
ệ ư l u Ng ng Bích , trích Truy n Ki u ề , Nguy n ễ
(Ki u ữ ề ở ầ ậ
ướ Du, Ng văn 9, t p 1) ẫ ậ ***H ng d n l p dàn ý:
1. M bàiở
ả ệ ẩ ạ ớ i thi u ệ tác gi ề , tác ph m “Truy n Ki u” và đo n trích “Ki u ề ở ầ l u
ư Gi Ng ng Bích”.
31
ị ậ ủ ề ề ấ ạ ả Nêu v n đ ngh lu n: tâm tr ng c a Thúy Ki u qua cách nhìn c nh
v t.ậ
2. Thân bài
ạ ơ ị * Khái quát v trí đo n th :
ạ ủ ế ẩ Đo n trích n m
ầ ị ơ ạ r i vào tayTú
ở ầ ị ề t Thúy Ki u bán mình chu c cha, b Mã Giám Sinh l a g t, nàng t ư ạ ằ ở ầ đ u ph n 2 c a tác ph m “Gia bi n và l u l c”. ừ ộ Bà, ư nh ng không thành, b giam l ng l u Ng ng Bích…
ơ ặ ơ ủ ạ
ạ ở ề ớ ư ệ ố
ừ ươ ề ở ườ ươ ự ử ư ỏ ề ở ầ Tám câu th đ t trong m ch 22 câu th c a đo n trích “Ki u l u ớ Ng ng Bích” là khi Thúy Ki u tr v v i chính lòng mình, đ i di n v i chính ỗ mình. T th i đã tr thành n i th ng mình xót xa ng ng
ủ ạ ả ậ ề * Tâm tr ng c a Thúy Ki u qua cái nhìn c nh v t:
ỗ ặ ơ ụ ồ ợ ượ Đi p t ứ c b c
ứ ả ả ặ ắ ầ ụ ệ ừ ả tranh tâm c nh qua ngòi bút t “Bu n trông” đ ng đ u m i c p th l c bát g i đ c nh ng tình đ c s c.
Hai câu đ u:ầ
ả ử ư ự ị
ể ồ ư ư ữ ướ ợ + C nh c a b chi u hôm nh h nh th c m t mù. Xa xa, có cánh c g i hành trình
ồ ờ ị ế
ề ấ ẳ ấ bu m th p thoáng r i khu t h n gi a mênh mông sóng n ế ờ t đâu là b n b . m m t không bi ề ử ể
ồ ề ả ơ ỏ + Mô típ “c a b chi u hôm”, “con thuy n”, “cánh bu m” cùng câu h i ậ “Thuy n ai” g i n i cô đ n, l c lõng, b v c a Ki u. Nhìn c nh v t
ợ ỗ ươ ạ ướ ầ ắ ừ tu t mà nàng t ề ự ỏ h i cho t ng lai phía tr ề ơ ơ ủ ỗ c đ y n i lo l ng.
Câu 34:
ạ ả ữ ả ỉ ấ + Ki u trông ra ngo i c nh ch th y c nh nh ng cánh hoa trôi d ướ i
ọ ướ ng n n ề ớ c m i sa.
ự ả ặ ả ươ
ả ạ tâm tr ng bi th ả ướ ụ
ễ + Thi hào Nguy n Du đã c c t ẩ ữ ể ờ , đ c t ị ể ả ớ ả
ướ ậ ậ ị ờ ạ ườ i con gái đang trôi d t, đang b vùi d p tr
ề ủ ng c a Ki u qua nh ng hình nh n d giàu giá tr bi u c m. “Dòng n c m i sa” hay ị chính là dòng đ i, b đ i vô đ nh; hình nh “hoa trôi man mác” ph i chăng là ộ thân ph n ng c sóng gió cu c đ i? ờ
ỏ ừ “bi t là v đâu?” c t lên nh m t ti ng than di n t
+ Câu h i tu t ạ ề ợ ủ ộ ờ ẽ
ư ộ ế ế ị ậ ồ ẽ ế ươ ạ ễ ả ấ ổ ề t cu c đ i s trôi n i ư i tan tác, b d p vùi nh cánh hóa
ế tâm tr ng xót xa, hoang mang, lo s c a Ki u: không bi ế ng lai r i s th nào hay l đ n đâu, t ỏ m ng manh kia.
Câu 56:
ề ộ ỏ ộ
ầ ầ ư ắ ấ
ỉ ấ + Ki u nhìn ra c nh n i c mênh mông ch th y m t màu xanh héo úa ồ ạ ỏ ầ ầ ệ ắ i. (HS liên h s c c r u r u trên n m m Đ m ế ả ụ “r u r u”, nh s p tàn l ắ ỏ Tiên và s c c xanh trong ti t thanh minh)
32
ệ ậ ẩ + V i ngh thu t n d k t h p v i các t
ụ ế ợ ọ ừ ỗ ợ ả ề ộ ờ
ớ ớ láy, hình nh thiên nhiên ư ợ ở Ki u n i chán ngán, vô v ng, tái tê, n i s hãi v cu c đ i phía ố ướ ề ỗ ậ ủ ơ ơ ơ ấ c và s ph n c a mình b v n i đ t khách. nh g i tr
Câu 7 – 8:
ế
ầ ả ề ầ ầ ể ề ư ồ
ố ặ ữ ộ ớ + C nh d d i v i “gió cu n m t du nh”, ti ng sóng “ m m”. ơ ưở + Ki u ng i trên l u mà t ữ ộ ủ ế ờ
ộ ề ề ọ
ớ ứ ướ ư ộ ờ ỉ ướ c bão táp cu c đ i, tr ồ ữ c nh ng tai
ồ ế ữ ng nh mình ng i gi a bi n kh i. Ti ng ướ ư sóng nh báo tr c sóng gió d d i c a cu c đ i hay cũng là ti ng kêu đau ợ ồ ớ ủ đ n c a Ki u đ ng v ng v i thiên nhiên. Ki u không ch bu n mà còn s hãi ươ ế ng đ n kinh hoàng nh đang đ ng tr ủ ậ đang rình r p, b a vây.
* Đánh giá:
ậ ệ Ngh thu t:
ả ả ơ ợ ứ ụ
+ Bút pháp t ừ ả ị
ạ ế ữ ộ ả ế ồ ế ắ ệ ứ ụ c nh m t mù, tan tác đ n héo úa, tàn l ợ ề ừ bu n, lo l ng, s hãi đ n ho ng s tr ạ c nh ng tình điêu luy n: Đo n th g i b c tranh ngo i i, đ n d d i và b c tranh tâm ợ ướ ươ c t ng
ầ ả c nh: t ủ ạ ả c nh: tâm tr ng c a Ki u t lai đ y giông bão.
ơ ợ ả ệ ệ ả ả ư ừ ẩ : n t
ừ ả ỏ ờ ử ụ + Hình nh th g i c m nh s d ng hi u qu các bi n pháp t ữ ệ , đ o ng . ữ ụ d , đi p ng câu h i tu t
ệ ố + H th ng t
ừ ầ ầ ứ ừ ợ ả ứ ậ ừ ợ ấ ả ạ ầ ể ả láy giàu s c bi u c m: th p thoáng, xa xa, man mác, r u b c tranh c nh v t v a g i tâm tr ng con
ầ r u, xanh xanh, m m v a g i t ng i.ườ
ộ N i dung:
ậ ớ ỗ ợ ứ ủ ề ả ạ ồ + G i b c tranh tâm tr ng c a ki u qua cái nhìn c nh v t v i n i bu n
ợ ướ ươ ị đau, lo s tr c t ng lai vô đ nh.
ả ắ ủ ễ ạ ấ
ề ế ắ ứ sâu s c dành cho Thúy Ki u và ng
+ C m h ng nhân đ o sâu s c c a Nguy n Du: T m lòng c m thông ụ ữ ệ ả ộ ườ i ph n trong xã h i phong ki n. ậ ả ả ự ơ ế ụ ạ => Đo n th k t tinh thành t u ngh thu t t ấ c nh ng tình và t m
lòng nhà th .ơ
: ế 3. K t bài
ẳ ả ươ ắ ả ủ ng c m sâu s c c a
ấ Kh ng đ nh t m lòng c m thông, th ễ ị ề ớ Nguy n Du v i nàng Ki u
ậ ả ả ụ ề ệ ễ ầ ậ Nguy n Du là b c th y v ngh thu t t c nh ng tình.
ậ ụ ạ ả ậ Bài t p 3: C m nh nc a em v nhân v t L c Vân Tiên qua đo n
ụ ậ ủ ề ề ệ ứ trích “L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga”
ướ ế ẫ ậ *** H ng d n l p dàn ý chi ti t:
33
1. M bàiở
ớ ệ ề ễ ể Gi i thi u vài nét v Nguy n Đình Chi u:
ễ
ộ ề ơ là m t nhà th Nam B yêu n ươ ộ ấ ạ ướ c ng b t h nh trong
ộ ươ ể ộ ờ ổ ớ ế + Nguy n Đình Chi u (1822 1888) ặ ờ ở ế ỉ ứ ố th k th XIX, cu c đ i ông g p nhi u đau th s ng ề ả hoàn c nh xã h i đ ng th i nhi u bi n đ i l n lao.
ụ i thi u tác ph m ệ ụ ẩ Truy nL c Vân Tiên ạ và đo n trích L c Vân Tiên
Gi ề ệ ệ ớ ứ c u Ki u Nguy t Nga:
ệ ữ ệ ẩ là m t trong nh ng tác ph m truy n th
ụ + Truy n L c Vân Tiên ặ ắ ủ ữ ễ ấ ằ
ề ạ ạ ộ ơ ộ ể Nôm đ c s c c a Nguy n Đình Chi u nh m phê phán nh ng b t công trong ườ i. xã h i và truy n d y đ o lí làm ng
ề ườ ộ ệ ươ ự Khái quát v nhân v t L c Vân Tiên: là m t anh hùng dũng c m, ợ ng thi n, không màng danh l ậ ụ ấ i khác, có t m lòng l ả chính i.
ọ tr c, tôn tr ng ng 2. Thân bài Khái quát:
ụ ậ ả * Lu n đi m 1
: L c Vân Tiên là chàng trai dũng c m, có lòng ệ ẵ ể “nhân” s n sàng làm vi c “nghĩa”.
ướ ộ Hành đ ng đánh c p:
ạ ọ ướ i b n c p đông
ụ ườ ươ ế ẫ ừ ộ + L c Vân Tiên m t mình dùng tay không đánh l ầ ủ i g m giáo đ y đ , thanh th l y l ng. ng
ẻ ằ ậ ộ ẩ + “B cây làm g y, nh m làng xông vô” > Hành đ ng kh n
ươ tr ng, không so đo tính toán
ắ ằ + “Kêu r ng b đ ng hung đ ” : g i tên; trách m ng > Cách đánh
ồ ả ư ọ ớ ả p công khai nh các anh hùng h o hán ướ c
ả ộ ữ ủ ộ ậ + “T đ t h u xung” : Ch đ ng tung hoành lâm tr n
ữ ụ ư ẫ p có hung d và ngang tàn nh ng L c Vân Tiên v n
ọ ướ > Cho dù b n c ệ ủ ằ đánh b ng võ ngh c a mình.
ẽ ứ ạ => L c Vân Tiên r t dũng c m, m nh m và anh hùng, mang cái đ c
ấ ộ ứ ướ ụ ẻ ẹ ủ và v đ p c a m t đ c t ả ng tài ba.
ụ ậ ườ ừ : L c Vân Tiên khiêm nh ng, chính tr c ự , t tâm,
* Lu n đi m 2 ọ ậ ể nhân h u. (tr ng nghĩa khinh tài)
ố ớ ề ệ Cách c xư ử đ i v i Ki u Nguy t Nga:
ồ ụ ầ ấ ớ ề ớ ” > L c Vân Tiên r t ân c n v i Ki u
ự ậ ọ ổ + “Khoan khoan ng i đó ch ra ệ Nguy t Nga, coi tr ng danh d và b n ph n
ư ừ ể ọ + “Ta đã tr dòng lâu la”, “Ti u th con gái nhà ai”; “Tên h là chi ” >
34
ầ ỏ ủ ị ạ Ân c n h i han, an i, chăm sóc chu đáo cho hai cô gái b n n.
ễ ơ ườ ả ơ ế ấ ớ i tr n”; “Nh câu ki n nghĩa b t vi… phi + “Làm n há d cho ng
anh hùng”
ụ ể ỡ ườ ặ ề ạ giúp đ ng ả i g p n n là đi u ph i
ủ > Quan đi m c a L c Vân Tiên: ả ơ làm, không mong tr n.
ố ạ ạ ờ ừ ể + T ch i, l y t
l ừ ố ế ứ ủ ỏ ọ ệ ờ ủ ch i h t s c tôn tr ng và ề i m i c a Nguy t Nga v nhà nàng đ cho nàng ị ộ v anh rõ khí phách c a m t t
ề đ n đáp. > Cách t hùng.
ầ
ệ ề ổ > Cách c xư ử mang tinh th n hi p nghĩa c a các anh hùng h o hán, ệ ệ danh ả ậ không màng ti n tài,
ủ ấ th y vi c nghĩa thì làm, coi vi c nghĩa là b n ph n, i.ợ l
ự
ườ ấ ướ ủ i r t chính tr c, anh hùng, chính nghĩa và ộ xã c mong c a nhân dân ta ế đem đ n m t
ằ ộ ụ => L c Vân Tiên là m t ng nhân h u,ậ g i g m ni m tin và ề ử ắ ộ h i công b ng.
* Đánh giá
ượ ử ỉ ờ ự Xây d ng hình t ng nhân v t ộ ậ qua hành đ ng, c ch , l i nói
ữ ơ ộ ạ ị Ngôn ng th m c m c, bình d
ẩ ậ ấ Nhân v t ph m ch t
ế 3. K t bài
ậ ụ ề Đánh giá khái quát v nhân v t L c Vân Tiên.
ủ ề ả ậ ộ Nêu m t vài c m nghĩ c a em v nhân v t.
ướ ẫ ế ***H ng d n vi ộ ố ạ t m t s đo n văn
ở VD c th : ạ ụ ể * Đo n m bài:
ể c s ng Nguy n Đình Chi u là m t nhà th yêu n
ờ ề
ổ ề ơ ấ ạ ử ự ệ
ộ ươ ữ ấ ấ
ơ ờ ạ ể ủ ơ ệ
ườ ủ ệ ậ
ữ ụ ụ ấ ứ ụ ẽ ạ ở là
ở ế ỉ ứ ướ ố ễ th k th ộ ả ặ ộ ng b t h nh trong hoàn c nh xã h i XIX, cu c đ i ông g p nhi u đau th ủ ấ ế ờ ươ ng th i nhi u bi n đ i. Trong nh ng th thách y, s nghi p th ca c a đ ầ ớ ể ạ ễ i là nh ng d u n tinh th n l n lao c a th i đ i và xã Nguy n Đình Chi u l ộ ẩ ộ ấ h i y trong đó tác ph m “L c Vân Tiên” là m t truy n th Nôm đi n hình. ả i anh hùng L c Vân Tiên là nhân v t trung tâm c a truy n và Hình nh ng ề ể ệ ượ đo n trích: “L c Vân Tiên c u Ki u đ c th hi n khí phách nh t có l ệ Nguy t Nga”.
Thân bài:
ạ * Đo n khái quát:
35
ụ “Truy n L c Vân Tiên” là truy n ệ th ơ Nôm, đ
ượ c NĐC ệ ở ầ tế ơ
ễ ế ả vào kho ng đ u ể Nguy n Đình Chi u vi ệ vi ầ nh ng ữ năm 50 c a ủ th ế k ỉ XIX. M đ u truy n, nhà th t:
ế ầ ờ “Trai th i trung hi u làm đ u
ờ ế ạ Gái th i ti t h nh làm câu trau
mình.”
ị ộ ờ ơ ệ ư ứ ố
ớ ẩ ể
ế
ứ ả ễ ướ ng, mà tr ị đ nh
ệ
ể
ượ i ườ anh hùng tr ng
ạ L i th gi n d nh ng là m t quan ni m đ o đ c xuyên su t tác ự ả ươ ph m. V i Nguy n Đình Chi u, sáng tác văn ch ng không ph i vì s ế văn là đ ể giáo ế ọ ơ ươ ệ t c h t, quan tr ng h n h t, vi nghi p văn ch ệ thơ ở ờ ạ lí ạ ể kh ng ẳ ụ ạ đ i. Truy n d c đ o đ c, đ và tôn vinh đ o nghĩa, đ o “L c ụ Vân Tiên” là tác ph m ẩ tiêu bi u ể cho quan ni m đó c a ủ Nguy n ễ Đình “L c ụ Vân Tiên c u ứ Ki u ề Nguy t ệ Nga” đã xây d ngự ạ Chi u. Đo n trích nghĩa. L c ụ Vân Tiên chính là thành công chân dung ng nhân v t ậ tiêu bi u ể cho quan ni m ệ ngh ệ thu t c a ậ ủ Nguy n ễ ĐìnhChi u.ể
ạ * Các đo n văn phân tích :
ể ậ Lu n đi m 1:
ụ ẵ
ệ ườ ụ ố ỏ ọ
L c Vân Tiên là chàng trai dũng c m, có lòng “nhân” s n sàng làm i, văn võ ườ ng
ả L c Vân Tiên v n con nhà th ứ ướ ư ng dân, nh ng h c gi ứ ườ ng lên kinh ng thi. Trên đ ẹ ờ ặ ấ vi c “nghĩa”. kiêm toàn. Chàng đang háo h c trên con đ lên kinh, b t ng g p toán c p đang trêu gh o con gái nhà lành:
ạ “Vân Tiên ghé l i bên đàng,
.............
ồ ồ ạ ớ Ch quen làm thói h đ h i dân".
ụ ạ L c Vân Tiên nhanh nh n “ghé l
ẹ ọ ướ ướ ẻ ướ ặ p đông đ c. Tên t
ậ p “m t đ ố p. B n c ư ộ
ng c ề ậ ự ượ ậ
i bên đàng, b cây làm g y” xông ẳ ặ ỏ ữ ọ ướ th ng vào gi a b n c ừ ữ ợ ừ ph ng ph ng”, d t n nh m t con ác thú. Chúng “truy n quân b n phía ệ ị ủ ng th t là quá chênh l ch. V y mà, Vân Tiên b a vây b t bùng”. L c l không chút nao núng:
ả ộ ữ “Vân Tiên t đ t h u xông
ử ệ Khác nào Tri u T phá vòng
ươ Đ ng Dang.”
ả ỉ ế ọ không t
Tác gi ơ ỉ ể ộ ử ụ ả ộ ằ , thành ng “t
ừ ư ộ ượ ệ ố ắ ỉ ậ dòng th , m t câu so sánh và s d ng linh ho t các đ ng t ộ ữ đ t h u xông”. Hình t ấ t m tr n giao chi n mà ch k ng n g n b ng m y ữ ả ướ ng, ạ ng Vân Tiên hi n lên gi ng nh m t dũng t
36
ờ ậ ử
ở ử ư ệ ươ
Ch ả ẩ ầ
ườ ụ ặ
ừ
ẫ ấ ư ừ lòng nhân. Gi n d , vô t ủ ủ ấ ộ
ạ ứ ứ ạ ạ
ệ ề ị ố ớ sánh ngang v i Tri u T Long th i Tam Qu c trong tr n phá vây quân Tào ế ấ ệ ươ ng D ng ngày x a. Tri u T Long chi n đ u vì ngôi vua nhà Tháo ộ ề ụ ủ ệ ấ Hán, vì b o v u chúa A Đ u, d u sao v n là nghĩa v c a m t b tôi trung ứ ạ ế i dân g p n n, c u dân, thành. Còn ngày nay, L c Vân Tiên chi n đ u vì ng ả ế ẹ ị ấ mà trong sáng cao đ p bi tr ác, xu t phát t t bao! ư ậ ệ ạ ế Cu c chi n đ u c a chàng y nh tr n đánh c a Th ch Sanh, di t đ i bàng ủ ụ ủ ứ c u nàng công chúa. S c m nh c a L c Vân Tiên là s c m nh c a nhân dân, ả ế ủ c a đi u thi n nên nó vô đ ch. K t qu là:
ỡ ố “Lâu la b n phía v tan,
ươ ề ạ Đ u quăng g m giáo tìm đàng ch y ngay.
ẳ ị ở Phong Lai tr ch ng k p
tay,
ộ ậ ị B Tiên m t g y thác rày thân
vong.”
ị ộ ạ ậ L i th gi n d , m c m c, song ng
ạ ờ ủ ơ ả ườ
ườ ườ ứ ệ ạ ể ả i đ c có th c m nh n đ ứ i anh hùng. Đó là s c m nh c a m t ng m t ng
ộ ừ ộ ủ ụ ế ắ
ắ ượ ứ ườ ọ c s c ẵ ủ ạ i anh hùng s n m nh c a ng ấ ả sàng x thân vì vi c nghĩa, s c m nh xu t phát t i có lòng nhân. ị ẳ ự ủ Chi n th ng c a L c Vân Tiên là s kh ng đ nh c a chân lí: chính nghĩa th ng hung tàn.
ể ậ Lu n đi m 2:
ấ ệ ể ế ế
ụ ắ i r c r …t
ợ ườ ạ ạ
ỏ ậ ừ ọ ả tên h , gia c nh đ n quê h
ấ t c đ u vì nhân nghĩa, nên sau th ng l ậ i, chàng th t khiêm nh ế ố ớ ặ ệ ệ ạ ị T nguy n d n thân vào vòng nguy hi m, chi n đ u h t mình, i, L c Vân ng, chính ươ ng, ể ạ
ự ợ ự ỡ ấ ả ề ắ th ng l Tiên không chút kiêu ng o. Trái l ồ tr cự . Chàng đã ôn t n thăm h i t n tình t nguyên c g p n n c a hai cô gái. Khi Nguy t Nga đ nh xu ng ki u đ t ơ ộ ủ n Vân Tiên, chàng đã v i vàng can ngăn:
ồ ớ “Khoan khoan ng i đó ch ra,
ậ ậ Nàng là ph n gái, ta là ph n trai.”
ụ ủ
ấ ệ
ộ ộ ộ ụ ứ ấ ạ ườ ư ưở t ộ ế ề ễ L i nói c a L c Vân Tiên cho ta th y chàng ý th c r t rõ v l giáo ờ ộ ng đ o đ c xã h i th i m t quan ni m t t, đúng ứ ể i hi u bi
ứ ọ ờ ế phong ki n, câu nói đã b c l ấ ế phong ki n. Qua đó, ta th y L c Vân Tiên là m t ng m c, đáng trân tr ng.
ữ ư ể ơ ế
ể ể ạ ở ề Đáng m n, đáng ph c h n n a là sau khi nghe ti u th Ki u ợ ứ ệ , th than, ca ng i c chàng c u giúp – k l
ế ố Nguy t Nga – n n nhân đ và tha thi ụ ượ t mu n báo ân thì:
ề ườ Vân Tiên nghe nói li n c i:
37
ễ “Làm n ơ há d trông ng ườ ả n.ơ i tr
ồ ơ ặ Nay đà rõ đ ng ngu n c n,
ệ Nào ai tính thi t so h n ơ làmgì…”
L c ụ Vân Tiên đã “c i”
cho th y ấ v ẻ đ p trong ườ khi nghe Nguy t ệ Nga nói s ẽ đ n ề ph m ẩ ch t, ấ khí ti ẹ
ể i ườ khinh b c ạ mà là c ử ch ỉ ch ng ứ ườ c u ứ ng i ườ không ph iả đ màng i: n. ơ Đây là ế ủ L c ụ Vân Tiên. t c a ỏ ý nghĩa cao cả t ả n, ơ c uứ tr
ườ hành đ ng ộ Đây không ph i ả là cái c c u ứ ng ộ ủ c a hành đ ng i ườ đ n ơ gi n ả ch ỉ là đ ể giúp đỡcon ng ng i thoát kh i ỏ vòng luân l c.ạ
ễ Câu nói “Làm n ơ há d trông ng
ấ ườ ả n” ơ i tr ủ
ị đ nh
ẻ vi c ệ mình làmlà hoàn toàn “t vì lòng nhân, vì nghĩa l n, ớ tr ừ k ác, b o ả v ệ ng ng thi n.
nôm na, gi n ả d ị nh ngư ụ và nghĩa khí c a L c Vân Tiên. Chàng ệ ự nguy n”. Chàng đã hành ệ G iọ ươ i ườ l ả n. ơ Sau chàng làm n ơ không ph i ả đ ể màng tr
ớ ư ậ đã cho ta th y ấ t m ấ lòng ch t phác đã kh ng ẳ đ ng ộ ượ nh ng ư ơ c là n cũng đ ớ ử n a, ữ chàng nh c ắ t i s sách, nh c ắ t ề i các b c hi n nhânx a:
ấ ớ ế “Nh câu ki n nghĩa b t vi,
ườ ế ấ i th y cũng phi anh
Làm ng hùng.”
ế ườ ư ấ Ng
ữ
ừ ể ố ắ
ẻ ể ứ ắ ẻ ầ ườ ẳ ị ờ ủ ệ ng, v a kh ng đ nh vi c làm là đúng đ n, là t
ả ữ ể ủ ụ ả
ưở ủ ộ s ng c a chàng. Hình nh L c Vân Tiên, l ế ế ng đ n T
ệ ề ả ệ ấ i x a nói: “Ki n ngãi b t vi vô dũng dã”, nghĩa là: Th y vi c nghĩa mà không làm là hèn nhát. “Phi anh hùng” là nh ng k ti u nhân,ko ph i là anh hùng. L i c a Vân Tiên ch c n ch, v a đ đ i ch ng, phê phán ấ ế ị ừ t y u, nh ng k t m th ờ ẽ ố i hi n nhiên. Đó chính là l ừ chàng nói, nhân cách và hành đ ng c a chàng khi n ta liên t H i trong “Truy n Ki u”:
ọ ằ ế “Anh hùng ti ng đã g i r ng
ữ ườ ẫ Gi a đ ấ ấ ằ ng d u th y b t b ng mà tha.”
ọ ề ữ ườ ệ ọ H đ u là nh ng ng i anh hùng, là hi n thân cho khát v ng công
ộ ằ b ng, công lí trong xã h i.
ạ * Đo n đánh giá:
ự ượ ử Xây d ng hình t
ữ ơ ộ ạ
ườ ữ ậ qua hành đ ng, c ch , l ỉ ờ ộ ng nhân v t ễ ể ộ ệ ể ị ả ế ề ạ t v đ o nghĩa, hình nh ng
ể ư ộ ủ ụ ệ
i nói. Ngôn ạ ng th m c m c, bình d , cách k chuy n m c m c, d hi u, văn phong ậ trong sáng mang đ m nh ng hi u bi i anh hùng ấ L c Vân Tiên xu t hi n ý nh m t anh hùng c a nhân dân, cho nhân dân và vì nhân dân.
38
ế ạ * Đo n k t bài:
ạ ệ ứ
ề ờ ẹ ế ậ ệ i đ p, ngh thu t tinh t
ữ ữ ự ệ ạ ả ở ế ữ ậ ỏ t, s vi c, nh ng nhân v t t a sáng đ o lí, vì nh ng ý t
ượ ụ ạ ng L c Vân Tiên đã đ
ớ ẻ ẹ ố
ườ
ườ ượ ệ ể
ờ
ẫ ọ ở ướ ề ụ Đo n trích “L c Vân Tiên c u Ki u Nguy t Nga” là đo n trích hay mà vì không ph i b i vì nó có nhi u câu hay, l ưở ng nh ng chi ti ượ ấ ấ c giáo hu n chân thành, th m thía. Trong đó, hình t ẩ ắ ớ ọ kh c h a thành công v i phong cách s ng phóng khoáng, v i v đ p ph m ự ấ ủ ộ i dân vùng Nam B : anh hùng, chính tr c, giàu lòng yêu ch t c a ng ươ ng tiêu bi u cho quan ni m nhân sinh i. Đây cũng là hình t th ng con ng ạ ệ ễ ế ộ ủ ti n b c a Nguy n Đình Chi u: vi c nhân nghĩa là hành đ o giúp đ i. III. H ng d n h c ể nhà
ứ ề ế ả ậ ọ duy ôn t p ki n th c v 3 văn b n (Làm theo nhóm 5 h c
ẽ ơ ồ ư ổ ấ V s đ t sinh, vào kh gi y A3)
ậ ướ ẫ Hoàn thành các bài t p đã h ề ở ọ ng d n vào v h c chuyên đ .
ủ ễ ệ ẩ Truy n Ki u ệ ụ Truy n l c Vân ề c a Nguy n Du và
ọ Tìm đ c tác ph m ể ễ ủ Tiên c a Nguy n Đình Chi u
39
Ứ Ầ PH N TH BA:
Ề Ạ Ơ Ả Ể Ế Ị K T QU TRI N KHAI CHUYÊN Đ T I Đ N V NHÀ
TR NGƯỜ
Ả Ạ ƯỢ Ụ Ế I. QUÁ TRÌNH ÁP D NG VÀ K T QU Đ T Đ C
ọ ạ ụ c áp d ng t
Năm h c này, mô hình chuyên đ trên đang đ ườ ờ ọ ữ
ượ ớ ệ ố ệ ả ệ ả ầ
ễ ứ ữ ề ặ
ự ế ờ ọ
ề ự ọ ng THCS Lí T Tr ng. Nh ng gi ệ ữ ậ ụ ế ướ ầ ộ ố ế ạ ượ ấ ị ả ố i kh i 9 ư ậ ủ c a tr h c v i h th ng các bài t p nh ả ầ ậ v y là nh ng tr i nghi m th c ti n quý giá cho vi c c i thi n d n d n kh ụ ớ ườ ng năng ghi nh và v n d ng ki n th c cho HS. Nh ng áp d ng đ u đ n th ề ự ự ở ư ậ xuyên nh v y khi n các gi h c chuyên đ th c s tr nên nghiêm túc, có ứ c m t s k t qu nh t đ nh. c đ u đ t đ h ng thú và b
ề ạ
ụ ể ế ả ả ụ ạ ượ sinh l p 9, k t qu kh o sát đ t đ ọ C th : Sau 2 tháng áp d ng mô hình bài d y chuyên đ cho 156 h c ư ớ c nh sau:
Ghi chú Trên TB
Th iờ đi mể KS
K tế quả KS tháng 11 c aủ PGD T/số HS
G K TB Y K
156 39 60 44 13 0 143 ĐBQ: 6,68 Tháng 11/2021
Ự II. T ĐÁNH GIÁ
ạ ậ ướ ng các d ng bài t p đã đ
c trình bày theo h ọ
Ư ể : 1. u đi m ề ượ Chuyên đ đ ế ừ ượ ầ ứ
ắ ủ ạ ợ ố i tích h p; giúp ng ữ ế ắ
ứ ủ ạ ả ạ ể ờ ậ S đa d ng trong các lo i hình bài t p cũng đ ng th i giúp HS hi u sâu,
ể ộ ọ ố i.
ượ ế t c thi ọ ừ ơ ễ ế ẵ ẽ k s n s giúp ti n trình bài h c di n ra đúng nguyên t c c a d y h c t đ n ườ ế ế ả i ng, d n khái quát ki n th c theo l gi n đ n tr u t ơ ể ụ ể ự ủ ạ d y ki m soát kĩ h n hành vi và năng l c c a HS đ bù d p nh ng thi u h t ế ừ trong t ng m ng ki n th c c a các em. ự ế hi u rõ các chi ti ề ồ ề ả t mà n i dung bài h c mu n truy n t ả ố ượ ệ ể Chuyên đ có th áp d ng phù h p và hi u qu cho đ i t ọ ng h c sinh
ụ ữ ế ớ ợ ể ả ạ k c đ i trà và y u kém Ng văn l p 9.
40
ế: 2. H n chạ
ệ ạ ố ắ GV t n không ít th i gian cho vi c so n bài, nghiên c u, đi u ch nh s p
ề ậ ỏ ứ ỉ ủ ờ ệ ố ế x p các bài t p theo h th ng, đòi h i lòng kiên trì b n b c a ng ề ỉ ườ ạ i d y.
Ị Ề Ấ Ế III. KI N NGH Đ XU T
ờ ả ắ ệ ự
ễ ữ ấ ế ơ
ủ ủ ự
ỉ ấ ể ạ ồ . R t mong ý ki n đóng góp c a các b n đ ng nghi p đ chuyên đ
ế ơ ụ ệ
ơ ề ữ ớ ồ ỉ
ủ ệ ổ ạ ề ệ ề ẽ ữ ố ớ ị ượ ướ ự ệ ỏ ề ọ ng xây d ng đ
ệ ả ổ ệ ề ượ c th c hi n trong kho ng th i gian r t ng n nên vi c Chuyên đ đ ữ ỏ ể ứ ạ di n đ t, cách th c trình bày không th tránh kh i nh ng thi u sót. H n n a, ớ ưở ng ch quan c a cá nhân và s góp ý c a nhóm giáo viên đây m i ch là ý t ủ ề ổ trong t ồ ưỡ ể ầ ộ có th d n hoàn thi n h n; áp d ng r ng h n cho các bu i d y b i d ng ề ờ ạ chuyên đ Ng văn l p 9; đ ng th i t o ti n đ cho vi c đi u ch nh xây ộ ự ậ ệ ố ự d ng h th ng bài t p cho các kh i l p khác. Hi v ng chuyên đ s là m t s ạ ồ đóng góp nh giúp đ ng ngh p có đ nh h c nh ng bài d y hi u qu và b ích.
ơ ọ Xin trân tr ng cám n!
ƯỜ Ự Ệ NG I TH C HI N
ị Bùi Th Vân Hà