CƠ SỞ KHÍ CỤ ĐIỆN - CHƯƠNG 4: TIẾP XÚC ĐIỆN

CH

NG 4

ƯƠ

Ế

Ệ TI P XÚC ĐI N

CH

Hình ch p b ng máy nh h ng ngo i cho th y đi m ti p xúc b nóng

ể

ế

ả

ạ

ấ

ồ

ị

ằ ụ i. đ do qu t ả ả

ỏ

NG 4: TI P XÚC ĐI N ƯƠ Ế Ệ

CH

NG 4:

TI P XÚC ĐI N

ƯƠ

Ế

Ệ

S nóng lên c a ti p xúc đi n ệ

ủ ế

ự

CH

NG 4:

TI P XÚC ĐI N

ƯƠ

Ế

Ệ

NG V TI P XÚC ĐI N.

Ệ

Ề Ế

ệ

ạ ế ở ế ế ố ả

ở ế ở ế

ệ ệ Ệ

ế ả Ị

Ế

ế

ể

ệ

4.1. Đ I C Ạ ƯƠ 4.1.1. Khái ni mệ 4.1.2. phân lo i ti p xúc đi n 4.1.3. Đi n tr ti p xúc. ệ 4.1.4. Các y u t ng đ n đi n tr ti p xúc. nh h ưở 4.1.5. M t s bi n pháp làm gi m đi n tr ti p xúc. ộ ố ệ 4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế Ể 4.2.1. V t li u làm ti p đi m ể ậ ệ 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m. ể ộ ố ế ấ ế 4.2.3. Nguyên nhân h h ng ti p đi m. ế ư ỏ 4.2.4. Bi n pháp kh c ph c ụ ắ 4.2.5. Các ch đ làm vi c c a ti p đi m. ệ ủ ế

ế ộ

ể

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ề

Ế

Ệ

ậ ẫ ể

4.1.1. Khái ni m:ệ Ch ti p giáp gi a hai v t d n đi n đ cho dòng ữ v t d n này sang v t d n kia g i là ti p ạ ừ ậ ẫ ệ ệ ậ ẫ ế ọ

ậ ẫ ỗ ế ủ ệ ọ

ỗ ế đi n ch y t xúc đi n. ệ B m t ch ti p giáp c a các v t d n đi n g i là ề ặ b m t ti p xúc đi n. ề ặ ế ệ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ế

Ệ

4.1. Đ I C

4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

ố ế ế ệ ế

ạ ế ố ị ắ

là lo i ti p xúc không tháo l p gi a ữ c liên k t b ng bulông, đinh vit, đinh rivê,... ế ằ t ế ẫ ượ ỗ ố ỗ ố ủ ẫ ớ

D a vào m i liên k t ti p xúc, ta chia ti p xúc đi n ra ự các d ng sau : ạ 1. Ti p xúc c đ nh: ế 2 v t d n, đ ậ ẫ Ví d : ch n i hai dây d n, ch n i c a dây d n v i thi ụ b ,…ị

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ế

Ệ

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ





ng không b phát nóng quá ườ ệ ị

ự ệ ệ ắ ộ

a) Yêu c u:ầ ch đ làm vi c bình th Ở ế ộ t đ cho phép lâu dài. nhi ệ ộ t và l c đi n đ ng khi có dòng đi n ng n n đ nh nhi ệ Ổ ị m ch đi qua. ạ

b) M t s d ng ti p xúc c đ nh c a thanh d n th ng: ố ị ộ ố ạ ủ ế ẫ ẳ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ế

Ệ

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

Hình: M t vài ti p xúc c đ nh. ế

ố ị

ộ

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ệ

Ế Ề 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n: ạ ế

ệ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ế

Ệ

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

2. Ti p xúc tr t ế ượ là v t d n đi n này có th tr ể ượ

t: ệ trên b m t c a v t d n đi n kia. ậ ẫ ệ

t trên vành góp máy đi n. ề ặ ủ ậ ẫ ượ ví d : nh ch i than tr ư ổ ụ ệ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ệ

Ế

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

ế ể

ắ là ti p xúc mà có th làm cho v t này sang ạ ạ ừ ậ ế ừ

t b đóng c t. 3. Ti p xúc đóng c t: dòng đi n ch y ho c ng ng ch y t ặ ệ v t khác. ậ ư ụ Ví d : nh các ti p đi m trong thi ế ế ị ể ắ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ệ

Ế

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

M t vài d ng ti p xúc đóng c t. ế ắ ạ ộ

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ệ

Ế

4.1. Đ I C 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n:

Ề ạ ế

ệ

ệ ắ ắ ộ

ạ

ị 3) Các ti p xúc đóng c t ph i ch u đ i. ạ ộ ố ầ ượ

4) Ti p xúc ph i có tính đàn h i t

 Yêu c u ti p xúc đóng c t: ắ ế ầ 1) Ch u đ ng đ c h quang ượ ồ ị ự 2) Có kh năng đóng c t m ch đi n m t cách ch c ch n ạ ắ ả lúc ng n m ch mà tđi m không b dính l ể ắ ế ắ ấ ị ả ị ị ư ỏ

5) Khi có dòng đi n làm vi c l n (>1000A) thì có hai h ệ ệ ớ

t đ ch u đ c s c đ p c m t s l n thao tác nh t đ nh mà không b h h ng v c h c ề ơ ọ ồ ố ể ị ượ ứ ậ ả

ế c h c lúc đóng. ơ ọ ệ th ng ti p đi m. ế ể ố

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ạ ƯƠ

Ế

Ệ

Ề 4.1.2. Phân lo i ti p xúc đi n: ạ ế

ệ

D a vào hình d ng ch ti p xúc, ta chia ti p xúc đi n ỗ ế ự ế ệ ạ

ế

ặ ể ớ ớ ườ

ớ ầ

ư ế ẳ ặ

ớ

ớ ng: là hai v t d n ti p xúc v i nhau theo ế ng th ng ho c trên b m t r t h p (nh ti p xúc ư ế

ụ ớ ẳ

ệ

ườ ẳ ặ ặ ặ ộ ụ ế ớ ớ ặ ẳ

ế ề ra các d ng sau : ạ  Ti p xúc đi m: là hai v t ti p xúc v i nhau ch m t ỉ ở ộ ậ ế ể đi m ho c trên b m t di n tích v i đ ng kính r t nh ỏ ấ ệ ề ặ (nh ti p xúc hai hình c u v i nhau, hình c u v i m t ặ ớ ầ ph ng, hình nón v i m t ph ng,...) ẳ  Ti p xúc đ ậ ẫ ế m t đ ề ặ ấ ẹ ặ ộ ườ hình tr v i m t ph ng, hình tr v i tr ,...) ụ ớ ụ  Ti p xúc m t: là hai v t d n đi n ti p xúc v i nhau ế ậ ẫ trên b m t r ng (ví d ti p xúc m t ph ng v i m t ặ ph ng,...). ẳ

NG V TI P XÚC ĐI N Ạ ƯƠ Ế Ề Ệ

4.1. Đ I C

ệ

ố ớ ế ệ ầ ổ ọ

thu c ộ ở c a thi ủ

ng t ầ ệ khác. ch y u nh h ủ ế ả

i đ tin c y ưở t đ phát nóng c a ti p xúc đi n là đi n ủ ế ớ ộ ệ ệ ộ ậ ệ

ở ế Nói chung, các yêu c u đ i v i ti p xúc đi n tùy công d ng, đi u ki n làm vi c, tu i th yêu c u ề ụ t b và các y u t ế ố ế ị M t y u t ộ ế ố làm vi c và nhi ệ tx. tr ti p xúc R

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

ậ ẫ

ế

có di n tích b m t ti p xúc : S

Xét khi đ t hai v t d n ti p xúc nhau, ta s ẽ ệ

ặ ề ặ ế

bk= a . l.

2

1

a

2

l

1

Hç nh 4.1: Tiãúp xuïc cuía hai váût dáùn

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

ư

ề ặ

ế ề ặ ấ ộ

ữ ẫ

ế

ế

ỉ

di n tích b m t ti p Nh ng trên th c t ự ế ệ xúc th c nh h n nhi u a.l vì gi a hai b m t ề ỏ ơ ự ti p xúc dù gia công th nào thì v n có đ nh p ế nhô, khi cho ti p xúc hai v t v i nhau thì ch có m t s đi m trên ti p giáp ti p xúc.

ậ ớ ế

ộ ố ể

ế

Do đó di n tích ti p xúc th c nh h n nhi u

ỏ ơ

ề

ế

ệ di n tích ti p xúc bi u ki n S

ế

ể

ế

ệ

ự bk= a.l.

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

ế

ệ

ự

ụ

ể

ự

ộ ế

ớ

ế ớ ệ

Di n tích ti p xúc còn ph thu c vào l c ép lên trên ti p đi m và v t li u làm ti p đi m, l c ể ậ ệ ép càng l n thì di n tích ti p xúc càng l n. ế m t đi m (nh ư ể

ế

ớ

ở

ị

ặ ầ

(

=

ệ Di n tích ti p xúc th c ự ở ộ ế ẳ )1.2 (4.1)

S

F d

d

ế

ể

ự ứ

ậ

ố

d là ng su t ch ng d p nát c a v t ủ ậ

m t c u ti p xúc v i m t ph ng) xác đ nh b i: ặ Trong đó: F là l c ép vào ti p đi m [kg]. d ấ li u làm ti p đi m [kg/cm ế

ể

ệ

22].

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

n đi m thì di n tích s l n lên n ở ẽ ớ ể ệ

N u ti p xúc ế l n so v i bi u th c (4.1). ể ầ ế ớ ứ

ữ Dòng đi n ch y t ệ ế

ể ẽ ị ắ ẹ ạ ẫ ớ ở ở ữ

v t này sang v t khác ch qua ậ ạ ừ ậ ỉ các ch ti p nh ng đi m ti p xúc, nh v y dòng đi n ỗ ế ệ ở ư ậ nh ng ch i đi n tr i, d n t xúc đó s b th t h p l ỗ ệ này tăng lên.

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ệ

Ế

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

Đi n tr ti p xúc c a ti p đi m ki u b t kì tính ế ở ế ủ ể ể ệ ấ

R =

( )2.2 (4.2)

tx

K m F

theo công th c:ứ

ộ ậ ệ ề ặ ạ

ệ ố ti p đi m ( theo b ng tra). K: h s ph thu c v t li u và tình tr ng b m t ể ụ ả ế

m: h s ph thu c s đi m ti p xúc và ki u ti p ộ ố ể ệ ố ụ ể ế ế

 Ti p xúc m t m = 1

xúc v i :ớ

ế ặ

 Ti p xúc đ ế

ng m = 0,7 ườ

 Ti p xúc đi m m = 0,5

ể ế

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

ứ

ể ẫ ườ ả ả

r

R =

Ngoài công th c (4.2) là công th c kinh nghi m, ứ ệ ng i rút i ta còn dùng ph ươ ra công th c tính đi n tr ti p xúc đi m: ệ i tích đ d n gi ể ứ

tx

d

ng pháp gi ở ế ( )3.2 (4.3)

nF . d p . ở ấ ủ ậ ẫ W : đi n tr su t c a v t d n [

r Trong đó : .cm].

n: s đi m ti p xúc. ế F: l c nén [kg]. 2 ệ ố ể ự

4.1. Đ I C

NG V TI P XÚC ĐI N

Ế

Ệ

4.1.3. Đi n tr ti p xúc:

Ạ ƯƠ ệ

Ề ở ế

ệ ủ ế

ế Do v y rõ ràng đi n tr ti p xúc c a ti p đi m nh t b đi n, đi n tr ti p ệ ở ế ng c a thi ủ ể ả ở ế ế ị ệ

ể

ậ h ng đ n ch t l ấ ượ ưở xúc l n làm cho ti p đi m phát nóng. ớ ế N u phát nóng quá m c cho phép thì ti p đi m s ẽ ứ ế ể ế

ị ả

b nóng ch y, th m chí b hàn dính. ậ ị Trong các ti p đi m thi ế ể

ệ ự ư

t b đi n mong mu n đi n ố t, nh ng do th c ố ỏ tx nên không th ể ng đ n R ế c nh mong mu n. ố ế ị ệ tr ti p xúc có giá tr càng nh càng t ị ở ế có nhi u y u t t nh h ưở ế ố ả ề ế tx c c nh đ gi m Rả ư ỏ ượ ự

Ạ ƯƠ

Ề

Ế

Ệ NG V TI P XÚC ĐI N

4.1. Đ I C 4.1.3. Đi n tr ti p xúc: ệ

ở ế

Đi n tr ti p xúc tăng quá tr s cho phép

ở ế

ị ố

ệ

4.1. Đ I C

Ạ ƯƠ

Ệ ng đ n

Ế Ề nh h

NG V TI P XÚC ĐI N ế ố ả

ưở

ế

4.1.4. Các y u t đttx:

ể

ậ ệ

ể

ế

ự

ủ ế

t đ c a ti p đi m

ệ ộ ủ ế

ể

ề ặ ế

 V t li u làm ti p đi m ế  L c ép ti p đi m  D ng c a ti p xúc ạ  Nhi  Tình tr ng b m t ti p xúc ạ  M t đ dòng đi n ệ

ậ ộ

4.1.4. Các y u t nh h ế ố ả ế

ρ (đi n tr ở ệ

su t) và

 Thông s đ c tr ng cho Vli u tđi m là: ư ấ

ể ố ặ δ ( ng su t ch ng d p nát). ứ

ệ ậ

ấ

ố

ệ

ρ nh và ỏ ệ

δ nh .ỏ t, d n đi n t ệ ố ẫ ế ạ

ệ

ề

 Đ Rể tx gi m: (theo 4.3) thì ả - Do đó ph i ch n vli u d n nhi t, không b ẫ ọ ả ị oxy hóa, đ b n c cao và d gia công ch t o. → khó có ộ ề ơ ễ vli u đáp ng nh ng yêu c u này mà tùy theo đi u ki n ữ ứ ầ ệ c th mà l a ch n. ọ ự ụ ể ệ ỏ

ự

ớ

ơ

ỏ

ề ớ ố ị

ủ

ớ

ệ ố ệ ớ ế

ệ ố

ở ế ệ ớ ề ặ ế ậ ệ

ề

- Các vli u làm ti p đi m: Cu, HKim Cu, Cu m Ag, kim

- δ nh là li u m m, v i vli u này thì cùng 1 l c ép thì di n ệ tích ti p xúc l n h n nên đi n tr ti p xúc nh . Nên đ i ệ ế v i ti p xúc c đ nh, có dòng đi n l n thì ph 1 l p vli u ớ ế t lên b m t ti p xúc. Còn v i ti p m m có đ d n đi n t ộ ẫ ề xúc đóng c t thì không s d ng v t li u m m. ử ụ ắ ể

ệ

ế

ạ

lo i g m, Pt, Au,….

ạ ố

a) V t li u làm ti p đi m ậ ệ ế ng đ n đttx: ưở ể

4.1.4. Các y u t ng đ n đttx: ưở ế

Rtx [106 Ω]

 Cũng t

ự

ừ

400

1

ề

ủ

300

2

ự

ả ả

200

ế ườ

ự

ể ỉ

100

ề

ế

ữ

15

5

20 25

F [kg]

10

0

ị ự

ả

H- 4.2: Đi n tr ti p xúc khi l c nén tăng

ở ế

ự

ệ

ể

ẫ

ự

tx

ụ

ệ

ạ

ở

ỉ

ự

CT (4-2) và (4-3) l c ép tx càng nh ỏ F càng l n thì R ớ tx ng 1 bi u di n R (h4.2) đ ễ ể ườ gi m theo chi u tăng c a F, n u ế gi m l c nén lên ti p đi m thì ể Rtx thay đ i theo đ ng 2, ta có ổ th g ai thích là vì khi tăng l c nén lên b m t ti p xúc thì ặ không nh ng b m t ti p xúc b ị ề ặ ế bi n d ng đàn h i mà còn b phá ồ ế ạ h y c c b . Khi ta gi m l c ép ủ ụ ộ thì m t s đi m ti p xúc v n ế ộ ố nguyên nh khi l c ép còn gi ư ữ l n tác d ng. ụ ớ  Tăng l c ép ch có tác d ng gi m R giai đo n đ u đi n tr ở ầ ả ự l n và trung bình. Khi l c ép đ l n thì dù có tăng l c ép lên n a ớ ữ ủ ớ thì Rtx v n không thay đ i.

ẫ

ự ổ

nh h ế ố ả b) L c ép ti p đi m ể ế ự

ưở ng đ n đttx: ế

ộ

ở

ệ

Rtx

ể

ườ

Txúc m tặ Txúc đ

ngườ Txúc đi mể

ể

ế

ệ

ể

ạ

ệ ự ủ H.4.3

ở

ự

ở

F

4.1.4. Các y u t ạ nh h ế ố ả c) D ng c a ti p xúc ủ ế

Hình 4.3

ơ i.

c l

- Đi n tr txúc ph thu c vào d ng ạ ụ ng hay txúc: Txúc đi m, Txúc đ Txúc m t.ặ - Quan h : l c ép ti p đi m và đi n tr Txúc c a các lo i tđi m khác ở nhau - Khi l c ép tđi m bé, Txúc đi m có ể ể ng, đtr Txúc bé h n, còn Txúc đ ườ ơ Txúc m t có đtr l n h n. Khi l c ự ở ớ ặ l n thì quan h ng ệ ượ ạ ớ

- Vì v y Txúc m t ch dùng cho dòng đi n l n, còn Txúc

ệ ớ

ặ

ỉ

đi m cho dòng đi n bé.

ậ ể

ệ

ế

t đ c a ti p đi m thay đ i s làm Rtx thay đ i.

ệ ộ ủ ế

ổ ẽ

 Nhi  Theo k t qu thí nghi m v i nhi

ºC. Khi

ổ t đ nh h n 200 ỏ ơ

ệ ộ

ả

ớ

ể ệ t đ tăng, Rtx cũng tăng theo quan h :

nhi

ế ệ ộ

ệ

+

=

4.1.4. Các y u t d) Nhi nh h ế ố ả t đ c a ti p đi m ệ ộ ủ ế ng đ n đttx: ưở ể

(4.4)

]

)

q (

R tx

R tx

1()0(

ệ

ºC]

2 qa . . )[ 3 0 Trong đó: Rtx(0) : đi n tr ti p xúc ở ế α: h s nhi t đi n tr c a v t li u [1/ ệ ố ệ ệ t đ c a ti p đi m [ θ: nhi ệ ộ ủ ế

ở ºC , ở ủ ậ ệ ºC] ể

W

4.1.4. Các y u t ế ố ả

ặ

ị

 B m t ti p xúc khi b b n ho c khi b oxit hóa có R ị ẩ ế

ủ

ề

ể

tx l n ớ tx c a ti p đi m s ch (do có nhi u đi m ể ạ c ti p xúc tr c ti p b ng v t li u làm ti p ế ằ

ự

ệ

ế

ế

ậ

ề ặ ế h n nhi u R ề ơ không đ ượ đi m). ể

ị

ề

 Khi b oxy hóa càng nhi u thì nhi ể

ệ

ệ ộ ị ủ

t đ phát nóng trên b ề m t ti p xúc càng cao. Ti p đi m b oxy hóa có đi n tr ế ặ ế ở ti p xúc tăng hàng ch c l n (vì oxit c a ph n l n kim lo i ầ ớ ụ ầ ạ ế d n đi n kém h n nhi u kim lo i nguyên ch t). ấ ề ẫ

ệ

ạ

ơ

 N u hai tđi m làm b ng 2 klo i khác nhau, kh năng oxy

ế

ể

ằ

ả 1 klo i.

hóa l n h n nhi u l n s/v 2 klo i làm t ề ầ

ơ

ớ

ừ

ạ ạ

ạ

KL: Đ kh c ph c các nh h

ể

ưở

ng này, ngta s d ng các bi n ử ụ t đ ch ng tác đ ng ố

ệ ộ

ệ ể

ả ớ

ụ ắ pháp nh : ph các l p klo i đ c bi ủ ư ng, che ch n tđi m,…. c a môi tr ắ ủ

ạ ặ ể

ườ

ng đ n đttx: ế e) Tình tr ng b m t ti p xúc nh h ưở ề ặ ế ạ

4.1.4. Các y u t ng đ n đttx: ưở ế

 Di n tích ti p xúc đ

ế

ượ

ị ệ

ậ ộ ẫ

ằ

ậ

nh h ế ố ả f) M t đ dòng đi n ệ ậ ộ

2

4

=

10.05,1

mmA /

31,0[(

200

)][

]

(

I

(4.5)

J cp

c xác đ nh tùy theo m t đ dòng ệ đi n cho phép. Theo kinh nghi m đ i v i thanh d n b ng ố ớ ệ đ ng cho ti p xúc nhau khi ngu n t n s 50Hz thì m t ế ồ ở ầ ố ồ đ dòng đi n cho phép là: ệ ộ I S

Trong đó: I là giá tr dòng đi n hi u d ng; S=Sbk di n tích ti p xúc

ụ

ệ

ệ

ệ

ế

ị

bi u ki n.

ế

ể

ể

ứ

ệ

ế

ỉ

 Bi u th c (4-5) trên ch đúng khi dòng đi n bi n thiên 200 đ n 2000A. N u ngoài tr s đó thì có

ị ố

ừ

ế

ế

ả

trong kho ng t th l y: ể ấ

I < 200A l y Jấ cp = 0,31 [A/mm2] I > 2000 A l y Jấ cp = 0,12 [A/mm2]

- - - »

4.1.4. Các y u t ng đ n đttx: ưở ế

ế

ậ ẫ

ậ ộ

ả

ố ớ ậ ệ ấ

ồ ể ấ

ứ

 Khi v t d n ti p xúc không ph i là đ ng thì m t đ dòng cho phép đ i v i v t li u y có th l y theo công th c sau:

r

R tx

(

)

dong

=

J

J

cp

.

vatlieu

.

X

cp

.

dong

(4.6)

r

R (

)

vatlieu

.

X

nh h ế ố ả f) M t đ dòng đi n ệ ậ ộ

NG V TI P XÚC ĐI N

 Bôi m ch ng r . ỉ ỡ ố  Ch n v t li u có đi n th hóa h c gi ng ệ ậ

ệ

ọ

ố

ế

ị ể

ệ

ạ

ể

ị

ọ nhau.  S d ng v t li u ít b oxy hóa. ử ụ ậ ệ  M đi n các ti p đi m. ạ ệ ế  Tăng l c ép c a ti p đi m. ể ủ ế ự t b d p h quang đi n.  C i ti n các thi ồ ế ị ậ ả ế  Làm đúng quy trình khi t o ti p xúc đi n. ệ ế  Ki m tra và b o trì đ nh kỳ,… ả

Ệ Ề 4.1.5. Bi n pháp làm gi m đtr txúc: 4.1. Đ I C Ạ ƯƠ ệ Ế ả ở

CH

NG 4:

TI P XÚC ĐI N

ƯƠ

Ế

Ệ

Ế

Ế

4.2 TI P ĐI M THI T B Ị Ể ĐI N Ệ

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

ệ ề

t các đi u ki n làm vi c khác nhau ố t b đi n thì v t li u làm ti p đi m ể ế ế ị ệ

ả ầ ơ ả

tx và chính đi n tr c a

ở ủ ệ ả Đ th a mãn t ể ỏ ệ ậ ệ ể ế c nh ng yêu c u c b n sau: ượ ộ ẫ

t (gi m phát nóng c c b c a nh ng ả ộ ủ ữ ụ

ể

tx đ tăng đ n đ nh c a ộ ổ

ả ị ủ ể ị

ể ế

c a ti p đi m thi ủ ph i có đ ữ  Có đ d n đi n cao (gi m R ệ ti p đi m). ể ế  D n nhi t t ệ ố ẫ đi m ti p xúc). ế  Không b oxy hóa (gi m R ti p đi m).

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

ộ ả ả ộ ế

ả ệ ế ự ể

ả ể

ộ

ờ ộ ề ạ ơ ọ ủ ề ặ ế ổ

ủ ộ ẻ ở ế ệ

 Có đ k t tinh và nóng ch y cao (gi m đ mài mòn v đi n và gi m s nóng ch y hàn dính ti p đi m ề đ ng th i tăng tu i th ti p đi m). ổ ồ ọ ế  Có đ b n c cao (gi m đ mài mòn c khí gi ữ ả ơ nguyên d ng b m t ti p xúc và tăng tu i th c a ti p ế đi m).ể  Có đ đ d o (đ gi m đi n tr ti p xúc). ể ả  D gia công khi ch t o và giá thành r . ế ạ ẻ ễ

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

Thæûc tãú êt váût liãûu naìo âaïp æïng âæåüc

âáöy âuí caïc yãu cáöu trãn.

Trong thiãút kãú sæí duûng tuìy tæìng âiãöu kiãûn cuû thãø maì troüng nhiãöu âãún yãu cáöu naìy hay yãu cáöu khaïc.

a. Âäöng kiî thuáût âiãûn: âäöng nguyãn cháút thu âæåüc bàòng âiãûn phán. Noï âaïp æïng háöu hãút caïc yãu cáöu trãn. Nhæåüc âiãøm chênh cuía âäöng kiî thuáût âiãûn laì ráút dãù bë oxit hoïa.

b. Âäöng caâimi: âäöng kiî thuáût âiãûn pha thãm caâimi coï tênh cháút cå cao chäúng maìi moìn täút, khaí nàng chëu âæåüc häö quang täút hån âäöng kiî thuáût âiãûn thäng thæåìng.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

c. Baûc: laì váût liãûu laìm tiãúp âiãøm ráút täút do coï âäü dáùn âiãûn cao vaì coï âiãûn tråí tiãúp xuïc äøn âënh. Nhæåüc âiãøm chuí yãúu laì chëu häö quang keïm nãn sæí duûng bë haûn chãú.

d. Âäöng thau: håüp kim âäöng våïi keîm âæåüc sæí

duûng laìm tiãúp âiãøm dáûp häö quang

e . Caïc håüp kim âäöng khaïc: håüp kim âäöng våïi nhäm, âäöng våïi mangan, âäöng våïi niken, âäöng våïi silic vaì caïc håüp kim âäöng khaïc âæåüc sæí duûng laìm tiãúp âiãøm, âäöng thåìi laìm loì xo eïp (vê duû tiãúp âiãøm ténh cuía cáöu chç). Nhæîng tiãúp âiãøm nhæ váûy khi bë âäút noïng dãù bë máút tênh âaìn häöi.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

f. The ïp coï âiãûn tråí suáút låïn: theïp thæåìng bë oxy hoïa cao nhæng laì váût liãûu reí nãn váùn âæåüc sæí duûng laìm tiãúp xuïc cäú âënh âãø dáùn doìng âiãûn låïn, trong caïc thiãút bë theïp thæåìng âæåüc maû.

g. Nhäm: coï âäü dáùn âiãûn cao, reí nhæng ráút dãù bë oxy hoïa laìm tàng âiãûn tråí suáút. Nhæåüc âiãøm næîa laì haìn nhäm ráút phæïc taûp, âäü bãön cå laûi keïm.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

h. Vonfram vaì håüp kim vonfram: coï âäü maìi moìn vãö âiãûn täút vaì chëu âæåüc häö quang täút nhæng coï âiãûn tråí tiãúp xuïc ráút låïn.

Håüp kim vonfram våïi vaìng sæí duûng cho tiãúp

âiãøm coï doìng nhoí.

Håüp kim våïi molipâen duìng laìm tiãúp âiãøm cho nhæîng thiãút bë âiãûn thæåìng xuyãn âoïng måí, khi doìng âiãûn låïn thç vonfram vaì håüp kim vonfram sæí duûng âãø laìm tiãúp âiãøm dáûp häö quang.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

i.Vaìng vaì platin: khäng bë oxy hoïa do âoï coï âiãûn tråí tiãúp xuïc nhoí vaì äøn âënh, âæåüc sæí duûng laìm tiãúp âiãøm trong thiãút bëû âiãûn haû aïp coï doìng âiãûn beï vaì quan troüng. Vaìng nguyãn cháút vaì platin nguyãn cháút coï âäü bãön cå tháúp nãn thæåìng âæåüc sæí duûng daûng håüp kim våïi mälipâen hoàûc våïi iriâi âãø tàng âäü bãön cå.

k.Than vaì graphit: coï âiãûn tråí tiãúp xuïc vaì âiãûn tråí suáút låïn nhæng chëu âæåüc häö quang ráút täút. Thæåìng duìng laìm caïc tiãúp âiãøm maì khi laìm viãûc phaíi chëu tia læía âiãûn, âäi khi laìm tiãúp âiãøm dáûp häö quamg.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

l. Håüp kim gäúm: häùn håüp vãö màût cå hoüc cuía hai váût liãûu khäng náúu chaíy maì thu âæåüc bàòng phæång phaïp thiãu kãút häùn håüp bäüt hoàûc bàòng caïch táøm váût liãûu naìy lãn váût liãûu kia.

Thæåìng váût liãûu thæï nháúït coï tênh cháút kyî thuáût âiãûn täút, âiãûn tråí suáút vaì âiãûn tråí tiãúp xuïc nhoí, êt bë oxy hoïa.Váût liãûu thæï hai coï tênh cháút cå cao vaì chëu âæåüc häö quang. Nhæ váûy, cháút læåüng kim loaûi gäúm laì do tênh cháút cuía häùn håüp quyãút âënh.

Ế

Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.1. V t li u làm ti p đi m:

Ể ậ ệ

Ị Ệ ể

ế

Kim lo i g m s d ng r ng rãi nh t th ộ ấ ườ

ạ ạ ố ư ử ụ ạ ạ

ạ ố ồ ố

ồ

ng có g c b c nh : b c-niken, b c-oxit cađimi, b c- ạ ố vonfram, b c-môlipđen. ạ Ngoài ra, còn s d ng kim lo i g m có g c đ ng ử ụ nh : đ ng-vonfram, đ ng-môlipđen, đ ng cađimi làm ư ồ ồ ti p đi m chính và ti p đi m d p h quang. ể ế ể ế ậ ồ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N

Ị Ệ

Ể

Ế

Ế

Ấ

Ế NG DÙNG

ĐI M TH

4.2.2. M T S K T C U TI P Ộ Ố Ế ƯỜ Ể

Ế Ế

ố

1) Ti p đi m lò xo lá. ể 2) Ti p đi m ki u c u. ể ầ ể 3) Ti p đi m ki u ngón. ể ể 4) Ti p đi m ki u dao. ể ể 5) Ti p đi m ki u nêm. ể ể 6) Ti p đi m ki u đ i. ể ể 7) Ti p đi m ki u hoa hu . ệ ể ể

ế ế ế ế ế ế ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

Hình 4.4 lò xo

1) Ti p đi m

ể

ẹ

ế

ế ợ

ồ ủ

ể ạ ự ế

lá: ế ng dùng cho dòng đi n Th ệ ườ i nh . D ng bé (đ n 5A) t ạ ả ế ti p xúc đi m không có lò ể xo ti p đi m riêng mà l i ể d ng tính đàn h i c a thanh ụ d n đ t o l c ép lên ti p ẫ đi m. ể Dùng

ở ộ ở ế ỡ

các r le trung gian, ơ đ m ti p đi m c 1 – 3 ể mm (U=220V) và không có bu ng d p h quang. ậ ồ ồ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế

Ế 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: Ể ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ế ể

Hình -4.5

2) Ti p đi m ki u ể c u:ầ

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ế ể ầ

ể ồ

ế ặ ạ ị ạ

ể ẫ

ộ

2) Ti p đi m ki u c u: ể  Đ c đi m 1 pha có hai ch c t nên h quang b phân ỗ ắ đo n. Ti p đi m đ ng chuy n đ ng th ng. Lo i này ộ ẳ ể ộ không có dây d n m m, k t c u đ n gi n. ế ấ ả ơ ề , kh i đ ng t  S d ng: Công t c t ừ ề ở ộ ắ ơ ứ ệ ụ ế ị

đi u khi n đ ng ể ử ụ c đi n (có dòng đi n đ nh m c vài ch c đ n vài trăm ơ ệ Ampe).

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế

Ế 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: Ể ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

Hình -4.6

3) Ti p đi m ki u ngón: ể ế ể

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ể

ể ể ế ặ ỗ ắ ầ

ộ ể ố ề ể ẫ ộ

3) Ti p đi m ki u ngón:  Đ c đi m 1 pha có 1 ch c t nên ph n đ ng chuy n đ ng quay, nên dùng dây d n m m đ n i ti p đi m đ ng. ể ộ

ắ ạ t b ế ị ế ử ụ

 S d ng: Máy c t h áp (aptomat), và các thi ệ ở ế ộ ặ

đóng c t làm vi c ch đ n ng n . ề ắ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế

Ế 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: Ể ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

Hình-4.7

4) Ti p đi m ki u dao: ể ế ể

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ể

ụ ự

ế ể

ấ

ị

ớ ự ắ ế ẽ

ả

ặ ấ

4) Ti p đi m ki u dao: ể ế ng dùng cho c u dao (vài ch c A). L c ép Th ầ ườ ti p đi m là nh tính đàn h i c a đ ng lá ti p đi m ồ ủ ồ ế ể ờ i ta dùng t m thép lò xo tĩnh. V i dòng đi n l n, ng ườ ệ ớ ớ đ t o l c ép t t h n. V i k t c u này khi b ng n ớ ế ấ ố ơ ể ạ ự m ch l c đi n đ ng s cùng chi u v i l c ép ti p ạ ề ộ ệ ự t h n. đi m nên b o đ m ti p xúc t ố ơ ả ể đóng c t không đi n ho c dòng th p S d ng: ệ ử ụ i) nh : c u dao; dao cách ly. (dòng không t ả ế ắ ư ầ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế

Ế 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: Ể ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

Hình -4.8

5) Ti p đi m ki u nêm: ể ế ể

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ể ể

ế ế ấ ệ

 S d ng: Dao cách ly đi n áp cao.

5) Ti p đi m ki u nêm:  K t c u này cho phép dòng đi n đ nh m c l n đi ứ ớ i, vì d làm ễ ồ ợ

ị qua, nh ng d p h quang không l ậ ư h ng b m t ti p xúc đi n. ề ặ ế ỏ ử ụ ệ ệ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ế

Ế 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: Ể ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ế ể ố

ế

ệ

ể

ẫ ử ụ ắ

Hình -4.9

6) Ti p đi m ki u đ i: ể  Ti p đi m đ ng 1 có d ng ạ ộ ể hình tr r ng (ti n th i h ổ ồ ụ ỗ quang), ti p đi m tĩnh 2 có ế dây d n m m 4, lò xo 3. ề  S d ng: Máy c t cao áp dùng khí nén hay d u,…ầ

Ế Ế

Hình 4.10

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ể 4.2.2. M t s k t c u ti p đi m: ộ ố ế ấ Ị Ệ ế ể

ạ ụ ặ ể ộ

ế ể ể ể

ế ế ế ế ể

ể ộ ừ

ớ ệ

ộ ở ế ệ ệ ự ạ ự

ồ

ệ

ắ ế ế ấ ế ế ị ồ

 S d ng: Máy c t dòng đi n hàng ngàn

7) Ti p đi m ki u hoa hu : ệ  Ti p đi m đ ng 2 (d ng hình tr đ c); Ti p đi m tĩnh 3 (có các cánh); lò xo ti p đi m 4. Vì các cánh ti p đi m tĩnh song song v i nhau t ng đôi m t nên khi có dòng đi n ng n m ch, l c đi n đ ng s ẽ ạ tăng l c ép ti p đi m, t o đi n tr ti p ể xúc bé. K t c u này, vùng h quang cháy và vùng ti p xúc làm vi c khác nhau nên b m t ti p xúc không b h quang phá ề ặ h y.ủ

ệ ắ

ử ụ Ampe.

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ế Ể Ế

4.2.3. NGUYÊN NHÂN H Ư H NGỎ

Ế Ế Ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.3. Nguyên nhân h h ng: Ị Ệ ư ỏ

ế ạ ch t o dù gia công th nào thì b ề

ỗ ẫ ặ ế

i trong nh ng l

ỗ ộ ớ ả ứ

1) Ăn mòn kim lo i:ạ Trong th c t ế ự ế nh li ti. m t ti p xúc tđi m v n còn nh ng l ỏ ữ ể c và các ch t có ho t tính Trong v n hành h i n ậ ạ ấ ơ ướ nh đó hóa h c cao th m vào và đ ng l ỏ ữ ạ ọ ấ ọ s gây ra các ph n ng hóa h c t o ra m t l p màng ẽ ọ ạ m ng r t giòn. ấ ỏ ạ

ệ ầ

ng này g i là ht Khi va ch m trong quá trình đóng l p màng này d ễ b bong ra. Do đó b m t ti p xúc s b mòn d n, hi n ị t ượ ớ ẽ ị ng ăn mòn kim lo i. ạ ề ặ ế ượ ọ

Ế Ể Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.3. Nguyên nhân h h ng: Ị Ệ ư ỏ

2) Oxy hóa: Môi tr ườ ị

ở ỏ ấ ớ ệ ế ẫ

ể

ị

tx do b m t ti p xúc b oxy hóa oC có l p oxít dày kho ng

ng xung quanh làm b m t ti p xúc b oxy ề ặ ế hóa t o thành l p oxit m ng trên b m t ti p xúc, đi n ề ặ ế ớ ạ tx d n đ n tr su t c a l p oxit r t l n nên làm tăng R ấ ủ ớ gây phát nóng ti p đi m. ế M c đ gia tăng R t đ . 20-30 ề ặ ế ớ ứ ộ ệ ộ Ở ả

còn tùy nhi 25.10-6mm.

Ế Ể Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.3. Nguyên nhân h h ng: Ị Ệ ư ỏ

ấ ệ ấ

ấ ị ộ ố ọ ả ệ ạ

M i ch t có m t đi n th hóa h c nh t đ nh. L y H ế ộ làm g c có đi n th âm (-) thì ta có b ng m t s kim lo i ế có đi n th hóa h c nh b ng sau: ư ả ọ ỗ ố ệ ế

Ế Ể Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ 4.2.3. Nguyên nhân h h ng: ư ỏ

ọ ệ

ạ ẽ ạ ế ệ ọ

ế ữ ế ặ

ề ệ

 Hai kim lo i có đi n th hóa h c khác nhau khi ế ti p xúc s t o nên m t c p hi u đi n th hóa h c, ệ ộ ặ gi a chúng có m t hi u đi n th . ế ệ ệ ộ c xâm nh p s có  N u b m t ti p xúc có n ậ ướ ế dòng đi n ch y qua, và kim lo i có đi n th h c ệ ạ ạ âm h n s b ăn mòn tr c làm nhanh h ng ti p ướ ẽ ị ơ đi m.ể

ẽ ế ọ ế ỏ

Ế Ể Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.3. Nguyên nhân h h ng: Ị Ệ ư ỏ

ệ

ặ ậ

ị ế ể ỉ ế ẽ

ể

4) H h ng do đi n: ư ỏ t b đi n v n hành lâu ngày ho c không đ Thi c ế ị ệ ượ t lò xo ti p đi m b r y u đi s không đ b o qu n t ủ ả ố ả l c ép vào ti p đi m. ế ự ệ ễ ị ể ế ạ

ế ả

ậ ế ử ể ế

ể

Ngoài ra, ti p đi m b b n, r s tăng đi n tr ti p Khi có dòng đi n ch y qua, ti p đi m d b phát nóng gây nóng ch y, th m chí hàn dính vào nhau. N u l c ép ti p đi m quá y u có th phát sinh tia l a làm ể ự cháy ti p đi m. ế ế ị ẩ ỉ ẽ

xúc, gây phát nóng d n đ n hao mòn nhanh ti p đi m. ế ệ ế ở ế ể ể ẫ

Ế Ế

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.4. Bi n pháp kh c ph c: Ị Ệ ụ Ể ệ ắ

ữ ộ ớ

ế ơ ố

ậ ệ

Đ i v i nh ng ti p xúc c đ nh : nên bôi m t l p m ỡ ố ị ố ớ ch ng r ho c quét s n ch ng m. ẩ ặ ỉ ố  Khi thi t k ta nên ch n nh ng v t li u : có đi n ữ ọ th hóa h c gi ng nhau ho c g n b ng nhau cho t ng ặ ọ ế c p.ặ

 Nên s d ng các v t li u không b oxy hóa làm ti p

ế ế ố ệ ừ ầ ằ

ậ ệ ử ụ ế ị

đi m.ể

ế ồ

ạ ệ ườ ớ ế ạ ạ ể ạ ẽ ồ ế

M đi n các ti p đi m: v i ti p đi m đ ng, đ ng c m thi c, m b c, m k m còn ti p ẽ

c m cađini, k m,... ượ ng đ thau th đi m thép th ể ng đ ườ ể ế ạ ạ ượ

Ế Ế

ỉ

ế

ể

ữ

ả

ẽ

ở ế

ế ầ

ạ

ể

ự ế

ệ ề

ế

ằ

ự

ể

 Thay lò xo ti p đi m: nh ng lò xo đã r , đã y u làm gi m l c ép s làm tăng đi n tr ti p xúc, c n lau s ch ti p đi m b ng v i m m và thay th lò xo ả nén khi l c nén còn quá y u. ế ữ ả ế ử ắ

ế ị ậ ế

ả ế ậ

ể

ồ

 Ki m tra s a ch a c i ti n: c i ti n thi t b d p h quang đ rút ng n th i gian d p h quang n u ờ ồ đi u ki n cho phép. ề

ệ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N 4.2.4. Bi n pháp kh c ph c: Ị Ệ ụ Ể ệ ắ

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ế Ể Ế

 Ti p đi m có 4 ch đ làm vi c: đóng, c t, quá đ đóng

ế ộ

ệ

ắ

ộ

ể ế và quá đ c t. ộ ắ

 ChÕ ®é ®ãng: • ë chÕ ®é ®ãng æn ®Þnh, Rtx t­¬ng ®èi bÐ, nÕu d®iÖn ®i qua t®iÓm lµ dßng ®Þnh møc, n®é t®iÓm bÐ, th­êng v­ît qu¸ n®é cña thanh dÉn tõ 5 ®Õn 10 ®é vµ ®©y lµ chÕ ®é lviÖc dµi h¹n cña t®iÓm, kh«ng cã hiÖn t­îng g× phøc t¹p x¶y ra.

• NÕu trong c®é ®ãng, m¹ch ®iÖn bÞ ng¾n m¹ch, d®iÖn nm¹ch rÊt lín ®i qua t®iÓm g©y ra c¸c ht­îng sau: §iÖn ¸p r¬i trªn t®iÓm lín, nhiÖt ®é t®iÓm t¨ng cao. NÕu L§§ do dßng ng¾n m¹ch g©y ra ng­îc chiÒu víi lùc Ðp tiÕp ®iÓm th× Rtx t¨ng, nhiÖt l­îng to¶ ra ë t®iÓm lín, cã thÓ lµm cho t®iÓm bÞ nãng ch¶y vµ g©y ra ht­îng bÞ hµn dÝnh t®iÓm, muèn kh¾c phôc ht­îng nµy cÇn cã Rtx bÐ ngay c¶ khi ng¾n m¹ch.

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ế Ể Ế

 ChÕ ®é c¾t: • ë chÕ ®é c¾t æn ®Þnh, dßng ®iÖn kh«ng ®i qua tiÕp ®iÓm, kho¶ng c¸ch gi÷a hai tiÕp ®iÓm ë tr¹ng th¸i c¾t (tiÕp ®iÓm th­êng më).

• gäi m: lµ ®é më cña tiÕp ®iÓm, ph¶i ®¶m b¶o kho¶ng

c¸ch kh«ng phãng ®iÖn an toµn vµ dËp hå quang ®ñ nhanh. NÕu ®é më tiÕp ®iÓm lín, an toµn h¬n cho c¸ch ®iÖn vµ dËp hå quang, song l¹i dÉn ®Õn t¨ng kÝch th­íc thiÕt bÞ. ViÖc x¸c ®Þnh ®é më tiÕp ®iÓm tèi ­u ph¶i dùa vµo kho¶ng c¸ch c¸ch ®iÖn vµ ®iÒu kiÖn dËp hå quang.

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ể Ế Ế

 Qu¸ ®é ®ãng: • §©y lµ hiÖn t­îng vËt lý kh¸ phøc t¹p, t®iÓm chuyÓn ®éng vÒ phÝa t®iÓm tÜnh víi vËn tèc t¨ng dÇn, ®ång thêi kho¶ng c¸ch gi÷a hai t®iÓm còng gi¶m dÇn. Khi c­êng ®é ®iÖn tr­êng gi÷a hai t®iÓm ®ñ lín sÏ x¶y ra ht­îng phãng ®iÖn. D®iÖn cµng lín, thêi gian phãng ®iÖn cµng dµi th× t®iÓm bÞ ¨n mßn do ®iÖn tÝch g©y ra cµng lín.

• Khi t®iÓm ®éng ®Ëp vµo t®iÓm tÜnh, ph¶n lùc cña

t®iÓm tÜnh sÏ ®Èy t®iÓm ®éng bËt trë l¹i víi biªn ®é xm vµ thêi gian tm. HiÖn t­îng nµy gäi lµ ht­îng rung cña t®iÓm trong qu¸ tr×nh ®ãng vµ th­êng kÐo dµi vµi chu kú.

• Biªn ®é xm vµ thêi gian tm cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng

2

c«ng thøc gÇn ®óng nh­ sau:

=

=

t

=

m

x m

x m v

mv F 02

mv F 02

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ể Ế Ế

 Qu¸ ®é ®ãng: •Trong ®ã: -m : lµ khèi l­îng phÇn ®éng cña thiÕt bÞ. -v: VËn tèc cña t®iÓm ®éng t¹i thêi ®iÓm hai t®iÓm va

ch¹m nhau.

-F0 Lùc Ðp tiÕp ®iÓm ban ®Çu. •Trong qu¸ tr×nh rung, nÕu biªn ®é rung lín h¬n ®é lón cña t®iÓm, nghÜa lµ t®iÓm ®éng l¹i ®­îc t¸ch khái t®iÓm tÜnh, th× hå quang ph¸t sinh, nhiÖt ®é t®iÓm t¨ng cao. MÆt kh¸c Rtx trong thêi gian rung bÞ biÕn ®éng, th­êng lín h¬n so víi Rtx ë tr¹ng th¸i ®ãng æn ®Þnh, nªn nhiÖt ®é t®iÓm lín. NÕu d®iÖn trong qu¸ tr×nh ®ãng lín, thêi gian qu¸ ®é cña t¶i kÐo dµi th× t®iÓm rÊt dÔ bÞ hµn dÝnh.

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ế Ể Ế

 Qu¸ ®é c¾t: • §©y lµ qtr×nh ng­îc víi qtr×nh ®ãng cña t®iÓm. B¾t ®Çu qtr×nh c¾t, t®iÓm ®éng chuyÓn ®éng theo chiÒu t¸ch khái t®iÓm tÜnh nªn Rtx t¨ng dÇn. Khi gi÷a hai t®iÓm cã khe hë, hå quang ph¸t sinh vµ sau mét kho¶ng tgian nhÊt ®Þnh, hå quang bÞ dËp t¾t. D­íi t¸c dông cña hå quang, kim lo¹i t®iÓm bÞ nãng ch¶y, bay h¬i nªn t®iÓm bÞ mßn nhiÒu vµ bÒ mÆt t®iÓm bÞ rç.

• §é mßn cña t®iÓm trong qtr×nh c¾t phô thuéc vµo trÞ sè dßng ®iÖn c¾t, thêi gian ch¸y cña hå quang vµ vËt liÖu lµm t®iÓm.

• Cho nªn trong qtr×nh nµy ngta ph¶i tÝnh tuæi thä cña t®iÓm chÝnh lµ N, lµ sè lÇn c¾t cho phÐp cña tiÕp ®iÓm.

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

4.2. TI P ĐI M THI T B ĐI N Ị Ệ Ế Ể Ế

 Qu¸ ®é c¾t: • Víi c¸c thiÕt bÞ ®iÖn lµm viÖc ë chÕ ®é c¾t nÆng nh­

dßng c¾t lín, ®iÖn ¸p cao, t¶i d¹ng ®iÖn c¶m th× tiÕp ®iÓm bÞ mßn nhiÒu, nhÊt lµ khi c¾t dßng ng¾n m¹ch.

 KL: §Ó t¨ng tuæ i thä cña tiÕp ®iÓm, gi¶m ®é mßn khi c¾t, ng­êi ta th­êng dïng c¸c gi¶i ph¸p vÒ vËt liÖu, kÕt cÊu tiÕp ®iÓm, trang bÞ dËp hå quang vµ nè i thªm vµo c¸c phÇn tö phô vµo m¹ch c¾t.

4.2.5. Các ch đ lvi c c a ti p đi m: ế ộ ệ ủ ế ể

NG 4

CH

H T Ế ƯƠ