Ch¬ng 7
C¸c hÖ thèng viÔn th¸m phæ biÕn trªn thÕ giíi
7.1. C¸c vÖ tinh Landsat cña Mü
Phô hÖ thèng kiÓm so¸t ®é cao
ThiÕt bÞ ®iÖn tö ghi phæ ë
d¶i band réng
Pin mÆt trêi
Anten thu d÷ liÖu
Bé c¶m ®o ®é cao
M¸y quÐt ®a phæ
HÖ thu chïm ph¶n håi
Vidicon
H×nh 7.1: ThiÕt kÕ bÒ ngoμi cña Landsat-1, Landsat-2 vμ Landsat-3
( Pháng theo s¬ ®å cña NASA)
7.1.1. VÖ tinh Landsat
VÖ tinh Landsat cña Mü lμ hÖ thèng vÖ tinh quü ®¹o gÇn cùc ( víi gãc mÆt
ph¼ng quü ®¹o so víi mÆt ph¼ng xÝch ®¹o lμ 98,2 0), lóc ®Çu cã tªn lμ ERTS (Earth
Remote Sensing Satellite), sau 2 n¨m kÓ tõ lóc phãng ERTS-1 ngμy 23 th¸ng 7 n¨m
1972, ®Õn n¨m 1976, ®îc ®æi tªn lμ Landsat (Land Satellite), sau ®ã cã tªn lμ
landsat-TM (thematic Mapper)vμ Landsat- ETM (Enhanced Thematic Mapper).
Ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn gi÷a Bé néi vô vμ Trung t©m Nghiªn cøu Vò trô Quèc
gia NASA cña Mü.
104
§é cao 705 km
Gãc nghiªng 98,20
Thêi gian ngμy giê ®Þa
ph¬ng 9:45' s¸ng
B¶ng 7.1: C¸c th«ng sè c¬ b¶n vÒ c¸c lo¹i vÖ tinh Landsat
VÖ tinh Ngμy
phãng
Ngμy ho¹t
®éng
RBV
band
MSS
band
TM band Quü ®¹o
LÆp l¹i/®é cao
(Km )
Landsat-1 23-7-1972 6-1-1978 1,2,3 ®ån
g
thêi 4567 Kh«ng 18ngμy/900km
Landsat-2 22-1-1975 25-2-1982 11,2,3
®ång thêi
4567 Kh«ng 18ngμy/900km
Landsat-3 5-3-1978 31-3-1983 A,B,C,D 4567,8 Kh«ng 18ngμy/900km
Landsat-4 16-7-1982 Ho¹t ®éng Kh«ng 1234 1234567 16ngμy/900km
Landsat-5 1-3-1984 Ho¹t ®éng Kh«ng 1234 1234567 16ngμy/900km
Landsat-6 5-10-1993 Kh«ng
phãng Kh«ng Kh«ng 1234567 16ngμy/900km
Ghi chó:
-RBV: hÖ thèng chôp ¶nh tia ngîc b»ng m¸y ¶nh. - MSS: HÖ thèng quÐt ®a phæ.
-TM: Sensor t¹o b¶n ®å chuyªn ®Ò - ETM: Sensor t¹o b¶n ®å chuyªn ®Ò chÊt lîng cao.
C¸c d÷ liÖu vÖ tinh ®îc xö lý, lu tr÷ trªn tape vμ chuyÓn xuèng c¸c tr¹m thu díi
®Êt qua c¸c vÖ tinh truyÒn th«ng tin.
VÖ tinh Landsat ®îc thiÕt kÕ sao cho thêi gian thu ¶nh lμ theo ®óng giê ®Þa
ph¬ng trªn mäi vÞ trÝ cña tr¸i ®Êt vμ c¸c th«ng sè kh¸c ®îc nªu trong b¶ng 7.2.
Chu kú quÜ ®¹o 98,9 phó
t
QuÜ ®¹o vÖ tinh
VÐt quÐt mÆt ®Ê
t
H×nh 7.2: QuÜ ®¹o ®ång bé mÆt trêi cña vÖ tinh Landsat-4, -5
(pháng theo s¬ ®å cña NASA).
105
VÖ tinh
truyÒn
th«ng tin
Q
u
ü
®
¹
o N+1
,
n
g
μ
y
Quü ®¹o N, ngμy M+1
Quü ®¹o N+1 ngμy Quü ®¹o N, ngμy M
Q
u
ü
®
¹
o N n
g
μ
y
M+18
H×nh 7.3: CÊu t¹o hÖ thèng quÐt ¶nh cña Landsat (trªn) vμ quü ®¹o cña
vÖ tinh landsat trªn níc Mü ®é phñ bªn cña h×nh ¶nh lμ 62km t¹i 400 vÜ b¾c (díi).
H×nh 7.4: S¬ ®å ph©n bè trªn toμn cÇu c¸c d¶i quÐt cña Landsat
vμ c¸c tr¹m thu víi b¸n kÝnh ho¹t ®éng cña tr¹m thu
106
H×nh 7.5: S¬ ®å vÞ trÝ c¸c ¶nh cña Landsat ë ViÖt Nam (tr¸i) vμ ¶nh
ViÖt Nam ghÐp tõ ¶nh vÖ tinh LANDSAT-TM ph¶i) (kÝch thíc ¶nh 185 x 185 Km).
nh Landsat cã kÝch thíc 185x185 Km, vÞ trÝ mçi c¶nh cña ¶nh vÖ tinh
Landsat ®îc x¸c ®Þnh theo s¬ ®å :
-Sè thø tù hμng (row)
-Sè thø tù tuyÕn bay (path)
Trªn h×nh 7.5, bªn tr¸i lμ s¬ ®å vÞ trÝ c¸c c¶nh cña Landsat trªn l·nh thæ ViÖt
Nam vμ ngμy thu ¶nh. VÝ dô: hμng 46, d¶i 127 lμ khu vùc Hoμ B×nh vμ l©n cËn.
Ghi chó: * 79m ®èi víi Landsat 1, 2, 3 vμ 82m víi Landsat 4 vμ 5.
RBV –Bé c¶m thu theo nguyªn t¾c v« tuyÕn ( retur beam vidicon )
MSS- Bé c¶m quÐt ®a phæ
TM - Bé c¶m quÐt cã ®é ph©n gi¶i cao thμnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò
ETM-Bé c¶m quÐt ph©n gi¶i cao thμnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò tØ lÖ lín.
Nh vËy viÖc gäi tªn c¸c band phæ cña Landsat lμ kh¸c nhau gi÷a MSS vμ TM
nªn khi sö dông cÇn ph©n biÖt râ d¶i phæ ®îc sö dông. Trong kÕ ho¹ch, NASA sÏ
phãng vÖ tinh Landsat míi víi bé c¶m ALI cã 10 band vμ gi¸ thμnh rÎ h¬n thuéc
ch¬ng tr×nh thiªn niªn kû míi -NMP (New Millennium Program) cña Mü.
107
HÖ ALI ®îc thiÕt kÕ víi träng lîng chØ b»ng 25% cña ETM+, ®ßi hái mét
n¨ng lîng ®iÖn lμ 20% so víi ETM+, vμ gi¸ thμnh h¹ chØ cßn b»ng 40% so víi
ETM+. HÖ ALI quÐt ¶nh kiÓu chæi quÐt vμ cho ra c¸c kªnh ®a phæ víi ®é ph©n gi¶i
lμ 30x30m. Ngoμi ra, ALI cßn cho ra kªnh ¶nh toμn s¾c cã ®é ph©n gi¶i lμ 10x10 mÐt.
B¶ng 7.2: HÖ thèng c¸c thiÕt bÞ thu vμ tÝnh chÊt c¬ b¶n cña vÖ tinh Landsat
C¸c d¶i phæ Thêi gian
thu ¶nh cña
c¸c tr¹m
C¸c m¸y
thu Cã ë vÖ
tinh §é ph©n gi¶i kh«ng
gian (m)
D¶i sãng (Pm)
Tªn gäi
1,2 0,475 - 0,575 80
0,580 - 0,680 80
RBV 9h42’
0,690 - 0,830 80
3 0,505 - 0,750 30
1 - 5 0,5 - 0,6 79/82 *
40,6 - 0,7 79/82
5
MSS 0,7 - 0,8 79/82 9h42’
60,8 - 1,1 79/82
7
3 10,4 - 12,6 240
1 0,45 - 0,52 30
2 0,52 - 0,60 30
3 0,63 - 0,67 30
TM 1-5 10h30’
4 0,76 - 0,90 30
5 1,55 - 1,75 30
6 10,4 - 12,5 120
7 2,08 - 2,35 30
ETM 6 1-7 7 kªnh gièng nhTM vμ kªnh toμn
s¾c Panchromatic
10 mÐt
2,5 mÐt vμ
60 mÐt cho band 6 (IR)
10h30’
B¶ng 7.3: So s¸nh bé c¶m ETM+ vμ bé c¶m ALI
ETM + ALI
Bíc sãng P m Bíc sãng P m
§é ph©n gi¶i (m) §é ph©n gi¶i (m)
0,450 - 0,515 30 0,43-0,453 30
0,525 -0,605 30 0,45-0,51 30
0,63-0,69 30 0,525-0,605 30
0,775-0,9 30 0,63-0,69 30
1,55-1,75 30 0,775-0,805 30
10,4-12,5 60 0,845-0,89 30
2,09-2,35 30 1,2-1,3 30
0,52-0,9 15 1,55-1,75 30
2,08-2,35 30
0,48-0,68 10
108