Công ty tôi giá bao nhiêu?
Việc có sẵn một con số ước tính về giá trị công ty sẽ giúp chủ doanh
nghiệp nắm bắt cơ hội mua bán và sáp nhập tốt hơn và đẩy nhanh quá
trình đàm phán đối tác.
Hầu hết các công ty không mấy quan tâm đến việc định giá doanh nghiệp,
trong khi đây là việc quan trọng nhằm giúp họ có cái nhìn tổng thể về hoạt
động kinh doanh để từ đó đưa ra các chiến lược phù hợp.
Khi nói đến định giá doanh nghiệp, người ta thường nghĩ đến trường hợp các
công ty nhà nước sắp cổ phần hóa cần phủ định giá theo quy định, các công
ty sắp phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hay niêm yết… Nếu
không rơi vào các trường hợp trên, liệu việc định giá doanh nghiệp có thực
sự cần thiết không và khi nào các chủ doanh nghiệp cần định giá công ty
mình?
Khi nào định giá doanh nghiệp?
Ngoài những trường hợp trên có nhiều lý do để chủ doanh nghiệp xác định
giá trị của công ty mình. Đó là:
Khi chủ doanh nghiệp cần đặt cho công ty một mục tiêu phát triển
Giả sử bạn sở hữu một công ty chế biến và xuất khẩu thủy sản đã hoạt động
được 5 năm và đang tăng trưởng tốt. Bạn có nhiều tham vọng cho tương lai
của công ty. Lúc này, bạn cần vạch ra một mục tiêu để phấn đấu cũng như
xác định vị trí hiện tại của doanh nghiệp mình nhằm đề ra những bước đi
phù hợp để đạt mục tiêu trên. Mục tiêu đó có thể là thị phần tốc độ tăng
trưởng hằng năm hay một con số lợi nhuận nào đó. Tuy nhiên, có một tiêu
chí khác toàn diện hơn, có thể giúp bạn so sánh doanh nghiệp mình với các
công ty khác. Đó là giá trị doanh nghiệp. Nói cách khác, đó là con số thể
hiện những giá trị thực sự mà hoạt động kinh doanh đem lại cho các chủ sở
hữu sau bao công sức và của cải mà họ đã đổ vào công ty.
Chẳng hạn, bạn muốn ba năm nữa trở thành doanh nghiệp có giá trị tương
tương Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản Cửu Long An Giang
(niêm yết trên sàn HoSE) trị giá 339,3 tỉ đồng (tính theo giá cổ phiếu vào
ngày 30.10.2009) và bạn tính được công ty của bạn hiện tại trị giá 70 tỉ
đồng. Lúc đó, bạn sẽ biết được doanh nghiệp mình còn cách bao xa so với
mục tiêu đặt ra. Từ đó bạn đưa ra các chiến lược phù hợp để tăng doanh thu,
lợi nhuận, tính thanh khoản cho cổ phiếu và điều chỉnh các yếu tố khác để
sau 3 năm, bạn có thể có được một công ty trị giá khoảng 340 tỉ đồng như
mong muốn.
Khi doanh nghiệp tham gia vào các vụ mua bán và sáp nhập, hiển nhiên bạn
cần biết giá trị của công ty bạn để thương lượng giá cả với đối tác Nhưng
nếu lúc này, bạn không tham gia vào một thương vụ nào như thế, liệu bạn có
nên định giá công ty của mình hay không? Câu trả lời là có. Bởi lẽ, bạn có
thể tìm thấy một cơ hội mua bán và sáp nhập bất chợt và đôi khi bạn buộc
phải đưa ra một quyết định nhanh chóng. Việc có sẵn một con số ước tính về
giá trị công ty sẽ giúp bạn nắm bắt các cơ hội tốt hơn đẩy nhanh quá trình
đàm phán và đỡ lúng túng hơn vì không biết nên bán một phần hay toàn bộ
công ty mình với giá bao nhiêu là hợp lý.
Khi kêu gọi đầu tư từ đối tác chiến lược và các
nhà tài trợ vốn
Khi muốn kêu gọi đầu tư từ các đối tác chiến lược
để mở rộng và phát triển doanh nghiệp, bạn cần
biết giá trị công ty mình để xác định mức giá đầu
tư hợp lý cho các đối tác mới. Bạn cũng nên có
một bảng tính toán chi tiết giá trị của công ty để
khi cần có thể trình bày với các đối tác nhà tài trợ
vốn. Điều này sẽ giúp bạn dễ thuyết phục các đối
tác hơn là đưa ra một con số ước tính chung chung mà không có căn cứ rõ
ràng, hợp lý. Điều này cũng thể hiện sự “bài bản” về thông tin tài chính và
nâng “tầm” quản lý của công ty bạn trong một các đối tác.
Việc có sẵn một con số
ước tính về giá trị công
ty sẽ giúp chủ doanh
nghiệp nắm bắt cơ hội
mua bán và sáp nhập tốt
hơn và đẩy nhanh quá
trình đàm phán với đối
tác.
Khi cần chia tách công ty
Bạn đã cùng với các cổ đông khác hợp tác làm ăn suốt một thời gian dài
nhưng nay bạn muốn rút vốn hoặc chia tách tài sản chung (tức công ty)
thành các bộ
phận khác nhau để mỗi người có thể theo đuổi mục tiêu riêng của mình. Lúc
đó, việc định giá công ty và các bộ phận kinh doanh khác nhau là rất quan
trọng để tính toán việc chia tách một cách hợp lý nhất cho các bên.
Làm thế nào để định giá doanh nghiệp?
Hiện nay, nhiều người vẫn hiểu định giá doanh nghiệp theo một cách đơn
giản. Chẳng hạn, lấy lợi nhuận của một năm nào đó nhân với hệ số P/E (thị
giá trên thu nhập mỗi cổ phiếu) ước tính hoặc lấy giá trị sổ sách nhân với
một hệ số nhất định. Ví dụ, lợi nhuận năm 2008 là 20 tỉ đồng, P/E ước tính
là 6, vậy giá trị công ty là 120 tỉ đồng. Tuy nhiên, cách tính này chỉ hợp lý
trong một số trường hợp nhất định khi công ty có những thông tin tham
chiếu (ví dụ như P/E) đáng tin cậy từ những công ty tương tự niêm yết trên
thị trường chứng khoán.