Cu n c m ộ ả
N i dung đ c p: C u t o c aộ ề ậ ấ ạ ủ
cu n c m, Các đ i l ng đ c tr ngộ ả ạ ượ ặ ư
(H s t c m, c m kháng, đi n trệ ố ự ả ả ệ ở
thu n). Tính ch t n p x c a cu nầ ấ ạ ả ủ ộ
dây.
1. C u t o c a cu n c m.ấ ạ ủ ộ ả
Cu n c m g m m t s vòng dây qu n l i thành nhi u vòng, dâyộ ả ồ ộ ố ấ ạ ề
qu n đ c s n emay cách đi n, lõi cu n dây có th là không khí,ấ ượ ơ ệ ộ ể
ho c là v t li u d n t nh Ferrite hay lõi thép k thu t . ặ ậ ệ ẫ ừ ư ỹ ậ
Cu n dây lõi không khíộ Cu n dây lõi Feritộ
Ký hi u cu n dây trên s đ : ệ ộ ơ ồ L1 là cu n dây lõiộ
không khí, L2 là cu n dây lõi ferit, L3 là cu n ộ ộ
dây có lõi ch nh, L4 là cu n dây lõi thép k thu t ỉ ộ ỹ ậ
2. Các đ i l ng đ c tr ng c a cu n c m.ạ ượ ặ ư ủ ộ ả
a) H s t c m ệ ố ự ả ( đ nh lu t Faraday)ị ậ
H s t c m là đ i l ng đ c tr ng cho s c đi n đ ng c mệ ố ự ả ạ ượ ặ ư ứ ệ ộ ả
ng c a cu n dây khi có dòng đi n bi n thiên ch y qua. ứ ủ ộ ệ ế ạ
L = ( µr.4.3,14.n2.S.10-7 ) / l
L : là h s t c m c a cuôn dây, đ n v là Henrry (H) ệ ố ự ả ủ ơ ị
n : là s vòng dây c a cu n dây. ố ủ ộ
l : là chi u dài c a cu n dây tính b ng mét (m) ề ủ ộ ằ
S : là ti t di n c a lõi, tính b ng mế ệ ủ ằ 2
µr : là h s t th m c a v t li u làm lõi . ệ ố ừ ẩ ủ ậ ệ
b) C m kháng ả
C m kháng c a cu n dây là đ i l ng đ c tr ng cho s c n trả ủ ộ ạ ượ ặ ư ự ả ở
dòng đi n c a cu n dây đ i v i dòng đi n xoay chi u . ệ ủ ộ ố ớ ệ ề
ZL = 2.3,14.f.L
Trong đó : ZL là c m kháng, đ n v là Ω ả ơ ị
f : là t n s đ n v là Hz ầ ố ơ ị
L : là h s t c m , đ n v là Henry ệ ố ự ả ơ ị
Thí nghi m v c m kháng c a cu nệ ề ả ủ ộ
dây v i dòng đi n xoay chi uớ ệ ề
Thí nghi m trên minh hoệ ạ : Cu n dây n i ti p v i bóng đènộ ố ế ớ
sau đó đ c đ u vào các ngu n đi n 12V nh ng có t n s khácượ ấ ồ ệ ư ầ ố
nhau thông qua các công t c K1, K2 , K3 , khi K1 đóng dòng đi nắ ệ
m t chi u đi qua cu n dây m nh nh t ( Vìộ ề ộ ạ ấ ZL = 0 ) => do đó bóng
đèn sáng nh t, khi K2 đóng dòng đi n xoay ch u 50Hz đi qua cu nấ ệ ỉề ộ
dây y y h n ( do Zế ơ L tăng ) => bóng đèn sáng y u đi, khi K3 đóng ,ế
dòng đi n xoay chi u 200Hz đi qua cu n dây y u nh t ( do Zệ ề ộ ế ấ
cao nh t) => bóng đèn sáng y u nh t. ấ ế ấ
K t lu nế ậ : C m kháng c a cu n dây t l v i h s t c mả ủ ộ ỷ ệ ớ ệ ố ự ả
c a cu n dây và t l v i t n s dòng đi n xoay chi u, nghĩa làủ ộ ỷ ệ ớ ầ ố ệ ề
dòng đi n xoay chi u có t n s càng cao thì đi qua cu n dây càngệ ề ầ ố ộ
khó, dòng đi n m t chi u có t n s f = 0 Hz vì v y v i dòng m tệ ộ ề ầ ố ậ ớ ộ
chi u cu n dây có c m kháng Zề ộ ả L = 0
c) Đi n tr thu n c a cu n dây. ệ ở ầ ủ ộ
Đi n tr thu n c a cu n dây là đi n tr mà ta có th đo đ cệ ở ầ ủ ộ ệ ở ể ượ
b ng đ ng h v n năng, thông th ng cu n dây có ph m ch t t tằ ồ ồ ạ ườ ộ ẩ ấ ố
thì đi n tr thu n ph i t ng đ i nh so v i c m kháng, đi n trệ ở ầ ả ươ ố ỏ ớ ả ệ ở
thu n còn g i là đi n tr t n hao vì chính đi n tr này sinh ra nhi tầ ọ ệ ở ổ ệ ở ệ
khi cu n dây ho t đ ng. ộ ạ ộ
3. Tính ch t n p , x c a cu n c m ấ ạ ả ủ ộ ả
* Cu n dây n p năng l ng ộ ạ ươ : Khi cho m t dòng đi n ch y quaộ ệ ạ
cu n dây, cu n dây n p m t năng l ng d i d ng t tr ng đ cộ ộ ạ ộ ượ ướ ạ ừ ườ ượ
tính theo công th c ứ
W = L.I 2 / 2
W : năng l ng ( June ) ượ
L : H s t c m ( H ) ệ ố ự ả
I dòng đi n. ệ
Thí nghi m v tính n p x c a cu n dây.ệ ề ạ ả ủ ộ
thí nghi m trên : Khi K1 đóng, dòng đi n qua cu n dây tăngỞ ệ ệ ộ
d n ( do cu n dây sinh ra c m kháng ch ng l i dòng đi n tăng đ tầ ộ ả ố ạ ệ ộ
bóng đèn sáng t t , khi K1 v a ng t và K2 đóng ,ừ ừ ừ ắ
năng l ng n p trong cu n dây t o thành đi n áp c m ng phóngươ ạ ộ ạ ệ ả ứ
ng c l i qua bóng đèn làm bóng đèn loé sáng => đó là hiên t ngượ ạ ượ
cu n dây x đi n.ộ ả ệ
Loa - Micro - R le ơ
N i dung : C u t o và nguyên lýộ ấ ạ
ho t đ ng c a Loa đi n đ ngạ ộ ủ ệ ộ
(Speaker), C u t o và ho t đ ng c aấ ạ ạ ộ ủ
Micro, c u t o và ho t đ ng c aấ ạ ạ ộ ủ
R le đi n t . ơ ệ ừ
( Speaker )
Loa là m t ng d ng c a cu n dây và t tr ng.ộ ứ ụ ủ ộ ừ ườ
Loa 4Ω - 20W ( Speaker )
C u t o và ho t đ ng c a Loa ( Speaker )ấ ạ ạ ộ ủ
C u t o c a loa :ấ ạ ủ Loa g m m t nam châm hình tr có hai c cồ ộ ụ ự
l ng vào nhau , c c N gi a và c c S xung quanh, gi a hai c cồ ự ở ữ ự ở ữ ự
t o thành m t khe t có t tr ng khá m nh, m t cuôn dây đ cạ ộ ừ ừ ườ ạ ộ ượ
g n v i màng loa và đ c đ t trong khe t , màng loa đ c đ b ngắ ớ ượ ặ ừ ượ ỡ ằ
gân cao su m m giúp cho màng loa có th d dàng dao đ ng ra vào.ề ể ễ ộ
Ho t đ ng ạ ộ : Khi ta cho dòng đi n âm t n ( đi n xoay chi u tệ ầ ệ ề ừ
20 Hz => 20.000Hz ) ch y qua cu n dây, cu n dây t o ra t tr ngạ ộ ộ ạ ừ ườ
bi n thiên và b t tr ng c đ nh c a nam châm đ y ra, đ yế ị ừ ườ ố ị ủ ẩ ẩ
làm cu n dây dao đ ng => màng loa dao đ ng theo và phát ra âmộ ộ ộ
Tuy t đ i ta không đ c đ a dòng đi n m t chi u vàoệ ố ượ ư ệ ộ ề
loa , vì dòng đi n m t chi u ch t o ra t tr ng c đ nh và cu nệ ộ ề ỉ ạ ừ ườ ố ị ộ
dây c a loa ch l ch v m t h ng r i d ng l i, khi đó dòng m tủ ỉ ệ ề ộ ướ ồ ừ ạ ộ
chi u qua cu n dây tăng m nh ( do không có đi n áp c m ng theoề ộ ạ ệ ả ứ
chi u ng c lai ) vì v y cu n dây s b cháy .ề ượ ậ ộ ẽ ị
Micro
Th c ch t c u t o Micro là m t chi c loa thu nh , v c u t oự ấ ấ ạ ộ ế ỏ ề ấ ạ
Micro gi ng loa nh ng Micro có s vòng qu n trên cu n dây l nố ư ố ấ ộ ớ
h n loa r t nhi u vì v y tr kháng c a cu n dây micro là r t l nơ ấ ề ậ ở ủ ộ ấ ớ
kho ng 600Ω ( tr kháng loa t 4Ω - 16Ω ) ngoài ra màng microả ở ừ
cũng đ c c u t o r t m ng đ d dàng dao đ ng khi có âm thanhượ ấ ạ ấ ỏ ể ễ ộ
tác đ ng vào. Loa là thi t b đ chuy n dòng đi n thành âm thanhộ ế ị ể ể ệ
còn micro thì ng c l i , Micro đ i âm thanh thành dòng đi n âmượ ạ ổ ệ
( Relay)
R leơ
R le cũng là m t ng d ng c a cu n dây trong s n xu t thi t bơ ộ ứ ụ ủ ộ ả ấ ế ị
đi n t , nguyên lý ho t đ ng c a R le là bi n đ i dòng đi n thànhệ ử ạ ộ ủ ơ ế ổ ệ
t tr ng thông qua qu n dây, t tr ng l i t o thành l c c h cừ ườ ộ ừ ườ ạ ạ ự ơ ọ
thông qua l c hút đ th c hi n m t đ ng tác v c khí nh đóngự ể ự ệ ộ ộ ề ơ ư
m công t c, đóng m các hành trình c a m t thi t b t đ ng vv... ở ắ ở ủ ộ ế ị ự ộ
C u t o và nguyên lý ho t đ ng c a R leấ ạ ạ ộ ủ ơ