Đa thần kinh viêm
(Đa Phát Tính Thần Kinh Viêm – Polyarthrite – Polyarthritis)
A. Đại cương
Là chứng viêm nhiễm nhiều dây thần kinh cùng một lúc, nhất là ở các đầu chi, rối
loạn cảm giác đối xứng kèm theo liệt mềm.
Cũng gọi là Thần Kinh Ngoại Biên viêm.
B. Nguyên nhân
• Do cảm nhiễm, tổn thương, trúng độc (chì, Thuỷ ngân…) và thiếu dinh dưỡng
gây ra.
• Theo YHCT, Chủ yếu do thấp đình trệ ở tay chân, kinh lạc bị trở trệ, khí huyết ứ
trệ gây ra bịnh. Bệnh có quan hệ với Tỳ Vị vì Tỳ Chủ tứ chi, nếu Tỳ không vận
hóa được thì thấp trọc đình trệ ở cơ thể, làm cho công năng vận hành khí huyết của
kinh lạc bị trở ngại, gây ra bệnh.
C. Triệu chứng
Lúc đầu chân tay có cảm giác tê trướng hoặc đau nhức như kiến bò, dần dần lan ra
toàn thân. Cảm giác ở đầu ngón tay, ngón chân bớt dần, có khi hết hẳn, vận động
yếu, gân cơ teo, cổ tay hoặc cổ chân bị liệt, phản xạ gân giảm hoặc mất, da có cảm
giác lạnh, nhiều mồ hôi hoặc không mồ hôi. Đặc biệt là bệnh phát ở cả 2 bên và ở
đầu các chi rõ hơn ở gốc chi.
- Nếu Thần kinh bị viêm do nhiễm độc chì thì thường cổ tay sẽ bị liệt. Trúng độc
chất Kali thì chi dưới bị đau dữ dội hoặc giảm cảm giác, cũng có thể bị mất cảm
giác. Bệnh cước khí gây ra thần kinh viêm thì cảm giác và vận động của chân bị
nặng hơn ở tay, cơ bắp chân ấn thấy đau.
D. Điều trị
1- Châm Cứu Học Thượng Hải: Sơ kinh, hòa lạc.
• Huyệt chính: Kiên Ngung (Đtr.15) + Khúc Trì (Đtr.11) + Ngoại Quan (Ttu.5) +
Hợp Cốc (Đtr.4) (dùng cho chi trên), Hoàn Khiêu (Đ.30) + Dương Lăng Tuyền
(Đ.34) + Huyền Chung (Đ.39) + Tam Âm Giao (Ty.6) [chi dưới].
• Huyệt phụ: Bát Tà + Dương Trì (Ttu.4) + Dưỡng Lão (Ttr.6) (Ttr.6) + Hậu Khê
(Ttr.3) +Thiếu Hải (Tm.3).
2- Khúc Trì (Đtr.11) + Chi Câu (Ttu.6) + Nhu Hội (Ttu.13) + Uyển Cốt (Ttr.4) +
Trữu Liêu (Đtr.12) (Tư Sinh Kinh).
3- Dương Phụ (Đ.38) + Dương Giao (Đ.35) + Uyển Cốt (Ttr.4) + Hành Gian (C.2)
+ Côn Lôn (Bq.67) + Khâu Khư (Đ.40) (Châm Cứu Đại Thành).
4-• Nhóm 1: Khúc Trì (Đtr.11) thấu Thiếu Hải (Tm.3) + Trung Chử (Ttu.3) + Hoàn
Khiêu (Đ.30) + Dương Lăng Tuyền (Đ.34) thấu Âm Lăng Tuyền (Ty.9) + Giải
Khê thấu Thân Mạch (Bq.62).
• Nhóm 2: Nội Quan (Tb.6) thấu Ngoại Quan (Ttu.5) + Hợp Cốc (Đtr.4) thấu Lao
Cung (Tb.8) + Hoa Đà Giáp Tích (vùng eo lưng).
• Nhóm 3: Thủ Tam Lý, Dưỡng Lão (Ttr.6) + Thượng Liêu (Bq.31) + Uỷ Trung
(Bq.40) + Huyền Chung (Đ.39) thấu Tam Âm Giao (Ty.6) .
Mỗi ngày châm 1 nhóm, kích thích mạnh vừa 10 – 15 lần châm là 1 liệu trình
(Thường Dụng Trung Y Liệu Pháp Thủ Sách).
5- Bát Tà + Khúc Trì (Đtr.11) + Ngoại Quan (Ttu.5) + Bát Phong + Túc Tam Lý
(Vi.36) + Tam Âm Giao (Ty.6) (Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
6- Đại Chùy (Đc.14) + Thân Trụ (Đc.12) + Chí Dương (Đc.9) + Quyết Âm Du
(Bq.14) + Đốc Du (Bq.16) + Khúc Trì (Đtr.11) + Ngoại Quan (Ttu.5) + Dương
Lăng Tuyền (Đ.34) + Côn Lôn (Bq.67) – Kích thích vừa (Trung Quốc Châm Cứu
Học).
7- Thanh nhiệt, thấm thấp, điều lý Tỳ Vị, thông kinh hoạt lạc: Khúc Trì (Đtr.11) +
Nội Quan (Tb.6) + Dương Trì (Ttu.4) + Túc Tam Lý (Vi.36) + Trung Quản
(Nh.12) + Vị Du, (Bq.20) + Hợp Cốc (Đtr.4) + Thái Xung (C.3) + Bát Tà + Bát
Phong (Thực Dụng Châm Cứu Đại Toàn).