vietnam medical journal n01 - APRIL - 2019
50
sinh đã chỉ ra kháng sinh cephalosporin có DDD/
100 ngày giường lớn nhất (29,7), trong đó
ceftriaxon cao nhất trong nhóm này (12 DDD/100
ngày giường), điều này cho thấy cần giám sát
việc kê đơn thuốc này thông qua việc bình bệnh
án. Nhiều nghiên cứu trong nước cũng cho kết
quả tương tự khi cephalosopins là nhóm kháng
sinh có DDD/100 ngày giường lớn nhất [3][4][6].
V. KẾT LUẬN
Năm 2016, bệnh viện đa khoa tỉnh Hưng Yên
đã sử dụng 326 khoản mục thuốc tương ứng
81,72 tỷ đồng, trong đó thuốc kháng sinh có chi
phí chiếm 34,2% (28 tỷ đồng) (chiếm 34,25%
tổng giá trị tiền thuốc). Thuốc kháng sinh sản
xuất trong nước đã đạt 41,3% khoản mục;
47,5% giá trị. Thuốc kháng sinh đơn thành phần
được sử dụng là 99,99% giá trị, chủ yếu là
đường tiêm truyền (97,2%). Giá trị các kháng
sinh generic chiếm 85% tổng giá trị kháng sinh.
Kháng sinh betalactam có giá trị sử dụng chiếm
trên 75% tổng giá trị kháng sinh. Số DDD/100
ngày giường của nhóm kháng sinh là 69,7; nhóm
cephalosporin có DDD/100 ngày giường cao nhất
(29,7) và ceftriaxon là kháng sinh có DDD/ 100
ngày giường cao nhất (12,098).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2013), Thông tư 21/2013/TT-BYT ngày
8/8/2013 Qui định về tổ chức và hoạt động của
Hội đồng Thuốc và điều trị trong bệnh viện
2. Bộ Y tế (2015), Hướng dẫn sử dụng kháng sinh,
Ban hành kèm theo QĐ 708/QĐ-BYT.
3. Hoàng Thị Kim Dung (2015), Phân tích thực
trạng sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện C tỉnh
Thái Nguyên năm 2014, Trường Đại học Dược Hà
Nội - Luận văn Thạc sỹ.
4. Nguyễn Văn Kính và cộng sự (2010), "Phân
tích thực trạng sử dụng kháng sinh và kháng
kháng sinh ở Việt Nam", Tạp chí Y học thực hành,
Số 9 năm 2010, Trang 15.
5. Hoàng Thị Mai (2017), Phân tích thực trạng sử
dụng kháng sinh cho bệnh nhân điều trị nội trú tại
bệnh viện Việt Nam – Cu Ba năm 2016, Đại học
Dược Hà Nội - Luận văn thạc sỹ.
6. Nguyễn Thị Hà Phương (2012), “Đánh giá sử
dụng kháng sinh tại Bệnh viện Nông nghiệp giai
đoạn 2009-2011”, Tạp chí Y học thực hành, Số 12
năm 2013, Trang 22.
7. Lê Huy Tường (2016), Phân tích thực trạng sử
dụng kháng sinh cho bệnh nhân điều trị nội trú tại
BVĐK tỉnh Vĩnh Phúc năm 2015, Đại học Dược Hà
Nội - Luận văn thạc sỹ.
8. Tổ chức y tế thế giới phối hợp với Trung tâm
khoa học quản lý y tế (2004), Hội đồng thuốc
& Điều trị cẩm nang hướng dẫn thực hành.
ĐẶC ĐIỂM TIM PHẢI SAU PHẪU THUẬT TRIỆT ĐỂ TỨ CHỨNG FALLOT
TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1 TỪ 2008-2015
Phan Tiến Lợi*, Vũ Minh Phúc**,
Nguyễn Thị Thanh Lan**, Nguyễn Lân Hiếu***
TÓM TẮT14
Mục tiêu: Nghiên cứu về đặc điểm tim phải sau
phẫu thuật triệt để tứ chứng Fallot (TOF) tại Bệnh
viện Nhi Đồng 1 (BVNĐ1). Phương pháp nghiên
cứu: mô tả hàng loạt ca các bệnh nhi TOF được phẫu
thuật triệt để từ 6/2008 đến 11/2015 thỏa tiêu chí
chọn mẫu và tiêu chí loại trừ. Kết quả: Có 165 bệnh
nhân nhận vào nghiên cứu; ở giai đoạn hậu phẫu
sớm, ngắn hạn và trung hạn lần lượt có 103; 92; và
112 bệnh nhân. Tỉ lệ bệnh nhân có dãn vòng van ba lá
lần lượt là 25%, 19,8% và 8,8%; dãn thất phải lần
lượt là 3,9%, 4,4% và 8,8%. Vòng van 3 lá không
tăng kích thước thêm (p=0,194). Diện tích thất phải
ngày càng dãn thêm (p=0,001). Vách liên thất càng bị
*Bệnh viện Nhi Đồng 1
**Bộ môn Nhi, ĐH Y Dược tp. HCM
***Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Phan Tiến Lợi
Email: loiphantien@gmail.com
Ngày nhận bài: 15.2.2019
Ngày phản biện khoa học: 25.3.2019
Ngày duyệt bài: 29.3.2019
lệch sang trái ở kỳ tâm thu (p=0,018). Tỉ lệ bệnh nhân
có dãn phễu thất phải ở ba giai đoạn lần lượt là
39,8%, 47,8% và 65,7%; dãn vòng van động mạch
phổi (đmp) lần lượt là 3,9%, 6,7% và 10,9%; dãn
thân đmp lần lượt là 20,4%, 22% và 19,8%. Đường
kính phễu, vòng van, thân đmp ngày càng dãn (p lần
lượt là 0,000; 0,041; và 0,016). Tỉ lệ bệnh nhân có hở
van đmp đáng kể lần lượt là 63,1%, 71,8% và 74,9%;
hẹp van đmp đáng kể lần lượt là 37,9%, 29,4% và
26,8%. Tỉ lệ bệnh nhân có dạng cơ tim hạn chế lần
lượt ở ba giai đoạn là 31,1%, 29,3% và 20,5%. Kết
luận: Đặc điểm tim phải ở ở bệnh nhân TOF hậu phẫu
là: hở van đmp; hẹp van đmp; dãn phễu, vòng van và
thân đmp; dãn thất phải; rối loạn chức năng tâm thu
lẫn trương thất phải. Hở van đmp và các hậu quả của
nó xuất hiện ngay ở giai đoạn sớm và có khuynh
hướng ngày càng nặng thêm.
Từ khóa:
Tứ chứng Fallot, cấu trúc và chức năng
thất phải.
SUMMARY
POST OPPERATIVE RIGHT HEART
FEATURES OF PATIENTS WITH TETRALOGY
OF FALLOT TOTALLY REPAIRED AT THE
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 1 - 2019
51
CHILDREN`S HOSPITAL 1 HO CHI MINH CITY
Objective: To describe the post-op right heart
features of patients with tetralogy of fallot totally
repaired at the Children’s hospital 1. Methods:
Descriptive study of patients with totally corrected
tetralogy of fallot fullfied inclusion and exclusion
criteria from June 2008 to November 2016. Results:
There were 165 patients were included. 103; 92 and
112 patients were included at early, short and long –
term post opperative TOF respectively. Percentage of
dilated tricuspid anullus were 25%, 19,8% và 8,8%
respectively; dilated right ventricle were 3,9%, 4,4%
và 8,8% respectively. Through three periods, tricupid
anullus diameter was not increased (p=0,194;n=44);
right vetricle area was increased (p=0,001).
Interventricular septum was leftward increasingly
(p=0,018). Percentage of dilated infundibulum were
39,8%, 47,8% and 65,7% respectively; dilated
pulmonary valve anullus were 3,9%, 6,7% and 10,9%
respectively; dilated main pulmonary artery were
20,4%, 22% and 19,8% respectively. Infundibulum,
valvar anullus, main pulmonary artery were dilated
increasingly (p =0,000; 0,041 and 0,016 respectively).
Percentage of patients having moderate to severe
pulmonary reguritaion were 63,1%, 71,8% and 74,9%
respectively; having moderate to severe pulumonary
stenosis were 37,9%, 29,4% and 26,8% respectively;
having retrictive right ventricular physiology were
31,1%, 29,3% and 20,5% respectively. Conclusions:
Post operative right heart features in TOF patients
were: pulmonary reguritation, pulmonary stenosis,
dilated infundibulum, dilated valve, dilated main
pulmonary artery, dilated right ventricle, diastolic
dysfunction of right ventricle. Pulmonary reguritation
and its consequencies had been worsenning throught
early, short and mid – term post operatively.
Keywords:
Tetralogy of Fallot, post operative right
heart features.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Điều trị triệt để TOF là phẫu thuật mở rộng
đường thoát thất phải và vá thông liên thất. Các
vấn đề hậu phẫu liên hệ chủ yếu đến các thay
đổi thất phải – đường thoát thất phải (4). Chúng
tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm trả lời câu hỏi
những bất thường thất phải – đường thoát thất
phải là gì, bắt đầu từ khi nào? và diễn tiến ra
sao?
Mục tiêu tổng quát:
Mô tả đặc điểm thất
phải – đường thoát thất phải ở các giai đoạn hậu
phẫu sớm, ngắn hạn và trung hạn trên các bệnh
nhân TOF được phẫu thuật triệt để tại BVNĐ1.
Mục tiêu chuyên biệt
1.
Xác định tỉ lệ các bất thường và trung bình
của các giá trị đánh giá cấu trúc thất phải phải ở
các giai đoạn hậu phẫu.
2.
Xác định tỉ lệ các bất thường và trung bình
của các giá trị đánh giá cấu trúc đường thoát
thất phải ở các giai đoạn hậu phẫu.
3.
Xác định tỉ lệ các bất thường của các giá
trị đánh giá chức năng thất phải phải ở các giai
đoạn hậu phẫu.
4.
Xác định khuynh hướng thay đổi của các
trị số đánh giá cấu trúc và chức năng thất phải
qua các giai đoạn hậu phẫu.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Thiết kế nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hàng
loạt ca, có phân tích.
Dân số mục tiêu:
Bệnh nhân TOF đơn thuần
được phẫu thuật triệt để
Dân số chọn mẫu
: Tất cả bệnh nhân TOF đơn
thuần được phẫu thuật triệt để tại BVNĐ1 từ
tháng 6 năm 2008 đến tháng 11 năm 2015.
Tiêu chuẩn chọn mẫu:
Bệnh nhân TOF đơn
thuần đã được phẫu thuật triệt để tại BVNĐ1
trong thời gian nêu trên, được siêu âm chẩn
đoán bất thường tim phải.
Tiêu chí loại trừ:
Cha mẹ không đồng ý tham
gia nghiên cứu.
Định nghĩa biến số:
Siêu âm được thực hiện
theo khuyến cáo bởi Hội siêu âm tim Hoa kỳ năm
2010(7). Các biến số được chuẩn hóa theo diện tích
da. Riêng phễu theo % của đường kính theo trị số
bình thường theo tuổi. Khoảng bình thường của z
là -2 đến 2, của % so với bình thường là 75% đến
125%(6). Giai đoạn sớm: trong vòng 6 tháng, ngắn
hạn: 6 - 24 tháng; trung hạn: 2 - 10 năm.
Phương pháp chọn mẫu:
Lấy tất cả ca thoả
tiêu chuẩn chọn mẫu và tiêu chí loại trừ.
Thu thập và xử lý số liệu:
thu thập thông tin
theo bệnh án mẫu, xử lý số liệu bằng phần mềm
SPSS 20. Ngưỡng có ý nghĩa là p < 0,05. Khoảng
tin cậy của giá trị là 95%.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Từ 8/2008 đến 11/2015 có 165 bệnh nhân
được nhận vào; ở giai đoạn sớm, ngắn hạn và
trung hạn lần lượt có 103; 92; và 112 bệnh nhân.
Giai đoạn sớm: 2,16 ± 1,20 tháng; ngắn hạn:
11,4 ± 2,76 tháng; dài hạn: 4,21 ± 1,78 năm.
Đặc điểm cấu trúc thất phải hậu phẫu.
Bảng 1: Tỉ lệ bất thường và trung bình của các chỉ số cấu trúc thất phải.
Trung bình. N (%)
N (%)
Giai đoạn sớm
Z vòng van 3 lá
1,16 ± 1,34
100 (97,1 %)
Vòng van 3 lá nhỏ
3 (3 %)
100 (97,1 %)
Vòng van 3 lá dãn
25 (25%)
100 (97,1 %)
vietnam medical journal n01 - APRIL - 2019
52
Hở van 3 lá nặng
1 (1 %)
102 (99,0 %)
Z diện tích thất phải
0,02 ± 1,13
102 (99,0 %)
Diện tích thất phải nhỏ
3 (2,9 %)
102 (99,0 %)
Diện tích thất phải dãn
4 (3,9%)
102 (99,0 %)
Chỉ số bđx tâm thu
1,06 ± 0,09
91 (88,3 %)
Chỉ số bđx tâm trương
1,24 ± 0,16
91 (88,3 %)
Z bề dầy thành thất phải
2,27 ± 0,87
98 (95,1 %)
Giai đoạn ngắn hạn
Z vòng van 3 lá
0,87 ± 1,36
91 (98,9 %)
Vòng van 3 lá nhỏ
2 (2,2 %)
91 (98,9 %)
Vòng van 3 lá dãn
18 (19,8%)
91 (98,9 %)
Hở van 3 lá nặng
1 (1 %)
92 (100 %)
Z diện tích thất phải
- 0,21 ± 1,27
91 (98,9 %)
Diện tích thất phải nhỏ
10 (11,0 %)
91 (98,9 %)
Diện tích thất phải dãn
4 (4,4 %)
91 (98,9 %)
Chỉ số bđx tâm thu
1,06 ± 0,08
74 (80,4 %)
Chỉ số bđx tâm trương
1,29 ± 0,18
74 (80,4 %)
Z bề dầy thành thất phải
2,21 ± 0,88
89 (96,7 %)
Giai đoạn trung hạn
Z vòng van 3 lá
1,10 ± 1,37
100 (89,3 %)
Vòng van 3 lá nhỏ
0 (0 %)
100 (89,3 %)
Vòng van 3 lá dãn
28 (28 %)
100 (89,3 %)
Hở van 3 lá nặng
1 (1 %)
107 (95,5 %)
Z diện tích thất phải
0,43 ± 1,17
102 (91,1 %)
Diện tích thất phải nhỏ
3 (2,9 %)
102 (91,1 %)
Diện tích thất phải dãn
9 (8,8 %)
102 (91,1 %)
Chỉ số bđx tâm thu
1,12 ± 0,16
90 (80,4 %)
Chỉ số bđx tâm trương
1,30 ± 0,17
90 (80,4 %)
Z bề dầy thành thất phải
2,57 ± 0,89
110 (98,2 %)
Sơ đồ 1: Lưu đồ số liệu bệnh nhân trong nghiên cứu.
Đặc điểm đường thoát thất phải hậu phẫu
Bảng 2: Tỉ lệ các bất thường và trung bình của các chỉ số cấu trúc đường thoát thất phải.
Trung bình. N (%)
N (%)
Giai đoạn sớm
% phễu so với bình thường
117,8 ± 27,4
103 (100 %)
Phễu nhỏ
5 (4,9 %)
103 (100 %)
Dãn phễu
40 (39,8 %)
103 (100 %)
Z vòng van đmp
- 0,16 ± 1,44
102 (99,0 %)
Vòng van nhỏ
13 (12,7 %)
102 (99,0 %)
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 1 - 2019
53
Vòng van dãn
4 (3,9 %)
102 (99,0 %)
Z thân đmp
0,81 ± 1,41
103 (100 %)
Thân đmp nhỏ
5 (4,9 %)
103 (100 %)
Thân đmp dãn
21 (20,4 %)
103 (100 %)
Z đmp trái
0,98 ± 1,57
102 (99,0 %)
Đmp trái nhỏ
4 (3,9 %)
102 (99,0 %)
Đmp trái dãn
24 (23,5 %)
102 (99,0 %)
Z đmp phải
1,18 ± 1,51
103 (100 %)
Đmp phải nhỏ
2 (1,9 %)
103 (100 %)
Đmp phải dãn
30 (29,1 %)
103 (100 %)
Giai đoạn ngắn hạn
% phễu so với bình thường
125,7 ± 25,0
90 (97,8 %)
Phễu nhỏ
0 (0,0 %)
90 (97,8 %)
Dãn phễu
43 (47,8 %)
90 (97,8 %)
Z vòng van đmp
- 0,04 ± 1,47
89 (96,7 %)
Vòng van nhỏ
10 (11,2 %)
89 (96,7 %)
Vòng van dãn
6 (6,7 %)
89 (96,7 %)
Z thân đmp
1,13 ± 1,44
91 (98,9 %)
Thân đmp nhỏ
2 (2,2 %)
91 (98,9 %)
Thân đmp dãn
20 (22,0 %)
91 (98,9 %)
Z đmp trái
0,79 ± 1,43
87 (94,6 %)
Đmp trái nhỏ
4 (4,6 %)
87 (94,6 %)
Đmp trái dãn
16 (18,4 %)
87 (94,6 %)
Z đmp phải
1,18 ± 1,51
88 (95,7 %)
Đmp phải nhỏ
1 (1,1 %)
88 (95,7 %)
Đmp phải dãn
29 (33,0 %)
88 (95,7 %)
Giai đoạn trung hạn
% phễu so với bình thường
132,8 ± 28,5
102 (91,1 %)
Phễu nhỏ
3 (2,9 %)
102 (91,1 %)
Dãn phễu
67 (65,7 %)
102 (91,1 %)
Z vòng van đmp
0,30 ± 1,48
110 (98,2 %)
Vòng van nhỏ
7 (6,4 %)
110 (98,2 %)
Vòng van dãn
12 (10,9 %)
110 (98,2 %)
Z thân đmp
1,22 ± 1,08
111 (99,1 %)
Thân đmp nhỏ
0 (0,0 %)
111 (99,1 %)
Thân đmp dãn
22 (19,8 %)
111 (99,1 %)
Z đmp trái
0,68 ± 1,32
105 (93,8 %)
Đmp trái nhỏ
6 (5,7 %)
105 (93,8 %)
Đmp trái dãn
10 (9,5 %)
105 (93,8 %)
Z đmp phải
1,15 ± 1,35
109 (97,3 %)
Đmp phải nhỏ
2 (1,8 %)
109 (97,3 %)
Đmp phải dãn
24 (22,0 %)
109 (97,3 %)
Bảng 3: Tỉ lệ các dạng chức năng lá van đmp.
Van tốt
N (%)
Van không chức
năng. N (%)
Van còn dính
N (%)
Không rõ lá
van N (%)
14 (13,6 %)
20 (19,8 %)
61 (59,2 %)
8 (7,8 %)
16 (18 %)
23 (25,8 %)
41 (46,1 %)
9 (10,1 %)
18 (16,4 %)
43 (39,1 %)
41 (37,3 %)
8 (7,3 %)
Bảng 4: Tỉ lệ hẹp hở van đmp ở bệnh nhân TOF.
Giai đoạn
Hở van đmp N
(%)
Hở vừa đến
nặng N (%)
Hở toàn bộ
N (%)
Hẹp đmp
N (%)
Hẹp vừa đến
nặng N (%)
Sớm (n=103)
95 (92,1 %)
82 (63,1 %)
5 (3,9 %)
97 (74,8%)
49 (37,9%)
Ngắn hạn (n = 92)
90 (97,9 %)
66 (71,8 %)
20 (21,7 %)
62 (67,8%)
27 (29,4%)
Trung hạn(n=112)
111 (99,1 %)
84 (74,9 %)
24 (21,4 %)
65 (58,1%)
30 (26,8%)
vietnam medical journal n01 - APRIL - 2019
54
Đặc điểm chức năng thất phải hậu phẫu.
Bảng 5: Bất thường chức năng thất phải ở bệnh nhân TOF.
Giai đoạn
% TAPSE*
TAPSE thấp
N (%)
% RV S’*
RV S’ thấp
N (%)
Cơ tim hạn
chế N (%)
Sớm (n = 98)
65,0 ± 14,1
86 (88,2 %)
63,1 ± 13,6
73 (74,3 %)
32(31,1%)
Ngắn hạn (n = 90)
72,1 ± 8,9
81 (90,1 %)
71,9 ± 16,7
76 (84,4 %)
27(29,3%)
Trung hạn(n=107)
76,2 ± 9,3
93 (86,9 %)
72,4 ± 14,5
89 (83,2 %)
23(20,5%)
*so với bình thường
Khuynh hướng thay đổi của cấu trúc và chức năng tim phải
Bảng 6: Thay đổi của các chỉ số đánh giá cấu trúc và chức năng thất phải.
Giai đoạn
Sớm
Ngắn hạn
Trung hạn
P, (n)
Z vòng van 3 lá
1,06 ± 1,41
0,74 ± 1,42
1,09 ± 1,52
0,194; (44)
Z diện tích thất phải
-0,05 ± 0,92
-0,27 ± 1,32
0,48 ± 1,13
0,001; (43)
Z bề dầy thành thất phải
2,17 ± 0,84
2,26 ± 0,81
2,35 ± 0,95
0,585; (43)
CS BĐX tâm thu*
1,06 ± 0,07
1,04 ± 0,05
1,10 ± 0,10
0,018; (24)
CS BĐX tâm trương*
1,26 ± 0,14
1,29 ± 0,20
1,28 ± 0,15
0,794; (24)
Chênh áp đmp
22,4 ± 12,7
20,9 ± 12,7
20,4 ± 14,2
0,471; (46)
% phễu
114,4 ± 25,0
132,6 ± 24, 7
130,7 ± 24,1
0,000; (46)
Z vòng van đmp
0,13 ± 1,19
0,29 ± 1,29
0,73 ± 1,36
0,041; (46)
Z thân đmp
0,79 ± 1,19
1,11 ± 1,26
1,37 ± 0,98
0,016; (46)
Z đmp phải
1,05 ± 1,48
1,37 ± 1,39
1,28 ± 1,04
0,195; (42)
Z đmp trái
0,85 ± 1,42
0,87 ± 1,51
0,88 ± 1,09
0,900; (41)
(Test ANOVA lặp lại, riêng *: Friedman test. CS BĐX: chỉ số bất đối xứng)
IV. BÀN LUẬN
Cấu trúc thất phải hậu phẫu: Buồng chứa
dãn phình ngay từ giai đoạn sớm, sau đó ngày
càng tăng lên theo thời gian, thể hiện bằng vách
liên thất lệch sang trái kỳ tâm trương ngay từ
giai đoạn sớm, rồi đến cả thì tâm thu ở giai đoạn
trung hạn; diện tích thất phải có khuynh hướng
tăng thêm. Đặc điểm dãn buồng chứa này phù
hợp với hậu quả của tình trạng tăng gánh thể
tích thất phải. Buồng nhận, đã dãn ở ngay giai
đoạn sớm, nhưng có khuynh hướng không tăng
lên theo thời gian, thể hiện bằng tỉ lệ z vòng van
3 lá > 2 cao ngay sau phẫu thuật, nhưng sau đó
không tăng thêm qua thời gian (bảng 1 và 6).
Kết quả của chúng tôi có nhiều điểm tương đồng
với tác giả NK. Bodhey, dù thời gian theo dõi hậu
phẫu khác nhau. Thời gian theo dõi hậu phẫu
của chúng tôi là 4,21 ± 1,78 năm, của NK.
Bodhey là 18 năm(2). Kết quả này nhấn mạnh
bản chất thay đổi cấu trúc thất phải hậu phẫu
không khác biệt ở các giai đoạn hậu phẫu. Đặc
điểm thay đổi thất phải đã sớm thể hiện rõ sau
phẫu thuật.
Cấu trúc đường thoát thất phải hậu
phẫu: Hai nhánh đmp phát triển song hành với
sự phát triển theo tuổi, biểu hiện bằng chỉ số z
không thay đổi theo thời gian. Ngược lại vùng
phễu, vòng van và thân đmp lại có biểu hiện
ngày càng dãn thêm, với mạnh, biểu hiện bằng
tăng chỉ số z (bảng 2 và 6). Khác với kiểu dãn
tăng dần đều của vòng van và thân đmp, diễn
tiến của dãn vùng phễu tăng nhanh ở giai đoạn
sớm và ngắn hạn, sau đó ít dãn thêm. Đặc điểm
này tương đồng với kiểu diễn tiến hình thành túi
phình vùng phễu mà y văn đã mô tả.
Lá van có khuynh hướng thay đổi chức năng
xấu đi: tỉ lệ van dính giảm dần, tỉ lệ van không
chức năng tăng dần. Đặc điểm này có thể giải
thích do bất thường của van đmp trong bệnh
TOF: lá van chỉ như một màng ngăn, không có
gờ bám vào thân đmp, không có khoảng chồng
lấp giữa các lá van. Do vậy, sau khi rạch mép
dính, hở van đmp là điều không tránh được. Ở
các giai đoạn hậu phẫu, vòng van và lá van sẽ
ngày càng bị nong rộng ra. Hậu quả là van dính
mép giảm xuống, trong khi mất chức năng tăng
thêm (bảng 3).
Hở hẹp van đmp hậu phẫu: Tỉ lệ hở van
đmp mức độ vừa đến nặng trong mẫu của chúng
tôi tương đồng với y văn. Hở van đmp được xem
như là hệ quả tất yếu trong can thiệp phẫu thuật
TOF, ngoại trừ một số ít trường hợp có van đmp
gần như bình thường trước phẫu thuật. Tỉ lệ hở
van đmp hậu phẫu lên đến 87%, trong đó tỉ lệ
hở nặng lên đến 67%(5). Đáng chú ý là chúng tôi
bắt đầu thấy hở van từ rất sớm, và mức độ hở
ngày càng tăng thêm (bảng 4).
Đánh giá diễn tiến của hẹp đmp tồn lưu,
chúng tôi xét trên hai thông số: chênh áp đmp, và
tỉ lệ hẹp đmp. Không có sự thay đổi có ý nghĩa
chênh áp đmp qua các giai đoạn hậu phẫu. Tỉ lệ
bệnh nhân hẹp nặng không tăng thêm (bảng 4 và