Đánh giá trầm cảm theo thang điểm beck ở bệnh nhân sau phẫu thuật tim tại Bệnh viện Thống Nhất

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ TRẦM CẢM THEO THANG ĐIỂM BECK Ở BỆNH NHÂN<br /> SAU PHẪU THUẬT TIM TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Nguyễn Văn Bé Hai*, Đinh Thị Mai, Hoàng Thị Tuyết<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG) đem lại những lợi ích như cải thiện chức năng tâm<br /> thất, tái tưới máu động mạch vành, cải thiện triệu chứng đau thắt ngực. Trầm cảm được đặc trưng bởi tâm trạng<br /> chán nản và / hoặc mất hứng thú hoặc niềm vui, các triệu chứng khác.<br /> Đối tượng: Bệnh nhân sau phẫu thuật tim tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2014.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Tiền cứu, mô tả, cắt ngang<br /> Kết quả: Trong 6 tháng chúng tôi phẫu thuật 30 bệnh nhân. Trong đó bắc cầu động mạch vành có 13<br /> (43,33%) bệnh nhân, phẫu thuật van tim có 13 (43,33%) bệnh nhân, thuật tim bẩm sinh chiếm tỷ lệ 4 (13,33%)<br /> bệnh nhân. Thời gian nằm hậu phẫu tim trung bình là 4,9 ± 3,4 ngày, dài nhất là 15 ngày và thấp nhất là 2 ngày,<br /> Mức độ trầm cảm theo thang điểm BECK có 17/30 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 56,6%, trong đó trong đó trầm cảm nhẹ<br /> có 10 (33,3%) bệnh nhân, trầm cảm vừa có 4 (13,3%) bệnh nhân, trầm cảm nặng có 3 (10%) bệnh nhân. Biến<br /> chứng từ nhẹ đến nặng sau phẫu thuật có 4 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 13,3%, có 3/4 bệnh nhân bị biến chứng có trầm<br /> cảm chiếm tỷ lệ 75%. Chúng tôi nhận thấy không có mối tương quan giữa trầm cảm và thời gian nằm hậu phẫu.<br /> Kết luận: Tỷ lệ trầm cảm sau phẫu thuật tim chiếm tỷ lệ 56,6%, trong đó trầm cảm nhẹ chiếm tỷ lệ 33,3%,<br /> trầm cảm vừa chiếm tỷ lệ 13,3%, trầm cảm nặng chiếm tỷ lệ 10%. Có 3/4 bệnh nhân bị biến chứng có trầm cảm<br /> chiếm tỷ lệ 75%. Không có mối tương quan giữa trầm cảm và thời gian nằm hậu phẫu.<br /> Từ khóa: Trầm cảm.<br /> ABSTRACT<br /> ASSESSMENT SCALE SCORE BY BECK DEPRESSIONIN PATIENTS AFTER HEART SURGERY<br /> IN HOSPITAL THONG NHAT<br /> Nguyen Van Be Hai, Đinh Thị Mai, Hoang Thi Tuyet<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 205 - 208<br /> <br /> Background: Surgery Coronary artery bypass (CABG) provides benefits such as improved ventricular<br /> function, coronary reperfusion, improving the symptoms of angina. Depression is characterized by a depressed<br /> mood and / or loss of interest or pleasure, or other symptoms.<br /> Patients: Patients heart surgery at the Hospital Thong Nhat from 1 /2014 - 6/2014.<br /> Method: prospective, descriptive, and cross-sectional<br /> Results: In 6 months we surgery 30 patients. In coronary artery bypass which 13 (43.33%) patients, heart<br /> valve surgery, 13 (43.33%) patients, congenital heart Arts proportion 4 (13.33%) patients. Postoperative length<br /> of stay was 4.9 ± average heart 3.4 days, the longest was 15 days and the lowest was 2 days, Level BECK<br /> depression scale according with proportion 17/30 patients 56.6 %, including mild depression which 10 (33.3%)<br /> patients, moderate depression 4 (13.3%) patients, major depression with 3 (10%) patients. Complications from<br /> mild to severe postoperative 4 patients accounted for 13.3%, with 3/4 of patients with depression accounted<br /> <br /> * Khoa Tim mạch, Bệnh viện Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BSCKII. Nguyễn Văn Bé Hai ĐT: 0983888707 Email: haitm2302@gmail.com<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 205<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> complication rate of 75%. We found no correlation between depression and postoperative length of stay.<br /> Conclusions: Prevalence of depression after heart surgery proportion of 56.6%, including mild depression<br /> percentage of 33.3%, moderate depression accounted for 13.3%, major depression proportion 10 %. 3/4 patients<br /> have complications that depression accounts for 75%. There is no correlation between depression and<br /> postoperative length of stay.<br /> Keywords: Depression.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ hóa sinh, hormon - thần kinh(3). Người ta thấy<br /> rằng những bệnh nhân tim mạch nguy cơ cao sẽ<br /> Mối liên hệ giữa trầm cảm và bệnh lý tim dễ mắc bệnh trầm cảm hơn nhóm còn lại và<br /> mạch được bàn đến rất sớm trong y học hiện ngược lại trầm cảm lại là yếu tố nguy cơ đối với<br /> đại. Từ những năm 1960 đã có nhiều nghiên bệnh tim mạch(7).<br /> cứu lâm sàng về tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm trên<br /> Chẩn đoán sớm và điều trị phù hợp bệnh<br /> bệnh nhân tim mạch. Musselman, D và cs<br /> trầm cảm ở bệnh nhân tim mạch nhằm cải thiện<br /> thuộc Đại học Y khoa Pennsylvania đã tìm<br /> chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân, giảm tần<br /> thấy 13 nghiên cứu được đăng(6). Theo các<br /> suất nhập viện, giảm tỷ lệ tử vong chung là việc<br /> nghiên cứu này tỷ lệ trầm cảm ở bệnh nhân<br /> làm cần thiết đối với thầy thuốc tim mạch và<br /> tim mạch chiếm khoảng 20% - 35%(6). Tỷ lệ<br /> thầy thuốc tâm thần kinh. Chính vì vấn đề trên<br /> hiện mắc trầm cảm sau nhồi máu cơ tim từ 3-<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu này.<br /> 3,5 lần cao hơn so với cộng đồng(9). Một phân<br /> tích gộp từ 22 nghiên cứu cho thấy trầm cảm Mục tiêu nghiên cứu<br /> sau nhồi máu cơ tim làm tăng nguy cơ biến cố Đánh giá mức độ trầm cảm bệnh nhân sau<br /> tim mạch và tử vong do mọi nguyên nhân lên phẫu thuật tim.<br /> 2-2.6 lần so với nhóm không trầm cảm(2). Mối liên quan giữa trầm cảm và thời gian<br /> Tương tự như vậy nghiên cứu ESCAPE thực nằm hậu phẫu.<br /> hiện trên 804 bệnh nhân sau hội chứng vành<br /> Mối liên quan giữa trầm cảm và biến chứng<br /> cấp cho thấy trầm cảm làm tăng gấp 2 lần<br /> sau phẫu thuật.<br /> nguy cơ: tái nhồi máu cơ tim, can thiệp mạch<br /> vành cấp cứu, ngừng tim, tử vong do tim ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> mạch sau 2 năm theo dõi(4). Đối tượng nghiên cứu:<br /> Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> (CABG) đem lại những lợi ích như cải thiện<br /> Bệnh nhân sau phẫu thuật tim tại Bệnh viện<br /> chức năng tâm thất, tái tưới máu động mạch<br /> Thống Nhất từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2014.<br /> vành, cải thiên triệu chứng đau thắt ngực(8).<br /> Trầm cảm được đặc trưng bởi tâm trạng chán Tiêu chuẩn loại trừ<br /> nản và / hoặc mất hứng thú hoặc niềm vui, các Bệnh nhân có tổn thương não thực thể hoặc<br /> triệu chứng khác. Tại Hoa Kỳ các nghiên cứu trầm cảm trước khi phẫu thuật tim.<br /> báo cáo có từ 15% đến 20% tỷ lệ trầm cảm ở Phương pháp nghiên cứu:<br /> những bệnh nhân phẫu thuật tim mạch(5). So<br /> Tiền cứu, mô tả, cắt ngang.<br /> với tỷ lệ trầm cảm trong dân số nói chung là<br /> Đánh giá trầm cảm, sử dụng thang điểm<br /> 5% đến 9% đối với nữ và 2% 3% trong số nam<br /> Beck: bảng câu hỏi gồm 21 phương diện, mỗi<br /> giới(3) cho thấy bệnh nhân phẫu thuật có tỷ lệ<br /> phương diện có 4 câu hỏi được tính điểm từ 0<br /> trầm cảm cao hơn cộng đồng.<br /> đến 3. Tổng điểm từ 0 đến 63 < 14 điểm không<br /> Cơ chế bệnh sinh giữa trầm cảm và bệnh tim<br /> biểu hiện trầm cảm; từ 14 - 19 điểm trầm cảm<br /> mạch được cho là có mối liên hệ 2 chiều về mặt<br /> <br /> <br /> 206 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhẹ; từ 20 - 29 điểm trầm cảm vừa; > 30 điểm trầm cảm nhẹ có 10 (33,3%) bênh nhân, trầm cảm<br /> trầm cảm nặng. vừa có 4 (13,3%) bệnh nhân, trầm cảm nặng có 3<br /> Xử lý số liệu (10%) bệnh nhân.<br /> <br /> Bằng phần mềm thống kê Stata 12.0 Nghiên cứu của chúng tôi có tỷ lệ trầm<br /> cảm cao so với tác giả Gehi A, và cộng sự có tỷ<br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN lệ trầm cảm sau phẫu thuật tim là 20%(5).<br /> Đặc điểm chung trong nhóm nghiên cứu Nhưng tương đồng với nghiên cứu Phillip J<br /> Tuổi trung bình trong nhóm nghiên cứu là: Tully, và Robert A Baker tỷ lệ của tác giả này<br /> 55,3 tuổi, cao tuổi nhất là 75 tuổi, nhỏ tuổi nhất là là 50% bệnh nhân phẫu thuật bắc cầu mạch<br /> 22 tuổi, tỷ lệ nam/nữ là 1,5/1 bệnh nhân. vành có trầm cảm(10).<br /> Chúng tôi nhận thấy rằng tuổi trung bình Biến chứng từ nhẹ đến nặng sau phẫu thuật<br /> trong nhóm nghiên cứu khá cao (55,3 tuổi). Đó là có 4 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 13,3%. Không có<br /> do đặc thù bệnh nhân của Bệnh viện Thống bệnh nhân nào tử vong trong và sau phẫu thuật.<br /> Nhất đa phần là bệnh nhân lớn tuổi. Tất cả các biến chứng này đều được xử lý kịp<br /> thời. Có 3/4 bệnh nhân bị biến chứng có trầm<br /> Nghề nghiệp<br /> cảm chiếm tỷ lệ 75%.<br /> Bảng 1: Nghề nghiệp<br /> Nghề nghiệp Hưu trí Trí thức Công nhân Khác<br /> Mối liên hệ giữa trầm cảm và thời gian<br /> Bệnh nhân 12 3 7 8 nằm hậu phẫu<br /> Tỷ lệ (%) 40 10 23,3 26,7<br /> Nặng<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi nhóm bệnh<br /> nhân hưu trí chiếm tỷ lệ cao (40%). Vừa<br /> <br /> Loại phẫu thuật<br /> Bảng 2: Loại phẫu thuật Nhẹ<br /> <br /> Phẫu thuật CABG Van tim Tim bẩm sinh<br /> Bệnh nhân 13 13 4 Không TC<br /> Tỷ lệ (%) 43,33 43,33 13,33<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, phẫu thuật Thời gian nằm HP<br /> <br /> bắc cầu động mạch vành có 13 bệnh nhân chiếm<br /> Chúng tôi nhận thấy không có mối tương<br /> tỷ lệ 43,33%, phẫu thuật van tim có 13 bệnh nhân<br /> quan giữa trầm cảm vàthời gian nằm hậu phẫu,<br /> chiếm tỷ lệ 43,33% và phẫu thuật tim bẩm sinh<br /> với hệ số tương quan r = 0,08.<br /> chiếm tỷ lệ 13,33%.<br /> Thời gian nằm hậu phẫu tim trung bình là<br /> KẾT LUẬN<br /> 4,9 ± 3,4 ngày, dài nhất là 15 ngày và thấp nhất là Qua khảo sát 30 bệnh nhân phẫu thuật tim<br /> 2 ngày, so với các nghiên cứu và các trung tâm trong 6 tháng tại Bệnh viện Thống Nhất, đánh<br /> phẫu thuật tim thì thời gian nằm hậu phẫu của giá trầm cảm bệnh nhân theo thang điểm Beck<br /> chúng tôi khá dài. chúng tôi có kết luận sau:<br /> Mức độ trầm cảm Tỷ lệ trầm cảm sau phẫu thuật tim chiếm tỷ<br /> Bảng 3: Mức độ trầm cảm lệ 56,6%, trong đó trầm cảm nhẹ chiếm tỷ lệ<br /> Trầm cảm Nhẹ Vừa Nặng 33,3%, trầm cảm vừa chiếm tỷ lệ 13,3%, trầm<br /> Bệnh nhân 10 4 3 cảm nặng chiếm tỷ lệ 10%.<br /> Tỷ lệ (%) 33,3 13,3 10 Có 3/4 bệnh nhân bị biến chứng có trầm cảm<br /> Mức độ trầm cảm theo thang điểm BECK có chiếm tỷ lệ 75%.<br /> 17/30 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 56,6%, trong đó<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 207<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Không có mối tương quan giữa trầm cảm và 6. Musselman DL, Evans DL, and Nemeroff CB (1998). The<br /> relationship of depression to cardiovascular disease:<br /> thời gian nằm hậu phẫu. epidemiology, biology, and treatment. Arch Gen Psychiatry,<br /> 1998. 55(7); p. 580-92.<br /> Hạn chế của đề tài 7. Sher Y, Lolak S, và Maldonado JR (2010). The impact of<br /> Mẫu nghiên cứu nhỏ, chúng tôi sẽ tiến hành depression in heart disease. Curr Psychiatry Rep, 2010. 12(3): p.<br /> 255-64.<br /> mẫu lớn hơn để có giá trị đề tài cao hơn./.<br /> 8. Taggart DP, Thomas B. (2006). Ferguson lecture. Coronary<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO. artery bypass grafting is still the best treatment for multi-<br /> vessel and left main disease, but patients need to know. Ann<br /> 1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical Thoracic Surg. 2006; 82: p. 1966–1975.( PubMed )<br /> manual of mental disorders: DSM-IV-TR.4th Edition. Amer 9. Thombs B.D et al (2006). Prevalence of depression in survivors<br /> Psychiatric Pub; Washington DC, USA: 2000. of acute myocardial infarction. J Gen Intern Med, 2006. 21(1): p.<br /> 2. Barth J, Schumacher M., và Herrmann-Lingen C. (2004). 30-8.<br /> Depression as a risk factor for mortality in patients with 10. Tully PJ, Winefield HR, Baker RA (2015). Depression, anxiety<br /> coronary heart disease: a meta-analysis. Psychosom Med, 2004. and major adverse cardiovascular and cerebrovascular events<br /> 66(6): trang 802-13. in patients following coronary artery bypass graft surgery: a<br /> 3. Baune B, Stuart M, và Gilmour A (2012). The relationship five-year longitudinal cohort study. Biopsychosoc Med. 2015<br /> between subtypes of depression and cardiovascular disease: a May 26; p. 9 - 14.<br /> systematic review of biological models. Translational<br /> Psychiatry, 2012.2(92).<br /> 4. Frasure-Smith N and F. Lesperance (2005). Reflections on Ngày nhận bài báo: 12/08/2015<br /> depression as a cardiac risk factor. Psychosom Med, 2005. 67<br /> Suppl 1: p. S19-25. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 28/08/2015<br /> 5. Gehi A, Haas D, Pipkin S, et al (2005). Depression and Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> medication adherence in outpatients with coronary heart<br /> disease: findings from the Heart and Soul Study. Arch Intern<br /> Med. 2005; 165: 2508–2513. (PMC free article) (PubMed).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 208 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br />