Đào tạo báo chí cần cải tổ mạnh mẽ
Cải tiến chương trình giảng dạy
chương trình đào tạo báo chí của VN phải có một cách tiếp cận khác hơn
như đi theo hướng module hóa để học viên có thể lựa chọn môn học phù
hợp. “Phải hiện đại hóa các chương trình báo chí hiện tại vì chương trình
đào tạo báo chí đang được sử dụng tại VN được xây dựng từ rất lâu rồi,
không cập nhật với nhu cầu của báo chí đương đại. Ví dụ: báo chí hiện đại
không chỉ có báo in, báo hình, phát thanh mà còn có báo điện tử, báo cộng
đồng…”, ông Simon Beardow nhấn mạnh.
Trước khi khai trương dự án, một cuộc hội thảo do Hội đồng Anh tổ chức đã
thu hút được sự tham gia của nhiều đối tác cũng như gây tranh cãi khá sôi
nổi trong báo giới, đó là việc xây dựng một bộ quy tắc đạo đức nghề báo.
Chủ đề có sức hút bởi đây chính là việc mà Hội Nhà báo VN sau nhiều năm
xây dựng vẫn chưa hoàn chỉnh vì nhiều lý do, trong đó có sự thiếu đồng nhất
về quan điểm. Kinh nghiệm của Anh cho thấy rằng, quy tắc đạo đức nghề
báo nhằm định hướng nguyên tắc tác nghiệp cho nhà báo, đưa ra những
hướng dẫn mang tính nghề nghiệp như đưa tin thế nào, tìm hiểu thông tin ra
sao cho có đạo đức. Cùng với Luật Báo chí, bộ quy tắc dù không có tính
pháp lý song sẽ mang tính chất bổ trợ cho luật giúp nhà báo tránh khỏi việc
vi phạm luật như cách giúp nhà báo bảo mật thông tin, đưa tin cân bằng, hợp
pháp… Chính vì thế, quan điểm của Hội đồng Anh cho rằng, bộ quy tắc này
phải được xây dựng một cách thống nhất và đưa vào ngay từ trong chương
trình đào tạo cho sinh viên báo chí chứ không chỉ cho những người đang làm
nghề báo.
Tạo sự liên kết chặt chẽ
Việc cải tổ chương trình đào tạo báo chí sẽ khó đem lại hiệu quả cao nếu chỉ
tập trung vào xây dựng mới và kết cấu lại nội dung đào tạo bởi kết quả của
đào tạo phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ giảng dạy. Kết quả khảo sát của Hội
đồng Anh cho thấy, khi nhận xét về sinh viên báo chí ra trường thì hầu hết
các cơ quan báo chí đều cho rằng các em thiếu kỹ năng cơ bản và phù hợp
để có thể làm việc được. Do vậy, phải có sự tham gia của các tòa soạn báo
trong việc xây dựng giáo trình.
Việc tạo cơ hội để cho các cơ quan báo chí làm việc chặt chẽ với các cơ sở
đào tạo sẽ đảm bảo nội dung được giảng dạy ở nhà trường cũng như những
kỹ năng luôn luôn được cập nhật. Sự liên kết này cũng tạo ra được cơ hội để
sinh viên có thể đi thực tập ở các cơ quan báo chí ngay từ những năm đầu
tiên của khóa học.
Cũng theo ông Simon Beardow, có sự khác biệt giữa 2 hệ thống báo chí của
Anh và VN. Chẳng hạn, nếu như ở VN, những cơ quan báo chí lớn cũng có
thể có những trung tâm đào tạo riêng để tái đào tạo lại các PV mới vào làm
việc. Nhưng đó là một sự đầu tư rất tốn kém. Trong khi đó, ở bên Anh có sự
gắn kết chặt chẽ hơn giữa cơ quan báo chí với cơ sở đào tạo, do đó cơ sở đào
tạo có thể cung cấp được những người có chất lượng làm việc tại báo. Đồng
thời, các giảng viên cũng luôn được đảm bảo rằng họ được cập nhật với sự
phát triển của hoạt động báo chí. Đa phần giảng viên báo chí ở Anh làm việc
bán thời gian khoảng 2-3 ngày/tuần ở cơ sở đào tạo, thời gian còn lại làm
việc ở toà soạn báo. Ngoài ra, họ còn có thể làm việc ở các cơ quan báo chí
tư nhân. Chính vì đảm bảo rằng họ vẫn tuân thủ được những yêu cầu của
nghề báo cũng như yêu cầu của một giảng viên báo chí thì pháp luật hay quy
tắc đạo đức nghề báo lại phải có những quy định rất chặt chẽ để họ có thể
đảm đương được cả 2 vai trò đó một cách tốt nhất.