ấ ấ ơ ề ươ ư ủ ễ Đ bài: D u n th ca dân gian trong bài T ng t c a Nguy n Bính
ướ ẫ H ng d n
ủ ề ủ ơ ươ ơ ư ả ớ Tên bài th và cũng là ch đ c a bài th : T ng t là nh nhau. Không ph i con nh ớ
ẹ ớ ớ ớ ị ươ ư ề ề m , ch nh em, bà nh cháu… mà anh nh em! T ng t ứ là đ tài v tình yêu đôi l a.
ế ắ ươ ư ộ ề ề ấ ộ Nh c đ n T ng t , ta th y đó là m t đ tài quen thu c trong ca dao, dân ca. N n văn
ạ ữ ệ ầ ơ ế ề ỗ ớ ọ h c dân gian còn ghi l i nh ng v n th tuy t bút vi t v n i nh gái trai:
ệ ồ ơ Bu n trông con nh n giăng t
ệ ơ ờ ố ệ ỡ Nh n ệ i nh n h i nh n ch m i ai?
ế ồ Bu n trông chênh ch ch sao mai
ơ ỡ Sao ờ ớ i sao h i nh ai sao m ?
ộ ề ễ ấ ộ ọ ộ ậ ợ Ch n m t đ tài quen thu c trong ca dao dân ca, Nguy n Bính đã l y m t cái tên th t g i:
ươ ư ữ ữ ệ ấ ợ ả ộ ờ ớ ợ ế "T ng t ". Nh ng ch Hán Vi t y g i c m t tr i nhung nh , mong đ i thi ả t tha, gi n
ổ ủ ư ữ ữ ư ấ ầ ị d , ch t phác nh ng không kém ph n sôi n i c a nh ng thôn n , trai làng x a:
ớ ổ ổ ồ ồ Nh ai b i h i b i h i
ư ồ ố ư ứ ử ố Nh đ ng đ ng l a nh ng i đ ng than!
ẩ ớ ơ Nh ai ra ng n vào ng
ớ ớ ờ ớ Nh ai ai nh bây gi nh ai?…
ữ ề ề ạ ơ ươ ư ủ ọ ừ ọ Bên c nh đ tài, tiêu đ bài th nh ng gì T ng t ễ c a Nguy n Bính h c t ệ gi ng đi u,
ầ ả ơ ơ ơ ắ hình nh th và cách ví von trong th ca dân gian cũng góp ph n giúp bài th thêm th m
ươ ắ s c lên h ng.
ơ ớ ể ấ ơ ạ ọ ợ ơ ể ơ ữ ẽ Có th nói, r t ít nhà th Th m i "dùng l i" nh ng th th cũ (h s th mình s bót
ễ ậ ớ ế ế ể ơ ụ ủ "m i" chăng?). Nguy n Bính không v y. Nét tinh t thi t tha ân tình c a th th l c bát
ẫ ượ ư ế ọ ệ ư ặ dân gian v n đ c thi nhân nâng niu trân tr ng. N u nh ca dao Vi ở t Nam đ c tr ng b i
ể ơ ụ ắ ặ ị th th l c bát, ng t nh p 2/2/2 ho c 3/3, 4/4:
ớ Anh đi/ anh nh / quê nhà
ầ ươ ớ ớ ố Nh canh rau mu ng/ nh cà d m t ng
ưở Trèo lên/ cây b i/ hái hoà
ướ ườ B ố c xu ng v ụ ầ n cà/ hái n t m xuân…
ễ ơ ế ứ ờ ể ơ ệ ấ ị Thì th Nguy n Bính cũng da di t, tình t nh th th , nh p đi u y.
ồ ớ Thôn Đoài/ ng i nh / thôn Đông
ườ ớ ườ ộ ườ ộ M t ng i/ chín nh / m i mong/ m t ng i
ư ủ ệ ắ ờ N ng m a/ là b nh/ c a gi i
ươ ư ủ ệ T ng t / là b nh/ c a tôi/ yêu nàng.
ự ế ị ố ắ ầ ủ ụ ớ ễ ễ ậ ộ ợ S tha thi t, nh p nhàng, l ớ i b t v n d nh d thu c c a l c bát th t thích h p v i
ữ ư ế ứ ơ nh ng tình yêu đôi l a n i thôn dã nh th .
ư ế ữ ả ơ ộ ơ ượ ễ Ch a h t, nh ng hình nh th quen thu c trong th ca dân gian đã đ ọ c Nguy n Bính h c
ượ ệ ầ ả ử ụ ỏ h i, vay m n và s d ng đ y hi u qu .
ữ ộ ế ớ ờ ố ấ ườ Nh ng "thôn Đoài", "thôn Đông" quen thu c bi t m y v i đ i s ng ng i nông dân.
ụ ươ ư ắ ễ ừ ữ Nh ng l ề ố l i, phong t c T ng t ệ dùng làm thit li u cũng b t r t ắ ca dao, dân ca. Nh c
ự ế ế ầ ặ ấ ầ ế ế đ n tr u, đ n cau có ai không nghĩ đ n "s tích tr u cau" sâu n ng nghĩa tình. L y "mi ng
ờ ấ ệ ễ ể ầ ầ ầ ồ ệ tr u làm đ u câu chuy n" Nguy n Bính cũng đ ng th i l y tr u cau đ nói chuy n
ươ T ng t ư :
ầ ộ Nhà em có m t giàn gi u
ộ Nhà anh có m t hàng cau hên phòng
ế ự ợ ứ ủ ể ế ắ ấ ầ Dân gian l y tr u cau đ nói đ n s hòa h p l a đôi, nói đ n th y chung son s t:
ả ỏ ỏ – Qu cau nho nh , cái v vân vân
ầ ầ ượ ầ ớ Gi n loan gi u ph ng gi u mình v i ta
Giàu này em têm t ừ ố t i hôm qua
ẹ ấ ầ ấ Gi u th y gi u m em mang cho chàng….
ượ ớ ễ ầ ợ Còn Nguy n Bính, m n c nhà em có giàn gi u nhà anh có hàng cau (hòa h p quá đi!) đ ể
ế ấ ẳ ớ ế ố ố "C sao bên y ch ng sang bên này" "Có xa xôi ti c nu i . Ti c nu i và cũng là trách móc
ấ ự ưở ậ ơ ỗ m y mà tình xa xôi" . S hên t ng chàng trai th t đáng yêu. Nó ngây th quá đ i. chàng
ỗ ờ ả ậ ầ ồ ợ ứ c nghĩ có tr u có cau là thành ch ng thành v (dân gian b o v y kia mà) nên d i h n: sao
ầ ộ ở "Lá xanh nhu m đã thành cây lá vàng" nhà em có gi u nhà anh có cau mà… . "Lá" đây có
ơ ụ ự ủ ể ầ ả ẽ l cũng là lá tr u. Lá chuy n màu r i r ng cũng là s phôi pha xa cách c a tình c m cô
gái.
ự ư ừ ấ ở S phôi pha, xa cách y vì đâu? Vì "cách tr đò giang ? ". Ca dao t ng nói:
ấ Yêu nhau m y núi cũng trèo
ấ ộ ấ M y sông cũng l i m y đèo cũng qua.
ộ ầ ậ ả ư V y thì đâu ph i xa xôi. Nhà mình nhà ta cách nhau có "m t đ u đình". Mà đình làng x a
ơ ể ậ ố v n là n i đ gái trai nên duyên nên ph n:
ướ ầ Hôm qua tát n c đ u đình
ế ỏ B quên chi c áo trên cành hoa sen.
ớ ỗ ươ ứ ể ậ ẳ V y nên ch ng hi u vì đâu đôi ta không thành đôi thành l a. Chàng trai v i n i T ng t ư
ứ ứ ở ở ạ ỗ ẳ ồ ồ b n ch n ch ng d t c tr đi tr l i n i băn khoăn:
ế ỏ ườ ế Bi t cho ai h i ai ng i bi t cho
ờ ế Bao gi ớ ặ b n m i g p đò?
ử ụ ợ ạ ữ ễ ả ộ ơ S d ng nh ng hình nh quen thu c trong th ca dân gian, Nguy n Bính đã g i l ữ i nh ng
ủ ế ạ ố ườ ơ ộ ế n p nghĩ, n p s ng m c m c ân tình c a ng ỉ ậ i nông dân n i thôn dã. Không ch v y,
ậ ữ ượ ữ ủ ả ươ ơ m n nh ng hình nh đó, nhà th còn giúp nhân v t tr tình c a T ng t ư ộ ộ b c l lòng
ấ ớ ỗ ế ắ ả ồ ồ mình, y là n i nh nhung tha thi t, b n ch n, kh c kho i.
ố ươ ư ấ ầ ề ớ L i ví von trong T ng t cũng r t g n v i dàn gian. Nói v tình yêu, dân gian vô cùng
ế ầ ồ ớ ư ộ ẳ ờ "nói th ng nh ru t ng a" tinh t "nói xa" r i m i "nói g n", không bao gi ự . Bày t ỏ ề ni m
ế ườ ươ ả ư ẩ ấ ồ ồ ớ ố ti c nu i vì ng i th ng đã l y ch ng, chàng trai ph i đ a đ y, xa xói r i m i bày t ỏ
ề ỗ n i ni m:
ưở Trèo lên cây b i hái hoa
ướ ườ ụ ầ B ố c xu ng v n cà hái n t m xuân
ụ ầ ế ở N t m xuân n ra xanh bi c
ế ắ ấ ồ Em đã l y ch ng anh ti c l m thay.
ươ ư ượ ố ấ T ng t cũng m n l ẩ i nói bóng b y xa xôi y:
ư ủ ệ ờ Gió m a là b nh c a gi i
ươ ư ủ ệ T ng t là b nh c a tôi yêu nàng.
ư ế ể ư ộ ủ ẳ ị Ví von nh th đ kh ng đ nh: tình yêu c a mình cũng nh m t quy lu t t ậ ấ ế ủ ự t y u c a t
ư ờ ườ ươ ậ ớ ườ ắ nhiên. Tr i có n ng có m a, ng i có yêu có th ng, v y m i là ng i!
ướ ữ ế ả ả ồ ố ầ Hình nh "b n", "đò", "hoa khuê các", "b m giang h " cũng v n là nh ng hình nh đ y
ể ượ ườ ườ ượ ề ớ bi u t ng. Trong tình yêu, ng i con trai th ng đ ớ ướ c ví v i thuy n ra đi, v i b m
ồ ườ ế ỉ giang h ; ng i con gái ch là hoa, là b n:
ề ề ớ ế Thuy n v có nh b n chăng
ộ ạ ế ề ợ B n thì m t d khăng khăng đ i thuy n.
ỗ ươ ượ ả ư ỏ ấ M n hình nh kín đáo y, chàng trai trong n i T ng t dâng trào đã bày t khát khao:
ờ ế Bao gi ớ ặ b n m i g p đò?
ồ ặ ướ Hoa khuê các b m giang h g p nhau?
ộ ế ổ ồ ấ ườ ệ ự ẫ ấ tình yêu dù sôi n i b ng b t đ n m y, con ng i Vi t Nam v n không m t đi s tinh t ế ,
ể ệ ấ ợ ề ấ ữ ả ơ kín đáo. Th ca đã th hi n đi u y qua nh ng hình nh ví von r t g i.
ề ấ ữ ư ề ề ế ố ơ Ti p thu nh ng nét truy n th ng trong th ca dân gian, nh ng đi u y không h làm thi sĩ
ở ướ ơ ớ ộ ừ ề ướ ế "chân quê" tr nên "quê mùa" tr c m t r ng các nhà Th m i. Đi u đó tr ẳ c h t kh ng
ứ ố ủ ủ ề ơ ộ ờ ạ ị đ nh s c s ng ti m tàng c a th ca dân gian – tinh hoa c a dân t c bao đ i. Đó cũng t o
ủ ễ ề ọ ộ nên phong cách riêng c a Nguy n Bính trong n n văn h c dân t c.
